Tại sao nói quy luật phủ định của phủ định nêu khuynh hướng và kết quả phát triển của sự vật, hiện t

[lo kien]

. Tại sao nói quy luậtphủ định của phủ định nêu khuynh hướng và kết quả phát triển của sự vật, hiệntượng?

Đáp.
Câu trả lời có ba ý lớn

1) Vị trí, vai trò của quy luật trong phép biệnchứng duy vật. Là một trong ba quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật, quyluật phủ định của phủ định (quy luật phủ định) chỉ ra xu hướng, hình thức và kếtquả của sự phát triển của sự vật, hiện tượng thông qua sự thống nhất giữa tínhthay đổi với tính kế thừa trong sự phát triển. Sự vật, hiện tượng mới ra đời từsự vật, hiện tượng cũ và phát triển theo đường xoáy ốc từ thấp đến cao, từ đơngiản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn; trong sự xuất hiện củacái mới có lặp lại tương đối một số đặc tính của cái cũ và kết quả là trong cáimới tồn tại một số đặc tính của cái cũ đã được cải tạo cho phù hợp.

2) Nội dung của quy luật

a) Các khái niệm của quy luật

Phủ định biện chứng làsự thay thế hình thức tồn tại này bằng hình thức tồn tại khác của một sự vật,hiện tượng nào đó trong quá trình hình thành, tồn tại, phát triển và diệt vongcủa nó. Nói cách khác, phủ định biện chứng là tiền đề, điều kiện cho sự pháttriển; cho sự vật, hiện tượng mới ra đời thay thế sự vật, hiện tượng cũ và là yếutố liên hệ giữa sự vật, hiện tượng cũ với sự vật, hiện tượng mới; là quá trìnhtự phủ định, tự phát triển của sự vật, hiện tượng; là mắt xích trong sợi xích dẫntới sự ra đời của sự vật, hiện tượng mới, tiến bộ hơn so với sự vật, hiện tượngcũ. Phủ định biện chứng có +) Tính khách quan. Sự vật, hiện tượng tự phủ địnhmình do các mâu thuẫn bên trong chúng gây ra. +) Tính kế thừa. Sự vật, hiện tượngmới ra đời từ sự vật, hiện tượng cũ nên kế thừa biện chứng là duy trì những yếutố tích cực của sự vật, hiện tượng bị phủ định dưới dạng lọc bỏ, những yếu tốtích cực của sự vật, hiện tượng bị phủ định được cải tạo, biến đổi để phù hợp vớisự vật, hiện tượng mới. Giá trị của sự kế thừa biện chứng được quy định bởi vaitrò của những yếu tố tích cực (phù hợp) được kế thừa. Việc giữ lại những yếu tốtích cực của sự vật, hiện tượng bị phủ định là tạo ra tiền đề cho sự xuất hiệnsự vật, hiện tượng mới.

Đường xoáy ốc.

Vì còn những nội dung mang tính kế thừa nên sự phát triển của sự vật, hiện tượngkhông thể phát triển theo đường thẳng mà diễn ra theo đường xoáy ốc. Đường xoáyốc là hình thức diễn đạt rõ nhất các đặc trưng của quá trình phát triển biện chứnglà tính kế thừa, tính lặp lại, nhưng không quay lại và tính tiến lên của sựphát triển. Sự phát triển dường như lặp lại, nhưng trên cơ sở mới cao hơn là đặcđiểm quan trọng nhất của quy luật phủ định của phủ định. Mỗi vòng mới của đườngxoáy ốc thể hiện trình độ cao hơn của sự phát triển và sự nối tiếp nhau của cácvòng của đường xoáy ốc thể hiện tính vô tận của sự phát triển từ thấp đến cao.

b) Nội dung của quy luật

+)Quy luật phủ định của phủ định thể hiện sựphát triển của sự vật là do mâu thuẫn bên trong của sự vật, hiện tượng quy định.Mỗi lần phủ định là kết quả của sự đấu tranh và chuyển hoá giữa những mặt đối lậptrong một sự vật, hiện tượng. Phủ định lần thứ nhất làm cho sự vật, hiện tượngcũ chuyển thành sự vật, hiện tượng đối lập với nó. Phủ định lần thứ hai dẫn đếnsự ra đời của sự vật, hiện tượng mới mang nhiều nội dung tích cực của sự vật,hiện tượng bị phủ định, nhưng cũng mang nhiều nội dung đối lập với sự vật, hiệntượng đó. Kết quả là, về hình thức, sự vật, hiện tượng mới (ra đời do kết quả củasự phủ định lần thứ hai) sẽ lại trở thành sự vật, hiện tượng xuất phát (chưa bịphủ định lần nào); nhưng về nội dung, không phải trở lại sự vật, hiện tượng xuấtphát nguyên như cũ, mà chỉ là dường như lặp lại sự vật, hiện tượng cũ nhưngtrên cơ sở cao hơn.

+) Phủ định biện chứng chỉ là một giai đoạntrong quá trình phát triển bởi chỉ thông qua phủ định của phủ định mới dẫn đếnsự ra đời của sự vật, hiện tượng mới, và như vậy, phủ định của phủ định mớihoàn thành được một chu kỳ phát triển, đồng thời lại là điểm xuất phát của chukỳ phát triển tiếp theo.

+) Số lượng các lần phủ định trong một chu kỳ tuỳtheo tính chất của quá trình phát triển cụ thể; nhưng ít nhất cũng phải qua hailần mới dẫn đến sự ra đời của sự vật, hiện tượng mới, mới hoàn thành được mộtchu kỳ phát triển. Sau một số lần phủ định, sự vật, hiện tượng phát triển theođường xoáy ốc. Thực chất của sự phát triển đó là sự biến đổi, mà giai đoạn saucòn bảo tồn những gì tích cực đã được tạo ra ở giai đoạn trước. Đó là nội dungcơ bản của phủ định biện chứng. Với đặc điểm như vậy, phủ định biện chứng khôngchỉ là yếu tố khắc phục sự vật, hiện tượng cũ, mà còn gắn sự vật, hiện tượng cũvới sự vật, hiện tượng mới; sự vật, hiện tượng khẳng định với sự vật, hiện tượngphủ định. Vì vậy, phủ định biện chứng là vòng khâu tất yếu của sự liên hệ và sựphát triển.

Kết luận.

Quy luật phủ định của phủ địnhkhái quát tính chất tiến lên của sự phát triển. Phủ định biện chứng là sự thốngnhất của yếu tố bị loại bỏ với yếu tố được kế thừa và phát triển. Mỗi lần phủ địnhbiện chứng được thực hiện xong sẽ mang lại những yếu tố tích cực mới. Do vậy, sựphát triển thông qua những lần phủ định biện chứng sẽ tạo ra xu hướng phát triểnkhông ngừng của sự vật, hiện tượng. *) Quy luật phủ định của phủ định nói lên mốiliên hệ, sự kế thừa giữa sự vật, hiện tượng bị phủ định với sự vật, hiện tượngphủ định; do sự kế thừa đó, phủ định biện chứng không phủ định sạch trơn, loạibỏ tất cả các yếu tố của sự vật, hiện tượng cũ, mà là điều kiện cho sự phát triển,duy trì và gìn giữ, lặp lại một số yếu tố tích cực của sự vật, hiện tượng mớisau khi đã được chọn lọc, cải tạo cho phù hợp và do vậy, sự phát triển của cácsự vật, hiện tượng có tính tiến lên theo đường xoáy ốc.

3) Từ nội dung quy luật phủ định của phủ định củaphép biện chứng duy vật, rút ra một số nguyên tắc phương pháp luận trong hoạt độngnhận thức và hoạt động thực tiễn.

a) Nắm được khuynh hướng tiến lên của sự vận độngcủa các sự vật, hiện tượng; sự thống nhất giữa các tính chất tiến bộ và kế thừacủa sự phát triển. Sau khi đã trải qua các mắt xích của sự chuyển hoá, chúng tađã có thể xác định được kết quả cuối cùng của sự phát triển.

b) Quy luật phủ định của phủ định giúp nhận thứcđúng đắn về xu hướng của sự phát triển là quá trình phát triển của sự vật, hiệntượng không diễn ra một cách thẳng tắp, ngược lại, quá trình đó diễn ra quanhco, phức tạp.

c) Quy luật phủ định của phủ định giúp nhận thứcđầy đủ hơn về cái mới. Cái mới là cái ra đời phù hợp với quy luật phát triển củasự vật, hiện tượng; nó luôn biểu hiện là giai đoạn cao về chất trong sự pháttriển. Trong giới tự nhiên, sự xuất hiện cái mới diễn ra một cách tự phát;nhưng trong lĩnh vực xã hội, cái mới xuất hiện gắn liền với sự nhận thức và hoạtđộng có ý thức của con người. Tuy cái mới chiến thắng cái cũ, nhưng trong mộtthời gian nào đó, cái cũ còn mạnh hơn cái mới; vì vậy, quan điểm chung là ủng hộcái mới, tạo điều kiện cho cái mới phát triển hợp quy luật, biết kế thừa có chọnlọc những yếu tố tích cực và hợp lý của cái cũ làm cho nó phù hợp với xu thế vậnđộng và phát triển của cái mới.

 

[HuyNam]

Khái Niệm Phủ Định Và Phủ Định Biện Chứng

Trong thế giới hiện tượng, vật chất các sự vật luôn luôn biến chuyển thay đổi, sinh ra, tồn tại và mất đi. Sự vật cũ mất đi được thay bằng những sự vật, hiện tượng mới, sự thay thế đó được gọi là sự phủ định. Sự phủ định sự vật này là một quy trình tất yếu trong quá trình vận động và phát triển sự vật mà không phải phủ định là xoá bỏ hoàn toàn cái cũ như các nhà siêu hình học nhìn nhận.

Theo triết Marx, phủ định phải là phủ định biện chứng, tức là sự phủ định tạo tiền đề, điều kiện cho sự phát triển liên tục, từ cái cũ thành cái mới, hoàn thiện, phức tạp và cao cấp hơn cái cũ. Tuy nhiên, phủ định biện chứng là sự phủ định tự thân, từ sự phát triển tự thân nên phủ định biện chứng mang những đặc trưng cơ bản sau:

a. Tính Khách Quan: các sự vật luôn luôn nằm trong quá trình vận động, biến đổi và phát triển do sự đấu tranh giải quyết những mâu thuẫn bên trong của các sự vật. Từ đấu tranh các mâu thuẫn mà sự vật luôn phát triển không ngừng, do vậy, phủ định biện chứng luôn mang tính khách quan trong quá trình vận động và phát triển.

b. Tính Kế Thừa. Phủ định là phát triển tự thân của sự vật nên nó không phải thủ tiêu cái cũ mà là gạt bỏ những cái xấu, không tốt, lạc hậu để tiếp thu, chọn lọc những cái hay, cái đẹp khi hình thành cái mới. Do vậy, cái mới đó được hình thành từ cơ sở chọn lọc của cái cũ. Cái mới là mới từ cái cũ và cái cũ là cũ của cái mới. Giữa cái cũ và cái mới có mối liên hệ và khắng khít với nhau. Đó chính là tính kế thừa của phép phủ định biện chứng.

Trong quá trình phủ định biện chứng, phủ định đồng thời cũng là khẳng định, phủ định mặt xấu, tiêu cực còn khẳng định những mặt tích cực, tốt đẹp. Do vậy, cái mới có mặt là một phần tất yếu, xuất phát từ cái cũ nhưng khác chất cái cũ. Và tất nhiên, quy trình phủ định biện chứng cần phải đảm bảo được ba điều kiện sau:1) Tính thời đại. 2) Tính dân tộc. 3) Tính mỹ thuật.
​

2. Nội Dung Quy Luật Phủ Định Cái Phủ Định

Trong quá trình vận động và phát triển, sự vật mới được ra đời trên cơ sở khẳng định và phủ định sự vật cũ. Khi hai mặt mâu thuẫn đấu tranh với nhau mà vượt qua giới hạn độ thì sự vật mới ra đời, phủ định biện chứng có mặt. Thế nhưng sự vật không dừng lại ở đó mà nó lại tiếp tục đấu tranh giữa các mặt mâu thuẫn mới và một lần nữa cái mới đó bị cái mới hơn phủ định. Quá trình phủ định hai lần đó được gọi là Phủ định của phủ định và từ đây “sự vật mới hoàn thành một chu kỳ phát triển”.[1]
Quá trình phủ định cái phủ định của sự vật đó làm xuất hiện những sự vật mới là kết quả tổng hợp tất cả các yếu tố tích cực mới được bổ sung và từ những lần khẳng định và phủ định trước đó. Quy luật phát triển liên tục, điểm kết thúc của chu kỳ này lại là điểm bắt đầu của một chu kỳ mới. Do vậy, kết quả phủ định cái phủ định luôn luôn bao giờ cũng có hình thức mới hơn, có nội dung toàn diện và phong phú hơn những cái ban đầu.

Tuy nhiên, sự tiến lên của sự vật không theo con đường thẳng tắp mà được diễn ra theo hình “xoắn ốc”. Bởi “sự phát triển theo đường “xoắn ốc” là biểu thị sự rõ ràng, đầy đủ các đặc trưng của quá trình phát triển biện chứng của sự vật: tính kế thừa, tính lặp lại, tính tiến lên”.[2]

Khi nghiên cứu về Quy luật phủ định của phủ định chúng ta không nên máy móc trong nhận thức. Nghĩa là chúng ta không nên khăng khăng cho rằng sự vật, hiện tượng phải đủ hai lần phủ định mới hoàn thành một chu kỳ phát triển. Thực ra, có nhiều sự phát triển còn cần nhiều hơn cả con số hai lần phủ định như thế, hai lần là con số tối thiểu, chẳng hạn quá trình biến đổi trứng thành con tằm. Do vậy, trong vấn đề nhận thức quy luật này, chúng ta cần phải linh hoạt, không được máy móc. Không nên lấy cái cố định để ràng buộc cái bất định, nếu làm như thế là đi sai với quy luật và đó là một sai lầm.
​

3. Ý Nghĩa Phương Pháp Luận

Từ việc nghiên cứu quy luật phủ định của phủ định trên, chúng ta rút ra được một số ý nghĩa phương pháp luận sau:
- Quy luật phủ định của phủ định giúp chúng ta nhận thức được tính đúng đắn và tất yếu của sự vật bởi phát triển là khuynh hướng chung, do đó cái mới bao giờ cũng chiến thắng. Song, quá trình phát triển không diễn ra theo đường đường thẳng mà con đường xoắn ốc: quanh co, phức tạp với nhiều chu kỳ và giai đoạn trung gian.

- Sự vật ra đời sau luôn là cái mới, cái tiến bộ hơn cái trước thế nhưng không phải lúc nào cũng như vậy, có nhiều lúc, cái mới lại là cái thụt lùi so với cái cũ, thế nhưng sự thụt lùi đó là những bước thụt lùi trong quá trình phát triển chung của nó.

- Nhận thức được quy luật này chúng ta sẽ biết cách tác động phù hợp sao cho sự vật phát triển nhanh hay chậm, tránh được những nhận thức sai lầm, chủ quan duy ý chí và bảo thủ trong công việc và trong các hiện tượng xã hội. Đồng thời cần phải chống thái độ phủ định sạch trơn hoàn toàn không có gì, coi thường giá trị truyền thống mà cần phải biết phát hiện ra cái mới, tạo điều kiện cho cái mới phát triển
​