Tản mạn về cái sự đọc của người Việt
Cách đây không lâu người viết có tham khảo qua một cuộc khảo sát trên mạng Intemet của người Anh, theo đó, thời gian của người dân xứ sở sương mù đọc sách và xem truyền hình là ngang nhau. Rõ ràng là văn hoá đọc ở một trong những quốc gia phát triển nhất châu Âu vẫn được duy trì và phát triển mạnh mẽ - điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng - nhất là trong cái thời giải trí truyền thông đang chiếm ưu thế gần như tuyệt đối. Mồng 9-12 vừa qua, nhìn người Hà Nội nô nức đến Văn Miếu tham gia lễ hội Thơ lần thứ 7, nhiều người lạc quan đã gật gù: hóa ra dân ta vẫn còn yêu văn chương - nói rộng ra là yêu cái sự đọc lắm lắm. Có thật vậy chăng?
Năm ngoái, một cây dịch sách chuyên nghiệp có kể chuyện xin bản quyền một cuốn tiểu thuyết Mỹ nổi tiếng, trong đó nhắc đến số lượng ấn phẩm sẽ tung ra trên thị trường. Con số thật khiêm tốn: khoảng trên dưới 3.000 cuốn cho lần phát hành thứ nhất. Và phía bên kia đã hỏi lại bằng một câu khá oái oăm: tại sao chỉ có 3.000 cuốn cho thị trường hơn 80 triệu người?
Nói văn hoá đọc ở Việt Nam, thực ra cũng chỉ khoanh vùng ở các thành phố lớn mà thôi, chứ ở các vùng nông thôn và miền núi thì cái sự đọc gần như ngang bằng với con số không. Con số 3.000 cuốn kể trên còn được coi là cao (!). Cách đây khoảng 7,8 năm, sách best-seller dạng "tốp" của các tác giả như Sidney Sheldon, John Grinsham, Michael Crichton mà cũng chỉ dám in lần đầu 1.000 cuốn, bán hết rồi mới "rón rén" tái bản. Best- seller đã là dạng sách dễ đọc nhất trên thị trường hồi đó, thử hỏi các loại sách "khó " (triết học, khoa học, hồi ký...) thì liệu in nổi bao nhiêu cuốn? Mấy năm trở lại đây, thị trường sách đã rộng mở hơn rất nhiều, muốn gì có nấy, từ sách cổ đến sách kim. Phía cung đã như vậy, phía cầu thì sao?
Quả thực, thói quen đọc sách của người Việt Nam hiện đại mới là điều đáng bàn tới. Thị trường sách đã thay đổi theo hướng tích cực, có vẻ như thói quen đọc của người Việt cũng thay đổi, nhưng tiếc là theo chiều hướng ngược lại. Sức mạnh của truyền hình, của intemet, của các trò giải trí hiện đại khác đã khiến một bộ phận lớn dân chúng không còn tha thiết với việc đọc sách nữa. Trở lại với vấn đề đã nêu ra ở đầu bài viết. Cứ cho dân chúng trong các đô thị lớn ở Việt Nam là khoảng gần 20 triệu người, thì con số 3.000 đầu sách cho một thị trường đông đảo như vậy vẫn là quá ít ỏi. Hình như, người Việt hiện nay không có thói quen đọc sách ?!
Đọc sách có nhiều mục đích. Học tập nghiên cứu, mở mang kiến thức, và cuối cùng, để giải trí. Và trong các loại hình giải trí hiện nay thì đọc sách xem ra là khó nhất. Bởi đọc sách phải tư duy, phải nghiền ngẫm (tất nhiên không kể đến các loại sách rẻ tiền), phải hình dung, phải tưởng tượng. Mọi thứ không "sờ sờ trước mắt" như khi xem TV. Ví dụ như tiểu thuyết kiếm hiệp của Kim Dung hay Cổ Long chẳng hạn. Đằng sau những thứ tưởng chừng rất "vô bổ" đó là cả một thế giới đầy màu sắc - nơi trí tưởng tượng của cả người đọc lẫn người viết có thể bay cao, bay xa không giới hạn. Đó là chưa kể đến những triết lý về nhân sinh về thời thế được tác giả gửi gắm trong đó. Hấp dẫn và mang nặng tính giải trí như tiểu thuyết kiếm hiệp mà nhiều người còn "ngại " đọc thì thử hỏi họ còn có thể đọc được gì khác, ngoài mấy cuốn truyện tranh?
Ra nước ngoài mới thấy, người phương Tây rất chịu khó đọc. Họ có thể, “ôm” cuốn sách ở mọi nơi, mọi chỗ. Có gia đình đi bốn người thì đủ cả bốn cuốn sách, đọc trên tàu, trên xe, trong phòng chờ ở sân bay. Tóm lại là bất cứ lúc nào rảnh rỗi. Người Việt ta thì sao? Hiếm lắm. Hoạ hoằn chỉ là dăm ba tờ báo để xem tin "nóng " hàng ngày, vài tờ tạp chí sặc sỡ nhiều hình ít chữ mà thôi. Như thế không gọi là đọc, mà chỉ là xem. Xu hướng chung của đa số người Việt thành đạt bây giờ là xây dựng một căn phòng giải trí cho hay, cho đẹp chứ không phải một tủ sách.
Đi lang thang qua nhiều hiệu sách mới thấy, loại sách được ưa chuộng nhất của lớp trẻ ngày nay là các loại sách công cụ, kiểu như sách luyện ngoại ngữ, vi tính, sách dạy cách kinh doanh, làm giàu. Sách văn học đành chịu lép vế, chứ chưa nói gì đến các loại sách tư tưởng hay khoa học khác.
Nếu có thì họ cũng chỉ quan tâm đến những cuốn thuộc dạng "hot" kiểu "Xin lỗi, em chỉ là con đĩ !" hay “Điên cuồng như Vệ Tuệ” mà thôi. Tuy nhiên, vẫn có những bạn trẻ ham đọc, say mê với sách. Nhưng phần đông còn lại vẫn ngập đầu vào "chát chít", vào game online, vào ăn chơi nhảy múa, hoặc mải chạy theo cơm gạo áo tiền. Rất nhiều bạn trẻ ở Việt Nam ngày nay đang coi Bill Gates là thần tượng số một của mình, nhưng nếu có mấy ai trong số họ nhớ và làm theo được lời đầu tiên của người giàu nhất hành tinh dành cho lớp trẻ: luôn phải duy trì thói quen đọc sách! Người viết muốn thêm vào câu nói của Bill Gates: Không những duy trì thói quen đọc, mà còn phải biết chọn cái để đọc. Khi những cuốn sách hàng đầu như "Cái trống thiếc", “Ruồng bỏ”, "Lược sử thời gian", "Hội hoạ Trung Hoa qua lời các vĩ nhân và danh hoạ", thậm chí là "hot" như "Kafka bên bờ biển" vẫn bị xếp vào hàng sách khó bán thì cũng cần phải xem lại mặt bằng nhận thức chung của người đọc - không chỉ lớp trẻ mà ở mọi tầng lớp trong xã hội...
