Phong trào dân chủ 1936 – 1939 - Bài 15

[Bùi Khánh Thu]

Vào vừa cuối những năm 30 của thế kỉ XX, trước những biến chuyển của tình hình thế giới vào trong nước, Đảng Cộng sản Đông Dương thay đổi chủ trương, chuyển sang hình thức đấu tranh công khai, hợp pháp và nửa hợp pháp, với mục tiêu đòi tự do, dân sinh, dân chủ, cơm áo và hòa bình.​

A. Kiến thức trọng tâm​

I. Tình hình thế giới và trong nước
1. Tình hình thế giới

• Đầu những năm 30 của thế kỉ XX, thế lực phát xít cầm quyền ở Đức, Ý, Nhật Bản chạy đua vũ trang, chuẩn bị chiến tranh thế giới.
• Tháng 7-1935, Đại hội Quốc tế Cộng sản lần thứ VII, xác định nhiệm vụ chống chủ nghĩa phát xít, bảo vệ hòa bình, thành lập Mặt trận nhân dân rộng rãi.
• Tháng 6-1936, Mặt trận Nhân dân Pháp lên cầm quyền , thi hành một số chính sách tiến bộ ở thuộc địa

2. Tình hình trong nước
a. Về chính trị

• Ở Việt Nam nhiều đảng phái hoạt động, trong đó Đảng Cộng sản Đông Dương là chính đảng mạnh nhất.

b. Về kinh tế:

• Pháp tăng cường khai thác thuộc địa để bù đắp thiệt hại cho kinh tế của “chính quốc”.

c. Về xã hội

• Đời sống của nhân dân gặp khó khăn, nên họ hăng hái tham gia đấu tranh đòi tự do, dân chủ, cơm áo, hòa bình.

II. Phong trào dân chủ 1936 – 1939
1. Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương tháng 7/1936
a. Nội dung hội nghị

• Hội nghị họp tại Thượng Hải (TQ) do đồng chí Lê Hồng Phong Tổng bí thư của Đảng chủ trì
• NV chiến lược: Chống đế quốc, chống phong kiến
• NV trực tiếp: Chống chế độ phản động thuộc địa, chống phát xít, chống chiến tranh, đòi tự do, dân sinh, dân chủ…
• Kẻ thù trước mắt: Thực dân phản động Pháp và tay sai
• PP đấu tranh: Kết hợp các hình thức công khai và bí mật, hợp pháp và bất hợp pháp.
• Chủ trương: Thành lập Mặt trận Thống nhất Nhân dân phản đế Đông Dương.

b. Ý nghĩa hội nghị

• Hội nghị đã đánh dấu sự điều chỉnh về chủ trương sách lược đấu tranh của Đảng trước tình hình mới
• Mở ra một thời kỳ mới trong lịch sử đấu tranh cách mạng của dân tộc ta.

2. Những phong trào đấu tranh tiêu biểu
a. Đấu tranh đòi các quyền tự do, dân sinh, dân chủ

• Phong trào Đông Dương Đại hội (8/1936)…
• Phong trào đón Gôđa và Brêviê năm 1937…
• Tiêu biểu cuộc đấu tranh ngày 1-5-1938 ở Hà Nội …

b. Đấu tranh nghị trường : Mặt trận Dân chủ Đông Dương đã đưa người ra tranh cử vào các cơ quan chính quyền thực dân…
c. Đấu tranh trên lĩnh vực báo chí công khai: SGK

3. Ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của phong trào dân chủ 1936-1939
a. Ý nghĩa lịch sử

• Quần chúng Được giác ngộ về chính trị, trở thành lực lượng chính trị hùng hậu của cách mạng
• Phong trào đã động viên, giáo dục, tổ chức và lãnh đạo quần chúng đấu tranh.
• Đập tan những luận điệu xuyên tạc, những hành động phá hoại của các thế lực phản động khác.

b. Bài học kinh nghiệm

• Xây dựng Mặt trận dân tộc thống nhất.
• Tổ chức lãnh đạo quần chúng đấu tranh công khai, hợp pháp.
• Đảng thấy được hạn chế trong công tác mặt trận, vấn đề dân tộc…
• Phong trào dân chủ 1936-1939, là 1 cuộc tập dượt chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa tháng Tám sau này.

B. BÀI TẬP​

Câu 1: Trang 99 – sgk lịch sử 12
Phong trào dân chủ 1936 - 1939 đã diễn ra trong bối cảnh lịch sử nào?​

Bài làm:
Phong trào dân chủ 1936 - 1939 đã diễn ra trong bối cảnh:
Tình hình thế giới:

• Đầu những năm 30 của thế kỉ XX, thế lực phát xít cầm quyền ở Đức, Ý, Nhật Bản chạy đua vũ trang, chuẩn bị chiến tranh thế giới.
• Tháng 7-1935, Đại hội Quốc tế Cộng sản lần thứ VII, xác định nhiệm vụ chống chủ nghĩa phát xít, bảo vệ hòa bình, thành lập Mặt trận nhân dân rộng rãi.
• Tháng 6-1936, Mặt trận Nhân dân Pháp lên cầm quyền , thi hành một số chính sách tiến bộ ở thuộc địa

Tình hình trong nước:

• Về chính trị: Ở Việt Nam nhiều đảng phái hoạt động, trong đó Đảng Cộng sản Đông Dương là chính đảng mạnh nhất.
• Về kinh tế: Pháp tăng cường khai thác thuộc địa để bù đắp thiệt hại cho kinh tế của “chính quốc”.
• Về xã hội: Đời sống của nhân dân gặp khó khăn, nên họ hăng hái tham gia đấu tranh đòi tự do, dân chủ, cơm áo, hòa bình.

Câu 2: Trang 102 – sgk lịch sử 12
Nêu ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của phong trào dân chủ 1936 – 1939?​

Bài làm:

• Ý nghĩa lịch sử:
  • Cuộc vận động dân chủ 1936 – 1939 là một phong trào quần chúng rộng lớn, có tổ chức, dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Đông Dương.
  • Bằng sức mạnh đoàn kết của quần chúng, đã buộc chính quyền của thực dân phải nhượng bộ một số yêu sách cụ thể, trước mắt về dân sinh, dân chủ.
  • Qua phong trào, quần chúng được giác ngộ về chính trị, đã tham gia mặt trận dân tộc thống nhất, trở thành lực lượng hùng hậu của cách mạng , cán bộ được tập hợp thành đội ngũ đông đảo và trưởng thành.
• Bài học kinh nghiệm:
  • Xây dựng Mặt trận dân tộc thống nhất.
  • Tổ chức lãnh đạo quần chúng đấu tranh công khai, hợp pháp.
  • Đảng thấy được hạn chế trong công tác mặt trận, vấn đề dân tộc…
  • Phong trào dân chủ 1936-1939, là 1 cuộc tập dượt chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa tháng Tám sau này.

Câu 1: Trang 102 – sgk lịch sử 12
Em có nhận xét gì về quy mô, lực lượng tham gia và hình thức đấu tranh trong phong trào dân chủ 1936 - 1939?​

Bài làm:
Phong trào dân chủ 1936 – 1939 có:

• Quy mô: ộng lớn, diễn ra rộng khắp cả nước, trên nhiều mặt trận.
• Lược lượng tham gia: Đông đảo, không phân biệt thành phần, giai cấp.Ở thành thị rất sôi nổi tạo nên đội quân chính trị hùng hậu.
• Hình thức đấu tranh: Hợp pháp, nửa hợp pháp, công khai hay nửa công khai.

=> Nhằm chống phát xít và chiến tranh.Chống thực dân phản động. Đòi tự do, dân chủ, cơm áo, hòa bình

Chúc các bạn thành công
Nguồn: Sưu tầm