• HÃY CÙNG TẠO & THẢO LUẬN CÁC CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC [Vn Kiến Thức] - Định hướng VnKienthuc.com
    -
    Mọi kiến thức & Thông tin trên VnKienthuc chỉ mang tính chất tham khảo, Diễn đàn không chịu bất kỳ trách nhiệm liên quan
    - VnKienthuc tạm khóa đăng ký tài khoản tự động để hạn chế SEO bẩn, SPAM, quảng cáo. Chưa đăng ký, KHÁCH vẫn có thể đọc và bình luận.

Phân tích bài thơ “Con cò” của Chế Lan Viên.

Thandieu2

Thần Điêu
Xu
36
Phân tích bài thơ “Con cò” của Chế Lan Viên.


BÀI LÀM

Từ ngày xưa chúng ta đã lớn lên trong vành nôi, trong lời ru ấm êm, ngọt ngào của mẹ, trong hơi ấm của những vần ca dao. Nhà thơ Chế Lan Viên đã lại đem đến cho ta một khúc ru hiện đại. Bài thơ “Con cò” là lời nói với con về một lời ru, cánh cò trắng vất vả trong ca dao xưa. Cánh cò chia sẻ nỗi vui buồn với con và toả hồn dân tộc vào cuộc đời dài của con. Bài thơ này tác giả viết nửa thực nửa hư, mang ý vị dân gian man mác.

Nhà thơ đã vận dụng tối đa những chất liệu dân gian, chất liệu của ca dao. Ông đã đồng hiện cánh cò trong ca dao xưa với sự trưởng thành của con người. Đó là những chất liệu thuộc về hồn dân tộc, đã in bóng vào tâm hồn nhà thơ, nay một lần nữa lại xuất hiện trong lời thơ của ông - lời ru ngọt ngào. Hình ảnh cánh cò trắng muốt lại một lần nữa bay vào trang thơ như muốn gợi lên trong sâu thẳm trái tim con người về ngọn nguồn của dân tộc, gọi con người trở về với những dấu yêu của một thời thơ ấu.

Mở trang thơ này ra, ấn tượng đầu tiên xuất hiện trong lòng người đọc là hình ảnh cánh cò miệt mài bay, “bay lả, bay la”, bay không mệt mỏi. Cánh cò ấy đã mải miết bay trên cánh đồng mênh mông, xanh mướt một màu xanh của lúa. Bức tranh đồng quê hiện lên sao yên bình và thơ mộng. Cánh cò ấy đã từng ấm trong vần ca dao và bay vào hồn mỗi chúng ta từ lúc còn nằm trong vành nôi. Nhà thơ Chế Lan Viên đã tiếp tục dùng hình ảnh cánh cò thân thương để làm chất liệu cho lời thơ của mình. Đó không chỉ là cánh cò trắng muốt dập dìu bay mà đó còn là thân phận con cò truân chuyên, vất vả : “Cò một mình cò phải kiếm ăn”. Từ đó nhà thơ liên tưởng tới cuộc sống của con thơ : “Con có mẹ con ăn với lại ngủ”. Một quãng đời rất mực êm ả, bình yên. Thân cò lùi lụi nơi đầu sông cuối bể biết bao nhiêu nguy hiểm đang từng giây, từng phút đe doạ ập xuống. Cuộc sống của cò là những ngày lo lắng, sợ hãi, không lúc nào được yên vui. Trong ca dao xưa con cò là hiện thân của người nông dân quê ta, chất phác, siêng năng cần mẫn, trải qua bao gieo neo vất vả :

Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
Ông ơi ông vớt tôi nao
Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng
Có xáo thì xáo nước trong
Đừng xáo nước đục đau lòng cò con.

Với Chế Lan Viên, một lần nữa nỗi vất vả của đời cò hiện lên “cò ăn đêm”, “cò xa tổ”, “cò đậu cành mềm”, “cò sợ xáo măng”. Cò luôn phải sống cùng với nỗi sợ hãi thường trực. Tiếp đó nhà thơ đan xen liên tưởng đến giấc ngủ ngon lành của con trong vòng tay mẹ. Một mình cò phải lặn lội, chịu đựng bao nỗi hiểm nguy còn con thì đã có mẹ, con có bàn tay của mẹ che chắn, ẵm bồng “cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng”. Chúng ta đã biết rằng vạc mới đi kiếm ăn ban đêm còn cò kiếm ăn ban ngày. Cò phải đi ăn đêm đó là một nghịch lí trong cuộc đời : Cò lặn lội bờ sông kiếm ăn tưởng sẽ có hạnh phúc, ngờ đâu thân cò vẫn mãi bơ vơ, trơ trọi, một mình đối mặt với hiểm nguy. Cánh cò lúc lúc lại bay trong gió chiều như còn phân vân lo lắng một điều gì. Còn đứa con thơ thì ngây thơ trong trắng lớn lên từng ngày trong màu trắng của cánh cò trong tình yêu thương của mẹ, tất cả đó sẽ là hành trang đưa con vào đời.

Cánh cò đã tự nhiên bay vào tâm hồn thơ trẻ của con qua lời ca dao mượt mà, đi cùng con để chia sẻ những vui buồn của tuổi thơ. Từ trong vành nôi cò đã là người bạn đồng hành thân thiết của con. Ở đoạn thơ này ta bắt gặp một lớp ngôn từ, giản dị mô tả liên tiếp những hành động của cò : “cò đến làm quen, cò vào trong tổ, cò đứng quanh nôi, cò ngủ, cánh của cò hai đứa đắp chung đôi”. Chính lời thơ này đã gợi cho ta sự gần gũi giữa cò và em bé. Đây chính là điểm hấp dẫn của trang thơ, mỗi câu thơ lần lượt là những hình ảnh thân thương, đáng yêu mà mỗi lần đọc lên nghe lòng xao động.

Nhà thơ đã đặt ra cho con một câu hỏi để hướng con vào tương lai mai sau : “con làm gì” và ước nguyện là được “làm thi sĩ”, được tiếp tục chắp cánh cho cò bay hoài không nghỉ, cánh cò ấy lại làm bạn của những đứa trẻ thơ. Đây là một ước mơ tinh khôi nhưng đó là những gì trong trẻo nhất mong dến với đứa con này.

Trong lời ru của mẹ có cánh cò, có điệu hồn dân tộc là những vần ca dao êm ả ngọt ngào. Đó chính là dòng suối mát trong ngọt lành nhất thấm dần vào tâm hồn con và sẽ chảy mãi theo cuộc đời dài của con. Lời thơ vừa rất cụ thể, vừa có sức khái quát lớn, mang sắc thái tinh vi của cảm xúc, của ý nghĩ, và mở ra cho người đọc những chân trời liên tưởng bát ngát. Nhờ hình ảnh, Chế Lan Viên đã làm “lạ hoá” những điều ai cũng thấy nhưng không phải ai cũng nhận ra : “Con dù lớn vẫn là con của mẹ / đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con”. Và trong hành trình cuộc đời của con, mẹ mãi là điểm tựa tinh thần vững chắc. “Chỉ mình mẹ là niềm tin ánh sáng diệu kì / Chỉ mình mẹ giúp đời con vững bước” (E-xê-nin). Chính mẹ đã truyền cho con hơi ấm của tình yêu thương và mạch nguồn dân tộc để trên mỗi hành trình con đều có sức mạnh bước đi.

Đây là một bài hát ru con được viết trong thời hiện đại. Nhà thơ đã sử dụng chất liệu cũ là cánh cò và đồng thời đưa vào đó những hình thức nghệ thuật mới mẻ. Ở đây, lời ru không còn là một lời ca dao mà là khúc hát ru được tự do hoá theo dòng cảm xúc. Nhà thơ đã đan dệt những hình ảnh vừa thực vừa ảo, màu thực, màu tượng trưng chen lẫn bên nhau thành một bức tranh nội tâm tha thiết.

Qua bài thơ này ta đã thấy trái tim Chế Lan Viên đập nhịp yêu thương mênh mông, vỗ về đứa con yêu. Những tình cảm ấy được truyền qua lớp ngôn từ giản dị hồn nhiên nhưng chứa đựng một quan niệm đẹp. Một cách hướng con người vào cội nguồn cái thiện, tựa cơn gió mát thổi vào hồn mỗi chúng ta.

Sưu tầm
 

Butchi

VPP Sơn Ca
Xu
93
Ấn tượng về giọng điệu trong bài thơ Con cò của Chế Lan Viên

Bài làm

Giọng điệu là yếu tố làm nên ấn tượng sâu sắc về một tác phẩm văn học đối với người đọc. Sẽ không ai quên chất giọng lửng lơ, xa vời trong “ Tiếng sáo thiên thai” của Thế Lữ hay giọng mơ màng trong “tiếng thu” của Lưu Trọng Lư, giọng sôi nổi trong “vội vàng” của Xuân Diệu. Và khi đọc “Con Cò” của Chế Lan Viên ấn tượng về giọng điệu âu yếm, tình cảm làm người đọc khó quên. Giọng điệu ấy được cảm nhận thông qua hệ thống ngôn từ mà nhà thơ sử dụng trong tác phẩm. Phải chăng cảm hứng ngợi ca tình yêu thương bao la của mẹ đã tạo nên chất giọng ấy trong suốt bài thơ.

Mở đầu bài thơ là giọng điệu của những câu hát dân gian:

Con còn bế trên tay
Con chưa biết con cò
Nhưng trong lời mẹ hát
Có cánh cò đang bay.

Đối tượng gọi của lời hát là “con” – một phần máu thịt của mẹ. Giọng thơ tình cảm, âu yếm thiết tha kể về lời ru của mẹ. Trong lời ru con có cả quê hương, có cánh đồng cò bay thẳng cánh, có những cuộc đời lam lũ gian nan, có những số phân đắng cay tủi nhục và có tình yêu thương bao la, những vỗ về âu yếm mẹ luôn dành cho con.

Ngủ yên, ngủ yên, cò ơi, chớ sợ
Cành có mềm mẹ đã sẵn tay nâng

Dù con còn trong nôi, con chưa biết con cò, chưa hiểu lời mẹ hát, nhưng giọng tình cảm âu yếm ấy sẽ là vành nôi ru con vào giấc ngủ.

Đến đoạn thơ thứ hai, những nét khái quát về cuộc đời niên thiếu và trưởng thành của con được miêu tả lướt nhanh với một giọng điệu kể chuyện tuần tự, nhằm diễn đạt một hình ảnh tâm hồn luôn luôn bên con : hình ảnh con cò. Con cò từ ca dao, con cò bước vào lời ru của mẹ, con cò cùng con lớn lên, con cò làm nên tâm hồn thi sĩ của con. Nhịp điệu dài , ngắn với khoảng lặng ở câu cuối cùng gợi âm hưởng ngân nga của lời ru những buổi trưa hè. Cánh cò từ khi nào đã trở thành máu thịt cuộc đời con làm nên ‘hơi mát” cho câu văn thi sĩ và cánh cò sẽ mãi mãi bên con.

Đoạn thơ thứ ba giọng thơ thấm đẫm cảm xúc yêu thương:

Dù ở gần con,
Dù ở xa con
Lên rừng xuống bể,
Cò sẽ tìm con,
Cò mãi yêu con.

Những câu thơ ngắn có hình thức giống những lời dặn dò của mẹ trọng những đêm hè mẹ kể con nghe. Lời dặn giản dị mộc mạc mà hàm nghĩa xâu xa. Sự lập lại liên tục của những từ ngữ “dù gần con, dù xa con” như láy đi láy lại cảm xúc yêu thương đang trào dâng trong tâm hồn mẹ. Mẹ có thể cả con cũng chẳng thể nào hiểu hết. Đó là quy luật của mọi tấm lòng người mẹ trên đời, là quy luật chỉ riêng mẹ hiểu. Đến đây giọng thơ như lắng lại lời của mẹ trải ra trong cảm xúc riêng mình:

Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi suốt đời lòng mẹ vẫn theo con.

Kết thúc bài thơ, lời thơ trở về với hình thức của tiếng ru : “à ơi”. Nhịp điệu của câu thơ dồn về với những vần “ôi”, “ơi”, “ôi” , “ơi”, “ôi” nối tiếp nhau trong khổ thơ!

À ơi!
Một cò cò thôi
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi
Ngủ đi ! ngủ đi!
Cho cánh cò, cánh vạc
Cho cả sắc trời
Đến hát
Quanh nôi

làm cho câu thơ dù ngắn mà vẫn gợi cảm giác như là lời ru, ngân nga mãi trong lòng người đọc.

Vì thế, dù hình thức câu chữ không tương ứng với lời ru truyền thống nhưng cả bài thơ vẫn đậm đà chất giọng ru hời của tiếng ru đồng bằng Bắc Bộ. Linh hồn của tiếng ru ấy là tình yêu thương bao la, là những cảm xúc vỗ về âu yếm là nỗi lo lắng của mẹ dõi theo con suốt cuộc đời. Mượn giọng điệu lời ru của mẹ, nhà thơ đã dựng lại thế giới tâm hồn Việt Nam trong những con người Việt nam, ở đó luôn ngự trị một hình ảnh đẹp nhất, không bao giờ phai mờ: người mẹ. Tình mẹ là vầng mặt trời sưởi ấm khi con vấp ngã, là vầng trăng dịu dàng xoa những vết đau. Và chính bởi giọng điệu ấy mà những triết lý trong bài thơ thấm đẫm tình cảm chủ quan, cảm hứng ngợi ca, ngưỡng mộ của tác giả.

Đó chính là ấn tượng đặc biệt về giọng điệu khi đọc “con cò” của Chế Lan Viên.
 

missyouloveyou

New member
Xu
44
PHÂN TÍCH BÀI THƠ CON CÒ CỦA CHẾ LAN VIÊN





Chế Lan Viên viết bài thơ “Con cò” vào năm 1962, in trong tập “Hoa ngày thường, chim báo bão” (1967). Bài “Con Cò” mang âm điệu đồng sao, nhịp thơ và giọng thơ thấm vào hồn ca dao, dân ca một cách đằm thắm, nhẹ nhàng, 51 câu thơ tự do, câu ngắn nhất hai chữ, câu dài nhất tám chữ, đan xen, kết chuỗi thành lời ru ngân nga, ngọt ngào, biểu hiện tình thường và ước mơ của người mẹ hiền đối với con thơ.

Đoạn 1, người mẹ hiền bế con thơ trên tay, cất lời ru bài “Con cò” bay lả bay la…”Con cò mà đi ăn đêm…”. Nhìn con thơ “Con còn bế trên tay – Con chưa biết con cò”, mà lòng mẹ dào dạt tình thương. Mẹ thương con cò trong cao dao lận đận; mẹ dành cho con bao chăm chút yêu thương. Con được sống yên vui hạnh phúc trong lòng mẹ:
“Cò một mình, cò phải kiếm lấy ăn,
Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ”
Mẹ đã dành cho con thơ tất cả. Cánh tay dịu hiền của mẹ. Lời ru câu hát êm đềm của mẹ. Dòng sữa ngọt ngào của mẹ. Những hoán dụ nghệ thuật ấy đã hình tượng tình mẫu tử bao la. Nhịp thơ cũng là nhịp võng, nhịp cánh nôi nhẹ đưa, vỗ về:
“Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!
Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng!
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân!
Con chưa biết con cò, con vạc.
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân”
Điệp ngữ “ngủ yên” , “Con chưa biết”“con cò” láy đi láy lại nhiều lần làm cho giọng thơ trở nên đần ấm, ngọt ngào, thiết tha dìu dịu chan chứa hạnh phúc yêu thương.

Đoạn 2, mẹ ru con ngủ yên, ngủ ngon: “Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!”. Ngắm nhìn con thơ mà lòng mẹ dào dạt mong ước. Con sẽ lớn khôn, con đến trường đi học.
“Con khôn lớn, con theo cò đi học
Cánh cò trắng bay theo gót đôi chân”

Mai sau lớn lên con sẽ làm thi sĩ. Cuộc đời con nhiều sáng tạo, mải miết chuyên cần “bay hoài không nghỉ”. Hình ảnh cánh cò trắng bay…thể hiện ước mơ đẹp của mẹ hiền về cuộc đời tương lai của con. Con sẽ nối chí cha. Một câu hỏi, khẽ thốt lên trong lòng mẹ hiền:
“Lớn lên, lớn lên, lớn lên…
Con làm gì?
Con làm thi sĩ!
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn”…

Đoạn thơ cuối, tiếng ru con, tiếng hát của mẹ hiền cất lên dìu dặt, mênh mang. Mẹ nghĩ về cuộc đời của con mai sau, và tình thương yêu của mẹ. Như một lời nguyền của mẹ:
“Dù ở gần con
Dù ở xa con
Lên rừng xuống bể,
Cò sẽ tìm con
Cò mãi yêu con
Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con”
Chữ “dù”, chữ “vẫn” được điệp lại, ý thơ được khẳng định, tình mẫu tử bền chặt, sắt son. Có gì cao hơn nũi, có gì sâu hơn biển, và có gì bao la bằng lòng mẹ thương con.

Phần cuối, lời thơ thấm đượm chất triết lí trữ tình. Nghĩ về con cò trong ca dao, nghĩ về cuộc đời con mai sau, người mẹ nghĩ về thân phận, số phẫn những con cò nhỏ bé, đáng thường, trong cuộc đời:
“À ơi!
Một con cò thôi
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi”
Phải chăng người mẹ hiền đang bâng khuâng về câu hát: “Có xáo thì xáo nước trong – Đừng xáo nước đục đau lòng cò con” ? Thác trong còn hơn sống đục, ấy là ý vị “cuộc đời” đáng thương, đáng trọng xưa nay.

Bài thơ “Con cò” là một bài thơ có đề tài nhỏ nhưng mang ý nghĩa sâu sắc: ca ngợi tình mẫu tử bao la và những ước mơ về con thơ của mẹ hiền, nói lên tình thương cuộc đời. Rất nhân hậu và nhân tình.

Bình văn 9
 
CHAT
  1. No shouts have been posted yet.

Chủ đề mới

VnKienthuc lúc này

Không có thành viên trực tuyến.

Định hướng

Diễn đàn VnKienthuc.com là nơi thảo luận và chia sẻ về mọi kiến thức hữu ích trong học tập và cuộc sống, khởi nghiệp, kinh doanh,...
Top