vanchuong83
New member
- Xu
- 0
SỰ KIỆN TRONG TÁC PHẨM “CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA”
CỦA NGUYỄN MINH CHÂU
MỞ ĐẦU
CỦA NGUYỄN MINH CHÂU
MỞ ĐẦU
Loại tác phẩm tự sự nói chung, tác phẩm truyện nói riêng có vị trí vai trò rộng lớn, nó bao trùm trong đời sống văn học. Việc nghiên cứu tác phẩm tự sự dưới góc độ thi pháp học nói chung, thi pháp thể loại nói riêng là một trong những nội dung lí luận văn học cơ bản, đồng thời cũng là hướng nghiên cứu rất có ý nghĩa với sáng tác cũng như nghiên cứu, phê bình và tiếp nhận, với việc dạy và học các tác phẩm tự sự trong nhà trường phổ thông.
Tuy nhiên, trong bài viết này chúng tôi chỉ đề cập tới vấn đề thi pháp truyện trên cơ sở lí thuyết thể loại từ một phương diện, một yếu tố góp phần tạo nên thế giới nghệ thuật trong truyện đó là yếu tố “sự kiện”.
Khi nói đến sự kiện trong truyện, có thể nói rằng sự kiện không phải là yếu tố đầu tiên và cơ bản nhất trong truyện, nhưng sự kiện lại là yếu tố liên kết và góp phần tạo nên những yếu tố khác trong truyện. Vì vậy, nó có vai trò quan trọng, ảnh hưởng tới toàn bộ cuộc đời của nhân vật trong truyện, đồng thời những sự kiện quan trọng có thể để lại dấu ấn sâu đậm trong tâm trí độc giả và quan trọng hơn là thông qua việc sâu chuỗi các sự kiện theo trình tự nhất định góp phần tạo nên cốt truyện và bộc lộ ý nghĩa mà nhà văn muốn thể hiện.
Từ cơ sở lí thuyết đó tác giả của bài viết này sẽ soi chiếu những lí thuyết về sự kiện của thể loại truyện dưới góc độ thi pháp học để từ đó giúp người đọc nhận ra vai trò của sự kiện trong truyện qua cách nhìn của nhà văn về một tượng trong đời sống thông qua văn bản truyện cụ thể đó là truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu. Lí do người viết lựa chọn văn bản này là vì đây là một văn bản hay mới được đưa vào chương trình sách giáo khoa Ngữ Văn 12. Đồng thời văn bản cũng thể hiện rõ nét vai trò của sự kiện trong việc ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc đời nhân vật, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả và in đậm dấu ấn phong cách tự sự - triết lí của Nguyễn Minh Châu.
NỘI DUNG
Sự kiện là yếu tố tất yếu trong thế giới nghệ thuật của truyện. Đối với truyện ngắn, tình huống giữ vai trò là hạt nhân của cấu trúc thể loại, nó chính là cái hoàn cảnh riêng được tạo nên bởi một sự kiện đặc biệt khiến cho tại đó, cuộc sống hiện lên đậm đặc nhất và ý đồ tư tưởng của tác giả cũng được bộc lộ sắc nét nhất.
Do đặc trưng thể loại truyện với dung lượng ngắn, chi tiết cô đọng, hàm súc, cốt truyện thường diễn ra trong một khoảng thời gian, không gian hạn chế để hướng tới khắc họa một hiện tượng, phát hiện ra một nét bản chất trong đời sống, nên các tác giả truyện ngắn rất chú ý tới việc sáng tạo sự kiện độc đáo nhằm để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả. Để tiến hành việc phân tích cũng như giảng dạy một tác phẩm truyện ngắn chúng ta cũng nên quan tâm tới yếu tố sự kiện. Việc tìm hiểu yếu tố sự kiện trong tác phẩm giúp chúng ta hiểu được yếu tố nhân sinh, xã hội và thể hiện phạm vi quan tâm của nhà văn cũng như cái nhìn của nhà văn trước hiện tượng đời sống.
I.Yếu tố sự kiện xét dưới góc độ lí thuyết
Xét dưới góc độ lí thuyết thì sự kiện góp phần tạo nên tình huống truyện và tạo dựng cốt truyện trong tác phẩm. tuy nhiên để thấy được vai trò của sự kiện trong tác phẩm truyện trước tiên chúng ta cần phải xem xét từ khái niệm chung về “Sự kiện”, các cấp độ phạm vi sự kiện và sự kiện trong tiểu loại truyện.
- Khái niệm “sự kiện”
Trong văn học các sự kiện nổi tiếng thường để lại dấu ấn rất sâu đậm trong lòng độc giả nhưng đồng thời sự kiện văn học còn mang ý nghĩa tượng trưng sâu sắc về nhân sinh và xã hội.
Trong văn học sự kiện không chỉ xuất hiện trong truyện mà còn xuất hiện trong thơ. Tuy nhiên, sự kiện trong truyện và trong thơ lại được bộc lộ một cách riêng từ đó tạo nên sự độc đáo và khác biệt của từng thể loại. Các sự kiện trong thơ có vai trò tạo nên sự rung động trong tâm hồn nhà thơ. Vì vậy, sự kiện trong thơ thường nằm ở tầng chìm, không thuộc vào đối tượng biểu hiện của nhà thơ. Còn trong truyện mỗi sự kiện tự nó có nguyên nhân và hậu quả, do đó nó có thể được mở rộng thành cả cốt truyện. Sự kiện trong tác phẩm tự sự chứa đựng trong nó những yếu tố nhân sinh xã hội sâu sắc và thể hiện phạm vi quan tâm của nhà văn. Nếu liên hệ các sự kiện trong một tác phẩm sẽ thấy cái nhìn của nhà văn về một hiện tượng nào đó trong đời sống. Sự kiện gồm: sự kiện bên ngoài và sự kiện bên trong. Sự kiện bên ngoài là sự kiện xảy ra ngoài thế giới khách quan với nhân vật còn sự kiện bên trong lại là sự kiện xảy ra trong tâm hồn nhân vật Đồng thời sự kiện bao giờ cũng thực hiện những chức năng cụ thể như tạo tính chỉnh thể cho thế giới nghệ thuật, khái quát và phản ánh đời sống, thể hiện tư tưởng của nhà văn, tạo ấn tượng nghệ thuật cho sự cảm nhận của người đọc. Cần chú ý sự kiện có khi chỉ là sự kiện với một số nhân vật nào đó chứ không phải là tất cả.
- Sự kiện trong tác phẩm tự sự
Sự kiện trong truyện có tính liên tục, hữu hạn trong trật tự thời gian, sự kiện này đặt sau sự kiện trước và cứ thế cho đến kết thúc câu chuyện. Đồng thời sự kiện trong chuỗi có mối quan hệ nhân quả hoặc quan hệ bộc lộ ý nghĩa. Các sự kiện trong đời sống có vô vàn mối quan hệ và không biết đâu là mở đầu, đâu là kết thúc. Với những tính chất như vậy, sự kiện góp phần làm cho cốt truyện văn học tách ra khỏi mối quan hệ chằng chịt của cuộc đời để tập trung thể hiện ý nghĩa nào đó mà nhà văn muốn thể hiện.
Trong tác phẩm tự sự cốt truyện thực hiện các chức năng rất quan trọng, sự kiện đóng vai trò gắn kết các sự kiện thành một chuỗi và tạo thành lịch sử của một nhân vật, bộc lộ xung đột, mâu thuẫn của con người và tạo ra ý nghĩa về nhân sinh. Chính vì vậy, nắm bắt đúng chuỗi sự kiện là bước khởi đầu để hiểu nhân vật, hiểu bức tranh đời sống và hiểu ý nghĩa của tác phẩm. Nhờ cốt truyện có nhiều biến cố ngẫu nhiên, bất ngờ mà có sức hấp dẫn rất mạnh đối với người đọc.
Những sự kiện xảy ra trong đời sống hàng ngày có thể tác động tới nhân vật, gây ra những sự kiện khác theo quan hệ nhân quả tạo thành một chuỗi các sự kiện, cũng có khi sự kiện chỉ là một mắt xích quan trọng nhất trong chuỗi để từ đó nhà văn tạo nên các sự kiện khác từ chính sự kiện có thật trong đời sống.
Sự kiện có khi thuộc nhiều loại, nhiều kiểu với quy mô khác nhau gây ra bởi những người khác nhau, cũng có khi chỉ là một kiểu giống nhau gây ra bởi những người khác nhau. Cả một chuỗi dài các sự kiện được sắp xếp liền mạch và cùng một kiểu tạo nên một cảnh ngộ của nhân vật chứ không phải là tính cách của nhân vật. Sự kiện thường là tình huống bộc lộ tính cách, tâm trạng của nhân vật, đóng vai trò như một tham số cho lời giải tiếp tục đến khi nào nhà văn đưa ra được lời giải cuối cùng. Không gian sự kiện trong truyện được tính bằng mốc sự kiện và cũng là mốc của thời gian kể nên sự kiện rất quan trọng đối với người đọc truyện. nó thực sự làm nên mạch lạc của truyện và môi trường sống của nhân vật.
Có nhiều cách nhìn nhận sự kiện trong truyện, có khi là góc nhìn hướng ngoại (sự kiện xã hội), có khi là hướng nội (sự kiện tâm lí) và kết cấu thời gian phức tạp đa tuyến, đảo tuyến, nghịch hướng hay xen kẽ cũng lộ ra luật nhân – quả diễn tiến trong thời gian.
Cùng một thể loại tự sự nhưng cách tổ chức sự kiện trong từng tác phẩm, tiểu loại lại khác nhau. Điều đó phụ thuộc vào ý đồ của nhà văn.
Trong tiểu thuyết do dung lượng lớn nên cho phép miêu tả nhiều sự kiện khác nhau. Những sự kiện ấy có hiểu quả khác nhau đối với từng nhân vật.
Trong tiểu thuyết lịch sử sự kiện chỉ là cái vỏ bọc bề ngoài, sự việc trong tiểu thuyết biến thành sự kiện nhân vật, lồng bên trong là sự kiện của tình cảm, ý định, đó mới là sự kiện tiểu thuyết.
Trong truyện ngắn sự kiện biến hoá năng động hơn vì nó gắn liền với cốt truyện.
Điều dặc biệt sự kiện và tình huống có mối quan hệ biện chứng với nhau. Tình huống mở rộng sẽ có nhiều sự kiện. Ngược lại tình huống thu hẹp sẽ có ít sự kiện.
Như vậy, có thể nói rằng từ việc xem xét yếu tố sự kiện dưới góc độ lí thuyết chung và thi pháp tự sự nói riêng giúp cho người đọc có thể xác định vai trò của yếu tố tự sự trong diễn tiến của câu chuyện và đồng thời có thể áp dụng những tri thức về lí thuyết sự kiện đó vào việc tìm hiểu những văn bản truyện cụ thể.
II. Yếu tố sự kiện thể hiện qua truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu
Cho đến nay, hầu như giới nhà văn và giới nghiên cứu phê bình văn học đều coi “Chiếc thuyền ngoài xa” là tác phẩm tiêu biểu, mang dấu ấn rõ nhất phong cách Nguyễn Minh Châu ở thể loại truyện ngắn. Bởi qua truyện ngắn này nhà văn đã tạo sự kiện bất ngờ và độc đáo từ đó thể hiện cách nhìn đúng đắn về cuộc sống và con người của nhà văn.
Mở đầu truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” Nguyễn Minh Châu đã tạo nên sự kiện khá độc đáo từ đó giúp nhân vật có cách nhìn đa dạng, nhiều chiều, phát hiện ra vẻ đẹp bản chất sau vẻ đẹp bên ngoài của hiện tượng. Có thể nói, sự kiện được tạo nên từ sự ngẫu nhiên, tình cờ. Để có một bộ lịch nghệ thuật về thuyền và biển thật ưng ý, trưởng phòng đề nghị nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng đi thực tế chụp bổ xung một bức ảnh với cảnh biển buổi sáng có sương mù. Nhân chuyến đi thăm Đẩu, người bạn chiến đấu năm xưa, giờ đang là chánh án huyện, Phùng đi tới một vùng biển từng là chiến trường cũ của anh thời chống Mĩ. Đã mấy buổi sáng mà ảnh vẫn chưa chụp được một bức nào. Sau một tuần lễ, Phùng đã chụp được một bức ảnh tuyệt đẹp về chiếc thuyền ngoài xa: “một chiếc thuyền lưới vó…như là một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ. mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ em ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ. Tất cả khung cảnh ấy nhìn qua cái mắt lưới nằm giữa hai chiếc gọng vó hiện ra dưới một hình thù y hệt cánh một con dơi…”. Bức tranh “Chiếc thuyền ngoài xa” là một vẻ đẹp mà cả đời cầm máy có lẽ là Phùng chỉ có diễm phúc bắt gặp một lần: “Trong giây phút bối rối, Phùng tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lí của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Bức tranh “Chiếc thuyền ngoài xa” là sự phát hiện thú vị của người nghệ sĩ trên con đường sáng tạo cái đẹp nghệ thuật.
Sự kiện Phùng chứng kiến một “cảnh đắt trời cho” làm cho người nghệ sĩ rung động, say mê trước vẻ đẹp huyền ảo - thơ mộng của thuyền và biển. Tuy nhiên, tác phẩm không chỉ dừng lại ở đó mà Nguyễn Minh Châu còn để người nghệ sĩ Phùng bàng hoàng khi phát hiện ra một sự thật nghiệt ngã của cuộc sống bên trong bức ảnh tuyệt mĩ “Chiếc thuyền ngoài xa”, đó là cảnh lão đàn ông đánh vợ một cách tàn bạo: Bước ra khỏi thuyền là một người đàn bà mệt mỏi, cam chịu và một lão đàn ông dữ dằn, ác độc, coi việc đánh vợ như là phương cách giải tỏa những uất ức, đau khổ: “Lão đàn ông lập tức trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay, lão rút trong người ra một chiếc thắt lưng…lão chút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két…”. Trong “Chiếc thuyền ngoài xa”, một sự thật còn trớ trêu, cay đắng nữa đó là cha con lão hàng chài coi nhau như kẻ thù: “Thằng bé chạy một mạch, sự giận giữ căng thẳng…lập tức nhảy xổ vào cái lão đàn ông…liền rướn thẳng người vung chiếc khóa sắt quật vào giữa khuôn ngực lão đàn ông”. Người nghệ sĩ Phùng như cay đắng nhận thấy những cái ngang trái, bi kịch trong gia đình thuyền chài kia đã là thứ thuốc rửa quái đản làm những thước phim huyền diệu của cái máy ảnh mà anh dày công sáng tạo nghệ thuật bỗng hiện hình một sự thật cuộc sống xót xa. Tấm ảnh về chiếc thuyền rất đẹp, nhưng cuộc sống đích thực của gia đình dân chài trên chiếc thuyền ấy chẳng có gì là đẹp. sự nghịch lí đặt ra vấn đề với người nghệ sĩ về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống như nhà văn Nam Cao đã từng phát biểu trong tuyên ngôn nghệ thuật của mình đó là: “Nghệ thuật không nên là ánh trăng lừa dối”. Ở đây tác giả đã có chủ định tạo nên sự kiện nghịch lí để từ đó nhân vật có điều kiện bộc lộc cách nhìn nhận về hiện tượng của đời sống và phát hiện ra sự thật ẩn sau cái vỏ bề ngoài.
Sự kiện thứ hai được Nguyễn Minh Châu tạo nên trong tác phẩm đó là để nhân vật Phùng một người lính từng cầm súng chiến đấu để đem lại cuộc sống thanh bình, tốt đẹp chứng kiến hiện thực cuộc sống. Nhưng hiện thực cuộc sống vẫn còn những góc khuất. Đặc biệt tác giả để Phùng chứng kiến câu chuyện của người đàn bà làng chài ở tòa án huyện. Bề ngoài đó là một người đàn bà nhẫn nhục, cam chịu, bị chồng thường xuyên hành hạ, đánh đập thật khốn khổ “ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng” nhưng người đàn bà vẫn kiên quyết gắn bó với người đàn ông ấy: “con lạy quý tòa…quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó”. Nguồn gốc của những nghịch lí ấy là tình thương vô bờ đối với những đứa con “Đám đàn bà hàng chài ở thuyền chúng tôi cần phải có người đàn ông để chèo chống khi phong ba, để cùng làm ăn nuôi nấng đặng một sắp con, rồi nuôi con đến khi khôn lớn cho nên phải gánh lấy cái khổ. Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không phải sống cho mình”. Phùng từng là người lính chiến đấu giải phóng miền Nam khỏi nanh vuốt quân xâm lược, nhưng trước cái hiện thực nghiệt ngã của đời sống mà anh đang chứng kiến anh lại không thể nào chiến đấu để giải phóng số phận của người đàn bà bất hạnh. Qua câu chuyện của người đàn bà Phùng càng thấm thía về cách nhìn cuộc đời không thể đơn giản, không phải cái đẹp nào trong đời sống cũng đẹp một cách toàn mĩ. Mà ẩn đằng sau những vẻ đẹp đó là những góp khuất mà con người không phải lúc nào cũng nhìn thấy được và bất cứ cái đẹp nào cũng rất có thể ẩn chứa những điều phức tạp đi ngược lại hạnh phúc của con người. Có thể nói rằng, việc tác giả tạo nên sự kiện nghịch lí này góp phần làm cho tình huống truyện thêm gây cấn và hấp dẫn người đọc nhưng cũng đồng thời tạo nên cách nhìn đa chiều về cuộc sống giúp người đọc hiểu rõ hơn về tính cách của nhân vật trong truyện.
Người đàn bà hàng chài không có tên, một người vô danh như biết bao người đàn bà vùng biển khác. Thấp thoáng trong người đàn bà ấy bóng dáng của biết bao người phụ nữ Việt Nam nhân hậu, bao dung, giàu đức hi sinh. Người đàn bà ấy thật đáng chia sẻ và cảm thông. Còn người đàn ông trước kia là một “anh trai cục tính nhưng hiền lành” nay là một người chồng độc ác. Anh vừa là nạn nhân của cuộc sống khốn khổ, vừa là thủ phạm gây nên bao đau khổ cho chính những người thân của mình. Làm thế nào để đem lại cái phần thiện cho người đàn ông ấy là một vấn đề lớn được tác giả đặt ra trong câu chuyện. Còn đối với Phác, một đứa trẻ ngây thơ với tình yêu dành cho mẹ hết sức trong sáng lại được đặt đối lập với hình ảnh người cha tàn bạo, độc ác. Vì vậy, ẩn sâu trong Phác là một thói côn đồ, Phác chấp nhận đánh cha vì bênh mẹ. Trong một gia đình như gia đình người hàng chài, những đứa trẻ như chị của Phác, Phác lớn lên sẽ thành người như thế nào? Những người nghệ sĩ như Phùng, những nhà quản lí xã hội như Đẩu sẽ làm gì để cuộc sống bớt đi những mảnh đời như vậy? Đó vẫn còn là một câu hỏi lớn cần được quan tâm.
Tiếp theo trong câu chuyện là sự kiện Đẩu – với tư cách thẩm phán huyện chứng kiến cái nghịch lí trong cuộc sống của gia đình người thuyền chài. Anh đã dùng biện pháp giáo dục, răn đe người chồng nhưng không có kết quả nên Đẩu đã khuyên người vợ li hôn để khỏi bị hành hạ, ngược đãi. Anh mời người đàn bà đến công sở để trao đổi về vấn đề này. Có lẽ Đẩu đã tin rằng giải pháp mình chọn cho bà ta là đúng đắn. Nhưng sau buổi nói chuyện thì mọi lí lẽ của anh đều bị người đàn bà chất phác, lam lũ “bác bỏ”. Từ đó anh nhận ra rằng, hóa ra lòng tốt của anh là lòng tốt phi thực tế. Anh bảo vệ luật pháp bằng sự thông hiểu sách vở nên trước cuộc sống đích thực anh trở thành kẻ nông nổi, ngây thơ. Người đàn bà hàng chài thất học, quê mùa nhưng thật sâu sắc khi “nhìn suốt cả cuộc đời mình” đã khiến “Một cái gì mới vừa vỡ ra trong đầu vị “Bao Công” của cái phố huyện vùng biển”. Có thể anh vừa “ngộ” ra những nghịch lí của đời sống – những nghịch lí con người buộc phải chấp nhấp nhận, phải “chút một tiếng thở dài đầy chua chát”: “trên thuyền phải có một người đàn ông…dù hắn man rợ, tàn bạo”. Cũng có thể, anh bắt đầu hiểu ra rằng muốn con người thoát khỏi cảnh đau khổ, tăm tối, man rợ cần có những giải pháp thiết thực chứ không phải là thiện chí hoặc là lí thuyết đẹp đẽ nhưng xa rời thực tiễn.
Cũng như Đẩu, Phùng hoàn toàn bất ngờ trước thái độ lạ lùng của người đàn bà hàng chài. Anh đã phải đánh nhau với chồng bà ta để bảo vệ bà ta. Anh tốt bụng, cao thượng nhưng cũng ít thực tế, lại bị định kiến chi phối nên anh đã dặt ra câu hỏi: “Lão ta trước hồi bảy nhăm có đi lính ngụy không?” nên lúc đầu đã có những phản ứng phẫn nộ trước thái độ cam chịu của người đàn bà: “tôi cảm thấy căn phòng ngủ lồng lộng gió biển của Đẩu tự nhiên bị rút hết không khí, trở nên ngột ngạt quá”. Sau đó anh đã dịu đi với câu hỏi tò mò và thông cảm “cả đời chị có lúc nào thật vui không?”, cũng có thể thấy thái độ hoang mang, hoài nghi khi niềm tin của anh bắt đầu lung lay. Khi nhận ra Đẩu “rất nghiêm nghị và đầy suy nghĩ” cũng là lúc nghệ sĩ Phùng “ngộ ra” mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời. Đồng thời cũng phát hiện ra chính mình.
Thông qua việc tạo nên những sự kiện nghịch lí và bất ngờ trong câu chuyện tác giả đã tạo nên cốt truyện sáng tạo và độc đáo. Cùng với sự nghịch lí đó là sự sâu chuỗi các sự kiện theo trình tự không gian và những sự kiện đó trực tiếp tác động đến đời sống nhân vật gây ra những sự kiện khác theo quan hệ nhân quả tạo thành một chuỗi sự kiện. Các sự kiện được sắp xếp liền mạch tạo nên những nghịch lí và cảnh ngộ của nhân vật và tình huống đầy nghịch lí: Một trưởng phòng muốn có tờ lịch “tĩnh vật hoàn toàn” nhưng thực tế vẫn có hình ảnh con người. Một người nghệ sĩ chụp một bức ảnh tuyệt đẹp thì chính đó lại chứa những cái xấu, cái ác. Một người đàn bà bị chồng đánh dã man nhưng không bao giờ muốn từ bỏ chồng. Có thể thấy ở đây mỗi mỗi sự kiện lại gắn liền với một nghịch lí và những nghịch lí đó vẫn tồn tại trong cuộc đời như nói lên một triết lí sâu sắc: Cuộc sống không hề đơn giản mà phức tạp, không dễ gì khám phá. Người nghệ sĩ phải có cái nhìn nhiều chiều khi phản ánh hiện thực cuộc sống. Việc sử dụng ngôn ngữ sáng tạo, sự kiện bất ngờ và chứa đầy nghịch lí góp phần khắc sâu hơn chủ đề tư tưởng của tác phẩm.
Từ đó có thể khẳng định Nguyễn Minh Châu là một trong số những nhà văn đầu tiên của thời kì đổi mới đã đi sâu khám phá sự thật đời sống, dũng cảm thể hiện những góc khuất của cuộc đời ngay trong chế độ xã hội tốt đẹp của chúng ta. Đúng như lời của chính nhà văn: “Nhà văn không có quyền nhìn sự vật một cách đơn giản, và nhà văn cần phấn đấu để đào xới bản chất con người vào các tầng sâu lịch sử”. Đẻ làm được như vậy nhà văn cũng cần quan tâm tới việc tạo nên các sự kiện độc đáo để qua đó nhìn nhận và khám phá đời sống thực của con người trong cuộc đời và bản chất ẩn sâu bên trong của con người.
KẾT LUẬN
Mỗi loại hình văn học chỉ xét thể loại ở một phương diện nào đó, hoặc phương diện ngôn ngữ, hoặc phương diện biểu hiện, hình thức cấu tạo…Còn thể loại, một khi đã hình thành thì tạo thành một hệ thống các phép tắc, chuẩn mực hình thức nhất định, có những đòi hỏi đặc thù về các phương diện ngôn từ, kết cấu, dung lượng, nhân vật, cốt truyện, sự kiện, tình huống…nhất định. Các phép tắc chuẩn mực ấy phát huy tác dụng mẫu mực đối với các sáng tác của các tác giả. Tuy nhiên, mỗi nhà văn khi sáng tạo nghệ thuật đều có những dụng ý nghệ thuật trong việc sử dụng các yếu tố cấu thành hình thức nghệ thuật nhưng dù thể hiện phong cách riêng nhưng vẫn cần phải sử dụng những yếu tố chung điển hình cho thể loại. vì vậy có thể nói rằng thể loại bao giờ cũng vừa là nó vừa không phải là nó, nó bao giờ cũng đồng thời vừa cũ kĩ, vừa mới mẻ. Thể loại là kẻ đại diện của kí ức sáng tạo trong quá trình phát triển của văn học. Thế nên thể loại mang tính ổn định nhưng không bảo thủ, mà gắn liền với sự đổi mới. Đổi mới phát huy tính ổn định.
Đối với thể loại truyện không thể thiếu các yếu tố như: nhân vật, sự kiện, cốt truyện, lời kể, không gian, thời gian, tình huống. Vì đây là những yếu tố tạo nên cấu trúc của tác phẩm văn học và mỗi yếu tố trong tác phẩm lại giữ một vai trò khác nhau nhưng bổ sung cho nhau để tạo nên tác phẩm nghệ thuật. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng phân tích đầy đủ các yếu tố trên mà chỉ chú trọng những yếu tố nào quan trọng, đặc sắc, thể hiện rõ ý đồ nghệ thuật của tác giả. Vì vậy, trong bài viết này người viết chỉ đề cập đến yếu tố sự kiện trong truyện để thấy được sự kiện có ảnh hưởng như thế nào tới sự thành công của một truyện ngắn. Từ đó, có thể nhận ra sự kiện trong truyện là những hành vi của nhân vật hay sự việc xảy ra đối với nhân vật dẫn đến hậu quả, làm biến đổi hay bộc lộ ý nghĩa nào đó. Sự kiện trong truyện có thể sâu chuỗi tạo nên cốt truyện, cũng có khi sự kiện được sắp xếp theo trình tự thời gian, không gian, cũng có khi là sự đối lập, nghịch lí tạo nên sự độc đáo trong cốt truyện. Đồng thời qua đó nhân vật bộc lộ thái độ của mình trước hiện tượng của đời sống. sự kiện trong tác phẩm mang ý nghĩa nhân sinh, xã hội và thể hiện phạm vi quan tâm của nhà văn. Những đặc trưng trên của sự kiện được thể hiện rõ qua việc phân tích yếu tố sự kiện trong truyện “Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu.
