• Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn Kiến Thức tổng hợp No.1 VNKienThuc.com - Định hướng VN Kiến Thức
    -
    HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN

Phân tích bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” của Hàn Mặc Tử

shihos

New member
Xu
0
PHÂN TÍCH BÀI THƠ ĐÂY THÔN VĨ DẠ CỦA HÀN MẶC TỬ


Thi nhân họ Hàn được mệnh danh là một nhà thơ với những vần thơ điên loạn mà quái nhưng ẩn sâu trong đó là một tình yêu đau đáu với cuộc đời trần thế, mà trong đó ắt phải có tình yêu đôi lứa bài thơ và bài thơ mang nỗi lòng của nhà thơ dành cho một người con gái, mà cũng là dành cho cuộc đời được nhà thơ sáng tác khi nhà thơ sắp lìa đời là “Đây thôn Vĩ Dạ”. Bài thơ đã đi vào lòng người của bao thế hệ vì những hình ảnh đẹp đẽ, tinh khôi đến lạ kì.

Thi đề “ Đây thôn Vĩ Dạ” như một lời giới thiệu một miền quê thanh tú, xinh đẹp của đất nước vừa là lời mời gọi tha thiết. “ Đây thôn Vĩ Dạ” gồm ba khổ thơ, âm điệu trầm buồn với bút pháp gợi tả, những hình ảnh giàu liên tưởng, ngôn ngữ tinh tế đã vẽ nên một bức tranh về thôn Vĩ Dạ xinh xắn mà cũng là tiếng lòng của thi nhân về tình yêu người, yêu đời da diết.

Nếu nhìn bề ngoài, “ Đây thôn Vĩ Dạ” tưởng chừng là một bài tả cảnh nhưng thật ra nó ẩn chứa tâm trạng, nỗi lòng sâu sắc của thi nhân. Khổ thơ đầu hiện lên là khu vườn Vĩ Dạ xinh xắn.

“ Sao anh không về chơi thôn Vĩ ?
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền”.

Câu thơ đầu có thể hiểu là một lời mời mọc hay một lời trách móc nũng nịu chân tình, đáng yêu cùa một cô gái nhưng nếu là của Hàn Mặc Tử thì đó là một lời tự vấn bản thân: Vĩ Dạ như mời gọi ta, song ta lại không về. dù hiểu theo nghĩa nào, ta vẫn cảm thấy ở đó một nỗi niềm đau đáu, tiếc nuối, nhớ nhung đến cháy bỏng bật thành câu hỏi. cụm từ “ về chơi” nghe vừa lạ vừa quen. Quen vì có từ “về” , về một nơi thân thuộc. Lạ vì có từ “chơi”. Phải đến một nơi xa lạ mới gọi là chơi. Sao tác giả lại mâu thuẫn vậy ? Phải chăng tác giả đã gửi gắm tình yêu của mình ở cô gái thôn Vĩ mà chưa chắc chắn nên cảm thấy lạ như thế. Cô gái là duyên cớ để thi nhân về thăm thôn Vĩ nhưng giờ đây phải đối mặt với bệnh tật, nỗi mặc cảm, tự ti của Hàn Mặc Tử xa cách cô gái dẫn đi và hình ảnh đầu tiên mà tác giả nhìn thấy là nắng. Từ“nắng” được lặp lại hai lần trên cùng một câu thơ:

“Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên”

Hàn Mặc Tử rất yêu nắng, “nắng hàng cau” là nắng thanh tân, tinh khôi, nắng thiếu nữ. Cây cau là thước đo thời gian của tạo hóa, những chiếc lá cau đón nhận ánh mặt trời đầu tiên của ngày mới. Và lúc ấy khung cảnh lộng lẫy nhất đã hiện ra trước mắt mọi người:

“ Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền”

“Vườn ai” với “ ai” là đại từ phiếm chỉ. Câu nói như một lời khen ngợi, ngỡ ngàng, ngạc nhiên trước vẻ đẹp khu vườn. mà cũng có thể là sự hồ nghi, phải chăng đây là “vườn em”. “Vườn em” đẹp quá xanh trong màu ngọc bích, cây cối xanh non, tươi tốt, mỡ màng, óng ả, căng tràn nhựa sống và chủ nhân khu vườn phải chăng đang “thấp thoáng” phía sau “lá trúc” mà lắng nghe lời ngợi khen ấy. “ mặt chữ điền: là một khuôn mặt phúc hậu. Chủ nhân một khu vườn đẹp như vậy hẳn phải là người đẹp như vậy, hẳn phải là người tháo vát, siêng năng, tỉ mỉ.
 
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:
Phụ nữ mà mặt chữ điền thì phúc hậu sao được
Nhưng ở đây đơn giản là vì trên tường có các lỗ hoa hình vuông, nhà thơ nhìn qua đó thấy mặt ng hình vuông nên viết vậy

Các nhà ng cứu đã chỉ ra giai nhân trong bài thơ là Hoàng Cúc 1 cô hàng xóm của Hàn
 
Phụ nữ mà mặt chữ điền thì phúc hậu sao được
Nhưng ở đây đơn giản là vì trên tường có các lỗ hoa hình vuông, nhà thơ nhìn qua đó thấy mặt ng hình vuông nên viết vậy

Các nhà ng cứu đã chỉ ra giai nhân trong bài thơ là Hoàng Cúc 1 cô hàng xóm của Hàn

Cuối sách có chú thích rằng phụ nữ có gương mặt chữ điền là người phúc hậu. Đó là tính cách của con người xứ Huế (thấy câu này hơi bất ổn nhưng giáo viên trên lớp nói vậy, ai là người gốc Huế thì bỏ qua cho!!!)
Còn người phụ nữ trong bài thơ là Hoàng Thị Kim Cúc, con của ông chủ Đạc điền Bình Định, nơi mà Hàn Mặc Tử từng làm việc.
 
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:
[h=1]Phân tích bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ (Thi HS Giỏi)[/h]

Bài thơ về xứ Huế mộng mơ Đây thôn Vĩ Dạ đã để lại cho ta biết bao hoài niệm đẹp về phong cảnh hữu tình xứ Huế, con người Huế và đặc biệt hơn là sự lãng mạn của một đời thơ, một đời người - Hàn Mặc Tử.

"Mở cửa nhìn trăng, trăng tái mặt,
Khép phòng đốt nến, nến rơi châu..."


Mấy ai đã từng say trăng như Hàn Mặc Tử? "Trăng nằm sóng soãi trên cành liễu - Đợi gió đông về để lả lơi..." ("Bẽn lẽn") - Thi sĩ còn nói đến thuyền trăng, sông trăng, bến trăng... Cả một trời trăng ảo mộng, huyền diệu. Thơ Hàn Mặc Tử rợn ngợp ánh trăng, thể hiện tâm hồn "say trăng" với tình yêu tha thiết cuộc đời, vừa thực vừa mơ. Ông là một trong những nhà thơ lỗi lạc nhất của phong trào Thơ mới (1932 - 1941). Với 28 tuổi đời (1922 - 1940), ông để lại cho nền thơ ca dân tộc hàng trăm bài thơ và một số kịch thơ. Thơ của ông như trào ra từ máu và nước mắt, có không ít hình tượng kinh dị. Cũng chưa ai viết thơ hay về mùa xuân và thiếu nữ ("Mùa xuân chín"), về Huế đẹp và thơ ("Đây thôn Vĩ Dạ") như Hàn Mặc Tử.

"Đây thôn Vĩ Dạ" rút trong tập "Thơ điên" xuất bản năm 1940, sau khi nhà thơ qua đời. Bài thơ nói rất hay về Huế, về cảnh sắc thiên nhiên hữu tình, về con người xứ Huế, nhất là các cô gái duyên dáng, đa tình, đáng yêu - tình yêu thơ mộng đắm say, lung linh trong ánh sáng huyền ảo. Bài thơ giãi bày một nỗi niềm bâng khuâng, một khao khát về hạnh phúc của thi sĩ đa tình, có nhiều duyên nợ với cảnh và con người Vĩ Dạ.

Câu đầu "dịu ngọt" như một lời chào mời, vừa mừng vui hội ngộ, vừa nhẹ nhàng trách móc người thương biết bao thương nhớ đợi chờ. Giọng thơ êm dịu, đằm thắm và tình tứ: "Sao anh không về chơi thôn Vĩ?". Có mấy xa xôi. Cảnh cũ người xưa thấp thoáng trong vần thơ đẹp mang hoài niệm. Bao kỉ niệm sống dậy trong một hồn thơ. Nó gắn liền với cảnh sắc vườn tược và con người xứ Huế mộng mơ:

"Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
Vườn ai mướt quá, xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền?".


Cảnh được nói đến là một sáng bình minh đẹp. Nhìn từ xa, say mê ngắm nhìn những ngọn cau, tàu cau ngời lên dưới màu nắng mới, "nắng mới lên" rực rỡ. Hàng cau như đón chào người thân thương sau bao ngày xa cách. Hàng cau cao vút là hình ảnh thân thuộc thôn Vĩ Dạ từ bao đời nay. Quên sao được màu xanh cây lá nơi đây. Nhà thơ trầm trồ thốt lên khi đứng trước một màu xanh vườn tược thôn Vĩ Dạ: "Vườn ai mướt quá, xanh như ngọc". Sương đêm ướt đẫm cây cỏ hoa lá. Màu xanh mỡ màng, non tơ ngời lên, bóng lên dưới ánh mai hồng, trông "mướt quá" một màu xanh như ngọc bích. Đất đai màu mỡ, khí hậu ôn hòa, con người cần cù chăm bón mới có "màu xanh ngọc" ấy. Thiên nhiên rạo rực, trẻ trung và đầy sức sống. Cũng nói về mùa xanh ngọc bích, trước đó (1938) Xuân Diệu đã từng viết: "Đổ trời xanh ngọc qua muôn lá..." ("Thơ duyên"). Hai chữ "vườn ai" đã gợi ra nhiều ngạc nhiên và man mác. Câu thứ tư tả thiếu nữ với vườn xuân: "Lá trúc che ngang mặt chữ điền". Mặt trái xoan, mặt hoa da phấn mới đẹp. Mặt chữ điền, gương mặt đầy đặn, phúc hậu. "Lá trúc che ngang" là một nét vẽ thần tình đã tô đậm nét đẹp của cô gái Huế duyên dáng, dịu dàng, kín đáo, tình tứ đáng yêu. Hàn Mặc Tử hơn một lần nói về trúc và thiếu nữ. Khóm trúc như tỏa bóng xanh mát che chở cho mối tình đẹp đang nảy nở:

"Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc
Nghe ra ý nhị và thơ ngây".
(Mùa xuân chín)

Câu 3, 4 trong khổ thơ đầu tả cau, tả nắng mới, tả vườn xuân, tả trúc và thiếu nữ với một gam màu nhẹ thoáng, ẩn hiện, mơ hồ. Đặc sắc nhất là hai hình ảnh so sánh và ẩn dụ. (xanh như ngọc... mặt chữ điền). Cảnh và người nơi thôn Vĩ Dạ thật hồn hậu, thân thuộc đáng yêu.

Vĩ Dạ - một làng quê nằm bên bờ sông Hương Giang, thuộc ngoại ô cố đô Huế. Vĩ Dạ đẹp với những con đò thơ mộng, những mảnh vườn xanh tươi bốn mùa, sum sê hoa trái. Những ngôi nhà xinh xắn thấp thoáng ẩn hiện sau hàng cau, khóm trúc, mà ở đấy thường dìu dặt câu Nam ai, Nam bình qua tiếng đàn tranh, đàn tam thập lục huyền diệu, réo rắt. Thôn Vĩ Dạ đẹp nên thơ. Hàn Mặc Tử đã dành cho Vĩ Dạ vần thơ đẹp nhất với tất cả tấm lòng tha thiết mến thương.

Khổ thơ thứ hai nói về cảnh trời mây, sông nước. Một không gian nghệ thuật thoáng đãng, mơ hồ, xa xăm. Hai câu 5, 6 là bức tranh tả gió, mây, dòng sông và hoa (hoa bắp). Giọng thơ nhẹ nhàng, hài hòa và sống động. Gió mây đôi ngả như mối tình nhà thơ, tưởng gần đấy mà xa vời, cách trở. Dòng Hương Giang êm trôi lờ lững, trong tâm tưởng thi nhân trở nên "buồn thiu", nhiều bâng khuâng man mác. "Hoa bắp lay" nhè nhẹ đung đưa trong gió thoảng. Nhịp điệu khoan thai, thơ mộng của miền sông Hương, núi Ngự được diễn tả rất tinh tế. Các điệp ngữ luyến láy gợi nên nhiều vương vấn mộng mơ:

"Gió theo lối gió, mây đường mây
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay".

Hai câu tiếp theo nhà thơ hỏi "ai" hay hỏi mình khi nhìn thấy hay nhớ tới con đò mộng nằm trên bến sông trăng. Sông Hương quê em trở thành sông trăng. Hàn Mặc Tử với tình yêu Vĩ Dạ mà sáng tạo nên vần thơ đẹp nói về dòng sông Hương với những con đò dưới vầng trăng. Nguyễn Công Trứ đã từng viết: "Gió trăng chứa một thuyền đầy". Hàn Mặc Tử cũng góp cho nền thơ Việt Nam hiện đại một vần thơ trăng độc đáo:

"Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?"

Tâm hồn nhà thơ xao xuyến khi nhìn sông trăng và con thuyền. Thuyền em hay "thuyền ai" vừa thân quen, vừa xa lạ. Chất thơ mộng ảo "Đây thôn Vĩ Dạ" là những thi liệu ấy. Câu thơ gợi tả một hồn thơ làm ta rung động trước vẻ đẹp hữu tình của xứ Huế miền Trung, nói lên một tình yêu kín đáo, dịu dàng, thơ mộng và thoáng buồn.

Khổ thơ thứ ba nói về cô gái Huế và tâm tình thi nhân. Đương thời nhà thơ Nguyễn Bính đã viết về thiếu nữ sông Hương: "Những nàng thiếu nữ sông Hương - Da thơm là phấn, má hường là son"... Vĩ Dạ mưa nhiều, những buổi sớm mai và chiều tà phủ mờ sương khói. "Sương khói" trong Đường thi thường gắn liền với tình cố hương. Ở đây sương khói làm nhòa đi, mờ đi áo trắng em, nên anh nhìn mãi không ra hình dáng em (nhân ảnh). Người thiếu nữ Huế thoáng hiện, trắng trong, kín đáo và duyên dáng. Gần mà xa, thực mà mơ. Câu thơ chập chờn, bâng khuâng. Ta đã biết Hàn Mặc Tử từng ôm ấp mối tình với một thiếu nữ Huế mang tên một loài hoa đẹp. Phải chăng nhà thơ muốn nói về mối tình này?

"Mơ khách đường xa, khách đường xa
Áo em trắng quá nhìn không ra
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà?"

"Mơ khách đường xa, khách đường xa... ai biết... ai có", các điệp ngữ luyến láy ấy tạo nên nhạc điệu sâu lắng, dịu buồn, mênh mang. Người đọc thêm cảm thương cho nhà thơ tài hoa, đa tình mà bạc mệnh, từng say đắm với bao mối tình tình nhưng suốt đời phải sống trong cô đơn bệnh tật.

Cũng cần nói đôi lời về chữ "ai" trong bài thơ này. Cả 4 lần chữ "ai" xuất hiện đều mơ hồ ám ảnh: "Vườn ai mướt quá xanh như ngọc?" - "Thuyền ai đậu bến sông trăng đó?" - "Ai biết tình ai có đậm đà?". Con người mà nhà thơ nói đến là con người xa vắng, trong hoài niệm bâng khuâng. Nhà thơ luôn cảm thấy mình hụt hẫng, chơi vơi trước một mối tình đơn phương mộng ảo. Một chút hi vọng mong manh mà tha thiết như đang nhạt nhòa và mờ đi cùng sương khói?

Hàn Mặc Tử đã để lại cho ta một bài thơ tình thật hay. Cảnh và người, mộng và thực, say đắm và bâng khuâng, ngạc nhiên và thẫn thờ... bao hình ảnh và cảm xúc đẹp hội tụ trong ba khổ thơ thất ngôn, câu chữ toàn bích. "Đây thôn Vĩ Dạ" là một bài thơ tình tuyệt tác. Cái màu xanh như ngọc của vườn ai, con thuyền ai trên sông trăng, và màu trắng của áo em như đang dẫn hồn ta đi về miền sương khói của Vĩ Dạ thôn một thời xa vắng:

"Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà?".


Sưu tầm*
 

VnKienthuc lúc này

Không có thành viên trực tuyến.

Định hướng

Diễn đàn VnKienthuc.com là nơi thảo luận và chia sẻ về mọi kiến thức hữu ích trong học tập và cuộc sống, khởi nghiệp, kinh doanh,...
Top