********
Muốn có văn hóa đọc cần phải có sách cho mọi tầng lớp
Nguyễn Quang Thạch -
Email:
sachchonongdan@gmail.com
Tôi là người đã đeo đuổi mô hình tủ sách cho nông thôn 12 năm trời. Tôi phải mất 10 năm đi tìm hiểu rất nhiều nơi. Tìm hiểu ở vùng nông thôn. Tìm hiểu trên xe khách liên tỉnh, trên tàu hỏa. Tôi xin chia sẻ 2 điều mà tại sao sự đọc của chúng ta bị hạn chế:
(i) đó là thiếu sách ở nơi rất cần sách. Đất nước ta có 75% dân số sinh sống ở nông thôn thế nhưng lượng sách ở khu vực này quá ít thậm chí không có. Đặc biệt, trẻ em ở khu vực nông thôn rất khó có sách đọc theo độ tuổi của các em. Có một nghịch lý nữa là: 1 đất nước có trên 60 triệu là nông dân nhưng tìm mua sách kỹ thuật cho nông dân thì hơi khó. Đi rất nhiều hiệu sách mà không thấy. Sau khi đưa 18 tủ sách về cho 18 dòng họ ở vùng nông thôn tôi lại càng thấy rằng nhu cầu đọc ở nông thôn rất lớn nhưng số lượng sách ít ỏi. Sách tôi đưa về không thể đáp ứng được nhu cầu trong vài thôn xóm;
(ii) chế độ thi cử theo kiểu học thuộc lòng đã không kích thích sinh viên học sinh tự đa dạng kiến thức của mình, cứ học thuộc giáo trình thầy dạy là đủ điểm. Rất nhiều giảng viên đã không tự cập nhật kiến thức, bị các trò copy từ các nguồn trên mạng mà không hề biết, điều này sẽ càng làm hạn chế thói quen đọc của sinh viên.
Cuối cùng tôi mong các tổ chức xã hội, các tầng lớp có điều kiện sống tốt hơn như công chức và trí thức ủng hộ sách cho khu vực nông thôn để hình thành văn hóa đọc từ khu vực rộng lớn và đông dân cư này.
Trong thi cử cần đưa ra hệ thống bài thi có biên độ kiến thức rộng để học sinh phải đọc nhiều sách khác nhau để tạo thói quen đọc
Đọc sách hay ngồi internet
Goldmelody - Email:
goldmeloyvn@gmail.com
Đọc sách là một thói quen rất tốt. Nhưng hiện nay internet đã phát triển mạnh, ngồi trên máy tính không có nghĩa là không đọc sách, thậm chí thông tin mà bạn tìm hiểu còn nhanh và chính xác hơn trước, khi phải vào tiệm sách để chọn lựa cho mình sách phù hợp.
Việc đọc sách để giải trí thì internet còn là một công cụ thích hơn nhiều. Bạn có thể vừa đọc chủ đề mình thích vừa nghe 1 bài hát thích thú chỉ = cái click chuột.
Nhưng đọc sách truyền thống vẫn có cái hay riêng của nó , Nhất là với trẻ em. Vì internet là quá rộng lớn và có nhiều thứ hấp dẫn hơn việc đọc nên đọc sách truyền thống sẽ tốt hơn cho trẻ nhỏ.
Văn Hóa Đọc Của Người VN
Nguyễn Văn Quang
Xin chia sẻ sự đồng cảm với tác giả về vấn đề đọc sách của dân ta.
Chúng ta cũng có những người yêu sách, và thích đọc sách, nhưng số lượng ấy quả thật rất ít. Để trả lời câu hỏi tại sao quả là rất khó và cần những phân tích mổ xẻ một cách nghiêm túc vấn đề này. Nhưng theo tôi:
Sự phản động đẻ ra những thứ quái thái, những căn bệnh nan y của xã hội.
Hãy suy ngẫm và cùng thấu hiểu điều này.
Bàn về việc đọc sách
oanh - Email:
taupaypay2010@gmail.com
Theo tôi nếu mà nói về vấn đề đọc sách này thì còn phải nói dài dài. Khi những phương tiện thông tin giải trí khác phát triển việc dành thời gian đọc một cuốn sách sẽ khó khăn hơn, thay vào đó là internet, truyền hình,...
Đấy là quy luật phát triển chung của xã hội thôi, quan trọng cha mẹ, thầy cô phải ý thức được cho con cái, học trò của mình tầm quan trọng của việc đọc sách ngay từ nhỏ và mình phải là tấm gương sáng cho chúng học tập. Nên có nhiều ngày hội đọc sách được tổ chức để các bạn trẻ quan tâm tới sách hơn.
Nguồn: Báo Người Hà Nội
).Mau chóng cho các em nhưng hiểu biết, tâm lý vững vàng để các em bứoc qua cửa rào nàymột cách tự tin và thành công.
