• HÃY CÙNG TẠO & THẢO LUẬN CÁC CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC [Vn Kiến Thức] - Định hướng VnKienthuc.com
    -
    Mọi kiến thức & Thông tin trên VnKienthuc chỉ mang tính chất tham khảo, Diễn đàn không chịu bất kỳ trách nhiệm liên quan
    - VnKienthuc tạm khóa đăng ký tài khoản tự động để hạn chế SEO bẩn, SPAM, quảng cáo. Chưa đăng ký, KHÁCH vẫn có thể đọc và bình luận.

Ngọc Suka

Cộng tác viên
Bài thơ “À ơi tay mẹ” của Bình Nguyên (Ngữ văn 6 – Bộ sách giáo khoa Cánh Diều) thuộc thể thơ lục bát. Trước khi vào phần soạn bài “À ơi tay mẹ”, chúng ta cùng nhau tìm hiểu về thể thơ lục bát.
Lục bát là thể thơ truyền thống của dân tộc Việt Nam. Mỗi bài thơ ít nhất gồm hai dòng với số tiếng cố định: dòng sáu tiếng (dòng lục) và dòng tám tiếng (dòng bát). Thơ lục bát gieo vần chân và vần lưng. Tiếng thứ sáu của dòng lục gieo vần xuống tiếng thứ sáu của dòng bát, tiếng thứ tám của dòng bát gieo vần xuống tiếng thứ sáu của dòng lục tiếp theo.
Thơ lục bát thường ngắt nhịp chẵn (mỗi nhịp hai tiếng). Lục bát là thể thơ có sức sống mãnh liệt, mang đậm vẻ đẹp tâm hồn con người Việt Nam.
Hiểu được khái niệm về thơ lục bát, chúng ta cùng nhau soạn bài “À ơi tay mẹ” của nhà thơ Bình Nguyên nhé!

Soạn bài À ơi tay mẹ - Bộ sách giáo khoa cánh diều - vnkienthuc.png


Soạn bài “À ơi tay mẹ”

Phần 1: Soạn “À ơi tay mẹ” – Chuẩn bị đọc hiểu văn bản “À ơi tay mẹ”
- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn đề vận dụng vào đọc hiểu bài thơ này.
- Khi đọc bài thơ lục bát, các em cần chú ý và trả lời các câu hỏi sau:

Câu 1: Bài thơ có được chia khổ không? Gồm bao nhiêu khổ? Mỗi khổ có bao nhiêu dòng? Vần trong bài thơ được gieo như thế nào? Các dòng thơ được ngắt nhịp ra sao?

Trả lời:

- Bài thơ được chia làm 6 khổ:
+ Khổ 1: 2 dòng
+ Khổ 2, 3, 4: 4 dòng
+ Khổ 5: 2 dòng
+ Khổ 6: 4 dòng
- Cách gieo vần:
+ Ở khổ 2 dòng: chữ thứ 6 của dòng đầu sẽ vần với chữ thứ 6 dòng sau (sa- qua, mầu- dầu)
+ Ở khổ 4 dòng:
- Chữ thứ 6 của dòng 6 câu sẽ vẫn với chữ thứ 6 dòng 8 câu (dàng - vàng, tròn còn, đời - trời - mòn - còn, thu - mù,....)
- Chữ thứ 8 của dòng 8 câu sẽ vần với chữ thứ 6 dòng 6 câu (ngon - tròn, con - non, cây - đầy,...)
Cách ngắt nhịp: Các em có thể ngắt theo nhịp 4/2, 4/4

Câu 2: Bài thơ viết về ai và về điều gì?

Trả lời

Bài thơ về mẹ và về sự hi sinh của mẹ cho con

Câu 3: Bài thơ sử dụng các biện pháp nghệ thuật nào? Từ ngữ trong bài thơ có gì độc đáo? Việc sử dụng các từ ngữ và biện pháp nghệ thuật đó đem lại tác dụng ra sao?

