Giải thích câu tục ngữ "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây"

[thich van hoc]

Giải thích câu tục ngữ "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây"
​

[f=800]https://server1.vnkienthuc.com/files/3/FILEPDF/an_qua_nho.pdf[/f]

 

[missyouloveyou]

Lòng biết ơn đối với người khác từ xưa đến nay vốn là truyền thống của dân tộc ta. Ông cha ta luôn nhắc nhở, dạy bảo con cháu phải sống ân nghĩa thuỷ chung, đã nhận ơn của ai thì không bao giờ quên. Truyền thống đạo đức đó được thể hiện rõ nét qua câu tục ngữ "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây".

Đây là một lời giáo huấn vô cùng sâu sắc. Khi ăn những trái cây chín mọng với hương vị ngọt ngào ta phải nhớ tới công lao vun xới, chăm bón của người trồng nên cây ấy. Từ hình ảnh ấy, người xưa luôn nhắc nhở chúng ta một vấn đề đạo đức sâu xa hơn: Người được hưởng thành quả lao động thì phải biết ơn người tạo ra nó. Hay nói cách khác: Ta phải biết ơn những người mang lại cho ta cuộc sống ấm no hạnh phúc như hôm nay.

​

Tại sao như vậy? Bởi vì tất cả những thành quả lao động từ của cải vật chất đến của cải tinh thần mà chúng ta đang hưởng thụ không phải tự nhiên có được. Những thành quả đó là mồ hôi, nước mắt và cả xương máu của biết bao lớp người đã đổ xuống để tạo nên. Bát cơm ta ăn là do công lao khó nhọc vất vả "một nắng hai sương" của người nông dân trên đồng ruộng. Tấm áo ta mặc, ngôi nhà ta ở, cả những vật dụng hàng ngày ta tiêu dùng là do sức lao động cần cù, miệt mài của những người thợ, những chú công nhân. Cũng như những thành tựu văn hoá nghệ thuật, những di sản của dân tộc còn để lại cho đời sau hôm nay là do công sức, bàn tay, khối óc của những nghệ nhân lao động sáng tạo không ngừng... Còn rất nhiều, nhiều nữa những công trình vĩ đại... mà ông cha ta làm nên nhằm phục vụ cho con người. Chúng ta là lớp người đi sau, thừa hưởng những thành quả ấy, lẽ nào chúng ta lại lãng quên, vô tâm không cần biết đến người đã tạo ra chúng ư? Một thời gian đằng đẵng sống trong những đêm dài nô lệ, chúng ta phải hiểu rằng đã có biết bao lớp người ngã xuống quyết tâm đánh đuổi kẻ thù... để cho ta có được cuộc sống độc lập, tự do như hôm nay. Chính vì vậy, ta không thể nào được quên những hi sinh to lớn và cao cả ấy.

Có lòng biết ơn, sống ân nghĩ thuỷ chung là đạo lí làm người, đó cũng là bổn phận, nhiêm vụ của chúng ta đối với đời. Tuy nhiên, lòng biết ơn không phải là lời nói suông mà phải thể hiện bằng hành động cụ thể. Nhà nước ta đã có những phong trào đền ơn đáp nghĩa, xã dựng những ngôi nhà tình nghĩa cho các bà mẹ anh hùng, các gia đình thương binh liệt sĩ. Việc đền ơn đáp nghĩa này đã trở thành phong trào, là chính sách lan rộng trên cả nước. Đây không chỉ là sự đền đáp công ơn đơn thuần mà nó trở thành bài học giáo dục thiết thực về đạo lí làm người của chúng ta. Cho nên mỗi người ai ai cũng cần phải có ý thức bảo vệ và phát huy những thành quả đạt được ấy ngày càng tốt đẹp hơn, có nghĩa là ta vừa là "người ăn quả" của hôm nay, vừa là "người trồng cây" cho ngày mai. Cũng từ đó ta càng thấm thía hiểu được rằng: Cha mẹ, thầy cô cũng chính là người trồng cây, còn ta là người ăn quả. Vì vậy ta cần phải thực hiện tốt bổn phận làm con trong gia đình, bổn phận người học trò trong nhà trường. Làm được như vậy tức là ta đã thể hiện được lòng biết ơn sâu sắc của mình đối với những người đã hi sinh, thương yêu, lo lắng cho ta. Đây là một việc làm không thể thiếu được ở thế hệ trẻ hôm nay.

Tóm lại, câu tục ngữ trên giúp ta hiểu rõ về đạo lí làm người. Lòng biết ơn là tình cảm cao quý và cần phải có trong mỗi con người. Vì vậy, chúng ta cần phải luôn trau dồi phẩm chất cao quý đó, nhất là đối với cha mẹ, thầy cô... với những ai đã tạo ra thành quả cho ta hưởng thụ. Lòng biết ơn mãi mãi là bài học quí báu và câu tục ngữ "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây" có giá trị và tác dụng vô cùng to lớn trong cuộc sống của chúng ta.

 

[missyouloveyou]

Trong cuộc sống, đạo đức là một yếu tố rất quan trọng, nó thể hiện sự văn minh, lịch sự, nếp sống, tính cách, và phần nào có thể đánh giá được phẩm chất, giá trị bản thân con người. Và có rất nhiều mặt để đánh giá đạo đức, phẩm chất của con người. Một trong số đó là sự biết ơn, nhớ ghi công lao mà người khác đã giúp đỡ mình. Đó cũng là một chân lí thiết thức trong đời thường. Chính vì vậy ông cha ta có câu : “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” hay “Uống nước nhớ nguồn” .

Cả hai câu tục ngữ trên đều mang một triết lí nhân văn sâu sa. Đó là cần phải biết ơn những người đã mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho chúng ta.Câu đầu tiên mượn hình ảnh “ăn quả” và “trồng cây” ý muốn nói, khi được hưởng thụ những trái ngọt, trái thơm, cần nhớ tới công sức, mồ hôi nước mắt của người đã làm ra nó. Điều đó được ẩn dụ nhằm khuyên răn thái độ của mỗi con người xử sự sao cho đúng, cho phải đối với những người đã giúp đỡ mình để không phải hổ thẹn với lương tâm. Hành động đó đã thể hiện một tư tưởng cao đẹp, một lối ứng xử đúng đắn.

Lòng biết ơn đối với người khác đó chính là một truyền thống tốt đẹp của ông cha ta từ xưa tới nay. Đó cũng chính là biết sống ân nghĩa mặn mà, thuỷ chung sâu sắc giữa con người với con người. Tất cả những gì chúng ta đang hưởng thụ hiện tại không phải tự dưng mà có. Đó chính là công sức của biết bao lớp người. Từ những bát cơm dẻo tinh trên tay cũng do bàn tay người nông dân làm ra, một hạt lúa vàng chín giọt mồ hôi mà. Rồi đến tấm áo ta mặc, chiếc giày ta đi cũng đều bởi những bàn tay khéo léo của người thợ cùng với sự miệt mài, cần cù trong đó. Những di sản văn hoá nghệ thuật, những thành tựu độc đáo sáng tạo để lại cho con cháu. Còn nhiều, rất nhiều những công trình vĩ đại nữa mà thế hệ trước đã làm nên nhằm mục đích phục vụ thế hệ sau. Tất cả, tất cả cũng chỉ là những công sức lớn lao, sự tâm huyết của mỗi người dồn lại đã tạo nên một thành quả thật đáng khâm phục để ngày nay chúng ta cần biết ơn, phục hồi, tu dưỡng, phát triển những di sản đó. Những lòng biết ơn, kính trọng không phải chỉ là lời nói mà còn cần hành động để có thể thể hiện được hết ân nghĩa của ta. Đó chính là bài học thiết thực về đạo lí mà mỗi con người cần phải có.

Đến câu tục ngữ thứ hai “Uống nước nhớ nguồn”. Cũng giống câu tục ngữ thứ nhất. Câu tục ngữ này đều mang ý ẩn dụ dưới hình thức cụ thể, sinh động. Nước chính là thứ chúng ta hưởng thụ còn nguồn chính là người tạo ra cái để chúng ta hưởng thụ đó. Câu tục ngữ này chỉ vẻn vẹn có bốn chữ mà ý tứ sâu xa ẩn dưới cấu trúc mô hình điều kiện, hệ quả. Nói đến nước trong nguồn là nói đến sự mát mẻ, thanh tao. Và nguồn nước sẽ mãi không bao giờ vơi cạn. Chữ “nhớ” trong câu là một từ quan trọng, tâm điểm của câu tục ngữ. Ý nghĩa câu tục ngữ này thể hiện mối quan hệ tốt đẹp giữa con người với con người. Lòng nhớ ơn luôn mang một tình cảm cao đẹp, thấm nhuần tư tưởng nhân văn. Nó giáo dục chúng ta cần biết ơn tổ tiên, ông bà, cha mẹ, những anh hùng vĩ đại đã hi sinh, lấy thân mình, mồ hôi xương máu để bảo vệ nền độc lập cho đất nước, giữ vững bình yên vùng trời Tổ quốc cho chúng ta có những năm tháng sống vui sống khoẻ và có ích cho xã hội, phần để thực hiện đúng trách nhiệm, bổn phận của chúng ta, phần vì không hổ thẹn với những người ngã xuống giành lấy sự độc lập. Có ai hiểu được rằng, một sự biết ơn được thể hiện như một đoá hoa mai ửng hé trong nắng vàng, một lòng kính trọng bộc lộ như một ánh sao đêm sáng rọi trên trời cao. Đó là những cử chỉ cao đẹp, những hành động dù chỉ là nhỏ nhất cũng đều mang một tấm lòng cao thượng. Những người có nhân nghĩa là những người biết ơn đồng thời cũng biết giúp đỡ người khác mà không chút tính toan do dự. Chính những hành động đó đã khơi dậy tấm lòng của biết bao nhiêu con người , rồi thế giới này sẽ mãi là một thế giới giàu cảm xúc.

Tóm lại hai câu tục ngữ trên giúp ta hiểu được về đạo lí làm người. Lòng tôn kính, sự biết ơn không thể thiếu trong mỗi con người, đặc biệt là thế hệ trẻ hôm nay. Chúng ta luôn phải trau dồi những phẩm chất cao quý đó, hãy biết rèn luyện, phấn đấu bằng những hành động nhỏ nhất vì nó không tự có trong mỗi chúng ta. Chúng ta cần phải biết ơn những người đã có công dẫn dắt ta trong cuộc sống nhất là đối với những người trực tiếp giúp đỡ chỉ bảo ta như cha mẹ, thầy cô. Bài học đó sẽ mãi là một kinh nghiệm sống ẩn chứa trong hai câu tục ngữ trên và nó có vai trò, tác dụng rất lớn đối với cuộc sống trên hành tinh này. .


Nguồn: Giáo dục

 

[thich van hoc]

BÀI LÀM
​

Dân tộc Việt Nam ta có truyền thống "uống nước nhớ nguồn". Đó là đạo lý tốt đẹp mà ông cha ta luôn giữ gìn bao đời. "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây" là một trong những câu tục ngữ nói lên truyền thống cao quý đó.

Xét về mặt nghĩa đen, "ăn quả" có nghĩa là thừa hưởng những thành quả do người khác mang lại. Thành quả đó có thể là vật chất cũng có thể là tinh thần. "Nhớ" là gi nhớ công ơn một ai đó đã bỏ công sức ra giúp mình. "Kẻ trồng cây" là người gieo mầm, vun trồng để cây cho trái ngọt. Như vậy, "ăn quả nhớ kẻ trồng cây" có nghĩa là khi ta được thưởng thức một quả ngon trái ngọt nào đó ta phải nhớ tới người đã trồng ra nó. Có thể thấy ông bà ta ngày xưa rất khéo léo trong việc sử dụng những hình ảnh rất đỗi thân thuộc, gần gũi với chúng ta để khuyên dạy con cháu bài học về lòng biết ơn: khi ta nhận được một sự giúp đỡ, một sự cưu mang hay thừa hưởng những thành quả mà người khác mang lại ta phải ghi nhớ công ơn của họ. Đó chính là đạo lí làm người.

Tại sao ta phải ghi nhớ công ơn của họ. Đó chính là đạo lí làm người.

Tại sao ta phải ghi nhớ những người đã có ơn với ta? Xét trong phạm vi gia đình, con cháu phải luôn biết ơn ông bà cha mẹ vì đó là những người đã sinh ra ta, nuôi ta khôn lớn trưởng thành:

Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.

Có thể nói công cha, đức mẹ bao la, rộng lớn như núi cao, biển rộng mà ta có trả ơn họ cả đời cũng không hết. Trong gia đình Việt Nam, mỗi nhà dù giàu hay nghèo, đều có bàn thờ để thờ cúng ông bà, tổ tiên. Đó là biểu hiện của lòng kính trọng và biết ơn những người đã khuất. Dù họ không còn nữa, nhưng con cháu vẫn luôn nhớ đến họ.

Còn xét trong phạm vi nhà trường, học trò phải luôn ghi nhớ công ơn dạy dỗ của thầy cô. Vì thầy cô chính là người đã truyền đạt kiến thức cho chúng ta, là người đã gieo cho chúng ta những ước mơ và khát vọng. Vì vậy, "tôn sư trọng đạo", ghi nhớ công ơn thầy cô là truyền thống quý báu của dân tộc ta.

Mở rộng ra trong xã hội, ta thấy truyền thống "ăn quả nhớ kẻ trồng cây" thể hiện càng rõ nét. Khắp nơi, đâu đâu cũng có đền thờ, chùa chiền thờ cúng rất trang trọng các bậc cao nhân, các vị tiền bối. Các nhà bảo tàng lịch sử lạ nơi lưu giữ những hình ảnh, những dấu tích của ông cha ta trong quá trình xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước. Rồi các nghĩa trang liệt sỹ, các đài tưởng niệm, đây là những nơi trang nghiêm, thờ cúng, vinh danh những anh hùng liệt sỹ, những người có công đối với đất nước. Nhưng nơi trên là bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam, đồng thời cũng là nơi nhắc nhở con cháu, các thế hệ sau phải luôn ghi nhớ công ơn của những người đã gây dựng thành quả để chúng ta được sống trong ấm no, hòa bình.

Ngoài ra, nhà nước ta còn luôn chăm lo cho các gia đình thương binh liệt sỹ, những người có công với cách mạng. Họ là những người đã hi sinh cả bản thân và gia đình để chiến đấu vì nền độc lập của Tổ quốc. Hàng năm, các ban ngành, tổ chức thăm hỏi, động viên các gia đình có công với cách mạng, các bà mẹ Việt Nam anh hùng. Những ngôi nhà tình nghĩa là nguồn động viên, phần nào làm ấm lòng những người đã chịu nhiều mất mát. Và đây đó, những đoàn người vẫn ngày đêm âm thầm, lặng lẽ đi tìm mộ liệt sĩ. Họ đi khắp các núi cao, rừng thẳm với mong mỏi tìm lại được dấu tích các anh và đưa các anh trở về với gia đình, với quê hương, với đồng đội. Tất cả những điều trên đều thể hiện lòng biết ơn của nhân dân ta đối với những người có công với đất nước. Và chúng ta dù không phải sinh ra trong thời chiến, dù không phải tận mắt chứng kiến các anh đã ngã xuống vì quê hương đất nước như thế nào, nhưng những gì mà nhà nước ta đang làm và những dấu tích lưu lại nhắc nhở chúng ta không bao giờ được quên những hi sinh mà người xưa đã đổ xuống để đất nước được độc lập, mọi nhà được hạnh phúc như ngày hôm nay. Đồng thời chúng ta cũng ý thức được rằng, ông cha ta đã đổ bao nhiêu xương máu để giành lại độc lập, tự do cho Tổ quốc, chúng ta là thế hệ sau phải ra sức xây dựng và bảo vệ đất nước. Điều đó mới xứng với đạo lí "ăn quả nhớ kẻ trồng cây", "uống nước nhớ nguồn" của dân tộc ta.

Câu tục ngữ trên là lời nhắc nhở sâu sắc, thắm đượm tình nghĩa và là đạo lí làm người của nhân dân ta. Thế hệ học sinh chúng ta phải sống có nghĩa có tình, sống cho xứng đáng là "tuổi trẻ Việt Nam trong thời đại mới".

Theo Những bài văn hay 7*