T
Tuyền Nguyễn
Guest
Còn ba cây số nữa thì đến làng T.L. Trước mắt Hưng, những cánh đồng bát ngát, lúa vừa trổ bông chuyển mình nhè nhẹ, rì rào trong gió sớm. Từng đàn cò trắng bay nhanh giữa bầu trời xanh thẳm. Những áng mây hồng trôi lờ đờ, chốc chốc đến che khuất ánh mặt trời ban mai in thành những bóng đen chạy dài trên ruộng lúa. ở bãi cỏ đầu làng, mấy chú bé thả trâu thành đàn, chụm đầu vào nhau chuyện trò rối rít. Hưng lắng tai nghe câu được câu mất:
- Ta phất hai đèn ngôi sao thật đẹp.
- Thêm một tấm ảnh Bác nữa nhé.
- A để tao đi mua giấy cho.
- Chết quên mất! Thằng Cu Nghĩa phải chờ anh Lương cắt cho hai con bồ câu trắng nữa chứ! Để tao cho giấy...
Hưng thầm đoán: có lẽ chúng định tổ chức liên hoan thiếu nhi toàn xã. Bất giác Hưng cảm thấy bồn chồn quá đỗi. Một ngày xa xưa, sáu năm về trước, Hưng từ biệt quê nhà nhập ngũ. Từ ngày ấy đến nay, Hưng không thư từ gì được cả. Đình chiến, Hưng nhận được tin nhà báo cho hay Hưng đã có cháu gái. Hôm nay đi công tác, Hưng được phép tranh thủ về thăm gia đình.
“Con bé Xa”. Vợ Hưng đặt tên cho con gái mình cái tên thật là độc đáo. Có lẽ vì xa chồng, lo cho con phải xa bố mà người con gái hiền lành, thùy mị đó đã đặt cho con gái mình một cái tên tuy hiền lành đơn giản nhưng nghe có vẻ mỉa mai và thầm trách.
Hưng không thể nào hình dung được con bé Xa như thế nào cả. Nó có lớn bằng chú bé đang lững thững dắt trâu đi bên bờ ruộng kia không? Nó có chịu xâu lỗ tai rồi đeo vào đấy hai cái cọng lác để sau này đeo trầm, đeo hoa như mẹ nó hay không? Nó đã đi học lớp vỡ lòng, đã đánh vần được hai tiếng “bố, mẹ” hay chưa? Hay là nó vẫn ngày hai bữa ngồi đuổi gà cho mẹ phơi lúa, hoặc quỳ gối bên thềm nhà bắt chấy cho bà nội? Cuối cùng có một điều chắc chắn nhất là bây giờ Hưng về, nó sẽ không nhìn được Hưng là bố nó. Không biết vợ Hưng ở nhà có nói gì về Hưng cho nó biết hay chưa...
Đang miên man theo những ý nghĩ quay cuồng trong đầu óc thì băng vải đỏ trước cổng làng đã đập vào mắt Hưng: “Nhiệt liệt chào mừng Ngày kỷ niệm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa lần thứ 10 - 2/9/1955”. Hưng mới nghĩ ra việc bàn bạc của mấy chú bé mà Hưng vừa gặp.
Trên đường làng râm mát, Hưng thả một vai ba lô, mở cúc áo cổ, cầm chiếc mũ nan trên tay, rảo bước. Những con đường làng, từng hàng tre dẫy mít Hưng vẫn còn nhớ lắm, dù sáu năm qua, xóm làng đã thay đổi nhiều vì khói lửa chiến tranh. Lũy tre làng ngày xưa cao vút, rậm rịt bây giờ lưa thưa những cành tre non xanh nhỏ bé, những búp măng vừa mới nhú lên vươn dài thẳng ngọn. Một vài cây mít đã cụt cành trụi lá bên những gốc xoan nát dập vì bom na-pan và mảnh đạn đại bác, dân làng đã chất thành đống. Cây bàng trước nhà Hưng hình ai mới vừa vun gốc. Chiếc cầu ao năm xưa Hưng bắc dọc hai gốc tre già nay đã thay bằng hai tấm ván ghép lại vững vàng trên mặt nước trong xanh lăn tăn những cánh bèo.
Một chú bé, đầu đội chiếc mũ nồi bạc phếch đang ngồi câu cá. Nghe tiếng chân người, nó ngẩng đầu lên nhìn Hưng. Nó reo lên: “A! Anh Hưng đã về!”. Nó vội vàng đứng dậy chạy lại cầm tay Hưng. Hưng đưa tay xoa đầu nó, lật ngược chiếc mũ nồi ra sau ót. Nghĩ mãi Hưng mới nhớ ra nó là thằng Sinh con ông Bảy ở xóm dưới. Nó đưa Hưng vào nhà rồi cắm đầu chạy thẳng, không nói gì với Hưng cả. Cánh phên cửa vẫn còn để trống, trong nhà không một bóng người. Hưng đặt ba lô xuống giường, vào bếp lấy nước uống.
Bà con hàng xóm đi làm đồng chưa ai về, bốn bề vắng vẻ. Nhà bên cạnh mấy con gà con đang luẩn quẩn theo tiếng tục tục của gà mẹ dẫn đi tìm mồi. Con chó vàng nhỏ bé ở đâu cũng chạy về ăng ẳng mấy tiếng rồi lủi vào buồng nằm quay mõm trở ra nhìn Hưng sòng sọc. Mặt trời đã lên cao, bóng cau trước cửa đã thu dần vào tận gốc. Mấy con gà choai khát nước rủ nhau vào hè nhúng mỏ vào chậu nước rửa bát nhắp lấy nhắp để rồi nằm phủ lông phủ cánh trong đám cát trước nhà bụi tung tung mù mịt.
Hưng thơ thẩn quanh vườn đưa mắt nhìn lên những buồng chuối quả to tròn xinh xắn. Gốc đu đủ đầu sân đeo quanh mình những chùm quả hoe hoe vàng, mát mát. Hàng cau anh trồng ngày trước đã lên cao, mập mạp, lá xanh um rũ bóng xuống góc vườn. Một cơn gió thoảng qua tạt vào người anh mát rượi, những nhánh lá kè rung rinh đập vào nhau nghe xành xạch.
Vợ Hưng đi chợ về đến đầu làng đã nghe bà con bàn tán xôn xao về việc Hưng đề. Chị rảo bước về nhà, không phải nghỉ chân ở gốc đa đầu làng như thường lệ. Mồ hôi dán chặt những sợi tóc mai ở vừng trán, từng giọt lăn dài trên gò má ửng hồng của chị. Một tay giữ đầu gánh, một tay sửa lại vành khăn vấn tóc, hai chân chị thoăn thoắt trên đường làng. Chị tạt vào nhà mẹ vay thêm mấy quả trứng gà. Bà cụ Hưng cũng đã hay tin Hưng về đang hối hả cho hai con lợn ăn xong để sang nhà hỏi thăm Hưng.
Con bé Xa cũng có ở đấy. Chị bảo Xa:
- Xa ơi, con không về bố à?
Con bé ngơ ngác nhìn mẹ. Nó chạy lại níu một đầu gánh của chị, lấy ra tấm bánh đa ăn ngon lành. Như sực nhớ việc gì, chị bảo Xa:
- Xa, bố con về ở nhà rồi đấy. Bố chưa chết đâu, Xa ạ! Mau về nhà bố cho kẹo ngon lắm.
Con bé vẫn nhe răng cắn quanh rìa tấm bánh đa, nhai rào rạo. Nó cũng theo mẹ và bà chạy về nhà mồm nhai nhóp nhép, nói lau láu: “Bố đâu, mẹ! Bố đâu, bà!” không cần đi ngả trước, nó chui qua hàng rào vào ngay vại nước, kéo gáo nốc một hơi nước lã ngon lành. Nó kéo vạt áo lau những giọt nước chảy dài trên mép. Tấm áo của nó cũng đầm đìa mồ hôi và nước lã.
Nghe tiếng cười Hưng giật mình quay lại. Mẹ và vợ Hưng bước vào. Chuyện trò tíu tít. Mẹ Hưng hỏi thăm con tình hình sức khỏe. Vợ Hưng cũng nhìn chồng, chào anh một vài câu rồi vội vã đi làm cơm trưa. Hưng nhìn mãi vào con bé Xa. Nó cũng đứng nhìn anh không chớp. Mẹ Hưng bảo: “Đấy, con bé Xa của mày đấy! Đến tháng chạp năm nay thì tròn 7 tuổi. Bố không biết mặt con con cũng chưa hề biết mặt bố. Bây giờ bố con cứ nhìn nhau mãi vậy à!”.
Hưng nhếch mép cười. Anh mở ba lô lấy gói kẹo mua ở bến ô tô đưa cho nó. Nó không nói năng gì cả, quay lưng chạy vào bếp.
Vợ Hưng ở trong buồng nói với ra: “Để ít hôm nữa rồi mà xem. Đừng tưởng nó hiền!”.
Mẹ Hưng phe phẩy chiếc quạt nan, những sợi tóc bạc phơ vờn bay trước vừng trán nhăn nheo đen sạm của bà. Bà bắt đầu kể cho Hưng nghe câu chuyện về con bé Xa, đứa cháu gái độc nhất của bà.
Thầy Hưng mất từ ngày ngày Hưng còn ẵm ngửa. Hưng lớn lên không biết mặt thầy. Mẹ Hưng vẫn ở giá nuôi con từ ngày ấy đến nay. Năm nay Hưng 26 tuổi rồi. Đầu năm 1949, bà cưới vợ cho Hưng. Tháng 6 năm ấy, Hưng nhập ngũ. Biền biệt sáu năm trời, hôm nay Hưng mới trở về thăm mẹ. Chị Hòa lấy Hưng từ năm 18 tuổi. Hưng đi được sáu tháng thì chị đẻ được một cháu gái. Cảnh nhà thật túng bấn. Ra vào, qua lại cũng chỉ có mẹ Hưng và chị. Công việc nhà cửa ruộng nương chị phải đảm đương hết. Bà cụ chỉ ở nhà trông cháu, chăm nom gà lợn.
Đẻ con đã 3, 4 tháng rồi mà chị chưa đặt cho nó một cái tên gì cả. Một hôm anh Sáu bên cạnh nhà sang chơi hỏi: “Chị đã lấy giấy khai sinh cho cháu chưa! Đặt tên gì đấy?”.
Chị vừa cười vừa nói, nửa đùa nửa thật:
“Suốt ngày xa mẹ, hàng năm hàng tháng chẳng thấy mặt cha. Tôi định đặt cho nó cái tên Xa, nghe có được không anh Sáu?”.
Sáu cười xòa: “Tên gì lại không được, tùy chị thôi! Nhưng đặt cho nó tên Xa thế nhỡ nay mai anh Hưng về thì sao!”.
Chị Hòa đỏ bừng mặt mũi. Con bé cựa mình khóc o oe, chị chạy lại giường bế con cho con bú.
Mẹ Hưng đang ngồi bên thềm nhai trầu móm mém nghe chừng đắc ý, cũng thêm vào: “ừ, mẹ nó đặt tên Xa được đấy. Mai sau có lớn lên cho học nghề kéo sợi, dệt vải, làm bạn với cái xa, cái cửi”.
Chị Hòa mỉm cười sung sướng, đưa tay vuốt nhẹ mấy sợi tóc mềm phất phơ trước trán con. Về sau cả làng đến chơi ai cũng gọi con bé Xa! con bé Xa! mà cũng không biết gì về cái tên độc đáo ấy. Chỉ có một mình anh Sáu biết rõ đầu đuôi nhưng anh cũng ít nói chuyện với bà con xóm làng. Mỗi lần gọi đến tên con bé Xa là chị Hòa lại càng nhớ đến chồng. Có đêm nằm thao thức mãi chị bỗng thấy lo lo cho chồng. Không biết ở đâu, làm gì mà chẳng có tin tức thư từ gì cả.
Nuôi con được bốn tháng thì Hòa ốm nặng. Mẹ Hưng đưa con bé Xa về bên nhà để bà chăm sóc cho nó bú nhờ sữa của chị Sáu ở bên hàng xóm. Cũng từ đó, con bé Xa không về ngủ với mẹ nó nữa. Ban ngày chạy qua chạy lại coi thóc đuổi gà, tối đến Xa lại chạy về ngủ với bà. Đã mấy lần vợ Hưng đem quà bánh dỗ dành nó nhưng không kết quả gì.
Năm 1950, giặc chiếm đóng Kim Bảng. Bọn ngụy binh sớm chiều lùng lội, điều tra soát xét nhà này nhà nọ. Để tránh tiếng cho gia đình thường ngày chị Hòa phải dặn con bé Xa: “Có ai hỏi bố đâu, con nói là bố cháu chết rồi nghe không!”. Con bé Xa lại hỏi mẹ: “Bố con đi đâu rồi hả mẹ!”.
Chị lại trả lời: “Bố con chết rồi!”.
Con bé vẫn chưa biết gì, nhoẻn miệng cười hồn nhiên, để lộ hai hàm răng nhỏ đều đều, trắng nõn. Mẹ Hưng cũng thường dặn dò nó như thế. Nó quen dần, mỗi khi ai hỏi bố nó trả lời gọn lỏn: “Bố cháu chết rồi!”...
Bà vừa kể đến đây thì ngoài có tiếng trẻ gọi nhau chí chóe:
- Mau đi chúng mày, vào đây xem bố cái Xa mới về.
- Có anh bộ đội mới về nhà mày phải không Xa?
Lũ chúng kéo nhau vào chật cả sân. Tiếng con bé Xa lau láu: “Anh bộ đội cho tớ kẹo nhiều lắm. Anh có cả cái khăn vải dù xanh nữa, đẹp lắm”. Vừa nói nó vừa đưa tay chỉ gói kẹo của Hưng đặt trên bàn.
Vợ Hưng trong bếp bước ra đưa tay cầm mấy chiếc kẹo phát cho lũ trẻ. Con bé Xa được một chiếc bánh đậu xanh bọc giấy bóng, nhưng nó cầm lấy xong đem đặt ngay lại góc bàn, nói với bà:
- Cháu không ăn cái này. Cái kẹo ngon hơn.
Hưng nhổm dậy đặt vào lòng bàn tay nó hai chiếc kẹo “nu ga” vấn giấy màu. Nó vội vàng ngoảnh mặt ra xa, lùi vào góc nhà đứng nhìn Hưng. Mẹ Hưng phải với tay đút vào mồm nó chiếc kẹo chanh bà vừa bóc dở.
Đến bữa cơm, Hưng ngồi bên vợ đối diện với con bé Xa. Nó ngồi bên cạnh bà, đôi đũa cầm chống ngược, lều khều, thỉnh thoảng đưa mắt nhìn Hưng như thăm dò thái độ. Đã mấy lần Hưng lặng lẽ gắp thức ăn bỏ vào bát nó nhưng con bé tính ý gắp bỏ ngay cho bà nó, kèm thêm một câu:
- Miếng thịt của anh bộ đội đấy!
- Miếng trứng của anh bộ đội đấy!
Cứ như thế mãi cho đến hết bữa cơm. Hưng ngồi nhìn con âu yếm không làm thế nào bỏ cho nó miếng thức ăn nào cả. Vợ Hưng, mẹ Hưng cũng lúng túng không biết làm sao được nữa. Có lần Hưng hơi bực mình nói với vợ:
- Thế ai bảo nói dối nó làm gì! Bảo rằng bố nó đi vắng có được không?
Vợ Hưng biết ý làm hiền với chồng:
- Không nói thế để bọn tề nó quầy à!
Mẹ Hưng thêm vào:
- Tao cũng có ngờ đâu con bé nó kỳ cục thế bao giờ! Bà phe phẩy quạt nan, quạt cho con bé.
Hưng ngồi ưỡn người trên ghế nhìn con bé Xa đang uống nước ừng ực. Hưng suy nghĩ mãi không biết tìm cách gì để kéo sát con bé lại gần mình. Cuối cùng Hưng đứng dậy mở ba lô lấy ra quyển họa báo Hình ảnh Việt Nam Hưng Định mua về làm quà bà con. Mẹ Hưng, vợ Hưng cũng chụm đầu vò trang họa báo có in hình cao xạ pháo của ta đang tiêu diệt máy bay địch ở Điện Biên Phủ.
Hưng cố ý giơ cao tấm bìa có hình anh bộ đội bế em bé trên tay cười âu yếm để con bé Xa. Con bé Xa ngồi trên bậc cửa mở to cặp mắt bồ câu đen lánh tròn xoe nhìn vào trang báo nhưng nó vẫn không chịu tiến tới bước vào. Thỉnh thoảng nó liếc mắt nhìn Hưng, gặp phải đôi mắt sâu và đen của Hưng cũng đang hiền từ nhìn nó. Có một lần Hưng cầm tấm ảnh trên tay định tiến lại gần nó. Anh bảo:
- Xa, lại đây bố cho xem ảnh Bác Hồ, đẹp không?
Nó chỉ vụt đưa mắt nhìn lên chiếc ảnh Bác trên tay Hưng rồi quay đầu chạy thẳng về nhà.
Từ bé đến giờ nó vẫn ngủ với bà. Ba đêm nay không đêm nào mẹ Hưng không nhắc đến Hưng, bố nó. Một hôm nó hỏi bà:
- Thế bố cháu có đi nữa không bà?
Đưa tay vuốt lại mấy sợi tóc rối trên đầu Xa, bà nói:
- Mai bố cháu đi rồi. Năm sau bố cháu lại về. Mai bà dẫn cháu sang tiễn bố nhá.
Con bé lại rúc rúc trong lòng bà, không nói gì cả. Một lúc sau, nó nghểnh cổ lên hỏi bà:
- Sao bố thằng Nam lại ở nhà mãi thế hả bà! Bố thằng Nam cũng có quyển ảnh Bác Hồ đẹp lắm!
Bà lại ôm cháu vào lòng giảng giải. Câu chuyện bà cháu thỉ thỉ đến nửa đêm chưa dứt...
Sáng hôm nay, vợ Hưng không đi làm đồng. Chị ở nhà soạn cơm nước tiễn đưa Hưng về đơn vị. Mẹ Hưng cũng dậy từ sớm sang giúp Hưng sắp xếp ba lô chăn màn. Trong gian nhà tranh nhỏ bé, ba bóng người chập chờn dưới ánh đèn dầu mờ mờ trong cái ánh sáng ban mai chưa hoàn toàn xuất hiện. ánh lửa hồng của vợ Hưng làm cơm trong bếp soi sáng một góc nhà. Mái tóc chị còn vài sợi rối tung sau một đêm dài tâm sự không ngủ nhưng đôi gò má chị vẫn tươi hồng trong ánh lửa bập bùng. Trên vầng trán chị bỗng hiện ra rõ nét những nếp nhăn dài. Chị quay ra hỏi mẹ Hưng:
- Cái bé Xa chưa sang hở bà.
Mẹ Hưng ngoài vườn vừa bước vào cầm trên tay mấy tàu lá chuối:
- Còn sớm quá, thức nó dậy làm gì. Thôi bây giờ mày sang gọi nó về được rồi đấy!
Hưng đang sửa lại quai ba lô, vội ngẩng lên bảo vợ:
- Này, mình vào buồng lấy mấy chiếc kẹo tôi để dành trong đó. Dỗ dành chưa chắc nó đã chịu về đâu!
Chị vừa quay ra thì con bé Xa đã đứng sau lưng chị, nó ngồi xuống bậc cửa nhìn Hưng, hai tay vân vê tà áo. Chị đưa kẹo cho nó. Nó đưa lên mồm nhai rau ráu. Hưng lặng nhìn con không chớp. Con bé chằm chằm nhìn bố. Lần này Hưng đưa tay ra nó vẫn ngồi yên không đứng dậy mà cũng không vụt chạy như mấy hôm trước. Hưng định nhổm dậy ôm nó vào lòng nhưng lại sợ nhỡ ra nó vùng vằng khóc ré làm tiêu tan mất cái không khí lặng im, đầm ấm ấy.
Cơm nước xong xuôi, Hưng ngồi khom lưng cột ca bát vào ba lô sửa soạn lên đường. Con bé Xa vẫn ngồi ở bậc cửa dương đôi mắt tròn xoe nhìn bố. Vợ Hưng lại gần kề tai con nói nhỏ:
- Bố sắp đi rồi. Con lại hôn bố đi!
Con bé quay lại nhìn thẳng vào mặt mẹ nó, nhoẻn miệng cười. Nó đứng thẳng người, chạy đến nhảy phóc lên lưng bố nó, hai tay nó choàng ngang cổ. Hưng giật mình, chiếc ca rơi đánh thịch xuống đất, quay lại nắm lấy tay con. Anh định kề môi vào má nó thì vụt một cái, nó đã giằng khỏi tay anh chạy thẳng một mạch ra tận gốc bàng trước cửa, đứng nhìn vào.
Trên vầng trán ngây thơ trắng mịn lấm tấm mấy giọt mồ hôi. Nó đút ngón tay trỏ vào mồm gỡ mấy tí kẹo còn dính ở kẽ răng. Hai con mắt bồ câu tinh nhanh, đen nhánh trên khuôn mặt thon dài, nho nhỏ. Đôi gò má đầy đặn ửng hồng trong ánh nắng ban mai chiếu thành tia dài qua kẽ lá. Nó giật mình nghểnh cổ lên, một đàn chim sẻ gọi nhau ríu rít trên ngọn bàng xum xuê chuyển mình trong gió sớm. Cúi xuống nhặt một viên đất nhỏ, nó mím môi vụt mạnh. Đàn chim hoảng hốt bay bổng lên cao, rồi lại sà xuống đậu trên những cành bàng ríu ra ríu rít.
Mặt trời lên cao. ánh nắng trưa lui dần ra khỏi cửa. Hưng vội vàng mang ba lô vào người, chào mẹ lên đường. Mẹ Hưng vỗ vỗ mấy cái vào ba lô, dặn dò:
- Thôi, mày đi kẻo nắng. Đừng có nghĩ gì cả, con bé Xa ở nhà có tao lo. ít hôm nữa đưa nó ra trường với lũ trẻ hàng xóm cho nó quen thầy quen bạn...
Vợ Hưng theo chồng ra đến cửa vội vã chạy vào nhà xách gói lá chuối - cơm nếp chị gói từ khuya đưa cho chồng mang theo ăn đường.
Hưng đưa mắt tìm con bé Xa đầu gốc bàng. Con bé thấy Hưng ra, vội lùi lại tận ngõ vào nhà ông Năm bên hàng xóm. Mắt nó vẫn hau háu nhìn Hưng từ đầu đến chân không chớp. Vợ Hưng giơ cao gói cơm nếp gọi con:
- Xa ơi, con không đi với bố à!
Hưng đứng lại nhìn con - Anh móc túi lấy ra gói kẹo giơ lên:
- Đi lại đây bố cho kẹo!
Nó liếc mắt nhìn anh rồi quay sang nói với mẹ nó:
- Không, con không đi. Con ở nhà với bà.
Mẹ Hưng đứng ở cửa nhìn theo, vội thêm vào:
- Cháu không đi, mẹ cháu đi luôn với bố rồi đấy!
Vợ Hưng ửng hồng gò má, đưa tay vuốt mấy sợi tóc mai lởn vởn trước trán. Hưng mỉm cười nhìn vợ, nhìn con âu yếm. Con bé Xa nũng nịu:
- Không, mẹ đừng đi.
Vợ Hưng bước lại gần con. Chị xoa đầu nó. Chị mân mê gài lại chiếc khuya áo mở tung trên ngực nó:
- Con không đi với mẹ à!
- Mẹ đi chợ mua cho con tấm bánh đa - Con bé lại nũng nịu với mẹ.
- Thôi, con ở nhà với bà, mẹ đi mua kẹo cho con nhá!
- Kẹo có rồi. Mẹ mua bánh kia - Con bé Xa cười, nhe hai hàm răng nhỏ đều, trắng nõn...
Trên bãi cỏ đầu làng, mấy chú bé Hưng gặp hôm trước hôm nay đang chụm đầu vào nhau phất đèn lồng, kẻ khẩu hiệu chào mừng ngày mồng 2-9. Hình ảnh con bé Xa lởn vởn trong tâm trí anh. Xa bố từ ngày trong bụng mẹ, lọt lòng, lớn lên 6, 7 tuổi đầu chưa thấy mặt bố. Ngày nay bố về không nhận được bố, không dám xà vào lòng bố như những đứa trẻ khác. Anh thầm chép miệng. Anh chưa được hôn con lấy một lần nhưng hơi ấm của nó còn chạy mãi khắp người người anh khi nó nhảy phóc lên lưng anh, hai tay nó choàng ngang cổ anh. Bàn tay chai sạn của anh nắm chặt lấy cổ tay búp măng nõn nà của nó. Anh âu yếm lặng nhìn con hàng giờ. Đôi mắt bồ câu đen nhánh ngây thơ của nó cũng chăm chăm nhìn anh trìu mến!
Mặt trời lên cao dần. Gió nồm nam nhẹ thổi rung rinh những nhánh lúa. Mấy con cào cào bên ruộng vụt bay nhanh đập cánh nghe rạch rạch. Hưng xốc lại ba lô rảo bước theo kịp mấy chị bán hàng đi chợ tỉnh.
- Ta phất hai đèn ngôi sao thật đẹp.
- Thêm một tấm ảnh Bác nữa nhé.
- A để tao đi mua giấy cho.
- Chết quên mất! Thằng Cu Nghĩa phải chờ anh Lương cắt cho hai con bồ câu trắng nữa chứ! Để tao cho giấy...
Hưng thầm đoán: có lẽ chúng định tổ chức liên hoan thiếu nhi toàn xã. Bất giác Hưng cảm thấy bồn chồn quá đỗi. Một ngày xa xưa, sáu năm về trước, Hưng từ biệt quê nhà nhập ngũ. Từ ngày ấy đến nay, Hưng không thư từ gì được cả. Đình chiến, Hưng nhận được tin nhà báo cho hay Hưng đã có cháu gái. Hôm nay đi công tác, Hưng được phép tranh thủ về thăm gia đình.
“Con bé Xa”. Vợ Hưng đặt tên cho con gái mình cái tên thật là độc đáo. Có lẽ vì xa chồng, lo cho con phải xa bố mà người con gái hiền lành, thùy mị đó đã đặt cho con gái mình một cái tên tuy hiền lành đơn giản nhưng nghe có vẻ mỉa mai và thầm trách.
Hưng không thể nào hình dung được con bé Xa như thế nào cả. Nó có lớn bằng chú bé đang lững thững dắt trâu đi bên bờ ruộng kia không? Nó có chịu xâu lỗ tai rồi đeo vào đấy hai cái cọng lác để sau này đeo trầm, đeo hoa như mẹ nó hay không? Nó đã đi học lớp vỡ lòng, đã đánh vần được hai tiếng “bố, mẹ” hay chưa? Hay là nó vẫn ngày hai bữa ngồi đuổi gà cho mẹ phơi lúa, hoặc quỳ gối bên thềm nhà bắt chấy cho bà nội? Cuối cùng có một điều chắc chắn nhất là bây giờ Hưng về, nó sẽ không nhìn được Hưng là bố nó. Không biết vợ Hưng ở nhà có nói gì về Hưng cho nó biết hay chưa...
Đang miên man theo những ý nghĩ quay cuồng trong đầu óc thì băng vải đỏ trước cổng làng đã đập vào mắt Hưng: “Nhiệt liệt chào mừng Ngày kỷ niệm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa lần thứ 10 - 2/9/1955”. Hưng mới nghĩ ra việc bàn bạc của mấy chú bé mà Hưng vừa gặp.
Trên đường làng râm mát, Hưng thả một vai ba lô, mở cúc áo cổ, cầm chiếc mũ nan trên tay, rảo bước. Những con đường làng, từng hàng tre dẫy mít Hưng vẫn còn nhớ lắm, dù sáu năm qua, xóm làng đã thay đổi nhiều vì khói lửa chiến tranh. Lũy tre làng ngày xưa cao vút, rậm rịt bây giờ lưa thưa những cành tre non xanh nhỏ bé, những búp măng vừa mới nhú lên vươn dài thẳng ngọn. Một vài cây mít đã cụt cành trụi lá bên những gốc xoan nát dập vì bom na-pan và mảnh đạn đại bác, dân làng đã chất thành đống. Cây bàng trước nhà Hưng hình ai mới vừa vun gốc. Chiếc cầu ao năm xưa Hưng bắc dọc hai gốc tre già nay đã thay bằng hai tấm ván ghép lại vững vàng trên mặt nước trong xanh lăn tăn những cánh bèo.
Một chú bé, đầu đội chiếc mũ nồi bạc phếch đang ngồi câu cá. Nghe tiếng chân người, nó ngẩng đầu lên nhìn Hưng. Nó reo lên: “A! Anh Hưng đã về!”. Nó vội vàng đứng dậy chạy lại cầm tay Hưng. Hưng đưa tay xoa đầu nó, lật ngược chiếc mũ nồi ra sau ót. Nghĩ mãi Hưng mới nhớ ra nó là thằng Sinh con ông Bảy ở xóm dưới. Nó đưa Hưng vào nhà rồi cắm đầu chạy thẳng, không nói gì với Hưng cả. Cánh phên cửa vẫn còn để trống, trong nhà không một bóng người. Hưng đặt ba lô xuống giường, vào bếp lấy nước uống.
Bà con hàng xóm đi làm đồng chưa ai về, bốn bề vắng vẻ. Nhà bên cạnh mấy con gà con đang luẩn quẩn theo tiếng tục tục của gà mẹ dẫn đi tìm mồi. Con chó vàng nhỏ bé ở đâu cũng chạy về ăng ẳng mấy tiếng rồi lủi vào buồng nằm quay mõm trở ra nhìn Hưng sòng sọc. Mặt trời đã lên cao, bóng cau trước cửa đã thu dần vào tận gốc. Mấy con gà choai khát nước rủ nhau vào hè nhúng mỏ vào chậu nước rửa bát nhắp lấy nhắp để rồi nằm phủ lông phủ cánh trong đám cát trước nhà bụi tung tung mù mịt.
Hưng thơ thẩn quanh vườn đưa mắt nhìn lên những buồng chuối quả to tròn xinh xắn. Gốc đu đủ đầu sân đeo quanh mình những chùm quả hoe hoe vàng, mát mát. Hàng cau anh trồng ngày trước đã lên cao, mập mạp, lá xanh um rũ bóng xuống góc vườn. Một cơn gió thoảng qua tạt vào người anh mát rượi, những nhánh lá kè rung rinh đập vào nhau nghe xành xạch.
Vợ Hưng đi chợ về đến đầu làng đã nghe bà con bàn tán xôn xao về việc Hưng đề. Chị rảo bước về nhà, không phải nghỉ chân ở gốc đa đầu làng như thường lệ. Mồ hôi dán chặt những sợi tóc mai ở vừng trán, từng giọt lăn dài trên gò má ửng hồng của chị. Một tay giữ đầu gánh, một tay sửa lại vành khăn vấn tóc, hai chân chị thoăn thoắt trên đường làng. Chị tạt vào nhà mẹ vay thêm mấy quả trứng gà. Bà cụ Hưng cũng đã hay tin Hưng về đang hối hả cho hai con lợn ăn xong để sang nhà hỏi thăm Hưng.
Con bé Xa cũng có ở đấy. Chị bảo Xa:
- Xa ơi, con không về bố à?
Con bé ngơ ngác nhìn mẹ. Nó chạy lại níu một đầu gánh của chị, lấy ra tấm bánh đa ăn ngon lành. Như sực nhớ việc gì, chị bảo Xa:
- Xa, bố con về ở nhà rồi đấy. Bố chưa chết đâu, Xa ạ! Mau về nhà bố cho kẹo ngon lắm.
Con bé vẫn nhe răng cắn quanh rìa tấm bánh đa, nhai rào rạo. Nó cũng theo mẹ và bà chạy về nhà mồm nhai nhóp nhép, nói lau láu: “Bố đâu, mẹ! Bố đâu, bà!” không cần đi ngả trước, nó chui qua hàng rào vào ngay vại nước, kéo gáo nốc một hơi nước lã ngon lành. Nó kéo vạt áo lau những giọt nước chảy dài trên mép. Tấm áo của nó cũng đầm đìa mồ hôi và nước lã.
Nghe tiếng cười Hưng giật mình quay lại. Mẹ và vợ Hưng bước vào. Chuyện trò tíu tít. Mẹ Hưng hỏi thăm con tình hình sức khỏe. Vợ Hưng cũng nhìn chồng, chào anh một vài câu rồi vội vã đi làm cơm trưa. Hưng nhìn mãi vào con bé Xa. Nó cũng đứng nhìn anh không chớp. Mẹ Hưng bảo: “Đấy, con bé Xa của mày đấy! Đến tháng chạp năm nay thì tròn 7 tuổi. Bố không biết mặt con con cũng chưa hề biết mặt bố. Bây giờ bố con cứ nhìn nhau mãi vậy à!”.
Hưng nhếch mép cười. Anh mở ba lô lấy gói kẹo mua ở bến ô tô đưa cho nó. Nó không nói năng gì cả, quay lưng chạy vào bếp.
Vợ Hưng ở trong buồng nói với ra: “Để ít hôm nữa rồi mà xem. Đừng tưởng nó hiền!”.
Mẹ Hưng phe phẩy chiếc quạt nan, những sợi tóc bạc phơ vờn bay trước vừng trán nhăn nheo đen sạm của bà. Bà bắt đầu kể cho Hưng nghe câu chuyện về con bé Xa, đứa cháu gái độc nhất của bà.
Thầy Hưng mất từ ngày ngày Hưng còn ẵm ngửa. Hưng lớn lên không biết mặt thầy. Mẹ Hưng vẫn ở giá nuôi con từ ngày ấy đến nay. Năm nay Hưng 26 tuổi rồi. Đầu năm 1949, bà cưới vợ cho Hưng. Tháng 6 năm ấy, Hưng nhập ngũ. Biền biệt sáu năm trời, hôm nay Hưng mới trở về thăm mẹ. Chị Hòa lấy Hưng từ năm 18 tuổi. Hưng đi được sáu tháng thì chị đẻ được một cháu gái. Cảnh nhà thật túng bấn. Ra vào, qua lại cũng chỉ có mẹ Hưng và chị. Công việc nhà cửa ruộng nương chị phải đảm đương hết. Bà cụ chỉ ở nhà trông cháu, chăm nom gà lợn.
Đẻ con đã 3, 4 tháng rồi mà chị chưa đặt cho nó một cái tên gì cả. Một hôm anh Sáu bên cạnh nhà sang chơi hỏi: “Chị đã lấy giấy khai sinh cho cháu chưa! Đặt tên gì đấy?”.
Chị vừa cười vừa nói, nửa đùa nửa thật:
“Suốt ngày xa mẹ, hàng năm hàng tháng chẳng thấy mặt cha. Tôi định đặt cho nó cái tên Xa, nghe có được không anh Sáu?”.
Sáu cười xòa: “Tên gì lại không được, tùy chị thôi! Nhưng đặt cho nó tên Xa thế nhỡ nay mai anh Hưng về thì sao!”.
Chị Hòa đỏ bừng mặt mũi. Con bé cựa mình khóc o oe, chị chạy lại giường bế con cho con bú.
Mẹ Hưng đang ngồi bên thềm nhai trầu móm mém nghe chừng đắc ý, cũng thêm vào: “ừ, mẹ nó đặt tên Xa được đấy. Mai sau có lớn lên cho học nghề kéo sợi, dệt vải, làm bạn với cái xa, cái cửi”.
Chị Hòa mỉm cười sung sướng, đưa tay vuốt nhẹ mấy sợi tóc mềm phất phơ trước trán con. Về sau cả làng đến chơi ai cũng gọi con bé Xa! con bé Xa! mà cũng không biết gì về cái tên độc đáo ấy. Chỉ có một mình anh Sáu biết rõ đầu đuôi nhưng anh cũng ít nói chuyện với bà con xóm làng. Mỗi lần gọi đến tên con bé Xa là chị Hòa lại càng nhớ đến chồng. Có đêm nằm thao thức mãi chị bỗng thấy lo lo cho chồng. Không biết ở đâu, làm gì mà chẳng có tin tức thư từ gì cả.
Nuôi con được bốn tháng thì Hòa ốm nặng. Mẹ Hưng đưa con bé Xa về bên nhà để bà chăm sóc cho nó bú nhờ sữa của chị Sáu ở bên hàng xóm. Cũng từ đó, con bé Xa không về ngủ với mẹ nó nữa. Ban ngày chạy qua chạy lại coi thóc đuổi gà, tối đến Xa lại chạy về ngủ với bà. Đã mấy lần vợ Hưng đem quà bánh dỗ dành nó nhưng không kết quả gì.
Năm 1950, giặc chiếm đóng Kim Bảng. Bọn ngụy binh sớm chiều lùng lội, điều tra soát xét nhà này nhà nọ. Để tránh tiếng cho gia đình thường ngày chị Hòa phải dặn con bé Xa: “Có ai hỏi bố đâu, con nói là bố cháu chết rồi nghe không!”. Con bé Xa lại hỏi mẹ: “Bố con đi đâu rồi hả mẹ!”.
Chị lại trả lời: “Bố con chết rồi!”.
Con bé vẫn chưa biết gì, nhoẻn miệng cười hồn nhiên, để lộ hai hàm răng nhỏ đều đều, trắng nõn. Mẹ Hưng cũng thường dặn dò nó như thế. Nó quen dần, mỗi khi ai hỏi bố nó trả lời gọn lỏn: “Bố cháu chết rồi!”...
Bà vừa kể đến đây thì ngoài có tiếng trẻ gọi nhau chí chóe:
- Mau đi chúng mày, vào đây xem bố cái Xa mới về.
- Có anh bộ đội mới về nhà mày phải không Xa?
Lũ chúng kéo nhau vào chật cả sân. Tiếng con bé Xa lau láu: “Anh bộ đội cho tớ kẹo nhiều lắm. Anh có cả cái khăn vải dù xanh nữa, đẹp lắm”. Vừa nói nó vừa đưa tay chỉ gói kẹo của Hưng đặt trên bàn.
Vợ Hưng trong bếp bước ra đưa tay cầm mấy chiếc kẹo phát cho lũ trẻ. Con bé Xa được một chiếc bánh đậu xanh bọc giấy bóng, nhưng nó cầm lấy xong đem đặt ngay lại góc bàn, nói với bà:
- Cháu không ăn cái này. Cái kẹo ngon hơn.
Hưng nhổm dậy đặt vào lòng bàn tay nó hai chiếc kẹo “nu ga” vấn giấy màu. Nó vội vàng ngoảnh mặt ra xa, lùi vào góc nhà đứng nhìn Hưng. Mẹ Hưng phải với tay đút vào mồm nó chiếc kẹo chanh bà vừa bóc dở.
Đến bữa cơm, Hưng ngồi bên vợ đối diện với con bé Xa. Nó ngồi bên cạnh bà, đôi đũa cầm chống ngược, lều khều, thỉnh thoảng đưa mắt nhìn Hưng như thăm dò thái độ. Đã mấy lần Hưng lặng lẽ gắp thức ăn bỏ vào bát nó nhưng con bé tính ý gắp bỏ ngay cho bà nó, kèm thêm một câu:
- Miếng thịt của anh bộ đội đấy!
- Miếng trứng của anh bộ đội đấy!
Cứ như thế mãi cho đến hết bữa cơm. Hưng ngồi nhìn con âu yếm không làm thế nào bỏ cho nó miếng thức ăn nào cả. Vợ Hưng, mẹ Hưng cũng lúng túng không biết làm sao được nữa. Có lần Hưng hơi bực mình nói với vợ:
- Thế ai bảo nói dối nó làm gì! Bảo rằng bố nó đi vắng có được không?
Vợ Hưng biết ý làm hiền với chồng:
- Không nói thế để bọn tề nó quầy à!
Mẹ Hưng thêm vào:
- Tao cũng có ngờ đâu con bé nó kỳ cục thế bao giờ! Bà phe phẩy quạt nan, quạt cho con bé.
Hưng ngồi ưỡn người trên ghế nhìn con bé Xa đang uống nước ừng ực. Hưng suy nghĩ mãi không biết tìm cách gì để kéo sát con bé lại gần mình. Cuối cùng Hưng đứng dậy mở ba lô lấy ra quyển họa báo Hình ảnh Việt Nam Hưng Định mua về làm quà bà con. Mẹ Hưng, vợ Hưng cũng chụm đầu vò trang họa báo có in hình cao xạ pháo của ta đang tiêu diệt máy bay địch ở Điện Biên Phủ.
Hưng cố ý giơ cao tấm bìa có hình anh bộ đội bế em bé trên tay cười âu yếm để con bé Xa. Con bé Xa ngồi trên bậc cửa mở to cặp mắt bồ câu đen lánh tròn xoe nhìn vào trang báo nhưng nó vẫn không chịu tiến tới bước vào. Thỉnh thoảng nó liếc mắt nhìn Hưng, gặp phải đôi mắt sâu và đen của Hưng cũng đang hiền từ nhìn nó. Có một lần Hưng cầm tấm ảnh trên tay định tiến lại gần nó. Anh bảo:
- Xa, lại đây bố cho xem ảnh Bác Hồ, đẹp không?
Nó chỉ vụt đưa mắt nhìn lên chiếc ảnh Bác trên tay Hưng rồi quay đầu chạy thẳng về nhà.
Từ bé đến giờ nó vẫn ngủ với bà. Ba đêm nay không đêm nào mẹ Hưng không nhắc đến Hưng, bố nó. Một hôm nó hỏi bà:
- Thế bố cháu có đi nữa không bà?
Đưa tay vuốt lại mấy sợi tóc rối trên đầu Xa, bà nói:
- Mai bố cháu đi rồi. Năm sau bố cháu lại về. Mai bà dẫn cháu sang tiễn bố nhá.
Con bé lại rúc rúc trong lòng bà, không nói gì cả. Một lúc sau, nó nghểnh cổ lên hỏi bà:
- Sao bố thằng Nam lại ở nhà mãi thế hả bà! Bố thằng Nam cũng có quyển ảnh Bác Hồ đẹp lắm!
Bà lại ôm cháu vào lòng giảng giải. Câu chuyện bà cháu thỉ thỉ đến nửa đêm chưa dứt...
Sáng hôm nay, vợ Hưng không đi làm đồng. Chị ở nhà soạn cơm nước tiễn đưa Hưng về đơn vị. Mẹ Hưng cũng dậy từ sớm sang giúp Hưng sắp xếp ba lô chăn màn. Trong gian nhà tranh nhỏ bé, ba bóng người chập chờn dưới ánh đèn dầu mờ mờ trong cái ánh sáng ban mai chưa hoàn toàn xuất hiện. ánh lửa hồng của vợ Hưng làm cơm trong bếp soi sáng một góc nhà. Mái tóc chị còn vài sợi rối tung sau một đêm dài tâm sự không ngủ nhưng đôi gò má chị vẫn tươi hồng trong ánh lửa bập bùng. Trên vầng trán chị bỗng hiện ra rõ nét những nếp nhăn dài. Chị quay ra hỏi mẹ Hưng:
- Cái bé Xa chưa sang hở bà.
Mẹ Hưng ngoài vườn vừa bước vào cầm trên tay mấy tàu lá chuối:
- Còn sớm quá, thức nó dậy làm gì. Thôi bây giờ mày sang gọi nó về được rồi đấy!
Hưng đang sửa lại quai ba lô, vội ngẩng lên bảo vợ:
- Này, mình vào buồng lấy mấy chiếc kẹo tôi để dành trong đó. Dỗ dành chưa chắc nó đã chịu về đâu!
Chị vừa quay ra thì con bé Xa đã đứng sau lưng chị, nó ngồi xuống bậc cửa nhìn Hưng, hai tay vân vê tà áo. Chị đưa kẹo cho nó. Nó đưa lên mồm nhai rau ráu. Hưng lặng nhìn con không chớp. Con bé chằm chằm nhìn bố. Lần này Hưng đưa tay ra nó vẫn ngồi yên không đứng dậy mà cũng không vụt chạy như mấy hôm trước. Hưng định nhổm dậy ôm nó vào lòng nhưng lại sợ nhỡ ra nó vùng vằng khóc ré làm tiêu tan mất cái không khí lặng im, đầm ấm ấy.
Cơm nước xong xuôi, Hưng ngồi khom lưng cột ca bát vào ba lô sửa soạn lên đường. Con bé Xa vẫn ngồi ở bậc cửa dương đôi mắt tròn xoe nhìn bố. Vợ Hưng lại gần kề tai con nói nhỏ:
- Bố sắp đi rồi. Con lại hôn bố đi!
Con bé quay lại nhìn thẳng vào mặt mẹ nó, nhoẻn miệng cười. Nó đứng thẳng người, chạy đến nhảy phóc lên lưng bố nó, hai tay nó choàng ngang cổ. Hưng giật mình, chiếc ca rơi đánh thịch xuống đất, quay lại nắm lấy tay con. Anh định kề môi vào má nó thì vụt một cái, nó đã giằng khỏi tay anh chạy thẳng một mạch ra tận gốc bàng trước cửa, đứng nhìn vào.
Trên vầng trán ngây thơ trắng mịn lấm tấm mấy giọt mồ hôi. Nó đút ngón tay trỏ vào mồm gỡ mấy tí kẹo còn dính ở kẽ răng. Hai con mắt bồ câu tinh nhanh, đen nhánh trên khuôn mặt thon dài, nho nhỏ. Đôi gò má đầy đặn ửng hồng trong ánh nắng ban mai chiếu thành tia dài qua kẽ lá. Nó giật mình nghểnh cổ lên, một đàn chim sẻ gọi nhau ríu rít trên ngọn bàng xum xuê chuyển mình trong gió sớm. Cúi xuống nhặt một viên đất nhỏ, nó mím môi vụt mạnh. Đàn chim hoảng hốt bay bổng lên cao, rồi lại sà xuống đậu trên những cành bàng ríu ra ríu rít.
Mặt trời lên cao. ánh nắng trưa lui dần ra khỏi cửa. Hưng vội vàng mang ba lô vào người, chào mẹ lên đường. Mẹ Hưng vỗ vỗ mấy cái vào ba lô, dặn dò:
- Thôi, mày đi kẻo nắng. Đừng có nghĩ gì cả, con bé Xa ở nhà có tao lo. ít hôm nữa đưa nó ra trường với lũ trẻ hàng xóm cho nó quen thầy quen bạn...
Vợ Hưng theo chồng ra đến cửa vội vã chạy vào nhà xách gói lá chuối - cơm nếp chị gói từ khuya đưa cho chồng mang theo ăn đường.
Hưng đưa mắt tìm con bé Xa đầu gốc bàng. Con bé thấy Hưng ra, vội lùi lại tận ngõ vào nhà ông Năm bên hàng xóm. Mắt nó vẫn hau háu nhìn Hưng từ đầu đến chân không chớp. Vợ Hưng giơ cao gói cơm nếp gọi con:
- Xa ơi, con không đi với bố à!
Hưng đứng lại nhìn con - Anh móc túi lấy ra gói kẹo giơ lên:
- Đi lại đây bố cho kẹo!
Nó liếc mắt nhìn anh rồi quay sang nói với mẹ nó:
- Không, con không đi. Con ở nhà với bà.
Mẹ Hưng đứng ở cửa nhìn theo, vội thêm vào:
- Cháu không đi, mẹ cháu đi luôn với bố rồi đấy!
Vợ Hưng ửng hồng gò má, đưa tay vuốt mấy sợi tóc mai lởn vởn trước trán. Hưng mỉm cười nhìn vợ, nhìn con âu yếm. Con bé Xa nũng nịu:
- Không, mẹ đừng đi.
Vợ Hưng bước lại gần con. Chị xoa đầu nó. Chị mân mê gài lại chiếc khuya áo mở tung trên ngực nó:
- Con không đi với mẹ à!
- Mẹ đi chợ mua cho con tấm bánh đa - Con bé lại nũng nịu với mẹ.
- Thôi, con ở nhà với bà, mẹ đi mua kẹo cho con nhá!
- Kẹo có rồi. Mẹ mua bánh kia - Con bé Xa cười, nhe hai hàm răng nhỏ đều, trắng nõn...
Trên bãi cỏ đầu làng, mấy chú bé Hưng gặp hôm trước hôm nay đang chụm đầu vào nhau phất đèn lồng, kẻ khẩu hiệu chào mừng ngày mồng 2-9. Hình ảnh con bé Xa lởn vởn trong tâm trí anh. Xa bố từ ngày trong bụng mẹ, lọt lòng, lớn lên 6, 7 tuổi đầu chưa thấy mặt bố. Ngày nay bố về không nhận được bố, không dám xà vào lòng bố như những đứa trẻ khác. Anh thầm chép miệng. Anh chưa được hôn con lấy một lần nhưng hơi ấm của nó còn chạy mãi khắp người người anh khi nó nhảy phóc lên lưng anh, hai tay nó choàng ngang cổ anh. Bàn tay chai sạn của anh nắm chặt lấy cổ tay búp măng nõn nà của nó. Anh âu yếm lặng nhìn con hàng giờ. Đôi mắt bồ câu đen nhánh ngây thơ của nó cũng chăm chăm nhìn anh trìu mến!
Mặt trời lên cao dần. Gió nồm nam nhẹ thổi rung rinh những nhánh lúa. Mấy con cào cào bên ruộng vụt bay nhanh đập cánh nghe rạch rạch. Hưng xốc lại ba lô rảo bước theo kịp mấy chị bán hàng đi chợ tỉnh.