Trả lời

- Bài thơ sử dụng biện pháp nghệ thuật:
- Điệp ngữ: " bàn tay", " à ơi này cái"," ru cho"
- Biện pháp nhân hóa
- Biện pháp ẩn dụ bàn tay- mẹ
=> Từ ngữ trong bài thơ nhẹ nhàng, như lời hát ru, từ ngữ giàu tính tượng hình, tượng thanh
=> Tác dung: Khiến bài thơ mang âm điệu nhẹ nhàng tựa lời hát ru, giàu hình ảnh, mang tính biểu tượng cao, thể hiện tình cảm chứa chan thắm thiết mẹ con

Câu 4: Ai là người đang bày tỏ cảm xúc, tình cảm, suy nghĩ trong bài thơ? Người đó bày tỏ cảm xúc, tình cảm, suy nghĩ gì?

Trả lời:
Người mẹ là người đang bày tỏ cảm xúc tình cảm trong bài, mong con ngủ ngoan đồng thời cũng mong con biết được tình yêu thương, sự hi sinh của mẹ dành cho con

Câu 5: Tìm hiểu thêm về tác giả Bình Nguyên

Trả lời
Bình Nguyên:
Tên thật là Nguyễn Đăng Hào, sinh ngày 25 tháng 1 năm 1959. Quê quán xã Ninh Phúc, Tp Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình. Ông vừa là nhà thơ vừa là Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam. Hiện nay tác giả Bình Nguyên đang làm Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Ninh Bình. Nhà thơ của cố đô Hoa Lư này đã nhận tới hai giải “Thơ lục bát” (Giải A-2003; Giải Ba-2010) trên báo Văn Nghệ.

Câu 6: Em đã lần nào nghe bà hoặc mẹ ru chưa? Hãy chia sẻ cảm nhận của em về lời ru ấy.

Trả lời

Em đã được bà ru ngủ bằng lời ru:

Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
Ông ơi ông vớt tôi nao
Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng
Có xáo thì xáo nước trong
Đừng xáo nước đục đau lòng cò con

Khi lớn lên nhớ lại lời bài thơ em hiểu được ý nghĩa trong đó thêm thương yêu kính phục những người nông dân Việt Nam cần cù, chất phác, chịu thương, chịu khó. Bài học "thà chết trong còn hơn sống đục" mà các tác giả dân gian gửi cho đến nay vẫn còn có nhiều ý nghĩa đối với thế hệ trẻ chúng ta.

Phần 2: Soạn văn “À ơi tay mẹ” – Ngữ văn 6 – Đọc hiểu văn bản “À ơi tay mẹ”

1. Văn bản “À ơi tay mẹ” – Bình Nguyên

Bàn tay mẹ chắn mưa sa (1)
Bàn tay mẹ chặn bão qua mùa màng.

Vẫn bàn tay mẹ dịu dàng
À ơi này cái trăng vàng ngủ ngon
À ơi này cái trăng tròn
À ơi này cái trăng còn nằm nôi...

Bàn tay mẹ thức một đời
À ơi này cái mặt trời bé con...
Mai sau bể cạn non mòn
À ơi tay mẹ vẫn còn hát ru.

Ru cho mềm ngọn gió thu
Ru cho tan đám sương mù lá cây
Ru cho cái khuyết (1) tròn đầy
Cái thương cái nhớ nặng ngày xa nhau.

Bàn tay mang phép nhiệm mầu
Chắt chiu tự những dãi dầu (2) đấy thôi.

Ru cho sóng lặng bãi bồi
Mưa không dột chỗ ngoại ngồi vá khâu
Ru cho đời nín (3) cái đau

À ơi... Mẹ chẳng một câu ru mình.

Câu 1: Nhan đề và tranh minh họa gợi cho em cảm nhận gì?
Trả lời:
Nhan đề và tranh minh họa gợi cho em về tình mẹ

Câu 2: Chú ý các biện pháp tu từ, cách gieo vần và ngắt nhịp trong bài thơ.
Trả lời:
Các biện pháp tu từ, ngắt nhịp trong bài (xem phần 1)

Câu 3: Hãy chú ý các phép nhiệm mầu từ tay mẹ thể hiện trong các khổ thơ như thế nào?
Trả lời
Phép nhiệm màu từ tay mẹ chắt chiu từ những dãi dầu, sương gió, vất vả trong cuộc đời mẹ. Cả đời mẹ dành trọn cho con, lam lũ sớm khuya chỉ muốn con có cuộc sống hạnh phúc.

