Lịch sử thường được nhắc đến với những dấu mốc quan trọng. Vậy làm sao con người có thể biết được các cách tính thời gian như vậy?
Lịch sử 6 - Bài 2: Cách tính thời gian trong Lịch sử
Công lịch lấy năm tương truyền Chúa Giê xu ra đời làm năm đầu tiên của Công Nguyên . Trước năm đó là năm trước Công Nguyên TCN.
I. TẠI SAO PHẢI XÁC ĐỊNH THỜI GIAN ?
Cách tính thời gian là nguyên tắc cơ bản quan trọng trong việc tìm hiểu và học lịch sử .
II. NGƯỜI XƯA ĐÃ TÍNH THỜI GIAN NHƯ THẾ NÀO ?
- Sự di chuyển của Mặt trăng quanh trái đất ( Âm lịch) .
- Sự di chuyển của Trái đất quanh mặt trời ( Dương lịch) .
III. THẾ GIỚI CẦN CÓ MỘT THỨ LỊCH CHUNG HAY KHÔNG ?
- Thế giới cần có lịch chung để tính thời gian
- Quy ước : Công lịch lấy năm tương truyền Chúa Giê xu ra đời làm năm đầu tiên của Công Nguyên . Trước năm đó là năm trước Công Nguyên TCN.
- Một thế kỷ là 100 năm.
- Một thiên niên kỷ là 1000 năm.
- Một thập kỷ là 10 năm.
- Năm 1999 thuộc thế kỷ XX, thuộc thiên niên kỷ II.
- Năm 2005 thuộc thế kỳ XXI, thuộc thiên niên kỷ III.
Câu hỏi trắc nghiệm Bài 2: Cách tính thời gian trong lịch sử
Câu 1: Để dựng lại lịch sử đúng như nó đã diễn ra, người ta phải làm như thế nào?
a> Phải sắp xếp tất cả các sự kiện lại theo thứ tự thời gian.
b> Phải tìm kiếm các tài liệu lịch sử
c> Phải đối chứng các tài liệu lịch sử.
d> Phải có nhân chứng lịch sử.
Câu 2: Lịch sử loài người bao gồm muôn vạn sự kiện, xảy ra vào những thời gian khác nhau. Đúng hay sai?
a> Sai.
b> Đúng.
Câu 3: cơ sở đển xác định thời gian của người xưa bắt đầu từ đâu?
a> Dựa vào các hiện tự nhiên.
b> Dựa vào sự di chuyển cuả Mặt Trăng và Mặt Trời.
c> Dựa vào sự di chuyển của Mặt Trời và Trái Đất.
d> Dựa vào các hiện tượng tự nhiên lặp đi lặp lại và những hiện tượng này có quan hệ chặt chẽ với hoạt động của Mặt Trời và Mặt Trăng.
Câu 4: Người xưa đã tính thời gian như thế?
a> Âm lịch tính theo sự di chuyển của Mặt Trăng quanh Trái Đất.
b> Dương lịch tính theo sự di chuyển của Trái Đất quanh Mặt Trời.
c> Dựa vào những hiện tượng thiên nhiên lặp đi lặp lại.
d> Câu a và b đúng.
Câu 5: Để tính thời gian theo âm lịch, người ta đã dựa vào đâu?
a> Dựa vào sự di chuyển của mặt Trăng quanh Trái đất.
b> Dựa vào sự di chuyển của Trái đất quanh Mặt trời.
c> Dựa vào sự di chuyển của Mặt Trời quanh Trái đất.
d> Dựa vào sự di chuyển của Trái đất quanh Mặt Trời.
Câu 6: Để tính thời gian theo dương lịch, người ta dựa vào hiện tượng gì?
a> Dựa vào sự di chuyển của Mặt Trăng quanh Trái đất.
b> Dựa vào sự di chuyển của Trái Đất quanh Mặt Trời.
c> Dựa vào sự di chuyển của Mặt Trời quanh Trái Đất.
d> Dựa vào sự di chuyển của Trái Đất quanh Mặt Trăng.
Câu 7: Ở nước ta thường tính thời gian theo cách nào?
a> Theo dương lịch.
b> Theo âm lịch
c> Theo dương lịch và âm lịch.
d> Theo công lịch.
Câu 8: Người xưa tính được thời gian như thế nào?
a> Một tháng tức là 1 tuần trăng có 28 – 29 ngày. ( một năm có 360 – 365 ngày).
b> Một tháng tứ là 1 tuần trăng có 28 – 30 ngày.( một năm có 361 – 366 ngày).
c> Một tháng tức là 1 tuần trăng có 29 -30 ngày ( một năm có 360 – 365 ngày).
d> Một tháng tức là 1 tuần trăng có 30 – 31 ngày. ( một năm có 360 – 365 ngày).
Câu 9: Nguyên tắc cơ bản quan trọng đầu tiên trong việc tìm hiểu và học tập lịch sử là gì?
a> Xác định thời gian xảy ra các sự kiện.
b> Xác định nơi xảy ra các sự kiện.
c> Xác định nhân vật lịch sử.
d> Xác định nội dung cơ bản các sự kiện lịch sử.
Câu 10: Dựa vào cơ sở chủ yếu nào để người phương Đông cổ đại làm ra lịch sử?
a> Lấy sự di chuyển của các vì sao làm cơ sở.
b> Lấy sự di chuyển của Mặt Trăng quanh Trái Đất làm cơ sở.
c> Lấy sự di chuyển của Mặt Trời quanh Trái đất làm cơ sở.
d> Lấy sự di chuyển của Mặt Trăng và Mặt Trời làm cơ sở.
Câu 11: Dựa vào cơ sở chủ yếu nào để người phương Tây cổ đại làm ra lịch?
a> Lấy sự di chuyển của Trái đất quanh Mặt Trời làm cơ sở.
b> Lấy sự di chuyển của Trái đất quanh Mặt Trăng làm cơ sở.
c> Lấy sự di chuyển của Mặt Trăng quanh Trái đất làm cơ sở.
d> Lấy sự di chuyển của Mặt Trời quanh Trái đất làm cơ sở.
Câu 12: Một thế kỷ có bao nhiêu năm?
a> Một thế kỷ có 10 năm.
b> Một thế kỷ có 100 năm.
c> Một thế kỷ có 1000 năm.
d> Một thế kỷ có 10.000 năm.
Câu 13: Một thiên niên kỷ có bao nhiêu năm?
a> Một thiên niên kỷ có 100 năm.
b> Một thiên niên kỷ có 1000 năm.
c> Một thiên niên kỷ có 5000 năm.
d> Một thiên niên kỷ có 10.000 năm.
Câu 14: Bằng tính toán khoa học một cách chính xác, người ta đã tính được.
a> Một năm có 360 ngày 6 giờ.
b> Một năm có 361 ngày 6 giờ.
c> Một năm có 365 ngày 6 giờ.
d> Một năm có 366 ngày 6 giờ.
Câu 15: Hiện nay trên thế giới sử dụng có một thứ lịch chung đó là gì?
a> Dương lịch và âm lịch.
b> Dương lịch.
c> Âm lịch.
d> Công lịch.
Câu 16: Vì sao các nước trên thế giới cần có 1 thứ lịch chung?
a> Để có cùng một thời gian tiện việc trao đổi.
b> Để tiện việc trao đổi, giao lưu.
c> Xã hội loài người ngày càng phát triển, sự giao lưu giữa các nước, các dân tộc ngày càng mở rộng.
d> b, c đúng.
Câu 17: Điền vào chỗ trống những từ thích hợp:
Dựa vào thành tựu khoa học, dương lịch được hoàn chỉnh để các dân tộc đều có thể sử dụng, đó là…..Công lịch lấy năm tương truyền……ra đời làm năm đầu tiên của……trước năm đó là…..
Câu hỏi bài tập Lịch sử 6 - Bài 2: Cách tính thời gian trong Lịch sử
1. Tại sao phải xác định thời gian?
Muốn hiểu và dựng lại Lịch sử phải sắp xếp các sự kiện theo thứ tự thời gian.
Việc xác định thời gian là 1 nguyên tắc cơ bản quan trọng trong việc tìm hiểu và học lịch sử.
2. Người xưa đã tính thời gian như thế nào?
- Có 2 cách tính lịch:
+ Phương Đông: Dựa vào chu kỳ quay của Mặt trăng quanh Trái đất (Âm lịch)
+ Phương Tây: Dựa vào chu kỳ quay của Trái đất quanh Mặt trời (Dương lịch)
- Đơn vị tính: Ngày, tháng, năm
3. Thế giới có cần một thứ lịch chung hay không?
- Xã hội ngày càng phát triển, sự giao lưu giữa các nước ngày càng tăng –> cần phải có lịch chung
- Dương lịch được hoàn chỉnh và trở thành Công lịch.
– Công lịch là lịch chung cho các dân tộc trên thế giới.
- Năm đầu của Công nguyên được quy ước là năm Chúa Giê su ra đời, trước đó là năm trước Công nguyên (TCN)
+ 1 năm có 12 tháng = 365 ngày 6 giờ (năm nhuận thêm 1 ngày)
+ 1 thế kỷ = 100 năm,
+ 1 thiên niên kỷ = 1000 năm.
* HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI
1. Quan sát hình 1 và hình 2 của Bài 1, làm sao ta có thể nhận biết được trường làng hay tấm bia đá được dựng lên cách đây bao nhiêu năm?
Trả lời:
Muốn xác định thời gian của nó, chúng ta phải căn cứ vào:
- Thời gian ra đời của tư liệu hiện vật được ghi lại trong sử sách hoặc trên tư liệu hiện vật đó.
- Trang phục hoặc kiến trúc xây dựng,... của những tư liệu, hiện vật đó.
2. Chúng ta có cần biết thời gian dựng một tấm bia Tiến sĩ nào đó không? Vì sao?
Trả lời:
- Chúng ta cần thiết biết thời gian dựng một tấm bia Tiến sĩ nào đó vì không phải các Tiến sĩ đều đỗ cùng một năm, phải có người trước, người sau, bia này có thể dựng cách bia kia rất lâu.
- Như vậy, người xưa đã có cách tính thời gian và cách ghi lại thời gian. Việc tính thời gian rất quan trọng vì nó giúp chúng ta nhiều điều. Xác định thời gian là một nguyên tắc cơ bản, quan trọng của lịch sử
3. Dựa vào đâu và bằng cách nào con người tính được thời gian?
Trả lời:
- Từ xưa, con người đã nghĩ đến chuyện ghi lại những việc mình làm và từ đó nghĩ cách tính thời gian.
- Con người sáng tạo ra cách tính thời gian bằng cách dựa vào các hiện tượng tự nhiên lặp đi lặp lại một cách thường xuyên như sáng rồi tối, hết mùa nóng lại đến mùa lạnh.... Những hiện tượng này có quan hệ chặt chẽ với hoạt động của Mặt Trăng, Mặt Trời. Cơ sở xác định thời gian được bắt đầu từ đấy.
5. Vì sao có 2 cách tính Âm lịch và Dương lịch?
Trả lời:
- Người phương Đông đã dựa vào chu kì quay của Mặt Trăng xung quanh Trái Đất để tính thời gian và làm ra lịch và cách tính này được gọi là Âm lịch.
- Người phương Tây đã dựa vào chu kì quay của Mặt Trời xung quanh Trái Đất để tính thời gian và làm ra lịch và cách tính này được gọi là Dương lịch.
6. Thời xưa thế giới có chung một thứ lịch chưa ?
Trả lời:
Thời xưa, thế giới chưa có chung một thứ lịch. Các nước phương Đông như Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ, Trung Quốc,.... đều có lịch riêng trên cơ sở tính toán một năm có 360 ngày hay 365 ngày chia thành 12 tháng, mỗi tháng có từ 29 đến 30 ngày. Để giải quyết số ngày dư thừa trong năm, mỗi nước lại có cách tính riêng. Trung Quốc thì thêm tháng nhuận, Ai Cập thì thêm 5 ngày đầu năm. Người phương Tây, đặc biệt người Rô-ma cổ đại, họ làm lịch với một cách tính một năm bằng 365 ngày (tháng 2 thêm 1 ngày)
7. Theo em, thế giới có cần một thứ lịch chung hay không? Vì sao?
Trả lời:
Thế giới rất cần một thứ lịch chung thống nhất vì xã hội ngày càng phát triển, sự giao lưu hợp tác giữa các nước, các dân tộc, các khu vực ngày càng mở rộng, nhu cầu thống nhất cách tính thời gian được đặt ra và đó là Công lịch.
* Công lịch:
- Dựa vào các thành tựu khoa học, dương lịch được hoàn chỉnh để các dân tộc đều có thể sử dụng, đó là Công lịch.
- Công lịch lấy năm tương truyền Chúa Giê-su (người sáng lập ra đạo Thiên Chúa) ra đời làm năm đầu tiên của Công nguyên. Trước năm đó là trước Công nguyên (TCN)
8. Trình bày các đơn vị thời gian theo Công lịch?
Trả lời:
- Một ngày có 24 giờ
- Một tháng có 30 hoặc 31 ngày
- Một năm có 12 tháng hay 365 ngày. Năm nhuận có thêm 1 ngày (có 366) ngày.
- 100 năm là một thế kỉ
- 1000 năm là một thiên niên kỉ
9. Em hãy tính khoảng thời gian theo thế kỉ và theo năm của các sự kiện ghi trên bảng ở trang 6 SGK so với năm 2013.
Trả lời:
Năm hiện tại là năm 2013 thuộc thế kỉ XXI, vậy khoảng cách thời gian so với sự kiện ghi trên bảng ở trang 6 SGK là:
- Năm 179 (TCN) thuộc thế kỉ II (TCN), Triệu Đà xâm lược Âu Lạc cách ngày nay là 2.192 năm
- Năm 111 (TCN), nhà Hán chiếm Âu Lạc, cách ngày nay là 2.124 năm
- Năm 40, khởi nghĩa Hai Bà Trưng, cách ngày nay là 1.973 năm
- Năm 248, khởi nghĩa Bà Triệu, cách ngày nay là 1.765 năm
- Năm 542, khởi nghĩa Lí Bí, cách ngày nay là 1.471 năm
10. Năm 1000 TCN cách ngày nay bao nhiêu năm? Vẽ sơ đồ thời gian năm 1000 TCN?
Trả lời:
Năm 1000 TCN cách ngày nay 3013 năm, ta lấy năm 1000TCN cộng với năm Công nguyên 1000 + 2013 = 3013 năm
Sơ đồ thời gian biểu diễn thời gian:
11. Một hiện vật bị chôn vùi năm 1000TCN. Đến năm 1995 hiện vật đó được đào lên. Hỏi nó đã nằm dưới đất bao nhiêu năm? Vẽ sơ đồ thời gian của hiện vật đó?
Trả lời:
- Hiện vật đó đã nằm dưới đất là: 1000TCN + 1995 = 2995 năm
- Hiện vật đó đã nằm dưới đất: 2995 năm
Sơ đồ thời gian của hiện vật đó:
12. Một bình gốm được chôn dưới đất năm 1885 TCN. Theo tính toán của các nhà khảo cổ, bình gốm đã nằm dưới đất 3877 năm. Hỏi người ta đã phát hiện nó vào năm nào?
Trả lời:
- Người ta đã phát hiện nó vào năm : 3877 - 1885 = 1992
Hiện vật đó được phát hiện vào năm 1992
13. Bài 2 trang 7 sgk Lịch Sử 6: Theo em, vì sao trên tờ lịch của chúng ta lại ghi thêm ngày, tháng, năm âm lịch?
Bởi vì, tổ tiên chúng ta ngày xưa dùng Âm lịch nên những ngày lễ, tết cổ truyền, những ngày cúng, giỗ... chúng ta đều dùng ngày Âm lịch. Vì thế, cần phải ghi thêm ngày Âm lịch tương ứng với ngày Dương lịch.
