Phân tích Những ngôi sao xa xôi
Tôi muốn viết những dònh thơ tươi xanh
Vẫn nóng viết những dòng thơ lửa cháy .”
Tâm trạng đó đâu chỉ có ở riêng mình nhà thơ Tố Hữu mà còn có ở rất nhiều văn nghệ sĩ khác, trong đó có Lê Minh Khuê. Khi đất nước ta còn chia cắt, miền Nam chấy lửa căm hờn , các nhà văn đã khoác balô xuyên rừng đạp suối đến với cuộc chiến đấu gian khổ mà rất đỗi hào hùng của dân tộc. Bởi thế những trang viết của họ là những trang đời thấm đẫm cảm xúc, suy tư, ước mơ, và khát vọng của ND ta trong những năm tháng chiến tranh khốc liệt , “Những ngôi sao xa xôi” là một trường hợp như thế. Qua truyện ngắn này , 1 bài ca về vẻ đẹp của con người Việt Nam đã cất lên tha thiết và hung hồn .
Truyện được kể từ ngôi kể thứ nhất và người kể chuyện cũng chính là nhân vật chính của tác phẩm, trực tiếp tham gia vào diễn biến của các sự việc. Sự lựa chon ngôi kể như vậy vừa phù hợp với nội dung tác phẩm vừa tạo đk thuận lợi để tác giả miêu tả thế giới tâm hồn nhân vật. Đồng thời với vai kê chuyện như thế nội dung câu chuyện sẽ chân thực cụ thể và sinh động hơn. “ Những ngôi sao xa xôi” viết về chiến tranh nhưng mục đích của tác giả không phải nói về đạn bom chết chóc và sự huỷ diệt mà chủ yếu để thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của thế hệ trẻ Việt Nam thời kháng chiến chống Mỹ cứu nước thông qua 3 cô gái thanh niên xung phong.
Đặc điểm chung rất dễ nhận thấy ở họ là tuổi trẻ yêu nước. Vì lý tưởng , vì nhiệt huyết tuổi thanh xuân mà họ đã tới chiến trường miền Nam trong niềm tin phơi phới “ Xẻ dọc trường Sơn đi cứu nước mà lòng phơi phới dậy tương lai”. Công việc của họ là trinh sát mặt đường , 1 cái tên đủ gợi sự khát khao về sự tích anh hùng .3 cô gái ấy đóng quân trong một cái hang giữa vùng trọng điểm trên tuyến đường trường sơn . Hàng ngày họ phải thay nhau đứng trên cao điểm đếm bon rơi đo khối lượng đất đá để phải san lấp và đánh dấu những quả bom chưa nổ sau đó họ bước vào công việc nguy hiểm nhất : phá bom . Đối mặt với thần chết_một tay không thích đùa , họ vẫn tỏ ngời phẩm chất cao đẹp của người chiến sĩ thanh niên xung phong. Đó là trách nhiệm cao với nhiệm vụ được giao , là lòng dũng cảm , gan dạ , sự khéo léo khôn ngoan và tinh thần sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc . Họ đoàn kết gắn bó tạo thành một khối sức mạnh diệu kì vượt lên khỏi mọi thử thách gian khó . Bên cạnh phẩm chất của người chiến sĩ anh hùng họ còn là những cô gái trẻ đáng quý đáng yêu: dễ cảm xúc hay mơ mộng nhiều khát khao thoắt vui thoắt buồn và hay trầm tư. Họ thích làm đẹp làm vui cho cuộc sống của mình dù trong hoàn cảnh chiến trường khốc liệt nhất . đây là những phẩm chất vừa bình dị vừa cao đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam trong chiến tranh .
Tuy nhiên . từ những nét chung ấy mỗi nhân vật lại hiện lên với một chân dung tính cách khác nhau khiến cho bức tranh ba cô gái mở đường thêm sinh động khó quên.
Chi Thao là tổ trưởng , ít nhiều có sự từng trải hay mơ ước và dự tính về tương lai có vẻ thiết thực hơn : Sau chiến tranh chị muốn trở thành y sĩ cứu chữa bệnh cho mọi người và chồng chị sẽ là một anh bộ đội đeo quân hàm trung uý.. Chao ôi! Uớc mơ của chị mới đơn sơ , bình dị và đẹp đẽ làm sao . Ai đó đã nói rất đúng rằng “ sống trên đời cần có những ước mơ” chính những ước mơ mà chị Thao ấp ủ trong tim sẽ nâng cánh , giúp chị bay lên khỏi những khó khăn khốc liệt hiện tại . Trong công việc chị thao cương quyết táo bạo đặc biệt là “ Bình tĩnh đến phát bực”. Máy bay địch đến đồng nghĩa với thần chết đang đến nhưng chị vẫn ung dung thong thả nhai bánh bicks quy, chi tiết nhỏ này phần nào làm sáng lên phẩm chất hiên ngang, cứng cỏi của người nữ trinh sát mặt đường . 1 đặc điểm rất khó quên ở chị Thao là chị rất sợ máu và vắt . Thì ra chị cũng là 1 phụ nữ mền yếu như bất cứ ai . Điều này khiến NV trở nên chân thực hơn , sống động hơn , người tổ trưởng ấy còn rất thích hát mặc dù chị hát “ sai nhạc be bét” giọng chua và chưa bao gìơ trôi chảy được 1 bài . Dẫu vậy tiếng hát của chị vẫn vang lên như át đi tiếng bom rơi đạn nổ . 1 con người như chị Thao hẳn đã đi vào tâm trí ban đọc như một ấn tượng khó phai.
Nhân vật Nho hiên lên là 1 cô gái trẻ trung , xinh xắn “ trong nó mát mẻ như một que kem trắng”. Nho dễ thương đến mức Phương Định muốn bế nó trên tay . Nho lại rất hồn nhiên , ngây thơ_ sự ngây thơ của trẻ thơ “ vừa tắm ở suối lên cứ quần áo ướt Nho ngồi đòi ăn kẹo “. Nho có một sở thích rất nữ tính là thích thêu hoa loè loẹt trên chăn gối . Cô gái trẻ này có mơ ước sau chiến tranh sẽ xin vào làm thợ trong nhà máy điện và trở thành 1 cầu thủ bóng chuyền của nhà máy . Cũng như mơ ước của chị Thao mơ ước của Nho mới bình dị và đẹp đẽ làm sao . Một vẻ đẹp rực rỡ sáng ngời ở nhân vật Nho : khi bị thương nằm trong hang Nho vẫn nhổm dậy xoè tay xin mấy viên đá mưa . Thì ra là như thế , bom đạn chết chóc đâu uy hiếp được tinh thần cô gái trẻ . Ngược lại cô vẫn hồn nhiên thanh thản sống như đúng bản chất hàng ngày của mình.
Cũng trẻ trung như Nho nhưng Phương Định là một cô học sinh thành phố, nhạy cảm vô tư, thích mơ mộng và hay sống với những kỉ niệm thời thiếu nữ ngọt ngào , Phương Định là hình ảnh khá tiêu biểu của người con gái Hà Nội vào chiến trường đánh giặc . Phương Định nhạy cảm và quan tâm tới vẻ đẹp hình thức của mình ,cô tự quan sát và đánh gía “nói khiêm tốn , tôi là một cô gái khá , 2 bím tóc dày , tương đối mềm thẳng , một cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn” Đôi mắt Phương Định nhìn xa xăm như những vì sao . Biết mình được các anh lính trẻ quan tâm để ý nhưng cô ko săn sóc vồn vập mà thường đứng xa khoanh tay lại trước ngực và nhìn đi nơi khác ,đây là sự kiêu kì đáng yêu của cô gái hn như chính cô đã thú nhận :”chẳng qua là tôi điệu đó thôi “. Gĩưa chiến trường bom rơi đạn nổ , nét duyên dáng yểu điệu đó của cô gái Hà thành thật đáng quý đáng yêu. Chính nó đã tạo nên 1 phần sức mạnh giúp các cô TNXP chiến đấu và chiến thắng . Trong cuộc sống PĐ gắn bó thân thiết với tổ trinh sát mặt đường như chị em ruột thịt . Cô chăm sóc lo lắng khi Nho bị thương . Chình tình đoàn kết ; tình đồng đội ấy đã đem lại cho cô niềm vui , ý nghĩa cuộc đời . PĐ có một quan niệm bịnh dị và đúng đắn về mẫu người đẹp nhất của thời đại chống Mỹ “những người đẹp nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ”
PĐ là nhân vật giàu cá tính ,thưở nhỏ cô đã hay hát “hát say sưa ầm ĩ”sống trong cảnh đạn bom ác liệt , sự sống và cái chết mong manh trong gang tấc ,PĐ lại càng hay hát.Những bài hành khúc , những làn điệu dân ca đằm thắm ngọt ngào ngân vang như át đi tiếng bom rơi đạn nổ.Thích hát đồng nghĩa với việc cô gái trẻ này rất lạc quan yêu đời ,giữa chiến trường ta còn nhận ra 1 nét đẹp khác của PĐ khi cô phá bom ở đây có hai nét tâm trạng của cô gái :lúc đến gần qủ bom và lúc phá bom.Một mình trên đồi cao không khí vắng lặng làm phát sợ .Nhưng cô vẫn bám sát mặt đường để phá bom và một cảm giác ấm áp bỗng đến , khiến PĐ ko hề sợ hãi nữa đó là khi cô cảm thấy có ánh mắt của các chiến sĩ dõi theo mình ,động viên, khích lệ.Vì thế cô hiên ngang đàng hoàng bước tới quả bom chứ không thèm đi lom khom ,lòng dũng cảm của cô như được khích lệ bởi sự tự trọng.Khi đã ở bên quả bom kề sát với thần chết từng cảm giác của PĐ trở nên sắc nhọn hơn và căng như dây đàn “thỉnh thoảng …tôi rung mình và bỗng thấy tại sao…”Có thể thấy ở nhân vật PĐ hội tụ những nét đẹp tiêu biểu của một cô gái Việt Nam:vừa dịu dàng xinh đẹp , vừa dũng cảm,kiên trung.
Trận mưa đá ở phần kết thúc câu truyện càng làm bừng sáng vẻ đẹp tâm hồn PĐ .Từ một PĐ gan góc căng thẳng lúc phá bom , giờ đây hiện ra một PĐ trong niềm vui con trẻ”say sưa , tràn đầy”
Cùng với trận mưa đá , những kỉ niệm thời thiếu nữ lại trào dâng tha thiết :người mẹ ,cái cửa sổ , con đường nhựa sau cơn mưa , hoa trong công viên và những ngôi sao trên bầu trời thành phố ….Vâng tất cả những hình ảnh thận thương bình dị đó đã khiến nỗi nhớ của cô gái trẻ trở nên da diết đằm thắm và cũng chính những hình ảnh đó đã nâng bước cho cô trên mọi nẻo đường Trường Sơn
Nối tiếp bản hùng ca về khắng chiến gian khổ hào hùng của dân tộc(Gửi em , cô TNXP_Phạm Tiến Duật,Khoảng trời hố bom _Lâm Thị Mỹ Dạ ,Là đỏ_Nguyễn Đình Thi…)Lê Minh KHuê đã góp thêm một nốt nhạc đẹp bằng truyện ngắn những ngôi sao xa xôi .Hình ảnh 3 cxô gái TNXP đẹp đẽ chói ngời trong những phẩm chất dũng cảm , lạc quan yêu đời,sẵn sàng hi sinh vì tổ quốc và tin tưởng vào tương lai tất thắng của dân tộc.Vẻ đẹp của cô gái cũng chính là vẻ đẹp của con người việt Nam trong đạn bom khói lửa .Thế hệ trẻ hôm nay mãi biết ơn và tự hào với một thế hệ cha anh như thế
Vẫn nóng viết những dòng thơ lửa cháy .”
Tâm trạng đó đâu chỉ có ở riêng mình nhà thơ Tố Hữu mà còn có ở rất nhiều văn nghệ sĩ khác, trong đó có Lê Minh Khuê. Khi đất nước ta còn chia cắt, miền Nam chấy lửa căm hờn , các nhà văn đã khoác balô xuyên rừng đạp suối đến với cuộc chiến đấu gian khổ mà rất đỗi hào hùng của dân tộc. Bởi thế những trang viết của họ là những trang đời thấm đẫm cảm xúc, suy tư, ước mơ, và khát vọng của ND ta trong những năm tháng chiến tranh khốc liệt , “Những ngôi sao xa xôi” là một trường hợp như thế. Qua truyện ngắn này , 1 bài ca về vẻ đẹp của con người Việt Nam đã cất lên tha thiết và hung hồn .
Truyện được kể từ ngôi kể thứ nhất và người kể chuyện cũng chính là nhân vật chính của tác phẩm, trực tiếp tham gia vào diễn biến của các sự việc. Sự lựa chon ngôi kể như vậy vừa phù hợp với nội dung tác phẩm vừa tạo đk thuận lợi để tác giả miêu tả thế giới tâm hồn nhân vật. Đồng thời với vai kê chuyện như thế nội dung câu chuyện sẽ chân thực cụ thể và sinh động hơn. “ Những ngôi sao xa xôi” viết về chiến tranh nhưng mục đích của tác giả không phải nói về đạn bom chết chóc và sự huỷ diệt mà chủ yếu để thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của thế hệ trẻ Việt Nam thời kháng chiến chống Mỹ cứu nước thông qua 3 cô gái thanh niên xung phong.
Đặc điểm chung rất dễ nhận thấy ở họ là tuổi trẻ yêu nước. Vì lý tưởng , vì nhiệt huyết tuổi thanh xuân mà họ đã tới chiến trường miền Nam trong niềm tin phơi phới “ Xẻ dọc trường Sơn đi cứu nước mà lòng phơi phới dậy tương lai”. Công việc của họ là trinh sát mặt đường , 1 cái tên đủ gợi sự khát khao về sự tích anh hùng .3 cô gái ấy đóng quân trong một cái hang giữa vùng trọng điểm trên tuyến đường trường sơn . Hàng ngày họ phải thay nhau đứng trên cao điểm đếm bon rơi đo khối lượng đất đá để phải san lấp và đánh dấu những quả bom chưa nổ sau đó họ bước vào công việc nguy hiểm nhất : phá bom . Đối mặt với thần chết_một tay không thích đùa , họ vẫn tỏ ngời phẩm chất cao đẹp của người chiến sĩ thanh niên xung phong. Đó là trách nhiệm cao với nhiệm vụ được giao , là lòng dũng cảm , gan dạ , sự khéo léo khôn ngoan và tinh thần sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc . Họ đoàn kết gắn bó tạo thành một khối sức mạnh diệu kì vượt lên khỏi mọi thử thách gian khó . Bên cạnh phẩm chất của người chiến sĩ anh hùng họ còn là những cô gái trẻ đáng quý đáng yêu: dễ cảm xúc hay mơ mộng nhiều khát khao thoắt vui thoắt buồn và hay trầm tư. Họ thích làm đẹp làm vui cho cuộc sống của mình dù trong hoàn cảnh chiến trường khốc liệt nhất . đây là những phẩm chất vừa bình dị vừa cao đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam trong chiến tranh .
Tuy nhiên . từ những nét chung ấy mỗi nhân vật lại hiện lên với một chân dung tính cách khác nhau khiến cho bức tranh ba cô gái mở đường thêm sinh động khó quên.
Chi Thao là tổ trưởng , ít nhiều có sự từng trải hay mơ ước và dự tính về tương lai có vẻ thiết thực hơn : Sau chiến tranh chị muốn trở thành y sĩ cứu chữa bệnh cho mọi người và chồng chị sẽ là một anh bộ đội đeo quân hàm trung uý.. Chao ôi! Uớc mơ của chị mới đơn sơ , bình dị và đẹp đẽ làm sao . Ai đó đã nói rất đúng rằng “ sống trên đời cần có những ước mơ” chính những ước mơ mà chị Thao ấp ủ trong tim sẽ nâng cánh , giúp chị bay lên khỏi những khó khăn khốc liệt hiện tại . Trong công việc chị thao cương quyết táo bạo đặc biệt là “ Bình tĩnh đến phát bực”. Máy bay địch đến đồng nghĩa với thần chết đang đến nhưng chị vẫn ung dung thong thả nhai bánh bicks quy, chi tiết nhỏ này phần nào làm sáng lên phẩm chất hiên ngang, cứng cỏi của người nữ trinh sát mặt đường . 1 đặc điểm rất khó quên ở chị Thao là chị rất sợ máu và vắt . Thì ra chị cũng là 1 phụ nữ mền yếu như bất cứ ai . Điều này khiến NV trở nên chân thực hơn , sống động hơn , người tổ trưởng ấy còn rất thích hát mặc dù chị hát “ sai nhạc be bét” giọng chua và chưa bao gìơ trôi chảy được 1 bài . Dẫu vậy tiếng hát của chị vẫn vang lên như át đi tiếng bom rơi đạn nổ . 1 con người như chị Thao hẳn đã đi vào tâm trí ban đọc như một ấn tượng khó phai.
Nhân vật Nho hiên lên là 1 cô gái trẻ trung , xinh xắn “ trong nó mát mẻ như một que kem trắng”. Nho dễ thương đến mức Phương Định muốn bế nó trên tay . Nho lại rất hồn nhiên , ngây thơ_ sự ngây thơ của trẻ thơ “ vừa tắm ở suối lên cứ quần áo ướt Nho ngồi đòi ăn kẹo “. Nho có một sở thích rất nữ tính là thích thêu hoa loè loẹt trên chăn gối . Cô gái trẻ này có mơ ước sau chiến tranh sẽ xin vào làm thợ trong nhà máy điện và trở thành 1 cầu thủ bóng chuyền của nhà máy . Cũng như mơ ước của chị Thao mơ ước của Nho mới bình dị và đẹp đẽ làm sao . Một vẻ đẹp rực rỡ sáng ngời ở nhân vật Nho : khi bị thương nằm trong hang Nho vẫn nhổm dậy xoè tay xin mấy viên đá mưa . Thì ra là như thế , bom đạn chết chóc đâu uy hiếp được tinh thần cô gái trẻ . Ngược lại cô vẫn hồn nhiên thanh thản sống như đúng bản chất hàng ngày của mình.
Cũng trẻ trung như Nho nhưng Phương Định là một cô học sinh thành phố, nhạy cảm vô tư, thích mơ mộng và hay sống với những kỉ niệm thời thiếu nữ ngọt ngào , Phương Định là hình ảnh khá tiêu biểu của người con gái Hà Nội vào chiến trường đánh giặc . Phương Định nhạy cảm và quan tâm tới vẻ đẹp hình thức của mình ,cô tự quan sát và đánh gía “nói khiêm tốn , tôi là một cô gái khá , 2 bím tóc dày , tương đối mềm thẳng , một cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn” Đôi mắt Phương Định nhìn xa xăm như những vì sao . Biết mình được các anh lính trẻ quan tâm để ý nhưng cô ko săn sóc vồn vập mà thường đứng xa khoanh tay lại trước ngực và nhìn đi nơi khác ,đây là sự kiêu kì đáng yêu của cô gái hn như chính cô đã thú nhận :”chẳng qua là tôi điệu đó thôi “. Gĩưa chiến trường bom rơi đạn nổ , nét duyên dáng yểu điệu đó của cô gái Hà thành thật đáng quý đáng yêu. Chính nó đã tạo nên 1 phần sức mạnh giúp các cô TNXP chiến đấu và chiến thắng . Trong cuộc sống PĐ gắn bó thân thiết với tổ trinh sát mặt đường như chị em ruột thịt . Cô chăm sóc lo lắng khi Nho bị thương . Chình tình đoàn kết ; tình đồng đội ấy đã đem lại cho cô niềm vui , ý nghĩa cuộc đời . PĐ có một quan niệm bịnh dị và đúng đắn về mẫu người đẹp nhất của thời đại chống Mỹ “những người đẹp nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ”
PĐ là nhân vật giàu cá tính ,thưở nhỏ cô đã hay hát “hát say sưa ầm ĩ”sống trong cảnh đạn bom ác liệt , sự sống và cái chết mong manh trong gang tấc ,PĐ lại càng hay hát.Những bài hành khúc , những làn điệu dân ca đằm thắm ngọt ngào ngân vang như át đi tiếng bom rơi đạn nổ.Thích hát đồng nghĩa với việc cô gái trẻ này rất lạc quan yêu đời ,giữa chiến trường ta còn nhận ra 1 nét đẹp khác của PĐ khi cô phá bom ở đây có hai nét tâm trạng của cô gái :lúc đến gần qủ bom và lúc phá bom.Một mình trên đồi cao không khí vắng lặng làm phát sợ .Nhưng cô vẫn bám sát mặt đường để phá bom và một cảm giác ấm áp bỗng đến , khiến PĐ ko hề sợ hãi nữa đó là khi cô cảm thấy có ánh mắt của các chiến sĩ dõi theo mình ,động viên, khích lệ.Vì thế cô hiên ngang đàng hoàng bước tới quả bom chứ không thèm đi lom khom ,lòng dũng cảm của cô như được khích lệ bởi sự tự trọng.Khi đã ở bên quả bom kề sát với thần chết từng cảm giác của PĐ trở nên sắc nhọn hơn và căng như dây đàn “thỉnh thoảng …tôi rung mình và bỗng thấy tại sao…”Có thể thấy ở nhân vật PĐ hội tụ những nét đẹp tiêu biểu của một cô gái Việt Nam:vừa dịu dàng xinh đẹp , vừa dũng cảm,kiên trung.
Trận mưa đá ở phần kết thúc câu truyện càng làm bừng sáng vẻ đẹp tâm hồn PĐ .Từ một PĐ gan góc căng thẳng lúc phá bom , giờ đây hiện ra một PĐ trong niềm vui con trẻ”say sưa , tràn đầy”
Cùng với trận mưa đá , những kỉ niệm thời thiếu nữ lại trào dâng tha thiết :người mẹ ,cái cửa sổ , con đường nhựa sau cơn mưa , hoa trong công viên và những ngôi sao trên bầu trời thành phố ….Vâng tất cả những hình ảnh thận thương bình dị đó đã khiến nỗi nhớ của cô gái trẻ trở nên da diết đằm thắm và cũng chính những hình ảnh đó đã nâng bước cho cô trên mọi nẻo đường Trường Sơn
Nối tiếp bản hùng ca về khắng chiến gian khổ hào hùng của dân tộc(Gửi em , cô TNXP_Phạm Tiến Duật,Khoảng trời hố bom _Lâm Thị Mỹ Dạ ,Là đỏ_Nguyễn Đình Thi…)Lê Minh KHuê đã góp thêm một nốt nhạc đẹp bằng truyện ngắn những ngôi sao xa xôi .Hình ảnh 3 cxô gái TNXP đẹp đẽ chói ngời trong những phẩm chất dũng cảm , lạc quan yêu đời,sẵn sàng hi sinh vì tổ quốc và tin tưởng vào tương lai tất thắng của dân tộc.Vẻ đẹp của cô gái cũng chính là vẻ đẹp của con người việt Nam trong đạn bom khói lửa .Thế hệ trẻ hôm nay mãi biết ơn và tự hào với một thế hệ cha anh như thế
.
Sưu tầm
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:
