Este là một trong những dạng quan trọng của hoá học 12. Este gồm lí thuyết và dạng tính toán. Để chinh phục được các dạng este, trước hết nắm chắc kiến thức về lí thuyết rồi vận dụng giải bài tập. Nắm chắc về lí thuyết sẽ giúp bạn ăn điểm dễ dàng những câu hỏi về este. Đừng bỏ qua những lí thuyết về este bạn nhé.
Este có nhiều lí thuyết liên quan đến cấu tạo, tính chất hay các ứng dụng. Dưới đây, xin mời bạn đọc tham khảo về điều chế và ứng dụng của este.
(Sưu tầm)
1. Điều chế este
* Phản ứng giữa axit và rượu
- Từ axit đơn chức và rượu đơn chức:
RCOOH + R’OH -> RCOOR’ + H2O
HCl + ROH -> RCl + H2O
- Từ axit đơn chức và rượu đa chức:
nRCOOH + R’(OH)n -> (RCOO)nR’ + nH2O
- Từ axit đa chức và rượu đơn chức:
R(COOH)n + nR’OH -> R(COOR’)n + nH2O
- Từ axit đa chức và rượu đa chức:
mR(COOH)n + nR’(OH)m -> Rm(COO))nmR'n + nmH2O
* Phản ứng giữa anhiđric axit và rượu
(RCO)2O + R’OH -> RCOOR’ + RCOOH.
*Phản ứng giữa axit và hiđrocacbon chưa no
RCOOH + CH≡CH -> RCOOCH=CH2
*Phản ứng giữa muối natri của axit và dẫn xuất halogen
RCOONa + R’X ⟶ RCOOR’ + NaX.
* Lưu ý: Điều chế este của phenol
- Các este chứa gốc phenyl không điều chế được bằng phản ứng của axit cacboxylic với phenol mà phải dùng anhidrit axit hoặc clorua axit tác dụng với phenol.
(CH3CO)2O + C6H5OH → CH3COOC6H5 + CH3COOH
2. Ứng dụng của este
Làm dung môi: Este có khả năng hòa tan tốt các chất hữu cơ, kể cả hợp chất cao phân tử, nên được dùng làm dung môi (ví dụ: butyl và amyl axetat được dùng để pha sơn tổng hợp).
Sản xuất nhiều chất quan trọng: Poli (metyl acrylat) và poli (metyl metacrylat) dùng làm thủy tinh hữu cơ. Poli (vinyl axetat) dùng làm chất dẻo, hoặc thủy phân thành poli (vinyl ancol) dùng làm keo dán.
Một số este của axit phtalic được dùng làm chất hóa dẻo, làm dược phẩm.
- Một số este có mùi thơm của hoa quả được dùng trong công nghiệp thực phẩm (bánh kẹo, nước giải khát) và mĩ phẩm (xà phòng, nước hoa,…).
Ví dụ: Isoamyl axetat: CH3COOCH2CH2(CH3)2: mùi chuối, dùng trong thực phẩm
Geranyl axetat: CH3COOC10H17: mùi hoa hồng, dùng trong mĩ phẩm…
3. Bài tập
Câu 1. Propyl fomat được điều chế từ
A. axit fomic và ancol metylic.
B. axit fomic và ancol propylic.
C. axit axetic và ancol propylic.
D. axit propionic và ancol metylic.
Chọn B
Câu 2. Phương pháp thường dùng để điều chế este của ancol là:
A. Đun hồi lưu ancol với axit hữu cơ, có H2SO4 đặc xúc tác.
B. Thực hiện phản ứng xà phòng hóa.
C. Cho anhidrit axit hoặc clorua axit tác dụng với ancol.
D. Thực hiện phản ứng khử.
Chọn A
Câu 3. Để điều chế phenyl axetat có thể dùng phản ứng nào sau đây?
A. CH3COOH + C6H5OH → CH3COOC6H5 + H2O
B. CH3OH + C6H5COOH → C6H5COOCH3 + H2O
C. (CH3CO)2O + C6H5OH → CH3COOC6H5 + CH3COOH
D. CH3COOH + C6H5Cl → CH3COOC6H5 + HCl
Chọn C
Câu 4. Dầu chuối được dùng trong thực phẩm là este có tên:
A. Isoamyl axetat
C. Etyl butyrat
B. Metyl fomat
D. Geranyl axetat
Chọn A
Câu 5. Khi nói về ứng dụng của este, phát biểu nào sau đây là đúng:
A. Một số este có mùi thơm được dùng trong công nghiệp thực phẩm và mĩ phẩm.
B. Este được dùng làm dung môi do có khả năng tan tốt trong nước.
C. Poli(metyl metacrylat) được dùng làm chất hóa dẻo và dược phẩm.
D. Isoamyl axetat là este có mùi hoa hồng, được ứng dụng trong công nghiệp mĩ phẩm.
Chọn A
Câu 6. Este được dùng làm dung môi là do:
A. Este thường có mùi thơm dễ chịu.
B. Este có khả năng hòa tan tốt các chất hữu cơ, kể cả hợp chất cao phân tử.
C. Este có nhiệt độ sôi thấp.
D. Este là chất lỏng, nhẹ hơn nước, rất ít tan trong nước.
Chọn B
Câu 7. Chất nào sau đây khi thủy phân trong môi trường kiềm tạo các chất đều có khả năng tham gia phản ứng tráng gương?
A. CH3COOCH3
B. HCOOCH3
C. CH3COOCH=CH2
D. HCOOCH=CH2
Đáp án D
A. CH3COOCH3 + H2O -> CH3COOH + CH3OH
=> CH3COOH và CH3OH đều không có phản ứng tráng gương
B. HCOOCH3+ H2O -> HCOOH + CH3OH
=> CH3OH không có phản ứng tráng gương
C. CH3COOCH=CH2 + H2O -> CH3COOH + CH3CHO
=> CH3COOH không có phản ứng tráng gương
D. HCOOCH=CH2 + H2O -> HCOOH + CH3CHO
=> HCOOH và CH3CHO đều có phản ứng tráng gương
Bài viết trên đã cung cấp cho bạn những kiến thức về ứng dụng và điều chế este. Nắm chắc được kiến thức này sẽ giúp bạn dễ dàng chinh phục được 2,3 câu lí thuyết trong đề thi THPT QG hoặc các kì thi khác. Ví dụ như mùi hương của este rất hay hỏi. Chúc bạn học tốt và thành công trong kì thi sắp tới !
Este có nhiều lí thuyết liên quan đến cấu tạo, tính chất hay các ứng dụng. Dưới đây, xin mời bạn đọc tham khảo về điều chế và ứng dụng của este.
(Sưu tầm)
* Phản ứng giữa axit và rượu
- Từ axit đơn chức và rượu đơn chức:
RCOOH + R’OH -> RCOOR’ + H2O
HCl + ROH -> RCl + H2O
- Từ axit đơn chức và rượu đa chức:
nRCOOH + R’(OH)n -> (RCOO)nR’ + nH2O
- Từ axit đa chức và rượu đơn chức:
R(COOH)n + nR’OH -> R(COOR’)n + nH2O
- Từ axit đa chức và rượu đa chức:
mR(COOH)n + nR’(OH)m -> Rm(COO))nmR'n + nmH2O
* Phản ứng giữa anhiđric axit và rượu
(RCO)2O + R’OH -> RCOOR’ + RCOOH.
*Phản ứng giữa axit và hiđrocacbon chưa no
RCOOH + CH≡CH -> RCOOCH=CH2
*Phản ứng giữa muối natri của axit và dẫn xuất halogen
RCOONa + R’X ⟶ RCOOR’ + NaX.
* Lưu ý: Điều chế este của phenol
- Các este chứa gốc phenyl không điều chế được bằng phản ứng của axit cacboxylic với phenol mà phải dùng anhidrit axit hoặc clorua axit tác dụng với phenol.
(CH3CO)2O + C6H5OH → CH3COOC6H5 + CH3COOH
2. Ứng dụng của este
Làm dung môi: Este có khả năng hòa tan tốt các chất hữu cơ, kể cả hợp chất cao phân tử, nên được dùng làm dung môi (ví dụ: butyl và amyl axetat được dùng để pha sơn tổng hợp).
Sản xuất nhiều chất quan trọng: Poli (metyl acrylat) và poli (metyl metacrylat) dùng làm thủy tinh hữu cơ. Poli (vinyl axetat) dùng làm chất dẻo, hoặc thủy phân thành poli (vinyl ancol) dùng làm keo dán.
Một số este của axit phtalic được dùng làm chất hóa dẻo, làm dược phẩm.
- Một số este có mùi thơm của hoa quả được dùng trong công nghiệp thực phẩm (bánh kẹo, nước giải khát) và mĩ phẩm (xà phòng, nước hoa,…).
Ví dụ: Isoamyl axetat: CH3COOCH2CH2(CH3)2: mùi chuối, dùng trong thực phẩm
Geranyl axetat: CH3COOC10H17: mùi hoa hồng, dùng trong mĩ phẩm…
3. Bài tập
Câu 1. Propyl fomat được điều chế từ
A. axit fomic và ancol metylic.
B. axit fomic và ancol propylic.
C. axit axetic và ancol propylic.
D. axit propionic và ancol metylic.
Chọn B
Câu 2. Phương pháp thường dùng để điều chế este của ancol là:
A. Đun hồi lưu ancol với axit hữu cơ, có H2SO4 đặc xúc tác.
B. Thực hiện phản ứng xà phòng hóa.
C. Cho anhidrit axit hoặc clorua axit tác dụng với ancol.
D. Thực hiện phản ứng khử.
Chọn A
Câu 3. Để điều chế phenyl axetat có thể dùng phản ứng nào sau đây?
A. CH3COOH + C6H5OH → CH3COOC6H5 + H2O
B. CH3OH + C6H5COOH → C6H5COOCH3 + H2O
C. (CH3CO)2O + C6H5OH → CH3COOC6H5 + CH3COOH
D. CH3COOH + C6H5Cl → CH3COOC6H5 + HCl
Chọn C
Câu 4. Dầu chuối được dùng trong thực phẩm là este có tên:
A. Isoamyl axetat
C. Etyl butyrat
B. Metyl fomat
D. Geranyl axetat
Chọn A
Câu 5. Khi nói về ứng dụng của este, phát biểu nào sau đây là đúng:
A. Một số este có mùi thơm được dùng trong công nghiệp thực phẩm và mĩ phẩm.
B. Este được dùng làm dung môi do có khả năng tan tốt trong nước.
C. Poli(metyl metacrylat) được dùng làm chất hóa dẻo và dược phẩm.
D. Isoamyl axetat là este có mùi hoa hồng, được ứng dụng trong công nghiệp mĩ phẩm.
Chọn A
Câu 6. Este được dùng làm dung môi là do:
A. Este thường có mùi thơm dễ chịu.
B. Este có khả năng hòa tan tốt các chất hữu cơ, kể cả hợp chất cao phân tử.
C. Este có nhiệt độ sôi thấp.
D. Este là chất lỏng, nhẹ hơn nước, rất ít tan trong nước.
Chọn B
Câu 7. Chất nào sau đây khi thủy phân trong môi trường kiềm tạo các chất đều có khả năng tham gia phản ứng tráng gương?
A. CH3COOCH3
B. HCOOCH3
C. CH3COOCH=CH2
D. HCOOCH=CH2
Đáp án D
A. CH3COOCH3 + H2O -> CH3COOH + CH3OH
=> CH3COOH và CH3OH đều không có phản ứng tráng gương
B. HCOOCH3+ H2O -> HCOOH + CH3OH
=> CH3OH không có phản ứng tráng gương
C. CH3COOCH=CH2 + H2O -> CH3COOH + CH3CHO
=> CH3COOH không có phản ứng tráng gương
D. HCOOCH=CH2 + H2O -> HCOOH + CH3CHO
=> HCOOH và CH3CHO đều có phản ứng tráng gương
Bài viết trên đã cung cấp cho bạn những kiến thức về ứng dụng và điều chế este. Nắm chắc được kiến thức này sẽ giúp bạn dễ dàng chinh phục được 2,3 câu lí thuyết trong đề thi THPT QG hoặc các kì thi khác. Ví dụ như mùi hương của este rất hay hỏi. Chúc bạn học tốt và thành công trong kì thi sắp tới !
Sửa lần cuối:
