Cuộc sống của chúng ta dựa trên việc tìm kiếm hạnh phúc và tránh đau khổ, nhưng điều tốt nhất chúng ta có thể làm cho bản thân — và cho hành tinh — là lật ngược toàn bộ lối suy nghĩ này. Pema Chödrön cho chúng ta thấy khía cạnh cấp tiến của Phật giáo.
Ở mức độ rất cơ bản, tất cả chúng sinh đều nghĩ rằng họ nên được hạnh phúc. Khi cuộc sống trở nên khó khăn hoặc đau khổ, chúng ta cảm thấy có điều gì đó không ổn. Đây không phải là một vấn đề lớn ngoại trừ thực tế là khi chúng ta cảm thấy có điều gì đó không ổn, chúng ta sẵn sàng làm bất cứ điều gì để cảm thấy ổn trở lại. Thậm chí bắt đầu một cuộc chiến.
Theo giáo lý nhà Phật, khó khăn là điều không thể tránh khỏi trong cuộc đời con người. Chúng ta cũng không thể thoát khỏi cái chết, lão hóa, bệnh tật, không đạt được những gì chúng ta muốn và gặp phải những gì chúng ta không muốn. Những khó khăn này là sự thật của cuộc sống. Ngay cả khi chính Đức Phật, nếu bạn là một người hoàn toàn giác ngộ, bạn sẽ chấp nhận những gì phải trải qua: cái chết, bệnh tật, lão hóa và đau khổ vì mất đi những gì bạn yêu thích. Tất cả những điều này sẽ xảy ra với bạn. Nếu bạn bị bỏng hoặc bị cắt, nó sẽ rất đau.
Nhưng giáo lý nhà Phật cũng nói rằng đây không thực sự là điều khiến chúng ta khốn khổ trong cuộc sống của mình. Điều gây ra đau khổ là luôn cố gắng tránh xa những sự thật của cuộc sống, luôn cố gắng tránh đau đớn và tìm kiếm hạnh phúc — cảm giác này của chúng ta rằng có thể có được sự an toàn và hạnh phúc lâu dài cho chúng ta nếu chúng ta chỉ có thể làm điều đúng đắn.
Trong chính cuộc đời này, chúng ta có thể làm cho bản thân và hành tinh này một ân huệ lớn lao và đảo lộn lối suy nghĩ rất cũ kỹ này. Như Shantideva, tác giả cuốn sách Hướng dẫn lối sống của Bồ tát, đã chỉ ra rằng, đau khổ có rất nhiều điều để dạy chúng ta. Nếu chúng ta sử dụng cơ hội khi nó xuất hiện, đau khổ sẽ thúc đẩy chúng ta tìm kiếm câu trả lời. Nhiều người, bao gồm cả tôi, đến với con đường tâm linh vì nỗi bất hạnh sâu sắc. Đau khổ cũng có thể dạy chúng ta sự đồng cảm với những người cùng gặp phải vấn đề như mình. Hơn nữa, đau khổ có thể khiến ta hạ mình. Ngay cả những kẻ kiêu ngạo nhất trong chúng ta cũng có thể mềm lòng trước sự mất mát của một người thân yêu.
Tuy nhiên, điều cơ bản trong chúng ta là cảm thấy rằng mọi thứ sẽ diễn ra tốt đẹp với chúng ta, và nếu chúng ta bắt đầu cảm thấy chán nản, cô đơn hoặc thiếu thốn, thì có một số loại sai lầm hoặc chúng ta đã đánh mất nó. Trên thực tế, khi bạn cảm thấy chán nản, cô đơn, bị phản bội hoặc bất kỳ cảm giác không mong muốn nào, đây là thời điểm quan trọng trên con đường tâm linh. Đây là nơi mà sự chuyển đổi thực sự có thể diễn ra.
Chừng nào chúng ta còn bị cuốn vào việc luôn tìm kiếm sự an toàn bền vững và hạnh phúc, thay vì tôn vinh hương vị , mùi và chất lượng của chính xác những gì đang xảy ra, miễn là chúng ta luôn chạy trốn khỏi sự khó chịu, chúng ta sẽ bị bắt trong một chu kỳ của bất hạnh và thất vọng, và chúng ta sẽ cảm thấy ngày càng yếu hơn. Cách nhìn này giúp chúng ta phát huy nội lực.
Và điều đặc biệt đáng khích lệ là quan điểm cho rằng sức mạnh bên trong có sẵn cho chúng ta ngay lúc chúng ta nghĩ rằng chúng ta đã chạm đáy, khi mọi thứ đang ở mức tồi tệ nhất. Thay vì tự hỏi bản thân, "Làm thế nào tôi có thể tìm thấy sự an toàn và hạnh phúc?" chúng ta có thể tự hỏi mình, “Tôi có thể chạm vào tâm điểm của nỗi đau của tôi không? Tôi có thể ngồi với đau khổ, cả của bạn và của tôi, mà không cố gắng làm cho nó biến mất? Tôi có thể tiếp tục hiện diện trước nỗi đau mất mát hoặc sự ô nhục — sự thất vọng dưới nhiều hình thức — và để nó mở ra cho tôi không? ” Đây là thủ thuật.
Có nhiều cách khác nhau để xem điều gì sẽ xảy ra khi chúng ta cảm thấy bị đe dọa. Trong những lúc đau khổ - thịnh nộ, thất vọng, thất bại - chúng ta có thể nhìn vào cách chúng ta bị mắc kẹt và cách shenpa* leo thang. <Bản dịch thông thường của shenpa là "chấp trước", nhưng điều này không diễn đạt đầy đủ ý nghĩa đầy đủ. Tôi nghĩ về shenpa là "bị mắc câu." Một định nghĩa khác, được Dzigar Kongtrul Rinpoche sử dụng, là “phí” — khoản phí đằng sau những suy nghĩ, lời nói và hành động của chúng ta, khoản phí đằng sau “thích” và “không thích”.>
Nó cũng có thể hữu ích khi chuyển trọng tâm của chúng ta và xem xét cách chúng ta dựng lên các rào cản. Trong những khoảnh khắc này, chúng ta có thể quan sát cách chúng ta rút lui và trở nên thu mình. Chúng ta trở nên khô khan, chua ngoa, sợ hãi; chúng ta sụp đổ, hoặc cứng lại vì sợ rằng cơn đau sẽ đến. Theo một cách quen thuộc nào đó, chúng ta tự động dựng lên một lá chắn bảo vệ và lòng tự tôn của chúng ta ngày càng tăng lên.
Chúng ta có thể trở nên thân thiết chỉ với cách chúng ta trốn ra ngoài, ngủ gật, đóng băng. Và sự gần gũi, hiểu biết quá rõ về những rào cản này, là điều bắt đầu phá bỏ chúng.
Nhưng đây chính là thời điểm mà chúng ta có thể làm điều gì đó khác biệt. Ngay tại chỗ, thông qua thực hành, chúng ta có thể làm quen rất nhiều với những rào cản mà chúng ta đặt ra xung quanh trái tim và toàn bộ con người của chúng ta. Chúng ta có thể trở nên thân thiết chỉ với cách chúng ta trốn ra ngoài, ngủ gật, đóng băng. Và sự gần gũi, hiểu biết quá rõ về những rào cản này, là điều bắt đầu phá bỏ chúng. Thật ngạc nhiên, khi chúng tôi dành cho họ sự quan tâm đầy đủ của mình, họ bắt đầu suy sụp.
Cuối cùng, tất cả các phương pháp mà tôi đã đề cập chỉ đơn giản là những cách chúng ta có thể thực hiện để giải quyết những rào cản này. Cho dù đó là học cách hiện diện thông qua ngồi thiền, ghi nhận shenpa, hay thực hành sự kiên nhẫn, đây là những phương pháp để làm tan biến những bức tường bảo vệ mà chúng ta tự động dựng lên.
Khi chúng ta dựng lên các rào cản và cảm giác “tôi” tách biệt với “bạn” trở nên mạnh mẽ hơn, ngay giữa khó khăn và đau đớn, toàn bộ mọi thứ có thể xoay chuyển đơn giản bằng cách không dựng lên các rào cản; đơn giản bằng cách cởi mở với khó khăn, cảm xúc mà bạn đang trải qua; đơn giản bằng cách không nói chuyện với chính mình về những gì đang xảy ra. Đó là một bước mang tính cách mạng. Trở nên thân thiết với nỗi đau là chìa khóa để thay đổi cốt lõi của con người chúng ta — luôn cởi mở với mọi thứ chúng ta trải qua, để cho sự sắc bén của những thời điểm khó khăn đâm sâu vào trái tim chúng ta, để những khoảng thời gian này mở ra chúng ta, hạ mình xuống và khiến chúng ta trở nên khôn ngoan hơn và can đảm hơn thế nữa.
Hãy để khó khăn biến đổi bạn. Theo kinh nghiệm của tôi, chúng ta chỉ cần sự giúp đỡ để học cách không bỏ chạy. - Lật ngược suy nghĩ của bạn - Pema Chödrön
Nếu chúng ta sẵn sàng cố gắng ở lại với nỗi đau của mình, một trong những hỗ trợ lớn nhất mà chúng ta có thể tìm thấy là nuôi dưỡng sự ấm áp và đơn giản của Bồ đề tâm . Từ bodhichitta có nhiều cách dịch, nhưng có lẽ cách dịch phổ biến nhất là “trái tim tỉnh thức”. Từ này ám chỉ mong muốn thức dậy khỏi sự ngu dốt và si mê để giúp người khác làm điều tương tự. Đặt sự thức tỉnh cá nhân của chúng ta trong một khuôn khổ lớn hơn - thậm chí là hành tinh - tạo ra một sự khác biệt đáng kể. Nó cung cấp cho chúng tôi một góc nhìn sâu sắc hơn về lý do tại sao chúng tôi sẽ làm công việc thường khó khăn này.
Có hai loại Bồ đề tâm: tương đối và tuyệt đối. Bồ đề tâm tương đối bao gồm từ bi và maitri. Chögyam Trungpa Rinpoche đã dịch maitri là “sự thân thiện vô điều kiện với chính mình”. Sự thân thiện vô điều kiện này có nghĩa là có một mối quan hệ không thiên vị với tất cả các bộ phận trong con người bạn. Vì vậy, trong bối cảnh làm việc với nỗi đau, điều này có nghĩa là tạo ra một mối quan hệ mật thiết, từ bi với tất cả những phần của bản thân mà chúng ta thường không muốn chạm vào.
Một số người thấy những lời dạy mà tôi đưa ra hữu ích vì tôi khuyến khích họ đối xử tốt với bản thân, nhưng điều này không có nghĩa là xoa dịu chứng loạn thần kinh của chúng ta. Lòng tốt mà tôi học được từ những người thầy của mình, và tôi rất muốn truyền đạt đến những người khác, là lòng tốt đối với tất cả những phẩm chất của con người chúng ta. Những phẩm chất khó chịu nhất để trở thành người tử tế là những phần đau khổ, nơi chúng ta cảm thấy xấu hổ, như thể chúng ta không thuộc về mình, như thể chúng ta vừa thổi bay nó, khi mọi thứ đang sụp đổ đối với chúng ta. Maitri có nghĩa là gắn bó với bản thân khi chúng ta không có bất cứ thứ gì, khi chúng ta cảm thấy mình như một kẻ thất bại. Và nó trở thành cơ sở để mở rộng sự thân thiện vô điều kiện với người khác.
Nếu có toàn bộ phần của bản thân mà bạn luôn trốn chạy, mà bạn thậm chí cảm thấy có lý khi phải trốn chạy, thì bạn sẽ trốn chạy bất cứ thứ gì khiến bạn tiếp xúc với cảm giác bất an của mình.
Và bạn có nhận thấy những bộ phận này của chúng ta thường xuyên bị chạm vào như thế nào không? Bạn càng đến gần một tình huống hoặc một con người, những cảm xúc này càng nảy sinh. Thường thì khi bạn đang ở trong một mối quan hệ, nó bắt đầu tuyệt vời, nhưng khi nó trở nên thân mật và bắt đầu làm bạn bị rối loạn thần kinh, bạn chỉ muốn thoát ra khỏi đó.
Vì vậy, tôi ở đây để nói với bạn rằng con đường dẫn đến hòa bình ở ngay đó, khi bạn muốn thoát ra. Bạn có thể có hành trình trong cuộc sống mà không để bất cứ điều gì chạm vào bạn, nhưng nếu bạn thực sự muốn sống trọn vẹn, nếu bạn muốn bước vào cuộc sống, bước vào mối quan hệ chân thành với người khác, với động vật, với hoàn cảnh thế giới, bạn chắc chắn sẽ có kinh nghiệm về cảm giác bị khiêu khích, bị lôi cuốn, của shenpa. Bạn sẽ không chỉ cảm thấy hạnh phúc. Thông điệp là khi những cảm xúc đó xuất hiện, đây không phải là một thất bại. Đây là cơ hội để trau dồi maitri, sự thân thiện vô điều kiện để hướng tới con người hoàn hảo và không hoàn hảo của bạn.
Bồ đề tâm tương đối cũng bao gồm lòng từ bi thức tỉnh. Một trong những ý nghĩa của lòng từ bi là “cùng chịu đựng”, sẵn sàng chịu đựng đau khổ với người khác. Điều này có nghĩa là bạn có thể làm việc với toàn bộ con người của mình ở mức độ nào — định kiến, cảm giác thất bại, tự thương hại, trầm cảm, giận dữ, nghiện ngập — bạn sẽ càng kết nối với những người khác từ sự toàn vẹn đó . Và nó sẽ là một mối quan hệ giữa các bình đẳng. Bạn sẽ có thể cảm thấy nỗi đau của người khác như nỗi đau của chính mình. Và bạn sẽ có thể cảm nhận được nỗi đau của chính mình và biết rằng nó được hàng triệu người chia sẻ.
Bồ đề tâm tuyệt đối, còn được gọi là shunyata , là chiều kích rộng mở của con người chúng ta, trái tim và tâm trí hoàn toàn rộng mở. Không có nhãn hiệu của “bạn” và “tôi,” “kẻ thù” và “bạn bè”, Bồ đề tâm tuyệt đối luôn ở đây. Tu Bồ đề tâm tuyệt đối có nghĩa là có mối quan hệ với thế giới không theo giới tính, không định kiến, có mối quan hệ trực tiếp, không chỉnh sửa với thực tại.
Giá trị của việc thực hành thiền ngồi là như vậy. Bạn tập luyện quay trở lại khoảnh khắc hiện tại không được trang trí nhiều lần. Bất cứ suy nghĩ nào nảy sinh trong tâm trí bạn, bạn coi chúng bằng sự bình tĩnh và bạn học cách để chúng tan biến. Không có sự từ chối những suy nghĩ và cảm xúc xuất hiện; thay vào đó, chúng ta bắt đầu nhận ra rằng những suy nghĩ và cảm xúc không vững chắc như chúng ta luôn nghĩ về chúng.
Cần có bản lĩnh để rèn luyện ở sự thân thiện vô điều kiện, cần có bản lĩnh để rèn luyện trong “đồng cam cộng khổ”, cần có bản lĩnh để ở lại với nỗi đau khi nó nảy sinh và không chạy trốn hay dựng lên những rào cản. Cần có bản lĩnh để không cắn lưỡi câu và bị cuốn trôi. Nhưng khi chúng ta làm vậy, sự nhận ra Bồ đề tâm tuyệt đối, trải nghiệm về việc tâm trí của chúng ta thực sự cởi mở và không bị gò bó như thế nào, bắt đầu xuất hiện trong chúng ta. Kết quả của việc trở nên thoải mái hơn với những thăng trầm của cuộc sống con người bình thường của chúng ta, nhận thức này ngày càng mạnh mẽ.
Chúng ta vẫn có thể bị phản bội, vẫn có thể bị ghét bỏ. Chúng ta vẫn có thể cảm thấy bối rối và buồn bã. Những gì chúng tôi sẽ không làm là cắn câu.
Chúng ta bắt đầu bằng việc xem xét kỹ xu hướng có thể đoán trước được của chúng ta là mắc câu, tách mình ra, thu mình vào chính mình và dựng lên những bức tường. Khi chúng ta trở nên thân thiết với những khuynh hướng này, chúng dần trở nên minh bạch hơn, và chúng ta thấy rằng thực sự có không gian, không gian có sức chứa và không giới hạn. Điều này không có nghĩa là sau đó bạn sống trong hạnh phúc và thoải mái lâu dài. Sự rộng rãi đó bao gồm cả nỗi đau.
Chúng ta vẫn có thể bị phản bội, vẫn có thể bị ghét bỏ. Chúng ta vẫn có thể cảm thấy bối rối và buồn bã. Những gì chúng tôi sẽ không làm là cắn câu. Dễ chịu xảy ra. Khó chịu xảy ra. Trung tính xảy ra. Những gì chúng ta dần dần học được là đừng rời xa sự hiện diện đầy đủ. Chúng ta cần phải đào tạo ở cấp độ rất cơ bản này vì tình trạng đau khổ đang lan rộng trên thế giới. Nếu chúng ta không rèn luyện từng chút một, từng giây một, để vượt qua nỗi sợ hãi về nỗi đau, thì chúng ta sẽ rất hạn chế về mức độ chúng ta có thể giúp đỡ. Chúng tôi sẽ giới hạn trong việc giúp đỡ bản thân và giới hạn trong việc giúp đỡ bất kỳ ai khác. Vì vậy, hãy bắt đầu với chính chúng ta, giống như chúng ta, ở đây và bây giờ.
Ở mức độ rất cơ bản, tất cả chúng sinh đều nghĩ rằng họ nên được hạnh phúc. Khi cuộc sống trở nên khó khăn hoặc đau khổ, chúng ta cảm thấy có điều gì đó không ổn. Đây không phải là một vấn đề lớn ngoại trừ thực tế là khi chúng ta cảm thấy có điều gì đó không ổn, chúng ta sẵn sàng làm bất cứ điều gì để cảm thấy ổn trở lại. Thậm chí bắt đầu một cuộc chiến.
Theo giáo lý nhà Phật, khó khăn là điều không thể tránh khỏi trong cuộc đời con người. Chúng ta cũng không thể thoát khỏi cái chết, lão hóa, bệnh tật, không đạt được những gì chúng ta muốn và gặp phải những gì chúng ta không muốn. Những khó khăn này là sự thật của cuộc sống. Ngay cả khi chính Đức Phật, nếu bạn là một người hoàn toàn giác ngộ, bạn sẽ chấp nhận những gì phải trải qua: cái chết, bệnh tật, lão hóa và đau khổ vì mất đi những gì bạn yêu thích. Tất cả những điều này sẽ xảy ra với bạn. Nếu bạn bị bỏng hoặc bị cắt, nó sẽ rất đau.
Nhưng giáo lý nhà Phật cũng nói rằng đây không thực sự là điều khiến chúng ta khốn khổ trong cuộc sống của mình. Điều gây ra đau khổ là luôn cố gắng tránh xa những sự thật của cuộc sống, luôn cố gắng tránh đau đớn và tìm kiếm hạnh phúc — cảm giác này của chúng ta rằng có thể có được sự an toàn và hạnh phúc lâu dài cho chúng ta nếu chúng ta chỉ có thể làm điều đúng đắn.
Trong chính cuộc đời này, chúng ta có thể làm cho bản thân và hành tinh này một ân huệ lớn lao và đảo lộn lối suy nghĩ rất cũ kỹ này. Như Shantideva, tác giả cuốn sách Hướng dẫn lối sống của Bồ tát, đã chỉ ra rằng, đau khổ có rất nhiều điều để dạy chúng ta. Nếu chúng ta sử dụng cơ hội khi nó xuất hiện, đau khổ sẽ thúc đẩy chúng ta tìm kiếm câu trả lời. Nhiều người, bao gồm cả tôi, đến với con đường tâm linh vì nỗi bất hạnh sâu sắc. Đau khổ cũng có thể dạy chúng ta sự đồng cảm với những người cùng gặp phải vấn đề như mình. Hơn nữa, đau khổ có thể khiến ta hạ mình. Ngay cả những kẻ kiêu ngạo nhất trong chúng ta cũng có thể mềm lòng trước sự mất mát của một người thân yêu.
Tuy nhiên, điều cơ bản trong chúng ta là cảm thấy rằng mọi thứ sẽ diễn ra tốt đẹp với chúng ta, và nếu chúng ta bắt đầu cảm thấy chán nản, cô đơn hoặc thiếu thốn, thì có một số loại sai lầm hoặc chúng ta đã đánh mất nó. Trên thực tế, khi bạn cảm thấy chán nản, cô đơn, bị phản bội hoặc bất kỳ cảm giác không mong muốn nào, đây là thời điểm quan trọng trên con đường tâm linh. Đây là nơi mà sự chuyển đổi thực sự có thể diễn ra.
Chừng nào chúng ta còn bị cuốn vào việc luôn tìm kiếm sự an toàn bền vững và hạnh phúc, thay vì tôn vinh hương vị , mùi và chất lượng của chính xác những gì đang xảy ra, miễn là chúng ta luôn chạy trốn khỏi sự khó chịu, chúng ta sẽ bị bắt trong một chu kỳ của bất hạnh và thất vọng, và chúng ta sẽ cảm thấy ngày càng yếu hơn. Cách nhìn này giúp chúng ta phát huy nội lực.
Và điều đặc biệt đáng khích lệ là quan điểm cho rằng sức mạnh bên trong có sẵn cho chúng ta ngay lúc chúng ta nghĩ rằng chúng ta đã chạm đáy, khi mọi thứ đang ở mức tồi tệ nhất. Thay vì tự hỏi bản thân, "Làm thế nào tôi có thể tìm thấy sự an toàn và hạnh phúc?" chúng ta có thể tự hỏi mình, “Tôi có thể chạm vào tâm điểm của nỗi đau của tôi không? Tôi có thể ngồi với đau khổ, cả của bạn và của tôi, mà không cố gắng làm cho nó biến mất? Tôi có thể tiếp tục hiện diện trước nỗi đau mất mát hoặc sự ô nhục — sự thất vọng dưới nhiều hình thức — và để nó mở ra cho tôi không? ” Đây là thủ thuật.
Có nhiều cách khác nhau để xem điều gì sẽ xảy ra khi chúng ta cảm thấy bị đe dọa. Trong những lúc đau khổ - thịnh nộ, thất vọng, thất bại - chúng ta có thể nhìn vào cách chúng ta bị mắc kẹt và cách shenpa* leo thang. <Bản dịch thông thường của shenpa là "chấp trước", nhưng điều này không diễn đạt đầy đủ ý nghĩa đầy đủ. Tôi nghĩ về shenpa là "bị mắc câu." Một định nghĩa khác, được Dzigar Kongtrul Rinpoche sử dụng, là “phí” — khoản phí đằng sau những suy nghĩ, lời nói và hành động của chúng ta, khoản phí đằng sau “thích” và “không thích”.>
Nó cũng có thể hữu ích khi chuyển trọng tâm của chúng ta và xem xét cách chúng ta dựng lên các rào cản. Trong những khoảnh khắc này, chúng ta có thể quan sát cách chúng ta rút lui và trở nên thu mình. Chúng ta trở nên khô khan, chua ngoa, sợ hãi; chúng ta sụp đổ, hoặc cứng lại vì sợ rằng cơn đau sẽ đến. Theo một cách quen thuộc nào đó, chúng ta tự động dựng lên một lá chắn bảo vệ và lòng tự tôn của chúng ta ngày càng tăng lên.
Chúng ta có thể trở nên thân thiết chỉ với cách chúng ta trốn ra ngoài, ngủ gật, đóng băng. Và sự gần gũi, hiểu biết quá rõ về những rào cản này, là điều bắt đầu phá bỏ chúng.
Nhưng đây chính là thời điểm mà chúng ta có thể làm điều gì đó khác biệt. Ngay tại chỗ, thông qua thực hành, chúng ta có thể làm quen rất nhiều với những rào cản mà chúng ta đặt ra xung quanh trái tim và toàn bộ con người của chúng ta. Chúng ta có thể trở nên thân thiết chỉ với cách chúng ta trốn ra ngoài, ngủ gật, đóng băng. Và sự gần gũi, hiểu biết quá rõ về những rào cản này, là điều bắt đầu phá bỏ chúng. Thật ngạc nhiên, khi chúng tôi dành cho họ sự quan tâm đầy đủ của mình, họ bắt đầu suy sụp.
Cuối cùng, tất cả các phương pháp mà tôi đã đề cập chỉ đơn giản là những cách chúng ta có thể thực hiện để giải quyết những rào cản này. Cho dù đó là học cách hiện diện thông qua ngồi thiền, ghi nhận shenpa, hay thực hành sự kiên nhẫn, đây là những phương pháp để làm tan biến những bức tường bảo vệ mà chúng ta tự động dựng lên.
Khi chúng ta dựng lên các rào cản và cảm giác “tôi” tách biệt với “bạn” trở nên mạnh mẽ hơn, ngay giữa khó khăn và đau đớn, toàn bộ mọi thứ có thể xoay chuyển đơn giản bằng cách không dựng lên các rào cản; đơn giản bằng cách cởi mở với khó khăn, cảm xúc mà bạn đang trải qua; đơn giản bằng cách không nói chuyện với chính mình về những gì đang xảy ra. Đó là một bước mang tính cách mạng. Trở nên thân thiết với nỗi đau là chìa khóa để thay đổi cốt lõi của con người chúng ta — luôn cởi mở với mọi thứ chúng ta trải qua, để cho sự sắc bén của những thời điểm khó khăn đâm sâu vào trái tim chúng ta, để những khoảng thời gian này mở ra chúng ta, hạ mình xuống và khiến chúng ta trở nên khôn ngoan hơn và can đảm hơn thế nữa.
Hãy để khó khăn biến đổi bạn. Theo kinh nghiệm của tôi, chúng ta chỉ cần sự giúp đỡ để học cách không bỏ chạy. - Lật ngược suy nghĩ của bạn - Pema Chödrön
Nếu chúng ta sẵn sàng cố gắng ở lại với nỗi đau của mình, một trong những hỗ trợ lớn nhất mà chúng ta có thể tìm thấy là nuôi dưỡng sự ấm áp và đơn giản của Bồ đề tâm . Từ bodhichitta có nhiều cách dịch, nhưng có lẽ cách dịch phổ biến nhất là “trái tim tỉnh thức”. Từ này ám chỉ mong muốn thức dậy khỏi sự ngu dốt và si mê để giúp người khác làm điều tương tự. Đặt sự thức tỉnh cá nhân của chúng ta trong một khuôn khổ lớn hơn - thậm chí là hành tinh - tạo ra một sự khác biệt đáng kể. Nó cung cấp cho chúng tôi một góc nhìn sâu sắc hơn về lý do tại sao chúng tôi sẽ làm công việc thường khó khăn này.
Có hai loại Bồ đề tâm: tương đối và tuyệt đối. Bồ đề tâm tương đối bao gồm từ bi và maitri. Chögyam Trungpa Rinpoche đã dịch maitri là “sự thân thiện vô điều kiện với chính mình”. Sự thân thiện vô điều kiện này có nghĩa là có một mối quan hệ không thiên vị với tất cả các bộ phận trong con người bạn. Vì vậy, trong bối cảnh làm việc với nỗi đau, điều này có nghĩa là tạo ra một mối quan hệ mật thiết, từ bi với tất cả những phần của bản thân mà chúng ta thường không muốn chạm vào.
Một số người thấy những lời dạy mà tôi đưa ra hữu ích vì tôi khuyến khích họ đối xử tốt với bản thân, nhưng điều này không có nghĩa là xoa dịu chứng loạn thần kinh của chúng ta. Lòng tốt mà tôi học được từ những người thầy của mình, và tôi rất muốn truyền đạt đến những người khác, là lòng tốt đối với tất cả những phẩm chất của con người chúng ta. Những phẩm chất khó chịu nhất để trở thành người tử tế là những phần đau khổ, nơi chúng ta cảm thấy xấu hổ, như thể chúng ta không thuộc về mình, như thể chúng ta vừa thổi bay nó, khi mọi thứ đang sụp đổ đối với chúng ta. Maitri có nghĩa là gắn bó với bản thân khi chúng ta không có bất cứ thứ gì, khi chúng ta cảm thấy mình như một kẻ thất bại. Và nó trở thành cơ sở để mở rộng sự thân thiện vô điều kiện với người khác.
Nếu có toàn bộ phần của bản thân mà bạn luôn trốn chạy, mà bạn thậm chí cảm thấy có lý khi phải trốn chạy, thì bạn sẽ trốn chạy bất cứ thứ gì khiến bạn tiếp xúc với cảm giác bất an của mình.
Và bạn có nhận thấy những bộ phận này của chúng ta thường xuyên bị chạm vào như thế nào không? Bạn càng đến gần một tình huống hoặc một con người, những cảm xúc này càng nảy sinh. Thường thì khi bạn đang ở trong một mối quan hệ, nó bắt đầu tuyệt vời, nhưng khi nó trở nên thân mật và bắt đầu làm bạn bị rối loạn thần kinh, bạn chỉ muốn thoát ra khỏi đó.
Vì vậy, tôi ở đây để nói với bạn rằng con đường dẫn đến hòa bình ở ngay đó, khi bạn muốn thoát ra. Bạn có thể có hành trình trong cuộc sống mà không để bất cứ điều gì chạm vào bạn, nhưng nếu bạn thực sự muốn sống trọn vẹn, nếu bạn muốn bước vào cuộc sống, bước vào mối quan hệ chân thành với người khác, với động vật, với hoàn cảnh thế giới, bạn chắc chắn sẽ có kinh nghiệm về cảm giác bị khiêu khích, bị lôi cuốn, của shenpa. Bạn sẽ không chỉ cảm thấy hạnh phúc. Thông điệp là khi những cảm xúc đó xuất hiện, đây không phải là một thất bại. Đây là cơ hội để trau dồi maitri, sự thân thiện vô điều kiện để hướng tới con người hoàn hảo và không hoàn hảo của bạn.
Bồ đề tâm tương đối cũng bao gồm lòng từ bi thức tỉnh. Một trong những ý nghĩa của lòng từ bi là “cùng chịu đựng”, sẵn sàng chịu đựng đau khổ với người khác. Điều này có nghĩa là bạn có thể làm việc với toàn bộ con người của mình ở mức độ nào — định kiến, cảm giác thất bại, tự thương hại, trầm cảm, giận dữ, nghiện ngập — bạn sẽ càng kết nối với những người khác từ sự toàn vẹn đó . Và nó sẽ là một mối quan hệ giữa các bình đẳng. Bạn sẽ có thể cảm thấy nỗi đau của người khác như nỗi đau của chính mình. Và bạn sẽ có thể cảm nhận được nỗi đau của chính mình và biết rằng nó được hàng triệu người chia sẻ.
Bồ đề tâm tuyệt đối, còn được gọi là shunyata , là chiều kích rộng mở của con người chúng ta, trái tim và tâm trí hoàn toàn rộng mở. Không có nhãn hiệu của “bạn” và “tôi,” “kẻ thù” và “bạn bè”, Bồ đề tâm tuyệt đối luôn ở đây. Tu Bồ đề tâm tuyệt đối có nghĩa là có mối quan hệ với thế giới không theo giới tính, không định kiến, có mối quan hệ trực tiếp, không chỉnh sửa với thực tại.
Giá trị của việc thực hành thiền ngồi là như vậy. Bạn tập luyện quay trở lại khoảnh khắc hiện tại không được trang trí nhiều lần. Bất cứ suy nghĩ nào nảy sinh trong tâm trí bạn, bạn coi chúng bằng sự bình tĩnh và bạn học cách để chúng tan biến. Không có sự từ chối những suy nghĩ và cảm xúc xuất hiện; thay vào đó, chúng ta bắt đầu nhận ra rằng những suy nghĩ và cảm xúc không vững chắc như chúng ta luôn nghĩ về chúng.
Cần có bản lĩnh để rèn luyện ở sự thân thiện vô điều kiện, cần có bản lĩnh để rèn luyện trong “đồng cam cộng khổ”, cần có bản lĩnh để ở lại với nỗi đau khi nó nảy sinh và không chạy trốn hay dựng lên những rào cản. Cần có bản lĩnh để không cắn lưỡi câu và bị cuốn trôi. Nhưng khi chúng ta làm vậy, sự nhận ra Bồ đề tâm tuyệt đối, trải nghiệm về việc tâm trí của chúng ta thực sự cởi mở và không bị gò bó như thế nào, bắt đầu xuất hiện trong chúng ta. Kết quả của việc trở nên thoải mái hơn với những thăng trầm của cuộc sống con người bình thường của chúng ta, nhận thức này ngày càng mạnh mẽ.
Chúng ta vẫn có thể bị phản bội, vẫn có thể bị ghét bỏ. Chúng ta vẫn có thể cảm thấy bối rối và buồn bã. Những gì chúng tôi sẽ không làm là cắn câu.
Chúng ta bắt đầu bằng việc xem xét kỹ xu hướng có thể đoán trước được của chúng ta là mắc câu, tách mình ra, thu mình vào chính mình và dựng lên những bức tường. Khi chúng ta trở nên thân thiết với những khuynh hướng này, chúng dần trở nên minh bạch hơn, và chúng ta thấy rằng thực sự có không gian, không gian có sức chứa và không giới hạn. Điều này không có nghĩa là sau đó bạn sống trong hạnh phúc và thoải mái lâu dài. Sự rộng rãi đó bao gồm cả nỗi đau.
Chúng ta vẫn có thể bị phản bội, vẫn có thể bị ghét bỏ. Chúng ta vẫn có thể cảm thấy bối rối và buồn bã. Những gì chúng tôi sẽ không làm là cắn câu. Dễ chịu xảy ra. Khó chịu xảy ra. Trung tính xảy ra. Những gì chúng ta dần dần học được là đừng rời xa sự hiện diện đầy đủ. Chúng ta cần phải đào tạo ở cấp độ rất cơ bản này vì tình trạng đau khổ đang lan rộng trên thế giới. Nếu chúng ta không rèn luyện từng chút một, từng giây một, để vượt qua nỗi sợ hãi về nỗi đau, thì chúng ta sẽ rất hạn chế về mức độ chúng ta có thể giúp đỡ. Chúng tôi sẽ giới hạn trong việc giúp đỡ bản thân và giới hạn trong việc giúp đỡ bất kỳ ai khác. Vì vậy, hãy bắt đầu với chính chúng ta, giống như chúng ta, ở đây và bây giờ.
Trích từ Thực hành Hòa bình, bởi Pema Chödrön. © 2006 Pema Chödrön.
