Đề thi thử môn Ngữ văn 9 số 12 - có đáp án

[Sen Biển]

Sen Biển mời các em cùng giải Đề thi thử môn ngữ văn 9 số 12 - có đáp án. Chúc các em làm bài tốt.

PHẦN I. ĐỌC – HIỂU

Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu:

(1) Bông lau, sậy đẹp nhất là lúc đang tàn, lúc đang phai. (2) Dường như có vài thứ giống vậy, như mùa thu, pháo hoa, giao thừa, tiếng chuông chùa ... lúc đẹp là lúc mất. (3) Chẳng hiểu đẹp để mất hay vì biết sẽ mất nên đẹp. (4) Gió chướng thông ngọn thì bông sậy lìa cây, vào khi ngọt ngào và mỹ miều nhất, rút lui, buông bỏ vào lúc vinh quang nhất. (5) Nên tôi, trong vai người đứng ngắm phải ngẩn ngơ nhớ tiếc. (6) Đôi lúc nghĩ, có người nào dám và được rời đi nhẹ nhõm như cái bông sậy nhỏ nhoi này?
(Trích Chập chờn lau sậy ... - Nguyễn Ngọc Tư, Bánh trái mùa xưa, NXB Hội Nhà văn, 2012, tr. 93-94)

Câu 1: Chỉ ra câu chủ đề của đoạn văn.

Câu 2: Xác định và gọi tên thành phần biệt lập trong câu (2).

Câu 3: Tìm từ láy trong câu (6).

Câu 4: Em hiểu như thế nào về nội dung của đoạn văn?

( Ảnh sưu tầm internet)

PHẦN II. LÀM VĂN

Câu 1: (3,0 điểm)
Đại dịch Covid - 19 đã buộc con người thay đổi một số thói quen trong cuộc sống.

Em hãy viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ về vấn đề trên.

Câu 2:
Cảm nhận của em về đoạn thơ sau:

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng.

(Trích Ánh trăng - Nguyễn Duy, Ngữ văn 9, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr.156)
----------------Hết----------------

Mời các em xem phần gợi ý đáp án và các bài văn mẫu dưới phần bình luận. Đừng quên ghé thăm vnkienthuc.com mỗi ngày nhé!

Sen Biển( biên soạn)

 

[Sen Biển]

GỢI Ý ĐÁP ÁN
PHẦN I. ĐỌC – HIỂU

Câu 1: Câu chủ đề của đoạn văn: Bông lau, sậy đẹp nhất là lúc đang tàn, lúc đang phai.

2 - Thành phần biệt lập trong câu (2): “Dường như”

- Tên gọi: Tình thái
3 Từ láy trong câu (6): nhẹ nhõm, nhỏ nhoi

4 Đây là một câu hỏi mở. Học sinh nêu cách hiểu của cá nhân. Cần lí giải thuyết phục, hợp lí. Sau đây là gợi ý:

- Từ đặc điểm đẹp đẽ mà mau tàn của cây lau sậy, tác giả bộc lộ tình yêu với cái đẹp và suy tư về thái độ sống hết mình.

- Sự tiếc nuối và trân trọng cái đẹp.

- Lựa chọn thái độ sống tích cực, không chìm đắm trong danh lợi.

PHẦN II. LÀM VĂN

Câu 1

* Về hình thức

- Xác định đúng yêu cầu cần nghị luận.

- Bài viết đảm bảo đầy đủ bố cục 3 phần: mở bài, thân bài, kết bài.

- Bài làm sử dụng linh hoạt các thao tác lập luận, không mắc lỗi chính tả, lỗi diễn đạt, lỗi ngữ pháp

- Bài làm sáng tạo và giàu cảm xúc.

* Về nội dung

a. Xác định vấn đề cần nghị luận

Đại dịch Covid-19 đã buộc con người thay đổi một số thói quen trong cuộc sống.

b. Triển khai vấn đề

* Giải thích

- Thói quen là những hành động có tích lặp đi lặp lại trong đời sống, trở thành một phần tích cách của con người.

- Đại dịch Covid-19 là một đại dịch bệnh truyền nhiễm với tác nhân là virus SARS-CoV-2, đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu. Khởi nguồn vào cuối tháng 12 năm 2019 với tâm dịch đầu tiên được ghi nhận tại thành phố Vũ Hán thuộc miền Trung Trung Quốc.

=> Thói quen được hình thành do tác động của hoàn cảnh sống. Đại dịch Covid-19 đã làm thay đổi một số thói quen trong cuộc sống.

* Bàn luận

- Nhiều thói quen đã được điều chỉnh theo hướng tích cực hơn

+ Dạy và học chủ động hơn: Chuyển từ cách dạy và cách học truyền thống sang dạy và học trực tuyến, yêu cầu giáo viên và học sinh phải làm việc nhiều hơn, phải chủ động và tích cực hơn.

+ Chọn lối sống đơn giản, hướng đến giá trị thực sự cần thiết: không tụ tập sau giờ làm tiết kiệm thời gian và tài chính. Người dân hạn chế tụ tập ở những tụ điểm giải trí đông người: quán bar, quán hát…

+ Có nhiều thời gian để quan tâm và hiểu nhau hơn, tăng sự tương tác và biết quý trọng thời gian dành cho nhau, tạo ra sự gắn kết gia đình nhiều hơn, đồng thời hình thành nên các thói quen tốt như chơi với con cái, chăm đọc sách, tập thể dục, tự giải trí ở nhà…

+ Nâng cao ý thức tự bảo vệ bản thân trước dịch bệnh, thể hiện trách nhiệm với cộng đồng.
- Nhiều thói quen tiêu cực cũng xuất hiện

+ Trì trệ trong đời sống cá nhân, lười lao động, vận động.

+ Tiêu tốn thời gian vào những việc vô bổ.

* Bài học nhận thức và hành động

Cần tỉnh táo để nhận biết đúng – sai và duy trì các thói quen tích cực.

2 * Về hình thức

- Xác định đúng yêu cầu cần nghị luận.

- Bài viết đảm bảo đầy đủ bố cục 3 phần: mở bài, thân bài, kết bài.

- Bài làm sử dụng linh hoạt các thao tác lập luận, không mắc lỗi chính tả, lỗi diễn đạt, lỗi ngữ pháp.

- Bài làm sáng tạo và giàu cảm xúc.

* Về nội dung

a. Xác định vấn đề cần nghị luận

Tình huống gặp trăng giúp con người thức tỉnh.

b. Triển khai vấn đề

b.1. Mở bài

- Giới thiệu đôi nét về tác giả, tác phẩm
- Giới thiệu vị trí, nội dung của đoạn thơ cần cảm nhận

b.2. Thân bài

* Tình huống con người gặp lại vầng trăng

- Nhà thơ đã đặt con người vào một biến cố thường thấy trong đời sống đô thị: “Thình lình đèn điện tắt/ phòng buyn-đinh tối om”.

- Động từ “vội” diễn tả chân thực khao khát giải phóng, mở cửa tâm hồn của con người trong không gian tối tăm, tù túng.

- Biện pháp tu từ đảo ngữ trong câu thơ “đột ngột vầng trăng tròn” gợi cảm giác ngỡ ngàng, bất ngờ của con người khi gặp lại vầng trăng.

-> Khổ thơ là một bước ngoặt quan trọng: thức tỉnh tâm hồn của người lính.

* Cuộc gặp gỡ giữa con người và vầng trăng

- Điệp từ “mặt” gợi giây phút con người đối diện với vầng trăng. Trong phút chốc, vầng trăng đã gọi về trong tâm trí người lính bao kỉ niệm của những năm tháng gian lao, bao hình ảnh của thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu.

- Từ láy “rưng rưng” diễn tả chân thực nỗi xúc động, bồi hồi của con người khi gặp lại gương mặt thân quen của người bạn tri kỉ, tình nghĩa.

- Cuộc sống hiện tại như ngừng lại để con người soi vào quá khứ, soi vào chính mình:

+ Giọng thơ trầm lắng, chậm rãi cùng các điệp ngữ như dồn về những lớp sóng của hoài niệm.

+ Những không gian quen thuộc “đồng, sông, bể, rừng” hiện về trong tâm tưởng nhân vật trữ tình, nhắc nhở về một thời thơ ấu, thời trưởng thành, thời chiến tranh… từng gắn bó, chan hòa với thiên nhiên, đất nước.

* Cảm nhận nghệ thuật của đoạn thơ

- Thể thơ 5 chữ.

- Chỉ viết hoa chữ cái đầu trong mỗi khổ thơ.
- Sử dụng các biện pháp nghệ thuật kết hợp với các từ láy gợi hình gợi cảm.

- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa phương thức biểu cảm và tự sự…

b.3. Kết bài:

- Khái quát giá trị nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ.

Sen Biển( biên soạn)

 

[Sen Biển]

Bài văn mẫu

Câu 1: (3,0 điểm)
Đại dịch Covid - 19 đã buộc con người thay đổi một số thói quen trong cuộc sống.

Em hãy viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ về vấn đề trên.

Bài làm

Dịch Covid-19 đến thời điểm này đã ảnh hưởng đáng kể đến đời sống của nước ta, gây ra những hệ lụy không nhỏ dù chưa thể thống kê bằng các con số. Tuy vậy, nhìn ở góc độ tích cực, dịch bệnh này có thể tác động đến một số mặt của từng cá nhân, từng gia đình, thậm chí cả cộng đồng. Đây có thể là một khía cạnh của hiện tượng “cái khó ló cái khôn” mà cũng là một hình thức tự thích nghi trong hoàn cảnh đặc biệt.

Trước hết, về mặt kinh tế, dịch Covid-19 đã gây ra những thiệt hại có thể không phải chỉ khắc phục được trong thời gian ngắn. Nhưng dịch bệnh này đã chỉ ra khá rõ những hạn chế, thậm chí khuyết tật của nền kinh tế. Chẳng hạn, trong sản xuất nông nghiệp thì chưa đề cao quy hoạch vùng, còn chạy theo phong trào, ít chú ý đến lợi thế so sánh; biết là lệ thuộc đầu ra từ phía Trung Quốc nhưng biện pháp khắc phục ít được chú ý một cách triệt để nên dẫn đến việc phải “giải cứu” liên tục. Hay trong chế biến, từ “giải cứu” đã gợi mở cho một số người hướng sản xuất những mặt hàng mới, gắn sản xuất nông nghiệp và chế biến, mà bánh mì thanh long, bánh tráng thanh long, bún dưa hấu… là những sản phẩm nổi bật. Việc phải tổ chức lại sản xuất, kinh doanh, chú trọng nhiều hơn đến quản lý rủi ro… cũng được nhiều doanh nghiệp quan tâm và thực hiện. Cả trong điều hành kinh tế vĩ mô, chắc chắn cũng có những tác động để có sự điều chỉnh phù hợp hơn trong thời gian tới.
Trong đời sống xã hội, nhiều hoạt động, thói quen đã được điều chỉnh theo hướng tích cực hơn. Như trong giáo dục, với cách dạy và học truyền thống, một bộ phận giáo viên và học sinh, sinh viên có tâm lý thụ động, lặp lại, một chiều, nhưng việc phải nghỉ học dài ngày, nhiều trường đã tổ chức dạy và học trực tuyến. Đây là một cơ hội để cả người dạy và người học phải điều chỉnh, đổi mới. Giáo viên không thể dùng một giáo án để dạy cho nhiều lớp, không thể chỉ có dạy mà ít quan tâm đến phản hồi và sự tiếp thu của người học, bởi cách dạy trực tuyến buộc thầy và trò phải làm việc nhiều hơn, phải chủ động và tích cực hơn, nếu muốn kết quả học tập thực sự khả quan. Hay việc giãn thời gian học quá lâu, buộc ngành giáo dục phải có những tính toán sao cho linh hoạt nhằm bảo đảm an toàn cho học sinh mà không phá vỡ các mục tiêu của năm học.

Đối với thói quen của nhiều người, sau giờ làm việc hay bù khú bạn bè, cà phê hoặc nhậu nhẹt có thể coi là một biểu hiện chưa mấy tích cực. Bởi số người lãng phí thời gian vào những việc này là không ít, chưa kể không tiết kiệm về tài chính và ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Nhưng dịch Covid-19 đã hạn chế gần như tối đa số người tụ tập, kể cả đi bar, hát karaoke… Việc “lập hội” tán dóc với nhau của các “hội bà tám” cũng giảm hẳn. Trong việc ăn uống, thói quen uống chung nhau ly bia, ly rượu, gắp thức ăn cho nhau, chấm chung chén chấm, uống xong thì bắt tay nhau… giờ cũng vắng hẳn, từ đây có thể tập dần một thói quen mới lịch sự hơn, vệ sinh hơn.

Thói quen hiếu kỳ, chen chân vào đám đông cũng giảm rõ rệt vì hầu như ai cũng ý thức được rằng ở đám đông đó đầy rủi ro nhiễm bệnh. Hay ở các chỗ đông người, trong các không gian công cộng, việc “đi nhẹ nói khẽ” cũng được thể hiện nhiều hơn, không chỉ từ sự tự điều chỉnh mà còn do… vướng cái khẩu trang!
Việc hạn chế la cà, tụ tập gắn liền với việc dành thời gian cho gia đình và bản thân nhiều hơn, có thể tác động đến việc tạo ra sự gắn kết gia đình nhiều hơn, đồng thời hình thành nên các thói quen tốt như chơi với con cái, chăm đọc sách, tập thể dục, tự giải trí ở nhà…
Hoặc thái độ có trách nhiệm với cộng đồng cũng được đề cập nhiều, khi một hành vi gây nguy hiểm cho nhiều người có thể bị lên án mạnh mẽ. Một khi có ý thức tốt về điều này thì thái độ với bản thân sẽ tích cực hơn.
Điểm rõ nhất có thể thấy là ý thức về vệ sinh và tự bảo vệ sức khỏe của bản thân của từng người được nâng lên. Thói quen ít rửa tay hoặc rửa tay qua loa vốn có ở nhiều người giờ được tác động mạnh mẽ để thay đổi; việc đưa tay chạm vào bề mặt đồ vật rồi thoải mái chạm vào người, cọ vào mắt vào miệng… vốn có thói quen gần như vô thức cũng được cân nhắc để hạn chế hơn; hay một số người vô ý khạc nhổ giờ phải đeo khẩu trang cũng tự kiềm chế thói quen đó
Khi được khuyến cáo phải tăng sức đề kháng để chống lại Covid-19, không ít người chú trọng việc tập thể dục thường xuyên, lựa chọn các thực phẩm giàu dinh dưỡng, đó là cũng là một biểu hiện tốt. Nhiều người cũng quan tâm việc giữ gìn vệ sinh môi trường, nhất là chú ý dọn dẹp sạch sẽ nơi ở, nơi làm việc của mình. Tích cực hơn, thói quen này cũng có xu hướng tác động, thúc đẩy đến người khác nhiều hơn, tức là làm lan tỏa nhiều hơn để nhiều người cũng thay đổi hơn.
Dĩ nhiên, thói quen thường được hình thành trong một thời gian dài, qua một đợt dịch bệnh thì khó làm chuyển biến căn bản nhưng rõ ràng với nhiều người, chính thời gian này sẽ làm họ tự ý thức hơn, tự bảo vệ hơn, bước đầu có thể tạo nên những thói quen mới. Không chỉ vậy, trải qua một thời gian khó khăn, phải ứng phó với nhiều thử thách, có thể một số người sẽ có thái độ sống tích cực hơn, biết quan tâm đến người khác hơn, biết tự chăm sóc bản thân hơn, biết cách phòng tránh các rủi ro cao hơn… Không ai mong muốn có dịch bệnh để làm thay đổi các thói quen chưa tốt, nhưng qua đây, sự thích nghi đã hình thành nên nếp sống mới tốt hơn thì cũng nên ghi nhận đó là một khía cạnh tích cực của một rủi ro!

Sen Biển ( biên soạn)

 

[Sen Biển]

Câu 2:
Cảm nhận của em về đoạn thơ sau:

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng.

(Trích Ánh trăng - Nguyễn Duy, Ngữ văn 9, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr.156)

Bài làm

Hình ảnh vầng trăng từ xưa đến nay luôn gần gũi, gắn bó với con người Việt Nam. Trăng rằm tháng tám, trăng tròn vành vạnh mỗi ngày rằm... ánh trăng chiếu sáng từ nhà ra ngõ... Cũng chính bởi sự gần gũi như vậy mà đây là hình ảnh đi vào những tác phẩm văn học của các thi sĩ như một nguồn cảm hứng đặc biệt. Nguyễn Duy cũng tìm thấy nguồn cảm hứng thi ca qua hình ảnh vầng trăng với một thi phẩm đặc sắc "Ánh trăng". Bài thơ là thông điệp, triết lí mà tác giả muốn gửi gắm. Điều này được thể hiện rõ nhất qua đoạn thơ:

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
Như là đồng là bể
Như là sông là rừng"

Khi đất nước hòa bình, khi hoàn cảnh sống của con người thay đổi, đó là lúc suy nghĩ của con người cũng thay đổi. Khi được sống hòa mình với ánh điện, cửa gương, với những tiện nghi đủ đầy, xa rời với thiên nhiên, vầng trăng lúc này như người dưng qua đường, xa lạ không quen biết. Vầng trăng xưa kia đã trở thành dĩ vãng, đã trở thành những hoài niệm trôi vào quên lãng của con người. Vầng trăng vẫn thế, vẫn vẹn nguyên nghĩa tình, không thay đổi nhưng con người giờ đây đã đổi thay. Con người đã dửng dưng, lạnh nhạt đến vô tình với quá khứ nghĩa tình.
Mạch cảm xúc của nhân vật thay đổi khi xuất hiện một tình huống bất ngờ:

"Thình lình đèn điện tắt
Phòng buyn - đinh tối om
Vội bật tung cửa sổ
Đột ngột vầng trăng tròn"

Một hoàn cảnh bất ngờ, con người khẩn trương, vội vàng bật tung cửa sổ. Người và trăng gặp gỡ nhau. Và mạch cảm xúc tiếp tục được thể hiện ở những câu thơ tiếp theo:

"Ngẩng mặt lên nhìn mặt
Có cái gì rưng rưng
Như là đồng là bể
Như là sông là rừng"

Mặt đối mặt, ở đây ta hiểu mặt chính là mặt trăng và mặt người. Cả hai cùng đối diện với nhau. Con người lúc này có cảm xúc rưng rưng, như tất cả quá khứ ùa về. Đó là sự thức tỉnh sau những quên lãng của quá khứ nghĩa tình. Đối diện với vầng trăng, con người nhận ra sự thờ ơ, vô cảm của mình bấy lâu nay, tất cả quá khứ chợt ùa về trong xúc cảm rất đỗi thân thương.

Tám câu thơ trên nói riêng hay cả bài thơ nói chung chính là những xúc cảm rất đỗi chân thực về những thông điệp mà Nguyễn Duy muốn gửi gắm đến với độc giả. Mượn hình ảnh vầng trăng để nói lên cách sống, lối sống, suy nghĩ của một bộ phận con người trong xã hội hiện đại, thờ ơ, vô cảm với xung quanh, với quá khứ và hiện tại.

Sen Biển( biên soạn )