Tập làm thơ lục bát (Ngữ văn 6 – Cánh diều)

[Ngọc Suka]

Soạn bài: Tập làm thơ lục bát (Ngữ văn 6 – Cánh Diều): hướng dẫn trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa. Bên cạnh đó, chúng ta cùng nhau thực hành viết tập làm thơ lục bát với những gợi ý chi tiết cách sáng tác thơ lục bát.
Chúng ta cùng nhau soạn bài tập làm thơ lục bát (Ngữ văn 6 – Cánh diều).

Soạn bài: Tập làm thơ lục bát​

Phần 1: Định hướng – Soạn bài tập làm thơ lục bát văn 6

a) Cho các từ ngữ sau: sắc màu, lần đầu, bao giờ, chổi xanh, lời ca, chúng em. Em chọn từ ngữ nào để điền vào chỗ trống? Giải thích vì sao em lại chọn như vậy.

Sáng ra trời rộng đến đâu
Trời xanh như mới .............biết xanh
Tiếng chim lay động lá cành
Tiếng chim đánh thức............ dậy cùng.
(Định Hải)​

Trả lời
Hoàn thành:

Sáng ra trời rộng đến đâu
Trời xanh như mới lần đầu biết xanh
Tiếng chim lay động lá cành
Tiếng chim đánh thức chồi xanh dậy cùng.​

b) Trong mỗi dòng thơ lục bát, việc sắp xếp các tiếng có thanh bằng (tiếng không dấu và dấu huyền, kí hiệu là B) và các tiếng có thanh trắc (tiếng có dấu hỏi, ngã, sắc, nặng. kí hiệu là T) phải theo quy tắc. Em hãy chép lại các dòng thơ trong ô bên cạnh vào vở và điền kí hiệ B hoặc T dưới mỗi tiếng để tìm hiểu quy tắc đó

Con về thăm mẹ chiều đông
B B B T B B
Bếp chưa lên khói, mẹ không có nhà
Mình con thơ thẩn vào ra
Trời đang yên vậy bỗng òa mưa rơi

(Đinh Nam Khương)​

Trả lời

Con về thăm mẹ chiều đông
B B B T B B
Bếp chưa lên khói, mẹ không có nhà
T B B T T B T B
Mình con thơ thẩn vào ra
B B B T B B
Trời đang yên vậy bỗng òa mưa rơi
B B B T T B B B​

c) Dựa vào kết quả của bài tập b, hãy kể bảng bên cạnh vào vởi và điền các kí hiệu B, T, BV (thanh bằng, gieo vần) vào các tiếng ở vị trí 2,4,6,8 trong mô hình câu thơ lục bát bên cạnh. (Các tiếng ở vị trí 1, 3, 5, 7 không bắt buộc phải tuân theo luật bằng trắc)

​

Tiếng	1	2	3	4	5	6	7	8
Dòng lục
Dòng bát

Trả lời

Tiếng	1	2	3	4	5	6	7	8
Dòng lục	-	B	-	T	-	BV
Dòng bát	-	B	-	T	-	BV	-	BV

Phần 2: Thực hành – Soạn văn 6 tập làm thơ lục bát

a) Ghi vào vở dòng bát sao cho phù hợp nội dung, vần, nhịp và luật bằng trắc.

​

Con đường rợp bóng cây xanh ???	Tre xanh tự những thuở nào ???
Phượng đang thắp lửa sân trường ???	Bàn tay mẹ dịu dàng sao ????

Trả lời

Con đường rợp bóng cây xanh Tiếng chim thánh thót trên cành cây cao	Tre xanh tự những thuở nào Nhành cây, cành lá hao hao thân gầy
Phượng đang thắp lửa sân trường Bao hoài niệm còn vấn vương mùa cũ	Bàn tay mẹ dịu dàng sao Nuôi con khôn lớn biết bao tháng ngày

b) Viết một bài thơ lục bát (ngắn dài tùy ý) về cha mẹ, ông và hoặc thầy, cô giáo
Chuẩn bị
+ Em muốn viết bài thơ về ai (cha mẹ, ông bà hay thầy cô)?
+ Những điều em ấn tượng về người đó là gì (tình cảm yêu thương, hình dáng, cử chỉ, hành động…)?
- Viết bài thơ
- Kiểm tra và chỉnh sửa.

Trả lời

Nặng lòng ngày lễ vu lan
Bâng khuâng dạ lại dâng tràn nhớ thương
Bùi ngùi thắp nén tâm hương
Tạ ơn cha mẹ tận phương trời nào.​

Chúng ta đã cùng nhau soạn bài tập làm thơ lục bát (Ngữ văn 6 – Cánh diều). Chúng ta nhận thấy rằng, sáng tác một bài thơ không phải là điều dễ dàng nhưng bạn có thể thử sức để có thể hiểu rõ hơn cách một bài thơ xuất hiện. Đó quả thật là một điều kì diệu.

Để viết bài thơ lục bát thế nào cho hay, đúng chủ đề, đúng vần, nhịp…? Mời các bạn tiếp tục theo dõi bài viết dười phần bình luận này nhé!

Trần Ngọc

 

[Ngọc Suka]

Hướng dẫn viết: Tập làm thơ lục bát (Ngữ văn 6 – Cánh diều)

​

I. Khởi động viết: Tập làm thơ lục bát

1. Xác định đề tài
Có thể chọn bất cứ đề tài nào gợi cho em nhiều cảm xúc chẳng hạn như: thiên nhiên, quê hương, gia đình, bạn bè, mái trường…

2. Tập gieo vần, tìm từ phù hợp cho thể thơ lục bát
Hãy tập gieo vần bằng cách chọn những tiếng hoặc từ ngữ thích hợp

II. Thực hành viết: Tập làm thơ lục bát

- Hình dung cụ thể đề tài định viết có hình ảnh gì nổi bật? Hình ảnh ấy gợi cho em liên tưởng tới điều gì? Thử tìm một nhan đề thích hợp cho bài thơ theo đề tài mà em định chọn (cũng có thể đặt tên bài thơ sau khi em hoàn thành)

- Bắt đầu bằng cách thử viết câu lục bát đầu tiên với những hình ảnh ấn tượng nhất trong cảm xúc, suy nghĩ của mình. Chủ ý sử dụng số tiếng phải lựa chọn vẫn phải ngắt nhịp đúng quy định theo thể thơ lục bát. Cũng có thể thử biến đổi một bài thơ bốn chữ, năm chữ thành câu thơ lục bát.

- Viết những cặp câu lục bát tiếp theo. Đọc lên để cảm nhận rõ hơn về vần, nhịp và từ ngữ, hình ảnh trong các câu thơ. Điều này sẽ giúp em cảm thấy hứng thú và thể hiện được cảm xúc, ý tưởng một cách dễ dàng hơn.

- Hãy thử phát triển ý tưởng, cảm xúc và hình ảnh thơ theo nhiều cách khác nhau. Tập sử dụng các biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa, ẩn dụ; dùng từ láy tạo âm thanh, màu sắc, vừa viết vừa đọc, không ngại xóa đi viết lại cho đến khi em cảm nhận được âm thanh nhẹ nhàng và vẻ đẹp cuốn hút của từ ngữ, hình ảnh trong bài thơ. Có thể kết thúc bài thơ khi em bộc lộ được ý tưởng một cách tương đối trọn vẹn.

- Sáng tác một bài thơ không phải là điều dễ dàng. Nhưng em có thể thử sức để hiểu rõ hơn cách một bài thơ xuất hiện ra sao.

III. Chỉnh sửa

-Sau khi bài thơ lục bát ra đời, em hãy đọc diễn cảm bài thơ của mình. Khi lời thơ vang lên, hãy chú ý xem bài thơ đã làm đúng thể loại lục bát chưa (số tiếng trong mỗi dòng thơ, cách gieo vần, phối hợp thanh điệu…)

- Chỉnh sửa lỗi chính tả (nếu có) và xem xét từ ngữ nào cần thay thế để bài thơ hay hơn.

Như vậy, bài viết đã hướng dẫn viết: Tập làm thơ lục bát. Hi vọng, sau khi soạn bài tập làm thơ lục bát và đọc bài viết hướng dẫn tập làm thơ lục bát văn 6, các bạn sẽ có những bài thơ lục bát của riêng mình và nhớ chia sẻ lên vnkienthuc nhé!

 

[Hide Nguyễn]

Cảm ơn Mod Trần Ngọc chia sẻ tài liệu chất lượng

 

[Kindha]

Bàn tay mẹ dịu dàng sao
Cho dù mưa nắng mẹ vẫn hát ru

 

[Sen Biển]

Bàn tay mẹ dịu dàng sao
Cho dù mưa nắng mẹ vẫn hát ru

Câu thơ này của bạn không phải là lục bát rồi. Mình thử sửa nha

ÔI! Bàn tay mẹ dịu dàng
Quanh năm tần tảo nhịp nhàng võng đưa

 

[Ngọc Suka]

Câu thơ này của bạn không phải là lục bát rồi. Mình thử sửa nha

ÔI! Bàn tay mẹ dịu dàng
Quanh năm tần tảo nhịp nhàng võng đưa

Cảm ơn những vần thơ của chị. Hi vọng nếu có thời gian chị chia sẻ đôi điều về cách làm thơ lục bát chị nhé!