Hô hấp và các cơ quan hô hấp

[Bùi Khánh Thu]

Trong quá trình sống, cơ thể không ngừng trao đổi chất với môi trường. Các chất được chia thành 2 nhóm: chất khí, chất hòa tan trong dung môi. Hệ cơ quan thực hiện trao đổi chất khí là hệ hô hấp. Vậy hệ hô hấp có cấu tạo và hoạt động như thế nào? Cùng mình tham khảo bài 20 - Hô hấp và các cơ quan hô hấp​

Hô hấp và các cơ quan hô hấp​

A. Lý thuyết​

I. Khái niệm hô hấp​

• Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp O2 cho các tế bào của cơ thể và loại CO2 do các tế bào thải ra khỏi cơ thể.
• Hô hấp gồm 3 giai đoạn:
  • Sự thở hay sự thông khí ở phổi
  • Trao đổi khí ở phổi
  • Trao đổi khí ở tế bào
• Oxi đi vào cơ thể được sử dụng để oxi hóa các chất dinh dưỡng, tạo năng lượng cho các hoạt động sống của tế bào và cơ thể.

II. Các cơ quan trong hệ hô hấp của người và chức năng của chúng​

• Hệ hô hấp gồm:
  • Đường dẫn khí: mũi, họng, thanh quản, khí quản, phế quản
  • 2 lá phổi: lá phổi phải (3 thùy), lá phổi trái (2 thùy)
• Chức năng:
  • Đường dẫn khí có chức năng: dẫn khí vào và ra, làm ẩm, làm ấm không khí đi vào và bảo vệ phổi
  • Phổi: là nơi trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường ngoài

B. BÀI TẬP​

Câu 1: Hô hấp có vai trò quan trọng như thế nào đối với cơ thể sống?​

Bài làm:

• Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp O2 cho các tế bào của cơ thể và loại CO2 do các tế bào thải ra khỏi cơ thể.
• Oxi đi vào cơ thể được sử dụng để oxi hóa các chất dinh dưỡng, tạo năng lượng cho các hoạt động sống của tế bào và cơ thể.

Câu 2: So sánh hệ hô hấp ở người với hệ hô hấp ở thỏ?​

Bài làm:

• Giống nhau :
  • Đều nằm trong khoang ngực và được ngân cách với khoang bụng bởi cơ hoành.
  • Đều gồm đường dẫn khí và 2 lá phổi.
  • Đường dẫn khí đều có mũi, hầu, thanh quản, khí quản, phế quản.
  • Mỗi lá phổi đều được cấu tạo bởi các phế nang (túi phổi) tập hợp thành từng cụm bao quanh mỗi túi phổi là một mạng mao mạch dày đặc.
  • Bao bọc phổi có 2 lớp màng : lá thành dính vào thành ngực và lá dạng dính vào phổi, giữa 2 lớp màng là chất dịch.
• Khác nhau : Đường dẫn khí ở người có thanh quản phát triển hơn về chức năng phát âm.

Câu 3: Hãy giải thích câu nói: chỉ cần ngừng thở 3- 5 phút thì máu qua phổi chẳng còn oxi để nhận.​

Bài làm:
Trong 3-5 phút ngừng thở, không khí trong phổi cũng ngừng lưu thông, nhưng tim không ngừng đập, máu không ngừng lưu nóng qua các mao mạch ở phổi, trao đổi khí ở phổi cũng không ngừng diễn ra. 02 trong không khí ở phổi không ngừng khuếch tán vào máu và CO2, không ngừng khuếch tán ra. Bởi vậy, nồng độ 02 trong không khí ở phổi hạ thấp tới mức không đủ áp lực để khuếch tán vào máu nữa.

Câu 4: Nhờ đâu nhà du hành vũ trụ, người lính cứu hỏa, người thợ lặn có thể hoạt động bình thường trong môi trường thiếu O2 (trong không gian vũ trụ, trong đám cháy, dưới đáy đại dương) ?​

Bài làm:
Nhờ có thiết bị cung cấp O2 đảm bảo sự hô hấp bình thường mà nhà du hành vũ trụ, lính cứu hỏa, thợ lặn có thể hoạt động bình thường trong các môi trường thiếu O2.