A. Nội dung phương pháp.
* Nội dung:
Với các bài toán hóa học về nhôm, hợp chất của nhôm cũng như các bài toán hỗn hợp. Ngoài ra việc sử dụng các phương pháp giải như bào toàn electron, bảo toàn khối lượng, tăng giảm khối lượng ....
Còn có một số dạng bài tập đặc trưng riêng của nhôm, đó là:
1. Muối \[Al^{3+}\] tác dụng với dung dịch kiềm tạo kết tủa:
Khi cho một lượng dung dịch chứa \[OH^{-}\] vào dung dịch chứa \[Al^{3+}\] thu được kết tủa: \[Al(OH)_3\] . Nếu số mol \[Al(OH)_3\] < số mol \[Al^{3+}\] sẽ có hai trường hợp xảy ra. Bài toán có 2 giá trị đúng.
- Trường hợp 1: Lượng \[OH^{-}\] thiếu, chỉ đủ để tạo kết tủa theo phản ứng.
\[Al^{3+}\] + 3 \[OH^{-}\] ---> \[Al(OH)_3\].
Lượng \[OH^{-}\] được tính theo kết tủa \[Al(OH)_3\], khi đó giá trị \[OH^{-}\] là giá trị nhỏ nhất.
- Trường hợp 2: Lượng \[OH^{-}\], đủ để xảy ra hai phản ứng:
\[Al^{3+}\] + 3 \[OH^{-}\] ---> \[Al(OH)_3\]. (1)
\[Al(OH)_3 + OH^{-} ----> AlO_2^{-} + H_2O\] (2)
Trong đó, phản ứng (1) hoàn toàn, phản ứng (2) xảy ra 1 phần. Lượng \[OH^{-}\] được tính theo cả (1) và (2), khi đó giá trị \[OH^{-}\] là lớn nhất.
2. Dung dịch \[H^{+}\] tác dụng với dung dịch
\[AlO_2^{-}\] tạo kết tủa:
Khi cho từ từ dung dịch chứa \[OH^{-} \] vào dung dịch chứa \[Al^{3+}\] thu được kết tủa \[Al(OH)_3\]. Nếu số mol \[Al(OH)_3\] < số mol \[Al^{3+}\] sẽ có 2 trường hợp xảy ra. Bài toán có 2 giá trị đúng.
- Trường hợp 1: Lượng \[H^{+}\] thiếu, chỉ đủ để tạo kết tủa theo phản ứng:
\[AlO_2^{-}\] + \[H^{+}\] + \[H_2O\] ----> \[Al(OH)_3\]
Lượng \[H^{+}\] được tính theo kết tủa của \[Al(OH)_3\], khi đó giá trị \[H^{+}\] là giá trị
nhỏ nhất.
- Trường hợp 2: Lượng \[H^{+}\] đủ để xảy ra cả hai phản ứng:
\[AlO_2^{-}\] + \[H^{+}\] + \[H_2O\] ----> \[Al(OH)_3\] (1)
Al(OH)_3 + 3 \[H^{+}\] ----> \[Al^{3+}\] + \[3H_2O\]. (2)
Trong đó, phản ứng (1) hoàn toàn, phản ứng (2) xảy ra 1 phần. Lượng \[H^{+}\] được tính theo cả (1) và (2), khi đó giá trị \[H^{+}\] là
lớn nhất.
3. Hỗn hợp kim loại gồm kim loại kiềm (kiềm thổ), nhôm tác dụng với nước.
Khi đó, kim loại kiềm hoặc kiềm thổ tác dụng với nước tạo dung dịch kiềm, sau đó dung dịch kiềm hòa tan nhôm.
Ví dụ: Một hỗn hợp gồm Al, Mg và Ba được chia làm 2 phần bằng nhau:
- Phần 1: Đem hòa tan trong nước dư thu được \[V_1\] lít khí (đktc).
- Phần 2: Hòa tan trong dung dịch NaOH dư thu được \[V_2\] lít khí (đktc).
Giải
Khi đó: ở phần 1 có các phản ứng:
\[Ba + 2 H_2O ----> Ba(OH)_2 + H_2\] (1)
\[2Al + Ba(OH)_2 + 2H_2O -----> Ba(ALO_2)_2 + 3 H_2 \] (2).
- Phần 2 có các phản ứng:
\[Ba + 2 H_2O ----> Ba(OH)_2 + H_2\] (3).
\[2Al + 2NaOH + 2H_2O -----> 2NaAlO_2 + 3 H_2 \] (4).
Nếu \[V_1 < V_2\]: Khi đó, ở phần 1 nhôm chưa tan hết, lượng \[H_2\] sinh ra được tính theo Ba phản ứng. Phân2: Cả Ba và Al đều tan hết, lượng \[H_2\] được tính theo cả Ba và Al ở phương trình phản ứng (3) và (4).
B. Bài tập
Câu 1: Cho hỗn hợp gồm Na và Al có tỉ lệ số mol tương ứng là 1: 2 vào nước dư. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được 8,96 lít khí \[H_2\] ở (đktc) và m gam chất rắn không tan. Giá trị của m là:
A. 10,8 B. 5,4 C. 7,8 D. 43,2
Câu 2: Hòa tan hoàn toàn 0,3 mol hỗn hợp Al và \[Al_4C_3\], vào dung dịch KOH dư, thu được a mol hỗn hợp khí và dung dịch X. Sục khí \[CO_2\] dư vào dung dịch X, lượng kết tủa thu được là 46,8 gam. Giá trị của a là:
A. 0.55 B. 0,6 C. 0,4 D. 0,45
Các bạn thử giải nha, càng nhiều cách càng tốt :>
Mình sẽ tiếp tục cập nhật thêm bài tập :big_smile: ( giờ mình buồn ngủ quá I-) chào mọi người :-h )