Bài thơ "Chuyện cổ nước mình" (Lâm Thị Mỹ Dạ) thể hiện tình yêu quê hương, đất nước, niềm tự hào của nhà thơ về những giá trị văn hóa tinh thần của dân tộc được thể hiện qua tình yêu đối với những câu chuyện cổ.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả Lâm Thị Mỹ Dạ
- Lâm Thị Mỹ Dạ;
- Năm sinh: 1949;
- Quê quán: Quảng Bình;
- Là nhà thơ nữ nổi tiếng, là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Có nhiều tác phẩm đạt giải cao.
- Thơ Lâm Thị Mỹ Dạ nhẹ nhàng, đằm thắm, trong trẻo, thể hiện một tâm hồn tinh tế, giàu yêu thương.
2. Tác phẩm
a. Xuất xứ
- Rút từ Tuyển tập, NXB Hội nhà văn, Hà Nội, 2011, tr.203.
b. Thể loại
- Thơ lục bát
+ Tồn tại theo cặp: 1 câu 6 chữ, 1 câu 6 chữ
+ Vần của tiếng cuối cùng câu 6 hiệp vần với vấn của tiếng thứ 6 của câu 8. Vần của tiếng thứ 8 trong câu bát hiệp vần với tiếng thứ 6 trong câu lục tiếp theo....
c. Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt tự sự kết hợp biểu cảm.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Những câu chuyện cổ được gợi ra từ trong bài thơ
- Thị thơm thì giấu người thơm/ Chăm làm thì được áo cơm cửa nhà => Tấm Cám
- Đẽo cày theo ý người ta/ Sẽ thành khúc gỗ chẳng ra việc gì => Đẽo cày giữa đường
- Đậm đà cái tích trầu cau/ Miếng trầu đỏ thắm nặng sâu tình người => Sự tích trầu cau
2. Ý nghĩa được gợi ra từ những câu chuyện cổ
a. Những vẻ đẹp tình người vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu xa
“Thương người rồi mới thương ta”
“Ở hiền thì lại gặp hiền”
“Rất công bằng, rất thông minh
Vừa độ lượng lại đa tình, đa mang.”
=> Điệp ngữ, liệt kê
=>Những giá trị nhân văn tốt đẹp:Lòng nhân hậu, sự vị tha, độ lượng, bao dung,...
=> Tình cảm yêu mến với những câu chuyện cổ
b. Lời căn dặn, những bài học từ cha ông đến con cháu qua những câu chuyện cổ
- “Đời ông cha với đời tôi/
Như con sông với chân trời đã xa.
Chỉ còn chuyện cổ thiết tha
Cho tôi nhận mặt ông cha của mình”
-> So sánh, hoán dụ
-> Là cầu nối,là nhân chứng, là lưu giữ những suy nghĩ, tình cảm… của ông cha,
-> Thấy được thế giới tinh thần: tâm hồn, phong tục, quan niệm, triết lý nhân sinh…của cha ông
- “Tôi nghe chuyện cổ thầm thì
Lời ông cha dạy cũng vì đời sau”
->Bài học về đạo lý làm người : chân thành, nhân ái, cần cù. Có kiến thức…
- Những câu chuyện cổ “vẫn luôn mới mẻ rạng ngời lương tâm”:
=>Những bài học về cuộc sống vẫn còn nguyên giá trị, có giáo dục lớn đến con người; khẳng định tầm quan trọng của những câu chuyện cổ trong đời sống tinh thần
=>Tình yêu quê hương, đất nước. Yêu mến, tự hào những giá trị truyền thống dân tộc.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Dùng thể thơ lục bát truyền thống của dân tộc để nói về những giá trị truyền thống, nhân văn.
- Giọng thơ nhẹ nhàng, tâm tình, tha thiết
2. Nội dung
Bài thơ thể hiện tình yêu quê hương, đất nước, niềm tự hào của nhà thơ về những giá trị văn hóa tinh thần của dân tộc được thể hiện qua tình yêu đối với những câu chuyện cổ.
IV. Luyện tập
Viết đoạn văn ( 5 – 7 câu) nêu cảm nhận của em về đoạn thơ sau:
CHUYỆN CỔ NƯỚC MÌNH (LÂM THỊ MỸ DẠ)
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả Lâm Thị Mỹ Dạ
- Lâm Thị Mỹ Dạ;
- Năm sinh: 1949;
- Quê quán: Quảng Bình;
- Là nhà thơ nữ nổi tiếng, là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Có nhiều tác phẩm đạt giải cao.
- Thơ Lâm Thị Mỹ Dạ nhẹ nhàng, đằm thắm, trong trẻo, thể hiện một tâm hồn tinh tế, giàu yêu thương.
2. Tác phẩm
a. Xuất xứ
- Rút từ Tuyển tập, NXB Hội nhà văn, Hà Nội, 2011, tr.203.
b. Thể loại
- Thơ lục bát
+ Tồn tại theo cặp: 1 câu 6 chữ, 1 câu 6 chữ
+ Vần của tiếng cuối cùng câu 6 hiệp vần với vấn của tiếng thứ 6 của câu 8. Vần của tiếng thứ 8 trong câu bát hiệp vần với tiếng thứ 6 trong câu lục tiếp theo....
c. Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt tự sự kết hợp biểu cảm.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Những câu chuyện cổ được gợi ra từ trong bài thơ
- Thị thơm thì giấu người thơm/ Chăm làm thì được áo cơm cửa nhà => Tấm Cám
- Đẽo cày theo ý người ta/ Sẽ thành khúc gỗ chẳng ra việc gì => Đẽo cày giữa đường
- Đậm đà cái tích trầu cau/ Miếng trầu đỏ thắm nặng sâu tình người => Sự tích trầu cau
2. Ý nghĩa được gợi ra từ những câu chuyện cổ
a. Những vẻ đẹp tình người vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu xa
“Thương người rồi mới thương ta”
“Ở hiền thì lại gặp hiền”
“Rất công bằng, rất thông minh
Vừa độ lượng lại đa tình, đa mang.”
=> Điệp ngữ, liệt kê
=>Những giá trị nhân văn tốt đẹp:Lòng nhân hậu, sự vị tha, độ lượng, bao dung,...
=> Tình cảm yêu mến với những câu chuyện cổ
b. Lời căn dặn, những bài học từ cha ông đến con cháu qua những câu chuyện cổ
- “Đời ông cha với đời tôi/
Như con sông với chân trời đã xa.
Chỉ còn chuyện cổ thiết tha
Cho tôi nhận mặt ông cha của mình”
-> So sánh, hoán dụ
-> Là cầu nối,là nhân chứng, là lưu giữ những suy nghĩ, tình cảm… của ông cha,
-> Thấy được thế giới tinh thần: tâm hồn, phong tục, quan niệm, triết lý nhân sinh…của cha ông
- “Tôi nghe chuyện cổ thầm thì
Lời ông cha dạy cũng vì đời sau”
->Bài học về đạo lý làm người : chân thành, nhân ái, cần cù. Có kiến thức…
- Những câu chuyện cổ “vẫn luôn mới mẻ rạng ngời lương tâm”:
=>Những bài học về cuộc sống vẫn còn nguyên giá trị, có giáo dục lớn đến con người; khẳng định tầm quan trọng của những câu chuyện cổ trong đời sống tinh thần
=>Tình yêu quê hương, đất nước. Yêu mến, tự hào những giá trị truyền thống dân tộc.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Dùng thể thơ lục bát truyền thống của dân tộc để nói về những giá trị truyền thống, nhân văn.
- Giọng thơ nhẹ nhàng, tâm tình, tha thiết
2. Nội dung
Bài thơ thể hiện tình yêu quê hương, đất nước, niềm tự hào của nhà thơ về những giá trị văn hóa tinh thần của dân tộc được thể hiện qua tình yêu đối với những câu chuyện cổ.
IV. Luyện tập
Viết đoạn văn ( 5 – 7 câu) nêu cảm nhận của em về đoạn thơ sau:
Đời cha ông với đời tôi
Như con sông với chân trời đã xa
Chỉ còn chuyện cổ thiết tha
Cho tôi nhận mặt ông cha của mình.
Như con sông với chân trời đã xa
Chỉ còn chuyện cổ thiết tha
Cho tôi nhận mặt ông cha của mình.
