SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH HẬU GIANG
ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10 CHUYÊN NĂM HỌC 2007 – 2008
ĐỀ BÀI (Thời gian làm bài : 150 phút)
ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10 CHUYÊN NĂM HỌC 2007 – 2008
ĐỀ BÀI (Thời gian làm bài : 150 phút)
I. Văn – tiếng Việt
Câu 1: 2 điểm
Phân tích nghĩa câu: “Hôm nay, trời lại mưa”.
Câu 2: 2 điểm
Bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan và bài thơ Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến đều kết thúc bằng cụm từ “ta với ta”. Hãy phân tích nghĩa cụm từ đó,
II. Làm văn: 6 điểm
Trong bài Một khúc ca, nhà thơ Tố Hữu có đoạn:
Nếu là con chim chiếc lá
Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình.
Em hiểu đoạn thơ trên như thế nào ? Từ đó, hãy dựa vào bài thơ Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải) để làm sáng tỏ lẽ sống mà đoạn thơ đã thể hiện.
ĐÁP ÁN – BIỂU ĐIỂM
I. Văn – tiếng Việt : 4 điểm
Câu 1: Phân tích nghĩa câu: 2 điểm
“Hôm nay trời lại mưa”
a. Nghĩa miêu tả: 1 điểm
Trời mưa (1 hiện tượng thiên nhiên).
Trời mưa vào ngày hôm nay (thời gian xuất hiện mưa).
b. Nghĩa tình thái: (0.5 điểm)
Thông qua từ “lại” ngoài nghĩa miêu tả còn có nghĩa tình thái sau:
Những hôm trước trời đã mưa, hôm nay, trời lại mưa.
Người nói trạng thái tâm lý không muốn hoặc chắn chường trước cơn mưa kéo dài ngày này qua ngày khác.
c. Muốn hiểu đúng nghĩa của câu: phải hiểu cả nghĩa miêu tả và nghĩa tình thái xuất hiện trong câu. Ở đây nghĩa tình thái là nghĩa chủ yếu thể hiện mục đích người nói. (0.5 điểm).
Câu 2: 2 điểm
Cụm từ “ta với ta” trong bài Qua Đèo Ngang chỉ một đối tượng: một mình tác giả (0.5 điểm), diễn tả tâm trạng cô đơn của nhà thơ. (0.5 điểm).
Cụm từ “ta với ta” trong bài Bạn đến chơi nhà chỉ hai đối tượng, cách xưng hô thân tình (0.5 điểm), diễn tả sự cảm thông, đồng cảm của nhà thơ với khách – một tình bạn tri ân (0.5 điểm).
II. Làm văn: 6 điểm
Yêu cầu chung
- Có kiến thức lí luận văn học về một trong những đặc điểm nội dung cơ bản của các tác phẩm văn học là hình tượng nghệ thuật.
- Phân tích được cảm xúc của tác giả qua bài thơ để làm rõ vấn đề lí luận văn học trên.
- Bố cục chặt chẽ, diễn đạt trôi chảy.
Yêu cầu cụ thể
Học sinh hiểu và phân tích được 2 “lẽ sống” của 2 nhà thơ. Sau đây là một ý cơ bản ở từng phần.
Hiểu và phân tích được ý nghĩa của bài thơ, đoạn thơ. Cảm nhận được những cảm xúc của Tố Hữu trước mùa xuân của thiên nhiên đất nước và khát vọng đẹp đẽ muốn dâng hiến cho cuộc đời.
Hiểu hoàn cảnh sáng tác, thấu hiểu và chân trọng tình cảm, tư tưởng của tác giả.
Cảm nhận của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên đất nước và khát vọng đẹp đẽ muốn làm “Một mùa xuân nho nhỏ” dâng hiến cho cuộc đời. Từ đó mở ra những suy nghĩ về ý nghĩa, giá trị của cuộc sống, của mỗi cá nhân là sống có ích, có cống hiến cho cuộc đời chung.
Bài thơ nói đến vấn đề lẽ sống, ý nghĩa của đời sống con người bằng những điều tâm niệm chân thành, thiết tha, bằng giọng nhỏ nhẹ.
Mạch cảm xúc và tư tưởng của bài thơ là từ cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên đất trời đến mùa xuân của mỗi con người trong mùa xuân lớn của đất nước. thể hiện khát vọng được dâng hiến “một mùa xuân nho nhỏ” của mình vào “mùa xuân lớn” của cuộc đời chung.
Có kiến thức cảm thụ, phân tích hình ảnh thơ trong mạch vận động của tứ thơ.
Biểu điểm
- Điểm 6: bài làm đáp ứng đủ nội dung trên. Nắm chắc yêu cầu, phân tích sâu sắc, dẫn chứng chính xác, phong phú. Bố cục hợp lí, diễn đạt tốt.
- Điểm 4: hiểu yêu cầu đề, trình bày được 2/3 số ý trên. Phân tích có trọng tâm.
Dẫn chứng có thể chưa thật đầy đủ song chọn lọc, tiêu biểu. Bố cục rõ ràng, diễn đạt khá, có sáng tạo.
- Điểm 3: trình bày được một nửa số ý theo yêu cầu. Tỏ ra có hiểu nội dung vấn đề, chọn được các dẫn chứng cơ bản, phân tích chưa sâu nhưng đúng hướng. Bố cục và diễn đạt tạm được.
- Điểm 2: bài còn sơ lược, chưa hiểu đúng vấn đề, chỉ nêu mà chưa phân tích, còn sa vào diễn xuôi ý. Diễn đạt lủng củng.
- Điểm 1: bài lạc đề, không rõ bố cục, diễn đạt không hệ thống.
Lưu ý:
Đáp án biểu điểm chỉ là gợi ý, các giám khảo cần trao đổi, để thống nhất cách đánh giá cho điểm.
Điểm toàn bài cộng lại được lấy điểm lẻ đến 0.25 điểm.