Câu 4: Những từ ngữ nào được lặp lại nhiều lần trong bài thơ?
Trả lời:
Những từ ngữ được lặp lại nhiều: " bàn tay", " à ơi này cái"," ru cho".

Phần 3: Soạn “À ơi tay mẹ” hay nhất – Trả lời câu hỏi cuối văn bản “À ơi tay mẹ”

Câu 1

Tìm hình ảnh, chỉ tiết thể hiện “phép nhiệm mầu” của bàn tay mẹ. Những dòng thơ nào nói lên đức hi sinh của người mẹ?
Trả lời:
- Những hình ảnh chi tiết thể hiện phép màu từ tay mẹ:
+ Bàn tay mẹ- chắn mưa
+Bàn tay mẹ- chặn bão
+ Bàn tay mẹ- thức một đời, dù bể cạn đá mòn vẫn còn hát ru
- Những dòng thơ nói lên đức hi sinh của mẹ:
Bàn tay mẹ chắn mưa sa
Bàn tay mẹ chặn bão qua mùa màng
Bàn tay mẹ thức một đời
Mai sau bề cạn non mòn
À ơi tay mẹ vẫn còn hát ru
Bàn tay mang phép nhiệm màu
Chắt chiu từ những dãi dầu đấy thôi


Câu 2: Em nhỏ trong bài thơ được gọi bằng những từ ngữ nào? Cách gọi đó nói lên điều gì về tình cảm mẹ dành cho con?
Trả lời
Em nhỏ trong bài thơ được gọi bằng: cái trăng vàng, cái trăng tròn, cái trăng, cái mặt trời, cái khuyết.

Câu 3: Trong bài thơ, cụm từ “à ơi” được lặp lại nhiều lần. Hãy phân tích tác dụng của sự lặp lại ấy.
Trả lời
À ơi được lặp lại nhiều lần khiến câu thơ mang âm điệu lời ru nhằm mục đích thể hiện tình cảm chan chứa của mẹ dành cho con.

Câu 4: “Bàn tay mang phép nhiệm mầu / Chắt chịu từ những dãi dầu đấy thôi.”. Em có đồng ý với tác giả không? Vì sao?
Trả lời
Em đồng ý với tác giả. Bởi cả đời mẹ vất vả vì con, lam lũ nhọc nhằn chịu mọi đắng cay, nguyện hi sinh cả cuộc đời để cho con có cuộc sống tốt đẹp. Chính vì thế nói rằng đôi bàn tay mẹ đã chịu những dãi dầu nắng mưa là đúng.

Câu 5: Hình ảnh “bàn tay mẹ” trong bài thơ tượng trưng cho điều gì?
Trả lời
Hình ảnh bàn tay mẹ trong bàu thơ tượng trưng cho người mẹ

Câu 6: Em thích khổ thơ nào nhất trong bài thơ? Vì sao?
Trả lời
Em thích khổ thứ 3. Bởi đọc khổ thơ em cảm nhận được tình cảm của mẹ dành cho con là vô bờ vô tận.

Trên đây là phần soạn bài “À ơi tay mẹ” - Bộ sách giáo khoa Cánh Diều. Nếu bài viết này hay và hữu ích thì các bạn hãy like và chia sẻ bài viết này đến các bạn của bạn nhé!
 
Sửa lần cuối:

Ngọc Suka

Cộng tác viên
Soạn bài "À ơi tay mẹ" (ngắn gọn):
- Bài thơ "À ơi tay mẹ" - Bộ sách giáo khoa Cánh Diều
- Bài thơ "À ơi tay mẹ" - tác giả Bình Nguyên
 
CHAT
  1. No shouts have been posted yet.

Chủ đề mới

VnKienthuc lúc này

Không có thành viên trực tuyến.

Định hướng

Diễn đàn VnKienthuc.com là nơi thảo luận và chia sẻ về mọi kiến thức hữu ích trong học tập và cuộc sống, khởi nghiệp, kinh doanh,...
Top