Trang Dimple
New member
- Xu
- 38
Vào cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX, các nước tư bản phương Tây đẩy mạnh quá trình xâm lược thuộc địa, các nước ở Đông Nam Á đều trở thành thuộc địa hay phụ thuộc của chủ nghĩa đế quốc. Phong trào đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân của các nước Đông Nam Á, đặc biệt là của In-đô-nê-xi-a, Phi-lip-pin, và ba nước Đông Dương nổ ra khá sôi nổi, cuối cùng thất bại. Nguyên nhân thất bại, ý nghĩa lịch sử của các phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc, tìm hiểu bài “Các nước Đông Nam Á từ cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX” chúng ta sẽ rõ
1. Quá trình xâm lược của chủ nghĩa thực dân vào các nước Đông Nam Á.
* Nguyên nhân:
Các nước tư bản cần thị trường, thuộc địa nên đẩy mạnh xâm lược thuộc địa.
-Đông Nam Á có vị trí chiến lược quan trọng.
- Giàu tài nguyên thiên nhiên, có nền văn hóa lâu đời.
- Chế độ phong kiến khủng hoảng . Kinh tế kém phát triển.
-Khủng hoảng triền miên về chính trị , kinh tế, xã hội
*Quá trình xâm lược:
In-đô-nê-xi-a bị thực dân Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Hà Lan xâm chiếm , đến giữa XIX Hà Lan hoàn thành xâm chiếm và lập ách thống trị.
Phi-lip-pin bị thực dân Tây Ban Nha, Mĩ xâm chiếm đến giữa thế kỉ XVI Tây Ban Nha thống trị.,Năm 1898 Mĩ chiến tranh với Tây Ban Nha, hất cẳng Tây Ban Nha khỏi Phi-lip-pin. Năm 1899-1902 Mĩ chiến tranh xâm lược Philíppin, biến quần đảo, này thành thuộc điạ của Mĩ.
Miến Điện năm 1885 Anh thôn tính Miến Điện
Ma-lai-xi-a , Đầu thế kỉ XIX Mã - lai trở thành thuộc địa của Anh
Việt Nam - Lào- Cam-pu-chia Cuối thế kỉ XIX, Pháp hoàn thành xâm lược 3 nước Đông Dương
Xiêm (Thái Lan) Anh - Pháp tranh chấp Xiêm vẫn giữ được độc lập
2. Phong trào chống thực dân Hà Lan của nhân dân In-đô-nê-xi-a.
* Chính sách thống trị thực dân Hà Lan đã làm bùng nổ nhiều cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
* 1825-1830:Cuộc khởi nghĩa A - chê do hoàng tử Di-pô-nê-gô-rô vương quốc Yogyacata lãnh đạo,được đông đảo nhân dân trên đảo Giava và các đảo khác đi theo, là cuộc nổi dậy lớn nhất của người Inđônêxia hồi đầu thế kỉ XIX.
* Cuộc khởi nghĩa nông dân do Sa-min lãnh đạo năm 1890
*Các tổ chức chính trị của công nhân ra đời như: Hiệp hội công nhân đường sắt (1905), Hiệp hội công nhân xe lửa (1908). Tháng 12/1914, Liên minh xã hội dân chủ Inđônêxia ra đời nhằm tuyên truyền chủ nghĩa Mác trong công nhân đặt cơ sở cho Đảng Cộng sản ra đời (5/1920). Giai cấp tư sản dân tộc, tầng lớp trí thức tiếp thu tư tưởng dân chủ tư sản châu Âu, đóng vai trò nhất định trong phong trào yêu nước ở Inđônêxia đầu thế kỉ XX. Vì vậy phong trào yêu nước mang màu sắc mới theo khuynh hướng dân chủ tư sản với sự tham gia của công nhân và tư sản.
Pangeran Diponegoro lãnh đạo phong trào cách mạng ở Indonesia 1825-1830
Khởi nghĩa A - chê
3. Phong trào chống thực dân ở Phi-lip-pin.
* Nguyên nhân :
- Thực dân Tây Ban Nha đặt ách thống trị trên 300 năm ở Philíppin, khai thác bóc lột triệt để tài nguyên và sức lao động .
-Mâu thuẫn giữa nhân dân Philíppin và thực dân Tây Ban Nha ngày càng gay gắt dẫn đến phong trào đấu tranh bùng nổ.
* Phong trào đấu tranh:
- Năm 1872 có khởi nghĩa ở Ca-vi-tô, nghĩa quân làm chủ Ca-vi-tô được 3 ngày thì thất bại.
-Vào những năm 90 của thế kỉ XIX, ở Philíppin xuất hiện 2 xu hướng chính trong phong trào giải phóng dân tộc.
