buithithuy93
New member
- Xu
- 0
Bài 58: Các hạt sơ cấp
1)HẠT SƠ CẤP
a)Khái niệm
- Là những hạt có kích thước và khối lượng nhỏ hơn hạt nhân nguyên tủ.
Vd:hạt proton,notron,electron….
b)Các đặc trưng của hạt sơ cấp nghỉ
-Khối lượng nghỉ là khối lượng của hạt sơ cấp khi nguyên tử ở trạng thái đứng yên.Tương ứng với khối lượng nghỉ là năng lượng.
E=m.\[{c}^{2}\]
(một số hạt có khối lượng nghỉ bằng 0 như hạt proton,hạt nitrinô,garaviton…)
-Điện tích :đặc trưng cho khả năng mang điện của hạt sơ cấp.vd:e=q=-e….
-Spin:mỗi hạt sơ cấp đều tồn tại momen động lượng và momen từ đặc trưng cho chuyển động nội tại và bản chất của hạt.Momen động lượng phụ thuộc v hào spin theo công thức:
Sh/\[\pi\] trong đó h=\[6.625*{10}^{-3}\];s là spin của hạt.
-Tuổi thọ: tuổi thọ của hạt thường không giống nhau.Trong các hạt sơ cấp,chỉ có 4 hạt không phân rã thành các hạt khác gọi là các hạt bền(proton,electron,photon,nơtrinô).Tất cả các hạt khác không bền và ơhaan rã thành các hạt khác.Trừ nơtron có thời gian sống dài,khoảng 932s, còn các hạy không bền khác đều có thời gian sống rất ngắn, cỡ từ \[{10}^{-24}s\[->\[{10}^{-6}\]
2)HẠT VÀ PHẢN HẠT
-Các hạt sơ cấp thường tồn tại ở trạng thái ghép đôi, có khối lượng nghỉ và spin giống nhau nhưng trái dấu nhau về điện tích.
Vd :hạt\[{\beta }^{+},{\beta }^{-}\] có cùng khối lượng ;spin =\[\frac{1}{2} \]nhưng điện tích lại trái dấu.
(Trong 2 hạt đó 1 hạt được gọi là phản hạt của hạt kia.)
- Hạt và phản hạt cũng có thể tương tác với nhau dẫn tới sự hình thành ra 1 cặp hạt mới. hoặc cũng có thể triệt tiêu lẫn nhau.
Vd: \[{e}^{+}\] + \[{e}^{-}\]-> \[\gamma\] + \[\gamma \]
\[\gamma \] + \[\gamma\] -> \[{e}^{+} \]+ \[{e}^{-}\]
3)PHÂN LOẠI HẠT SƠ CẤP
Tùy theo khối lượng hạt sơ câp chia lam 4 nhóm
a)Nhóm photon: các hạt có khối lượng nghỉ bằng 0
b)Nhóm lepton: gồm các hạt nhẹ như eelectron,muyôn\[({u }^{-},{\mu }^{+}\]), các hạt tau\[({\tau }^{-},{\tau }^{+})\]
c)Nhóm Mezon:gồm các hạt có khối lượng trung bình từ 200-900 lần khối lượng cua e.Nhóm mezon gồm nhóm mezon\[ \mu \]và mezon K.
d)Nhóm Barion:gồm các hạt nặng có khối lượng bằng hoặc lờn hơn khối lượng proton.Có hai nhóm barion là nuclôn và hipêrôn,cùng các phản hạt của chúng. Tập hợp của nhóm mêzôn và pairon gọi là nhóm hađrôn
4)TƯƠNG TÁC CỦA HẠT SƠ CẤP
a)Tương tác hấp dẫn:là tương tác giữa các hạt có khối lượng, tương tác này có bán kính tác dụng lớn vô cùng.nhưng cường độ rất yếu.
b)Tương tác điện từ:là tương tác giữa các hạt mang điên.Tương tác này có bán kính tác dụng vô cùng lớn,cường độ mạnh hơn tương tác hấp dẫn khoảng \[{10}^{37}\]lần.
c)Tương tác yếu:là tương tác giữa các hạt trong phân rã \beta.
\[n\rightarrow p + \bar{e} + \bar{v}\]
Tương tác yếu có cường độ nhỏ hơn tương tác điên từ khoảng \[{10}^{12}\] lần.
d)Tương tác mạnh:là tương tác giữa các hađrôn (vd:trong hạt nhân có sự tương tác của các hạt nuclon).Tương tác mạnh có cường độ lớn hơn tương tác từ khoảng 100 lần và bán kính tác dụng trong phạm vi \[{10}^{-15}\]m.
5)HẠT QUAC
- Là các hạt nhỏ bé cho tới nay không thể phân chia được .Các hạt sơ cấp có thể được tạo thành từ nhiều tổ hợp hạt Quac khác nhau.Tồn tại 6 loại hạt Quak (u_d_s_c_b_t)
Vd: hạt proton là tổ hợp của 3 hạt là u-u-d; hạt notron là d-d-u
-Điều kì lạ là điện tích các hạt Quac và phản quac bằng -\[ \frac{e}{3};+\frac{e}{3};-\frac{2e}{3};+\frac{2e}{3}.\]
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:
