Tìm nguyên nhân gây ngập ở Tp Hồ Chí Minh ?

[Hide Nguyễn]

Địa chất Sài Gòn gồm hai tầng trầm tích Pleistocen và Holocen lộ ra trên bề mặt. Trầm tích Pleistocen chiếm hầu hết phần Bắc, Tây Bắc và Đông Bắc thành phố. Do các yếu tố tự nhiên và hoạt động của con người, trầm tích phù sa cổ hình thành địa hình SG thấp dần từ Bắc xuống Nam và từ Tây sang Đông. Cao độ trung bình ở vùng Bắc - Đông Bắc và một phần Tây Bắc là trong khoảng 10m - 25m. Xen kẽ có một số gò đồi, cao nhất lên tới 32m như đồi Long Bình ở Q9. Còn vùng trũng nằm ở phía Nam - Tây Nam và Ðông Nam độ cao trung bình trên dưới 1m, nơi thấp nhất là 0,5m. Khu vực trung tâm, một phần Q Thủ Đức, Q2, Hóc Môn và Q12 có độ cao trung bình trong khoảng 5m - 10m.

Thời Pháp, các nhà quy hoạch người Pháp đều loại bỏ hướng phát triển SG về phía Đông, Đông Nam - Nam hoặc Tây Nam là các vùng đất trũng, đất thấp. SG thời đó sở dĩ không ngập úng là nhờ có các vùng đất trũng, đất thấp hứng nước và ngậm nước. Trong suốt thời Pháp, hướng phát triển tự nhiên của SG được xác định là lên hướng Bắc cao ráo. Người Mỹ và chính quyền SG từ giữa thập niên 1950 đã dồn sức xây dựng tuyến đường hiện đại nhất Đông Nam Á thời đó là xa lộ SG – Biên Hòa 30km, do đã xác định hướng phát triển chính của SG là lên phía Bắc, đất đai cao hơn và mở ra miền Đông Nam đầy tiềm năng công nghiệp.

Từ giữa thập niên 1960, chính phủ Mỹ thông qua Cơ quan Phát triển Quốc tế (USAID) đã hỗ trợ kỹ thuật về quy hoạch đô thị, nên rất nhiều đồ án quy hoạch và nghiên cứu đô thị quy mô được thực hiện. Điển hình là hai đồ án quy hoạch của hai công ty rất danh tiếng trên thế giới lúc đó: Quy hoạch chung thành phố SG do công ty Doxiadis Associates – Consultants on Development and Ekistics (Hy Lạp) lập năm 1965, và Quy hoạch phát triển Thủ Thiêm do công ty Wurster, Bernardi and Emmons (Hoa Kỳ) lập năm 1972. Bên cạnh đó, Frank Pavick và James Bogle lập báo cáo chi tiết về hoạt động quy hoạch đô thị ở miền Nam và những vấn đề của thành phố SG. Tác giả Frank Pavich sau đó còn thực hiện Khảo sát sử dụng đất tại Vùng đô thị SG cho Tổng Nha Kiến thiết và Thiết kế Đô thị. Các đồ án quy hoạch này nghiên cứu rất kỹ không chỉ về kiến trúc, khí hậu, đất đai mà cả về nhu cầu giao thông giữa các khu vực và cả về mặt kinh tế, tài chính. Hồ sơ quy hoạch thường đưa ra giải pháp khai triển, tài chính dự án và cả đề xuất chính sách phát triển và thường kèm theo thiết kế chi tiết một dự án thí điểm. Quy hoạch chính yếu vẫn theo nguyên tắc xuyên suốt “đà phát triển trong quá khứ thường hướng theo phía Bắc dọc theo những dải phù sa cổ. Kế hoạch phát triển tương lai cũng sẽ theo đường hướng nầy và bất cứ kế hoạch thực tế nào nhằm hướng dẫn sự phát triển SG cũng phải nhận thức ra những yếu tố nầy.” (Đề xuất hướng phát triển SG trong Đồ án Quy hoạch bán đảo Thủ Thiêm 1972).

Cuối cùng thì từ năm 1975 hướng phát triển SG về phía Nam, Đông Nam và Tây Nam là khai thác các vùng trũng và đầm lầy lại đi ngược lại với phương hướng mà người Pháp, Mỹ - VNCH đề ra. Báo cáo quy hoạch phát triển SG 2020- 2025 nêu rõ: "Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội thành phố đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025, thành phố sẽ phát triển với hai hướng chính là hướng Đông, và hướng Nam ra biển”. Theo chiến lược hiện nay thì phương hướng quy hoạch từ thời Pháp, Mỹ - VNCH là Bắc-Tây và Bắc-Đông Bắc đã trở thành hướng phát triển phụ. Theo đuổi hướng phát triển về phía Nam, Đông Nam và Tây Nam xóa bỏ vùng đất trũng tự nhiên chứa nước ngập từ xa xưa để tạo nên những nơi hào nhoáng như Phú Mỹ Hưng và những cao ốc "oành chán" dọc theo đường về Nhà Bè nhưng đã dẫn đến hậu quả ngập lụt trong nội thành! Hôm nay và trong tương lai nếu SG không ngập lụt thì mới là chuyện lạ đấy.

FB Thuần Ngô https://www.facebook.com/thuan.ngo.161/posts/985870554767144