Thượng Đế, ngài có không? Ngài là ai?
Đó hiển nhiên là câu hỏi khởi nguồn của mọi tín điều.
Ngài có phải là một Thiên đường bánh vẽ được dựng lên để cám dỗ những tâm hồn nhẹ dạ và lười nhác trong cuộc trường chinh dưới thế? Ngài có phải là một hỏa ngục được đốt lên để đe dọa những tâm hồn chết nhát ươn hèn? Ngài có phải là một hình bóng, mà hình bóng thì có ích gì? Ngài có phải là nỗi ám ảnh của bóng tối mở buồng phổi tham lam vô tận của mình uống lấy ngọn lửa tinh khiết run rấy của những ngọn nến nơi thánh đường? Ngài có phải là Đấng háo danh chuyên hù dọa những miệng lưỡi xinh xắn để chúng tru lên suốt ngày tiếng lầm dầm xưng tụng Ngài?
Vâng! Thượng Đế là một hình bóng chẳng ra dáng nổi một hình bóng, vậy mà nó cứ khiến linh hồn của con người bộn rộn suối dòng lịch sử. Quả là vô ích! Nhưng nếu không có hình bóng đó, thì đâu là ngọn nguồn để linh hồn khao khát tuyệt đối của ta lê lết đến và vục miệng xuống uống? Chúng ta hội tụ nhau ở thánh đường cầu nguyện để làm gì. Bạn là kẻ hành hương khốn khó, bạn có tin rằng sau khi đã nỉ non cầu nguyện trước tượng Chúa, đôi giầy thủng của bạn sẽ mới lên không? Bạn có tin rằng cơn đói tàn nhẫn đang xâu xé chiếc dạ dầy lép kẹp của bạn vì sợ bóng Chúa chúng trở nên dễ thương hơn? Bạn có tin rằng, trước cửa nhà thờ - nơi những ngọn gió bấc đang vung vẩy chiếc roi tê buốt lên đùa nghịch vì sợ âm thanh cầu xin của bạn vọng đến tai Thượng Đế, chúng ngưng nghỉ trò lật xới tơi tả đám áo xông mỏng manh rách rưới của bạn? Không! sẽ chẳng có gì hết! Nhưng bạn được gì, có phải ở nơi thánh đường nhân danh Chúa, bạn đã quỳ xuống giữa những con tim đang run rẩy thèm khát tình thương và công chính. Chính ở nơi đó, trái tim bạn đã hòa nhịp với tha nhân. Và bạn trở gót bước ra giữa gió cuộc đời với một tấm lòng đã nhen lên ngọn lửa ấm áp nhân ái, và một trái tim vọng tưởng miền đất công chính. Rồi phép lạ đã đến với bạn không phải từ tay Đấng Tối Cao, mà chính những cánh tay khẳng khiu đã từng quỳ xuống bên bạn trao cho bạn một tấm áo ấm, một mẩu bánh mì, và một ổ rơm ấm áp ngả lưng trong đêm trường buốt giá của cuộc đời. Và đến lượt bạn, chính bạn, bạn cũng gieo phép lạ: bạn xé một nửa tấm áo, một nửa miếng bánh mà bạn nhận được trao cho ai đó. Vậy đấy, Thượng Đế, Ngài chẳng là gì cả, nhưng là mạch vữa liên kết tình yêu giữa những con người.
Song con người không chỉ là đàn chiên ngoan ngoãn của Chúa, nhìn ra đời sống chúng ta thấy đức tin của Chúa bị sói lở và bồi đắp từng ngày! Tại sao vậy? Bởi lẽ con người được tự do. Con người không muốn tủi hờn bước đi dưới quyền trượng áp chế của Ngài. Hơn nữa con người là tấm gương trần gian nhức nhối - ở đó dung nhan của Ngài hiện lên; và chúng ta, những kẻ thừa hưởng dòng máu cao đạo, khí phách và khiêm nhường từ nơi Ngài, chúng ta cũng buộc Ngài phải sáng tạo trước mắt chúng ta. Nhưng trước hết, chúng ta hãy sáng tạo ra sự sáng suốt của mình. Sartre nói: “Nếu Thiên chú không hiện hữu thì mọi sự ở đời cũng vẫn thế. Chúng ta sẽ nhận thấy có chừng ấy quy luật thôi. Do đó, chúng ta sẽ làm cho ý niệm về Chúa trở thành lỗi thời”.
Đúng không? Không có Chúa thì mọi sự ở đời vẫn vậy! Người vẫn là người! Cây vẫn là cây! Nhà vẫn là nhà! Lá cờ vẫn là lá cờ! Nhưng chúng ta hãy thử ngắm xem, một lá cờ đang bay phần phật, nó tự bay hay phải bay trong gió? Và chính gió nó có tựu thành một khuôn mặt nào chăng? Còn cuộc đời của chúng ta vẫn vậy là nó đang theo đuổi hút theo một cái bóng siêu hình nào đó, hay nó vẫn vậy bởi vì chẳng đuổi theo hình bóng nào cả? Tình yêu vẫn vậy là bởi vì nó theo đuổi nỗi nhớ nhung dày vò khôn nguôi hay nó chỉ là hiện thân của những vòng tay tạm bợ? Dòng sông vẫn vậy, bởi vì nó đang chảy ra biển hay là nó ngừng lại. Chúng ta thử nghe tiếng than của Sartre sau khi đã bôi xóa đi hình ảnh của Chúa: “Thiên Chúa không hiện hữu thì thật rất phiền phức… vì ta chẳng thể nào còn có những điều thiện tiên thiên nữa, vì làm gì có một ý thức vô hạn và hoàn hảo để nghĩ đến những điều thiện đó”.
Và cuối cùng, giống như tình yêu chỉ trường cửu khi những con tim biết ấp ủ giữ cho ngọn lửa đam mê chẳng lụi tàn theo năm tháng: tín điều của chúng ta chỉ thiết thực và hằng sống khi nó luôn trở lại tinh khôi trong mỗi tâm hồn bằng một ngọn lửa sáng tạo hằng tồn “hãy trở nên mới mỗi ngày”.
Đó hiển nhiên là câu hỏi khởi nguồn của mọi tín điều.
Ngài có phải là một Thiên đường bánh vẽ được dựng lên để cám dỗ những tâm hồn nhẹ dạ và lười nhác trong cuộc trường chinh dưới thế? Ngài có phải là một hỏa ngục được đốt lên để đe dọa những tâm hồn chết nhát ươn hèn? Ngài có phải là một hình bóng, mà hình bóng thì có ích gì? Ngài có phải là nỗi ám ảnh của bóng tối mở buồng phổi tham lam vô tận của mình uống lấy ngọn lửa tinh khiết run rấy của những ngọn nến nơi thánh đường? Ngài có phải là Đấng háo danh chuyên hù dọa những miệng lưỡi xinh xắn để chúng tru lên suốt ngày tiếng lầm dầm xưng tụng Ngài?
Vâng! Thượng Đế là một hình bóng chẳng ra dáng nổi một hình bóng, vậy mà nó cứ khiến linh hồn của con người bộn rộn suối dòng lịch sử. Quả là vô ích! Nhưng nếu không có hình bóng đó, thì đâu là ngọn nguồn để linh hồn khao khát tuyệt đối của ta lê lết đến và vục miệng xuống uống? Chúng ta hội tụ nhau ở thánh đường cầu nguyện để làm gì. Bạn là kẻ hành hương khốn khó, bạn có tin rằng sau khi đã nỉ non cầu nguyện trước tượng Chúa, đôi giầy thủng của bạn sẽ mới lên không? Bạn có tin rằng cơn đói tàn nhẫn đang xâu xé chiếc dạ dầy lép kẹp của bạn vì sợ bóng Chúa chúng trở nên dễ thương hơn? Bạn có tin rằng, trước cửa nhà thờ - nơi những ngọn gió bấc đang vung vẩy chiếc roi tê buốt lên đùa nghịch vì sợ âm thanh cầu xin của bạn vọng đến tai Thượng Đế, chúng ngưng nghỉ trò lật xới tơi tả đám áo xông mỏng manh rách rưới của bạn? Không! sẽ chẳng có gì hết! Nhưng bạn được gì, có phải ở nơi thánh đường nhân danh Chúa, bạn đã quỳ xuống giữa những con tim đang run rẩy thèm khát tình thương và công chính. Chính ở nơi đó, trái tim bạn đã hòa nhịp với tha nhân. Và bạn trở gót bước ra giữa gió cuộc đời với một tấm lòng đã nhen lên ngọn lửa ấm áp nhân ái, và một trái tim vọng tưởng miền đất công chính. Rồi phép lạ đã đến với bạn không phải từ tay Đấng Tối Cao, mà chính những cánh tay khẳng khiu đã từng quỳ xuống bên bạn trao cho bạn một tấm áo ấm, một mẩu bánh mì, và một ổ rơm ấm áp ngả lưng trong đêm trường buốt giá của cuộc đời. Và đến lượt bạn, chính bạn, bạn cũng gieo phép lạ: bạn xé một nửa tấm áo, một nửa miếng bánh mà bạn nhận được trao cho ai đó. Vậy đấy, Thượng Đế, Ngài chẳng là gì cả, nhưng là mạch vữa liên kết tình yêu giữa những con người.
Song con người không chỉ là đàn chiên ngoan ngoãn của Chúa, nhìn ra đời sống chúng ta thấy đức tin của Chúa bị sói lở và bồi đắp từng ngày! Tại sao vậy? Bởi lẽ con người được tự do. Con người không muốn tủi hờn bước đi dưới quyền trượng áp chế của Ngài. Hơn nữa con người là tấm gương trần gian nhức nhối - ở đó dung nhan của Ngài hiện lên; và chúng ta, những kẻ thừa hưởng dòng máu cao đạo, khí phách và khiêm nhường từ nơi Ngài, chúng ta cũng buộc Ngài phải sáng tạo trước mắt chúng ta. Nhưng trước hết, chúng ta hãy sáng tạo ra sự sáng suốt của mình. Sartre nói: “Nếu Thiên chú không hiện hữu thì mọi sự ở đời cũng vẫn thế. Chúng ta sẽ nhận thấy có chừng ấy quy luật thôi. Do đó, chúng ta sẽ làm cho ý niệm về Chúa trở thành lỗi thời”.
Đúng không? Không có Chúa thì mọi sự ở đời vẫn vậy! Người vẫn là người! Cây vẫn là cây! Nhà vẫn là nhà! Lá cờ vẫn là lá cờ! Nhưng chúng ta hãy thử ngắm xem, một lá cờ đang bay phần phật, nó tự bay hay phải bay trong gió? Và chính gió nó có tựu thành một khuôn mặt nào chăng? Còn cuộc đời của chúng ta vẫn vậy là nó đang theo đuổi hút theo một cái bóng siêu hình nào đó, hay nó vẫn vậy bởi vì chẳng đuổi theo hình bóng nào cả? Tình yêu vẫn vậy là bởi vì nó theo đuổi nỗi nhớ nhung dày vò khôn nguôi hay nó chỉ là hiện thân của những vòng tay tạm bợ? Dòng sông vẫn vậy, bởi vì nó đang chảy ra biển hay là nó ngừng lại. Chúng ta thử nghe tiếng than của Sartre sau khi đã bôi xóa đi hình ảnh của Chúa: “Thiên Chúa không hiện hữu thì thật rất phiền phức… vì ta chẳng thể nào còn có những điều thiện tiên thiên nữa, vì làm gì có một ý thức vô hạn và hoàn hảo để nghĩ đến những điều thiện đó”.
Và cuối cùng, giống như tình yêu chỉ trường cửu khi những con tim biết ấp ủ giữ cho ngọn lửa đam mê chẳng lụi tàn theo năm tháng: tín điều của chúng ta chỉ thiết thực và hằng sống khi nó luôn trở lại tinh khôi trong mỗi tâm hồn bằng một ngọn lửa sáng tạo hằng tồn “hãy trở nên mới mỗi ngày”.
)
