Đỗ Thị Lan Hương
Active member
- Xu
- 16,068
Côn Đảo trước kia được coi là “địa ngục trần gian”, nơi thực dân Pháp cho xây dựng những nhà tù giam cầm các chiến sĩ yêu nước. Bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn” được sáng tác khi nhà yêu nước Phan Chu Trinh bị bắt và giam cầm ở nơi đây. Bài thơ toát lên vẻ đẹp của người chiến sĩ kiên trung dù bị đày ải, khổ sai nhưng vẫn mang dáng vẻ chí khí, bất khuất trước kẻ thù.
Cùng tìm hiểu bài "Đập đá ở Côn Lôn" của Phan Châu Trinh để thiên nhiên và khó khăn mà người chiến sĩ phải trải qua nhé!
Đập đá ở Côn Lôn
(Phan Châu Trinh)
I. Đọc – hiểu chú thích:
1. Tác giả:
- Phan Châu Trinh (1872-1926), tự Tử Cán, hiệu Tây Hồ, biệt hiệu Hi Mã, quê phủ Tam Kì (nay là huyện Phú Ninh) – Quảng Nam.
- Ông là nhà yêu nước và cách mạng lớn của Việt Nam đầu thế kỉ XX.
- Phan Châu trinh nổi tiếng với áng văn chính luận đầy tính hùng biện, có lập luận đanh thép, sáng tác cả thơ…tất cả đều thấm nhuần tư tưởng yêu nước.
- Cuộc đời:
+ 1901: đỗ Phó bảng, làm quan trong thời gian ngắn rồi rời quan trường đi làm cách mạng với chủ trương bất bạo động
+ 1908, bị bắt tù đày ở Côn Đảo 3 năm
+ 1911, tiếp tục sang Pháp thực hiện chủ trương nhưng không thành
+ 1925, về Sài Gòn.
+ 24/3/1926, mất do ốm nặng (ông mất khi con đường giải phóng dân tộc mà ông theo đuổi vẫn còn chưa hoàn thành)
⇒ Phan Châu Trinh là nhà yêu nước và cách mạng lớn của Việt Nam đầu thế kỉ XX
2. Tác phẩm:
– Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được sáng tác vào thời gian Phan Châu Trinh bị bắt giam tại nhà tù ở Côn Đảo
– Bố cục:
+ Tư thế ngạo nghễ của người tù khi ở Côn Lôn (Câu 1,2)
+ Sức mạnh phi thường của người chí sĩ yêu nước (Câu 3,4)
+ Chí khí vững bền vượt qua gian khó (Câu 5,6)
+ Tinh thần lạc quan, dũng khí hiên ngang sắt đá (Câu 7,8)
– Nội dung: Bài thơ giúp ta cảm nhận một hình tượng đẹp, một khí thế ngang tàng, vẻ đẹp lẫm liệt, ý chí sắt thép, tinh thần kiên trung và nghị lực của người anh hùng trong cảnh tù đày, dù gặp phải tình cảnh gian nguy nhưng vẫn không hề ờn lòng đổi chí.
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Hình ảnh hiên ngang khí phách của người chiến sĩ cách mạng (4 câu thơ đầu):
– Tư thế: Làm trai đứng giữa đất Côn Luân: thế lồng lộng giữa càn khôn nhật nguyệt, vượt ra khỏi sự tù hãm của hoàn cảnh → Đằng sau hai chữ “làm trai” là quan niệm nhân sinh mang tính truyền thống của nho giáo.
– “Xách búa đánh tan năm bảy đống / Ra tay đập bể mấy trăm hòn”: Công việc đập đá được thể hiện bằng nghệ thuật khoa trương
+ “Lở núi non”, “năm bảy đồng”, “mấy trăm hòn” và các hành động “xách búa”, “đập bể” : điểm xuất phát để làm xuất hiện lớp nghĩa biểu trưng.
+ Người đập đá xuất hiện trong khí thế lẫy lừng, kết quả thì phi thường
⇒ Giọng điệu hùng tráng, bút pháp khoa trương, động từ mạnh, miêu tả- biểu cảm ⇒ Con không nhỏ bé mà người lại mang tầm vóc vũ trụ, ngạo nghễ phi thường.
2. Ý chí sắt thép, tinh thần kiên trung và nghị lực của người anh hùng trong cảnh tù đày (4 câu thơ sau):
– Hai câu 5, 6: giọng tự bạch: Dưới con mắt của tác giả thì “tháng ngày”, “mưa nắng” không làm nhụt chí mà ngược lại tôi luyện cho họ sành sỏi, dày dạn kinh nghiệm, “bền gan” với lí tưởng → Nghệ thuật đối: Những thử thách gian nan với sức chịu đựng dẻo dai, bền bỉ của con người , thể hiện rất rõ nội lực tinh thần của người chiến sĩ.
– Hai câu kết lại trở về giọng khẩu khí ngang tàng: Mượn hình ảnh huyền thoại Nữ Oa vá trời, nhà thơ nói đến chí lớn của người cách mạng.
– Đối với nhà thơ, chuyện ở tù, chuyện “lỡ bước” cũng chỉ là chuyện “con con”
⇒ Câu cảm thán, nghệ thuật đối → Con người bản lĩnh, coi thường tù đày gian khổ, tin tưởng mãnh liệt vào sự nghiệp yêu nước của mình.
III. Tổng kết:
1. Nội dung:
– Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh kể về việc đập đá – công việc khổ sai người tù phải làm – làm nổi bật lên tinh thần quật cường, ngang tàng của chí sĩ lúc buổi lâm nguy. Đây là nơi thực dân Pháp dùng để đày đọa, giam hãm những người yêu nước của ta.
2. Nghệ thuật:
– Bài thơ sử dung bút pháp lãng mạn, hình ảnh thơ phóng đại và khoa trương. Giọng thơ hào hùng lẫm liệt giàu sức biểu cảm.
Cùng tìm hiểu bài "Đập đá ở Côn Lôn" của Phan Châu Trinh để thiên nhiên và khó khăn mà người chiến sĩ phải trải qua nhé!
Đập đá ở Côn Lôn
(Phan Châu Trinh)
I. Đọc – hiểu chú thích:
1. Tác giả:
- Phan Châu Trinh (1872-1926), tự Tử Cán, hiệu Tây Hồ, biệt hiệu Hi Mã, quê phủ Tam Kì (nay là huyện Phú Ninh) – Quảng Nam.
- Ông là nhà yêu nước và cách mạng lớn của Việt Nam đầu thế kỉ XX.
- Phan Châu trinh nổi tiếng với áng văn chính luận đầy tính hùng biện, có lập luận đanh thép, sáng tác cả thơ…tất cả đều thấm nhuần tư tưởng yêu nước.
- Cuộc đời:
+ 1901: đỗ Phó bảng, làm quan trong thời gian ngắn rồi rời quan trường đi làm cách mạng với chủ trương bất bạo động
+ 1908, bị bắt tù đày ở Côn Đảo 3 năm
+ 1911, tiếp tục sang Pháp thực hiện chủ trương nhưng không thành
+ 1925, về Sài Gòn.
+ 24/3/1926, mất do ốm nặng (ông mất khi con đường giải phóng dân tộc mà ông theo đuổi vẫn còn chưa hoàn thành)
⇒ Phan Châu Trinh là nhà yêu nước và cách mạng lớn của Việt Nam đầu thế kỉ XX
2. Tác phẩm:
– Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được sáng tác vào thời gian Phan Châu Trinh bị bắt giam tại nhà tù ở Côn Đảo
– Bố cục:
+ Tư thế ngạo nghễ của người tù khi ở Côn Lôn (Câu 1,2)
+ Sức mạnh phi thường của người chí sĩ yêu nước (Câu 3,4)
+ Chí khí vững bền vượt qua gian khó (Câu 5,6)
+ Tinh thần lạc quan, dũng khí hiên ngang sắt đá (Câu 7,8)
– Nội dung: Bài thơ giúp ta cảm nhận một hình tượng đẹp, một khí thế ngang tàng, vẻ đẹp lẫm liệt, ý chí sắt thép, tinh thần kiên trung và nghị lực của người anh hùng trong cảnh tù đày, dù gặp phải tình cảnh gian nguy nhưng vẫn không hề ờn lòng đổi chí.
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Hình ảnh hiên ngang khí phách của người chiến sĩ cách mạng (4 câu thơ đầu):
– Tư thế: Làm trai đứng giữa đất Côn Luân: thế lồng lộng giữa càn khôn nhật nguyệt, vượt ra khỏi sự tù hãm của hoàn cảnh → Đằng sau hai chữ “làm trai” là quan niệm nhân sinh mang tính truyền thống của nho giáo.
– “Xách búa đánh tan năm bảy đống / Ra tay đập bể mấy trăm hòn”: Công việc đập đá được thể hiện bằng nghệ thuật khoa trương
+ “Lở núi non”, “năm bảy đồng”, “mấy trăm hòn” và các hành động “xách búa”, “đập bể” : điểm xuất phát để làm xuất hiện lớp nghĩa biểu trưng.
+ Người đập đá xuất hiện trong khí thế lẫy lừng, kết quả thì phi thường
⇒ Giọng điệu hùng tráng, bút pháp khoa trương, động từ mạnh, miêu tả- biểu cảm ⇒ Con không nhỏ bé mà người lại mang tầm vóc vũ trụ, ngạo nghễ phi thường.
2. Ý chí sắt thép, tinh thần kiên trung và nghị lực của người anh hùng trong cảnh tù đày (4 câu thơ sau):
– Hai câu 5, 6: giọng tự bạch: Dưới con mắt của tác giả thì “tháng ngày”, “mưa nắng” không làm nhụt chí mà ngược lại tôi luyện cho họ sành sỏi, dày dạn kinh nghiệm, “bền gan” với lí tưởng → Nghệ thuật đối: Những thử thách gian nan với sức chịu đựng dẻo dai, bền bỉ của con người , thể hiện rất rõ nội lực tinh thần của người chiến sĩ.
– Hai câu kết lại trở về giọng khẩu khí ngang tàng: Mượn hình ảnh huyền thoại Nữ Oa vá trời, nhà thơ nói đến chí lớn của người cách mạng.
– Đối với nhà thơ, chuyện ở tù, chuyện “lỡ bước” cũng chỉ là chuyện “con con”
⇒ Câu cảm thán, nghệ thuật đối → Con người bản lĩnh, coi thường tù đày gian khổ, tin tưởng mãnh liệt vào sự nghiệp yêu nước của mình.
III. Tổng kết:
1. Nội dung:
– Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh kể về việc đập đá – công việc khổ sai người tù phải làm – làm nổi bật lên tinh thần quật cường, ngang tàng của chí sĩ lúc buổi lâm nguy. Đây là nơi thực dân Pháp dùng để đày đọa, giam hãm những người yêu nước của ta.
2. Nghệ thuật:
– Bài thơ sử dung bút pháp lãng mạn, hình ảnh thơ phóng đại và khoa trương. Giọng thơ hào hùng lẫm liệt giàu sức biểu cảm.