Xu hướng cải cách
+ Lãnh đạo: Hô-xê-Ri-dan
+ Lực lượng tham gia : “Liên minh Philíppin”, bao gồm trí thức yêu nước, địa chủ, tư sản tiến bộ, một số hộ nghèo
+ Hình thức đấu tranh : Đấu tranh ôn hòa
+ Chủ trương đấu tranh: Tuyên truyền, khơi dậy ý thức dân tộc, đòi quyền bình đẳng với người Tây Ban Nha
+ Kết quả - ý nghĩa : Tuy thất bại nhưng Liên minh đã thức tỉnh, tinh thần dân tộc, chuẩn bị tư tưởng cho cao, tráo cách mạng sau này
Xu hướng bạo động
+ Lãnh đạo : -Bô-ni-pha-xi-ô
+ Lực lượng tham gia :“Liên hiệp những người con yêu quý của nhân dân” tập hợp chủ yếu là nông dân, dân nghèo thành thị
+ Hình thức đấu tranh: Khởi nghĩa, vũ trang tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa tháng 8/1896
+ Chủ trương đấu tranh: Đấu tranh lật đổ ách thống trị của Tây Ban Nha, xây dựng quốc gia độc lập.
*Phong trào đấu tranh chống Mĩ:
+ Năm 1898 Mĩ gây chiến với Tây Ban Nha hất cẳng Tây Ban Nha và chiếm Philíppin.
+ Nhân dân Philíppin anh dũng chống Mĩ đến năm 1902 thất bại. Philíppin trở thành thuộc địa của Mĩ.
BONIFACIO ( PHILIPPIN )
JOSE RIZAL- Hô-xê Ri-dan (Phi líp pin)
4. Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp của nhân dân Cam-pu-chia:
- Năm 1884, Cam-pu-chia thành thuộc địa Pháp.
- Cuộc khởi nghĩa do hoàng thân Si-vô-tha (1861-1892).
- Cuộc khởi nghĩa do A-cha Xoa lãnh (1863-1866).
- Cuộc khởi nghĩa do nhà sư Pu-côm-bô ở Kra-chê (1866-1867) đã liên minh với nhân dân Việt Nam.
5. Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp của nhân dân Lào:
- Năm 1893, Lào trở thành thuộc địa của Pháp.
- Nhân dân Lào đã đấu tranh chống Pháp:
+ Cuộc khởi nghĩa do Pha-ca-đuốc chỉ huy (1901-1903)
+ Cuộc khởi nghĩa do ông Kẹo và Com-ma-đam chỉ huy (1901-1937).
+ Cuộc khởi nghĩa Chậu Pa-chay (1918-1922).
- Ý nghĩa: Những cuộc nổi dậy biểu lộ tinh thần yêu nước và tinh thần đoàn kết của nhân dân 3 nước Đông Dương.
6. Xiêm( Thái Lan ) giữa thế kỷ XIX – đầu thế kỉ XX.
* Bối cảnh lịch sử:
- Năm 1752 triều đại Ra-ma theo đuổi chính sách đóng cửa.
- Giữa thế kỉ XIX đứng trước sự đe doạ xâm lược của phương Tây, Ra-ma IV (Mông-kút ở ngôi từ 1851-1868) đã thực hiện mở cửa buôn bán với nước ngoài.
- Ra-ma V (Chu-la-long-con ở ngôi từ 1868 - 1910) đã thực hiện nhiều chính sách cải cách.
Chu-la-long-con –Ra-ma V
* Nội dung cải cách:
- Kinh tế:
+ Nông nghiệp: để tăng nhanh lượng gạo xuất khẩu nhà nước giảm nhẹ thuế ruộng, xóa bỏ chế độ lao dịch.
+ Công thương nghiệp: khuyến khích tư nhân bỏ vốn kinh doanh, xây dựng nhà máy, mở hiệu buôn, ngân hàng
- Chính trị:
+ Cải cách theo khuôn mẫu Phương Tây .
+ Đứng đầu nhà nước vẫn là vua.
+ Giúp việc có hội đồng nhà nước (nghị viện) .
+ Chính phủ có 12 bộ trưởng.
- Quân đội, tòa án, trường học được cải cách theo khuôn mẫu phương Tây.
- Về xã hội: xóa bỏ chế độ nô lệ , giải phóng người lao động.
- Đối ngoại:
+ Thực hiện chính sách ngoại giao mềm dẻo.
+ Lợi dụng vị trí nước đệm .
+ Lợi dụng mâu thuẫn giữa 2 thế lực Anh - Pháp đã lựa chiều có lợi để giữ chủ quyền đất nước.
*Tính chất:
+Thái Lan phát triển theo hướng tư bản chủ nghĩa và giữ được chủ quyền độc lập.
+Tính chất một cuộc cách mạng tư sản không triệt để.
Trong bối cảnh chung của châu Á, Thái Lan đã thực hiện đường lối cải cách, chính nhờ đó mà Thái Lan thoát khỏi thân phận thuộc địa giữ được độc lập.
Lịch Sử 11 -Bài 4 :Các nước Đông Nam Á (cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX)
1. Quá trình xâm lược của chủ nghĩa thực dân vào các nước Đông Nam Á.
* Nguyên nhân:
Các nước tư bản cần thị trường, thuộc địa nên đẩy mạnh xâm lược thuộc địa.
-Đông Nam Á có vị trí chiến lược quan trọng.
- Giàu tài nguyên thiên nhiên, có nền văn hóa lâu đời.
- Chế độ phong kiến khủng hoảng . Kinh tế kém phát triển.
-Khủng hoảng triền miên về chính trị , kinh tế, xã hội
*Quá trình xâm lược:
In-đô-nê-xi-a bị thực dân Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Hà Lan xâm chiếm , đến giữa XIX Hà Lan hoàn thành xâm chiếm và lập ách thống trị.
Phi-lip-pin bị thực dân Tây Ban Nha, Mĩ xâm chiếm đến giữa thế kỉ XVI Tây Ban Nha thống trị.,Năm 1898 Mĩ chiến tranh với Tây Ban Nha, hất cẳng Tây Ban Nha khỏi Phi-lip-pin. Năm 1899-1902 Mĩ chiến tranh xâm lược Philíppin, biến quần đảo, này thành thuộc điạ của Mĩ.
Miến Điện năm 1885 Anh thôn tính Miến Điện
Ma-lai-xi-a , Đầu thế kỉ XIX Mã - lai trở thành thuộc địa của Anh
Việt Nam - Lào- Cam-pu-chia Cuối thế kỉ XIX, Pháp hoàn thành xâm lược 3 nước Đông Dương
Xiêm (Thái Lan) Anh - Pháp tranh chấp Xiêm vẫn giữ được độc lập
2. Phong trào chống thực dân Hà Lan của nhân dân In-đô-nê-xi-a.
* Chính sách thống trị thực dân Hà Lan đã làm bùng nổ nhiều cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
* 1825-1830:Cuộc khởi nghĩa A - chê do hoàng tử Di-pô-nê-gô-rô vương quốc Yogyacata lãnh đạo,được đông đảo nhân dân trên đảo Giava và các đảo khác đi theo, là cuộc nổi dậy lớn nhất của người Inđônêxia hồi đầu thế kỉ XIX.
* Cuộc khởi nghĩa nông dân do Sa-min lãnh đạo năm 1890
*Các tổ chức chính trị của công nhân ra đời như: Hiệp hội công nhân đường sắt (1905), Hiệp hội công nhân xe lửa (1908). Tháng 12/1914, Liên minh xã hội dân chủ Inđônêxia ra đời nhằm tuyên truyền chủ nghĩa Mác trong công nhân đặt cơ sở cho Đảng Cộng sản ra đời (5/1920). Giai cấp tư sản dân tộc, tầng lớp trí thức tiếp thu tư tưởng dân chủ tư sản châu Âu, đóng vai trò nhất định trong phong trào yêu nước ở Inđônêxia đầu thế kỉ XX. Vì vậy phong trào yêu nước mang màu sắc mới theo khuynh hướng dân chủ tư sản với sự tham gia của công nhân và tư sản.
Pangeran Diponegoro lãnh đạo phong trào cách mạng ở Indonesia 1825-1830
Khởi nghĩa A - chê
3. Phong trào chống thực dân ở Phi-lip-pin.
* Nguyên nhân :
- Thực dân Tây Ban Nha đặt ách thống trị trên 300 năm ở Philíppin, khai thác bóc lột triệt để tài nguyên và sức lao động .
-Mâu thuẫn giữa nhân dân Philíppin và thực dân Tây Ban Nha ngày càng gay gắt dẫn đến phong trào đấu tranh bùng nổ.
* Phong trào đấu tranh:
- Năm 1872 có khởi nghĩa ở Ca-vi-tô, nghĩa quân làm chủ Ca-vi-tô được 3 ngày thì thất bại.
-Vào những năm 90 của thế kỉ XIX, ở Philíppin xuất hiện 2 xu hướng chính trong phong trào giải phóng dân tộc.
