Dạng toán về muối amoni là một dạng đề mà học sinh cũng cần hết sức lưu ý. Để làm tốt dạng này, trước hết học sinh cần nắm các phương pháp giải nó. Hiểu rõ và đầy đủ sự cấu tạo nên các muối amoni hữu cơ. Phân biệt rõ các công thức cấu tạo và các phản ứng đặc trưng của muối amoni này. Cần nắm vững các kiến thức cơ bản tạo tiền đề làm các bài toán VDC.
Dưới đây, là bài toán muối amoni dạng CxHyO6N4 và CxHyO8N2
(Tổng hợp - VDC)
CxHyO6N4 ( X ) ( VẬN DỤNG CAO )
X là muối tạo bởi amin 2 chức R(NH2)2 kết hợp với HNO3
+ CTCT của X có dạng R(NH3NO3)2
Vd: R(NH3NO3)2 + 2NaOH → R(NH2)2 + 2NaNO3 + 2H2O
→ Chú ý: X có tính axit nên không pư với axit
BT minh hoạ:
Câu hỏi: Cho hh E gồm chất X ( C6H16O4N2) và chất Y ( C2H10O6N4 , là muối của axit vô cơ). Đun nóng 0,08 mol E với dd NaOH vừa đủ, thu được hh Z gồm 2 amin cùng C ( không là đồng phân của nhau ) và m gam hh T gồm các muối. Đốt cháy hoàn toàn Z bằng lượng O2 vừa đủ, thu được 0,53 mol hh gồm CO2, H2O và N2. Giá trị của m là:
A . 14,05. B. 13,87. C. 11,80. D. 12,52.
Lời giải:
Y là C2H4(NH3NO3)2 ( y mol )
Hai amin cùng C nhưng không phải đồng phân nên amin còn lại là C2H5NH2TH1: X là ( COONH3-C2H5)2 ( x mol )
→ nE = x + y = 0,08
Amin gồm C2H7N ( 2x ) và C2H8N2 ( y )
nCO2 + nH2O + nN2 = ( 4x + 2y) + ( 7x + 4y ) + ( x + y ) = 0,53
→ Nghiệm âm, loại
TH2: X là CH3OO-NH3-CH2-COO-NH3-C2H5 ( x mol )
→ nE = x + y = 0,08
Amin gồm C2H7N ( x ) và C2H8N2 ( y )
nCO2 + nH2O + nN2 = ( 2x + 2y ) + ( 3,5x + 4y) + ( 0,5x + y ) = 0,53→ x = 0,03; y = 0,05
Muối gồm CH3COONa ( x), GlyNa ( x ), NaNO3 ( 2y)→ m muối = 13,87
CxHyO8N2 ( X ) ( VẬN DỤNG CAO )
TH1: X là hợp chất tạo bởi sự kết hợp theo thứ tự từ trái qua phải của axit cacboxylic 2 chức R(COOH)2
+ amino axit đơn chức H2N-R’-COOH
+ amino axit đơn chức H2N-R’’-COOH
+ CTCT của X có dạng HOOC-R-COOH3N-R’-COO-H3N-R’’-COOH( R, R’, R’’ có thể giống hoặc khác nhau là do đề )
Vd: HOOC-R-COO-H3N-R’-COO-H3N-R’’-COOH + 4NaOH
→ R(COONa)2 + H2N-R’-COONa
+ H2N-R’’-COONa + 4H2O
+ HOOC-R-COO-H3N-R’-COO-H3N-R’’-COOH + HCl → R(COOH)2 + ClH3N-R’-COOH+ ClH3N-R’’-COOH
TH2: X là hợp chất tạo bởi sự kết hợp theo thứ tự từ trái qua phải lần lượt Ancol đơn chức ROH-
+ axit cacboxylic 2 chức R’(COOH)2 + amino axit đơn chức H2N-R’’-COOH
+ amino axit đơn chức H2N-R’’’-COOH + Ancol đơn chức R’’’’OH
+CTCT của X có dạng: ROOC-R’-COO-H3N-R’’-COO-H3N-R’’’-COOR’’’’( R’, R’’, R’’’ có thể giống hoặc khác nhau là do đề )
Vd: - ROOC-R’-COO-H3N-R’’-COO-H3N-R’’’-COOR’’’’ + 4NaOH → R-OH + R’(COONa)2+ H2N-R’’-COONa + H2N – R’’’-COONa + R’’’-OH + 2H2O
- ROOC-R’-COO-H3N-R’’-COO-H3N-R’’’-COOR’’’’ + 2HCl → R-OOC-R’-COOH + ClH3N-R’’-COOH + ClH3N-R’’’-COOR’’’’
TH3: X là hợp chất tạo bởi sự kết hợp theo thứ tự từ trái qua phải lần lượt Ancol đơn chức ROH-
+ axit cacboxylic 2 chức R’(COOH)2
+ amino axit đơn chức H2N-R’’-COOH
+ amino axit đơn chức H2N-R’’’-COOH
+CTCT của X có dạng: ROOC-R’-COO-H3N-R’’-COO-H3N-R’’’-COOH( R’, R’’, R’’’ có thể giống hoặc khác nhau là do đề )
Vd:
- ROOC-R’-COO-H3N-R’’-COO-H3N-R’’’-COOH + 4NaOH → R-OH + R’(COONa)2+ H2N-R’’-COONa + H2N – R’’’-COONa + 3H2O
- ROOC-R’-COO-H3N-R’’-COO-H3N-R’’’-COOH + 2HCl → R-OOC-R’-COOH + ClH3N-R’’-COOH + ClH3N-R’’’-COOH
→ Chú ý: Nếu X + NaOH → tạo ancol → Loại trường hợp 3
BT minh hoạ:
Câu hỏi: HH M chứa các chất hữu cơ mạch hở gồm X ( C5H14O4N2) và Y ( C9H18O8N2, không chứa nhóm COOH). Đun nóng m gam hh M với dd NaOH vừa đủ thu được 0,02 mol metyl amin, 0,03 mol ancol etylic và dd E. Cô cạn E thu được hh rắn F gồm 2 muối khan của glyxin và axit malonic. Phần trăm khối lượng của X trong M có giá trị gần nhất với giá trị nào sau đây ?
A . 28,17%. B. 28,15%. C. 43,96%. D. 43,95%.
Lời giải:
M + NaOH → CH3NH2 ( 0,02), CH3OH ( 0,03 ), GlyNa, CH2(COONa)2X ( C5H14O4N2) là CH2(COONH3CH3)2 ( 0,01 mol )Y ( C9H18O8N2) là CH3-OOC-CH2-COO-NH3-CH2-COONH3-CH2-COOCH3 ( 0,015 mol )→ %X = 28,18%
Các dạng toán trên đây sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình chinh phục các bài toán VDC 8,5+ hoặc 9+. Chúc bạn có 1 kì thi thật tốt !
Dưới đây, là bài toán muối amoni dạng CxHyO6N4 và CxHyO8N2
(Tổng hợp - VDC)
CxHyO6N4 ( X ) ( VẬN DỤNG CAO )
X là muối tạo bởi amin 2 chức R(NH2)2 kết hợp với HNO3
+ CTCT của X có dạng R(NH3NO3)2
Vd: R(NH3NO3)2 + 2NaOH → R(NH2)2 + 2NaNO3 + 2H2O
→ Chú ý: X có tính axit nên không pư với axit
BT minh hoạ:
Câu hỏi: Cho hh E gồm chất X ( C6H16O4N2) và chất Y ( C2H10O6N4 , là muối của axit vô cơ). Đun nóng 0,08 mol E với dd NaOH vừa đủ, thu được hh Z gồm 2 amin cùng C ( không là đồng phân của nhau ) và m gam hh T gồm các muối. Đốt cháy hoàn toàn Z bằng lượng O2 vừa đủ, thu được 0,53 mol hh gồm CO2, H2O và N2. Giá trị của m là:
A . 14,05. B. 13,87. C. 11,80. D. 12,52.
Lời giải:
Y là C2H4(NH3NO3)2 ( y mol )
Hai amin cùng C nhưng không phải đồng phân nên amin còn lại là C2H5NH2TH1: X là ( COONH3-C2H5)2 ( x mol )
→ nE = x + y = 0,08
Amin gồm C2H7N ( 2x ) và C2H8N2 ( y )
nCO2 + nH2O + nN2 = ( 4x + 2y) + ( 7x + 4y ) + ( x + y ) = 0,53
→ Nghiệm âm, loại
TH2: X là CH3OO-NH3-CH2-COO-NH3-C2H5 ( x mol )
→ nE = x + y = 0,08
Amin gồm C2H7N ( x ) và C2H8N2 ( y )
nCO2 + nH2O + nN2 = ( 2x + 2y ) + ( 3,5x + 4y) + ( 0,5x + y ) = 0,53→ x = 0,03; y = 0,05
Muối gồm CH3COONa ( x), GlyNa ( x ), NaNO3 ( 2y)→ m muối = 13,87
CxHyO8N2 ( X ) ( VẬN DỤNG CAO )
TH1: X là hợp chất tạo bởi sự kết hợp theo thứ tự từ trái qua phải của axit cacboxylic 2 chức R(COOH)2
+ amino axit đơn chức H2N-R’-COOH
+ amino axit đơn chức H2N-R’’-COOH
+ CTCT của X có dạng HOOC-R-COOH3N-R’-COO-H3N-R’’-COOH( R, R’, R’’ có thể giống hoặc khác nhau là do đề )
Vd: HOOC-R-COO-H3N-R’-COO-H3N-R’’-COOH + 4NaOH
→ R(COONa)2 + H2N-R’-COONa
+ H2N-R’’-COONa + 4H2O
+ HOOC-R-COO-H3N-R’-COO-H3N-R’’-COOH + HCl → R(COOH)2 + ClH3N-R’-COOH+ ClH3N-R’’-COOH
TH2: X là hợp chất tạo bởi sự kết hợp theo thứ tự từ trái qua phải lần lượt Ancol đơn chức ROH-
+ axit cacboxylic 2 chức R’(COOH)2 + amino axit đơn chức H2N-R’’-COOH
+ amino axit đơn chức H2N-R’’’-COOH + Ancol đơn chức R’’’’OH
+CTCT của X có dạng: ROOC-R’-COO-H3N-R’’-COO-H3N-R’’’-COOR’’’’( R’, R’’, R’’’ có thể giống hoặc khác nhau là do đề )
Vd: - ROOC-R’-COO-H3N-R’’-COO-H3N-R’’’-COOR’’’’ + 4NaOH → R-OH + R’(COONa)2+ H2N-R’’-COONa + H2N – R’’’-COONa + R’’’-OH + 2H2O
- ROOC-R’-COO-H3N-R’’-COO-H3N-R’’’-COOR’’’’ + 2HCl → R-OOC-R’-COOH + ClH3N-R’’-COOH + ClH3N-R’’’-COOR’’’’
TH3: X là hợp chất tạo bởi sự kết hợp theo thứ tự từ trái qua phải lần lượt Ancol đơn chức ROH-
+ axit cacboxylic 2 chức R’(COOH)2
+ amino axit đơn chức H2N-R’’-COOH
+ amino axit đơn chức H2N-R’’’-COOH
+CTCT của X có dạng: ROOC-R’-COO-H3N-R’’-COO-H3N-R’’’-COOH( R’, R’’, R’’’ có thể giống hoặc khác nhau là do đề )
Vd:
- ROOC-R’-COO-H3N-R’’-COO-H3N-R’’’-COOH + 4NaOH → R-OH + R’(COONa)2+ H2N-R’’-COONa + H2N – R’’’-COONa + 3H2O
- ROOC-R’-COO-H3N-R’’-COO-H3N-R’’’-COOH + 2HCl → R-OOC-R’-COOH + ClH3N-R’’-COOH + ClH3N-R’’’-COOH
→ Chú ý: Nếu X + NaOH → tạo ancol → Loại trường hợp 3
BT minh hoạ:
Câu hỏi: HH M chứa các chất hữu cơ mạch hở gồm X ( C5H14O4N2) và Y ( C9H18O8N2, không chứa nhóm COOH). Đun nóng m gam hh M với dd NaOH vừa đủ thu được 0,02 mol metyl amin, 0,03 mol ancol etylic và dd E. Cô cạn E thu được hh rắn F gồm 2 muối khan của glyxin và axit malonic. Phần trăm khối lượng của X trong M có giá trị gần nhất với giá trị nào sau đây ?
A . 28,17%. B. 28,15%. C. 43,96%. D. 43,95%.
Lời giải:
M + NaOH → CH3NH2 ( 0,02), CH3OH ( 0,03 ), GlyNa, CH2(COONa)2X ( C5H14O4N2) là CH2(COONH3CH3)2 ( 0,01 mol )Y ( C9H18O8N2) là CH3-OOC-CH2-COO-NH3-CH2-COONH3-CH2-COOCH3 ( 0,015 mol )→ %X = 28,18%
Các dạng toán trên đây sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình chinh phục các bài toán VDC 8,5+ hoặc 9+. Chúc bạn có 1 kì thi thật tốt !
Sửa lần cuối:
