Khởi nghĩa Yên thế
Phong trào khởi nghĩa Yên Thế (1883-1913), xét về mặt ý nghĩa và tác dụng của phong trào đối với lịch sử dân tộc Việt Nam, có
một vị trí và vai trò vô cùng to lớn.
từ một phong trào đấu tranh tự phát của nông dân mang tính chất phong kiến, phong trào khởi nghĩa Yên Thế từ đầu thế kỷ XX đã
chuyển sang phạm trù tư sản. Nhưng đúng như nhận định của đồng chí Trường Chinh thì dù có trải qua hai giai đoạn như vậy, nhưng
từ đầu đến cuối phong trào khởi nghĩa Yên Thế vẫn là một cuộc đấu tranh tự phát của nông dân với tất cả những đặc điểm vốn có
và gắn liền với bất cứ một phong trào nông dân nào khi chưa bắt gặp sự lãnh đạo của giai cấp tiên tiến. Cũng vì vậy mà khi đánh giá
các phong trào yêu nước cách mạng đầu thế kỷ XX, trước khi xuất dương tìm đường cứu nước mới, anh thanh niên Nguyễn Tất
Thành (sau này là Bác Hồ, là Hồ Chí Minh) đã nhận định rằng phong trào khởi nghĩa Yên Thế do Hoàng Hoa Thám lãnh đạo vẫn mang
“cốt cách phong kiến” và chính vì hạn chế đó, đặt trong bối cảnh Việt Nam lúc đó, phong trào khởi nghĩa không thể không thất bại
trước sức tấn công dồn dập và ác liệt của kẻ thù là thực dân Pháp đang ở trong thế áp đảo.
Hoàng Hoa Thám hồi còn bé tên là Trương văn Nghĩa, quê làng Dị Chế huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên, cha là Trương văn Thận mẹ là
Lương thị Minh.
Sinh thời, bố mẹ ông đều là những người rất trọng nghĩa khí; cả 2 ông bà đều gia nhập cuộc khởi nghĩa Nguyễn văn Nhàn (Nùng văn
Vân) ở Sơn Tây.năm 16 tuổi, ông tham gia khởi nghĩa của Đại Trận (1870 - 1875). Khi Pháp chiếm Bắc Ninh (3 - 1884) thì ông gia
nhập nghĩa binh của Trần Quang Loan, 1 lãnh binh người Bắc Ninh, rồi nghĩa quân của Hoàng đình Kinh (1882 - 1888), và sau đó ông
đứng dưới cờ nghĩa của Lương văn Nắm (tức Đề Nắm) và trở thành 1 tướng lĩnh có tài.
Tháng 4 - 1892, Đề Nắm bị Đề Sặt giết hại , từ đó ông trở thành Đề Thám -vị thủ lỉnh tối cao của phong trào khởi nghĩa Yên Thế