Xu hướng cải cách
+ Lãnh đạo: Hô-xê-Ri-dan
+ Lực lượng tham gia : “Liên minh Philíppin”, bao gồm trí thức yêu nước, địa chủ, tư sản tiến bộ, một số hộ nghèo
+ Hình thức đấu tranh : Đấu tranh ôn hòa
+ Chủ trương đấu tranh: Tuyên truyền, khơi dậy ý thức dân tộc, đòi quyền bình đẳng với người Tây Ban Nha
+ Kết quả - ý nghĩa : Tuy thất bại nhưng Liên minh đã thức tỉnh, tinh thần dân tộc, chuẩn bị tư tưởng cho cao, tráo cách mạng sau này
Xu hướng bạo động
+ Lãnh đạo : -Bô-ni-pha-xi-ô
+ Lực lượng tham gia :“Liên hiệp những người con yêu quý của nhân dân” tập hợp chủ yếu là nông dân, dân nghèo thành thị
+ Hình thức đấu tranh: Khởi nghĩa, vũ trang tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa tháng 8/1896
+ Chủ trương đấu tranh: Đấu tranh lật đổ ách thống trị của Tây Ban Nha, xây dựng quốc gia độc lập.
*Phong trào đấu tranh chống Mĩ:
+ Năm 1898 Mĩ gây chiến với Tây Ban Nha hất cẳng Tây Ban Nha và chiếm Philíppin.
+ Nhân dân Philíppin anh dũng chống Mĩ đến năm 1902 thất bại. Philíppin trở thành thuộc địa của Mĩ.
BONIFACIO ( PHILIPPIN )
JOSE RIZAL- Hô-xê Ri-dan (Phi líp pin)
4. Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp của nhân dân Cam-pu-chia:
- Năm 1884, Cam-pu-chia thành thuộc địa Pháp.
- Cuộc khởi nghĩa do hoàng thân Si-vô-tha (1861-1892).
- Cuộc khởi nghĩa do A-cha Xoa lãnh (1863-1866).
- Cuộc khởi nghĩa do nhà sư Pu-côm-bô ở Kra-chê (1866-1867) đã liên minh với nhân dân Việt Nam.
5. Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp của nhân dân Lào:
- Năm 1893, Lào trở thành thuộc địa của Pháp.
- Nhân dân Lào đã đấu tranh chống Pháp:
+ Cuộc khởi nghĩa do Pha-ca-đuốc chỉ huy (1901-1903)
+ Cuộc khởi nghĩa do ông Kẹo và Com-ma-đam chỉ huy (1901-1937).
+ Cuộc khởi nghĩa Chậu Pa-chay (1918-1922).
- Ý nghĩa: Những cuộc nổi dậy biểu lộ tinh thần yêu nước và tinh thần đoàn kết của nhân dân 3 nước Đông Dương.
6. Xiêm( Thái Lan ) giữa thế kỷ XIX – đầu thế kỉ XX.
* Bối cảnh lịch sử:
- Năm 1752 triều đại Ra-ma theo đuổi chính sách đóng cửa.
- Giữa thế kỉ XIX đứng trước sự đe doạ xâm lược của phương Tây, Ra-ma IV (Mông-kút ở ngôi từ 1851-1868) đã thực hiện mở cửa buôn bán với nước ngoài.
- Ra-ma V (Chu-la-long-con ở ngôi từ 1868 - 1910) đã thực hiện nhiều chính sách cải cách.
Chu-la-long-con –Ra-ma V
* Nội dung cải cách:
- Kinh tế:
+ Nông nghiệp: để tăng nhanh lượng gạo xuất khẩu nhà nước giảm nhẹ thuế ruộng, xóa bỏ chế độ lao dịch.
+ Công thương nghiệp: khuyến khích tư nhân bỏ vốn kinh doanh, xây dựng nhà máy, mở hiệu buôn, ngân hàng
- Chính trị:
+ Cải cách theo khuôn mẫu Phương Tây .
+ Đứng đầu nhà nước vẫn là vua.
+ Giúp việc có hội đồng nhà nước (nghị viện) .
+ Chính phủ có 12 bộ trưởng.
- Quân đội, tòa án, trường học được cải cách theo khuôn mẫu phương Tây.
- Về xã hội: xóa bỏ chế độ nô lệ , giải phóng người lao động.
- Đối ngoại:
+ Thực hiện chính sách ngoại giao mềm dẻo.
+ Lợi dụng vị trí nước đệm .
+ Lợi dụng mâu thuẫn giữa 2 thế lực Anh - Pháp đã lựa chiều có lợi để giữ chủ quyền đất nước.
*Tính chất:
+Thái Lan phát triển theo hướng tư bản chủ nghĩa và giữ được chủ quyền độc lập.
+Tính chất một cuộc cách mạng tư sản không triệt để.
Trong bối cảnh chung của châu Á, Thái Lan đã thực hiện đường lối cải cách, chính nhờ đó mà Thái Lan thoát khỏi thân phận thuộc địa giữ được độc lập.
Sửa lần cuối:
