Bùi Khánh Thu
Member
- Xu
- 25,443
“Chiếu dời đô” (Thiên đô chiếu) của vua Lý Công Uẩn là một áng văn kiện lịch sử có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Nó ra đời là cột mốc đánh dấu giang sơn nước nhà đã thu về một mối, nhà vua quyết định dời đô từ Hoa Lư về thành Đại La. Bài chiếu đã cho chúng ta thấy được tầm nhìn chiến lược của Lý Thái Tổ, người đã đưa ra một quyết định vô cùng sáng suốt, hợp với ý trời, lòng dân. Cùng mình đọc hiểu về bài ''Chiếu dời đô'' này nhé
I. Đọc – hiểu chú thích:
1. Tác giả:
– Lý Công Uẩn (974-1028) tức Lí Thái Tổ, quê châu Cổ Pháp, lộ Bắc Giang (nay là xã Đình Bảng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh).
– Lý Công Uẩn là người khai sáng ra triều Lý ử nước ta.
2. Tác phẩm:
– Xuất xứ: Năm 1010, Lí Công Uẩn quyết định dời đô từ Hoa Lư ra Đại La, đổi tên Đại Việt thành Đại Cồ Việt. Nhân dịp này ông đã viết bài chiếu để thông báo rộng rãi quyết định cho nhân dân được biết.
– Bố cục gồm 3 phần:
+ Phần 1: Từ “Xưa nhà Thương” đến “không thể không dời đổi”: Đưa ra những lí do, cơ sở của việc dời đô.
+ Phần 2: “Huống gì” đến “muôn đời”: Những lí do chọn Đại La làm kinh đô.
+ Phần 3: Còn lại: Thông báo quyết định dời đô.
– Nội dung: Bài Chiếu phản ánh khát vọng của nhân dân về một dân tộc độc lập thống nhất đồng thời phản ánh ý chí tự cường của dân tộc Đại Việt trên đà lớn mạnh
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Lí do cần dời đô:
– Dời đô là việc thường xuyên xảy ra trong lịch sử và đem lại lợi ích lâu dài: Nhà Thương 5 lần dời đô, Nhà Chu cũng 3 lần dời đô. Mục đích muốn xây dựng kinh đô được đặt ở một nơi trung tâm của đất trời, phong thủy và khẳng định vị thế, thuận lợi cho sự nghiệp, mưu toan việc lớn. Đó còn là nơi thích hợp để có thế tồn tại đất nước, tính kế muôn đời cho con cháu. Kết quả làm cho vận mệnh đất nước được lâu dài. Phong tục, tập quán, lối sống đa dạng, phồn thịnh
– Nhà Đinh- Lê đóng đô một chỗ là hạn chế. Triều đại không lâu bền, suy yếu không vững mạnh dễ dàng bị suy vong, trăm họ hao tổn, số phận ngắn ngủi, không tồn tại, cuộc sống, vạn vật không thích nghi
⇒ Viện dẫn sử sách Trung Quốc có nhiều đời vua cũng từng dời đô để mưu toan nghiệp lớn và đã đem lại những kết quả tốt đẹp: vương triều phồn thịnh đất nước vững bền, Lí Công Uốn muốn nói đến việc chuẩn bị dời đô của mình là không có gì khác thường, trái với quy luật.
2. Lí do chọn Đại La làm nơi định đô mới:
– Thành Đại La có nhiều lợi thế vượt bậc so với thành Hoa Lư:
+ Về lịch sử: là kinh đô cũ của Cao Vương
+ Về địa lí: Trung tâm trời đất, địa thế rộng mà bằng, đất cao mà thoáng, địa thế đẹp, lợi ích mọi mặt
+ Dân cư khỏi chịu cảnh ngập lụt, mọi vật phong phú, tốt tươi, là mảnh đất thịnh vượng. Xứng đáng là nêi định đô bền vững, là nơi để phát triển, đưa đất nước phát triển phồn thịnh
– Bài Chiếu bên cạnh tính chất mệnh lệnh còn có tính chất tâm tình khi nhà vua hỏi qua ý kiến các quần thần
⇒ Luận cứ có tính thuyết phục vì được phân tích trên nhiều mặt. Thành Đại La xứng đáng là thánh địa của trời đất, là nơi thích hợp nhất để đóng đô muôn đời. Qua đó, thể hiện khát vọng của nhà vua về một đất nước thái bình, thịnh trị và ý thức dân tộc, tự chủ, tự lập, tự cường của một quốc gia phong kiến.
3. Thái độ của Lý Công Uẩn trước sự kiện trọng đại của đất nước:
– Hỏi ý kiến triều thần.
– Lời lẽ chân thành.
III. Tổng kết.
1. Nội dung:
Bài chiếu như một lời tâm sự của nhà vua với nhân dân, quần thần, cho thấy sự thấu tình đạt lí, thể hiện sự anh minh của nhà vua trong sự nghiệp gây dựng đất nước.
2. Nghệ thuật:
– Chiếu dời đô là áng văn chính luận đặc sắc viết theo lối biền ngẫu, các vế đối nhau cân xứng nhịp nhàng
– Cách lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc sảo rõ ràng.
– Dẫn chứng tiêu biểu giàu sức thuyết phục.
– Có sự kết hợp hài hòa giữa tình và lí.
“Chiếu dời đô” ra đời đã đánh dấu một kỉ nguyên mới của nước Đại Việt ta. Bài Chiếu được Lý Công Uẩn sử dụng một hệ thống lập luận, lí lẽ được triển khai sắc sảo mà đầy thuyết phục để thấy được tầm nhìn chiến lược của Lý Thái Tổ, người đã định hướng đúng cho sự phát triển bền vững, lâu dài của đất nước.
Nguồn: Sưu tầm
I. Đọc – hiểu chú thích:
1. Tác giả:
– Lý Công Uẩn (974-1028) tức Lí Thái Tổ, quê châu Cổ Pháp, lộ Bắc Giang (nay là xã Đình Bảng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh).
– Lý Công Uẩn là người khai sáng ra triều Lý ử nước ta.
2. Tác phẩm:
– Xuất xứ: Năm 1010, Lí Công Uẩn quyết định dời đô từ Hoa Lư ra Đại La, đổi tên Đại Việt thành Đại Cồ Việt. Nhân dịp này ông đã viết bài chiếu để thông báo rộng rãi quyết định cho nhân dân được biết.
– Bố cục gồm 3 phần:
+ Phần 1: Từ “Xưa nhà Thương” đến “không thể không dời đổi”: Đưa ra những lí do, cơ sở của việc dời đô.
+ Phần 2: “Huống gì” đến “muôn đời”: Những lí do chọn Đại La làm kinh đô.
+ Phần 3: Còn lại: Thông báo quyết định dời đô.
– Nội dung: Bài Chiếu phản ánh khát vọng của nhân dân về một dân tộc độc lập thống nhất đồng thời phản ánh ý chí tự cường của dân tộc Đại Việt trên đà lớn mạnh
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Lí do cần dời đô:
– Dời đô là việc thường xuyên xảy ra trong lịch sử và đem lại lợi ích lâu dài: Nhà Thương 5 lần dời đô, Nhà Chu cũng 3 lần dời đô. Mục đích muốn xây dựng kinh đô được đặt ở một nơi trung tâm của đất trời, phong thủy và khẳng định vị thế, thuận lợi cho sự nghiệp, mưu toan việc lớn. Đó còn là nơi thích hợp để có thế tồn tại đất nước, tính kế muôn đời cho con cháu. Kết quả làm cho vận mệnh đất nước được lâu dài. Phong tục, tập quán, lối sống đa dạng, phồn thịnh
– Nhà Đinh- Lê đóng đô một chỗ là hạn chế. Triều đại không lâu bền, suy yếu không vững mạnh dễ dàng bị suy vong, trăm họ hao tổn, số phận ngắn ngủi, không tồn tại, cuộc sống, vạn vật không thích nghi
⇒ Viện dẫn sử sách Trung Quốc có nhiều đời vua cũng từng dời đô để mưu toan nghiệp lớn và đã đem lại những kết quả tốt đẹp: vương triều phồn thịnh đất nước vững bền, Lí Công Uốn muốn nói đến việc chuẩn bị dời đô của mình là không có gì khác thường, trái với quy luật.
2. Lí do chọn Đại La làm nơi định đô mới:
– Thành Đại La có nhiều lợi thế vượt bậc so với thành Hoa Lư:
+ Về lịch sử: là kinh đô cũ của Cao Vương
+ Về địa lí: Trung tâm trời đất, địa thế rộng mà bằng, đất cao mà thoáng, địa thế đẹp, lợi ích mọi mặt
+ Dân cư khỏi chịu cảnh ngập lụt, mọi vật phong phú, tốt tươi, là mảnh đất thịnh vượng. Xứng đáng là nêi định đô bền vững, là nơi để phát triển, đưa đất nước phát triển phồn thịnh
– Bài Chiếu bên cạnh tính chất mệnh lệnh còn có tính chất tâm tình khi nhà vua hỏi qua ý kiến các quần thần
⇒ Luận cứ có tính thuyết phục vì được phân tích trên nhiều mặt. Thành Đại La xứng đáng là thánh địa của trời đất, là nơi thích hợp nhất để đóng đô muôn đời. Qua đó, thể hiện khát vọng của nhà vua về một đất nước thái bình, thịnh trị và ý thức dân tộc, tự chủ, tự lập, tự cường của một quốc gia phong kiến.
3. Thái độ của Lý Công Uẩn trước sự kiện trọng đại của đất nước:
– Hỏi ý kiến triều thần.
– Lời lẽ chân thành.
III. Tổng kết.
1. Nội dung:
Bài chiếu như một lời tâm sự của nhà vua với nhân dân, quần thần, cho thấy sự thấu tình đạt lí, thể hiện sự anh minh của nhà vua trong sự nghiệp gây dựng đất nước.
2. Nghệ thuật:
– Chiếu dời đô là áng văn chính luận đặc sắc viết theo lối biền ngẫu, các vế đối nhau cân xứng nhịp nhàng
– Cách lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc sảo rõ ràng.
– Dẫn chứng tiêu biểu giàu sức thuyết phục.
– Có sự kết hợp hài hòa giữa tình và lí.
“Chiếu dời đô” ra đời đã đánh dấu một kỉ nguyên mới của nước Đại Việt ta. Bài Chiếu được Lý Công Uẩn sử dụng một hệ thống lập luận, lí lẽ được triển khai sắc sảo mà đầy thuyết phục để thấy được tầm nhìn chiến lược của Lý Thái Tổ, người đã định hướng đúng cho sự phát triển bền vững, lâu dài của đất nước.
Nguồn: Sưu tầm
