Thảo luận: Bàn về Hồ Quý Ly

[Tamduongkhach]

Nói về HQL. Riêng việc ông cho phát hành tiền giấy đã có nhiều ý kiến:
-Khen: nói ông làm vậy để hàng hóa lưu thông, hạn chế các nhà giàu tích trữ tiền tệ, sáng tạo độc đáo....
-Chê: nói ông tập trung của cải của dân vào tay, gây nhiều phiền toái trong mua bán, bắt chước Tàu, Khubilai...
Ng cùng thời với ông là Ức trai tiên sinh tổng kết 'Nhân họ Hồ chính sự phiền hà- Để trong nước lòng dân oán hận' chẳng biết đúng hay sai. Nếu đúng, như Khổng tử nói 'chính sự phiền hà còn đáng sợ hơn hổ dữ' (Hà chính mãnh ư hổ)

 

[Hiếutt]

Hồ Quý Ly có công hay tội phải nhìn một cách khách quan. Người ta nói rằng Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần, đó là sự thật nhưng chúng ta phải đặt vào hoàn cảnh lịch sử lúc đó, các vua Trần đã không còn đủ sức để cai trị đất nước, theo quy luật tất yếu của lịch sử thì đương nhiên sẽ có một triều đại mới thay thế, và Hồ Quý Ly đã làm việc đó chỉ có điều là vào thời điểm đó những công lao của các vua Trần Thái Tông, Nhân Tông vẫn còn bao trùm thiên hạ, chính vì vậy việc Hồ Quý Ly bị coi là việc làm không hợp với ý dân. Nếu như Hồ Quý Ly không làm vậy thì cũng sẽ có 1 người khác làm việc đó thay ông thôi. Nếu như cứ để các vua như Trần Dụ Tông trị vì thì thần dân Đại Việt còn lầm than đến bao giờ?
Hồ Quý Ly cũng có rất nhiều cải cách tiến bộ nhưng những cải cách của ông dẫn quá nóng vội, đụng chạm đến quyền lợi của các quý tộc nhà Trần nên nó không thể đi đến thành công được. Ông cũng muốn xây dựng đất nước giàu mạnh nhưng vào thời điểm đó thì đâu phải ai cũng có thể làm được việc đó?
Nói về việc ông thất bạo trong cuộc kháng chiến chống giặc Minh thì cũng có nhiều điều phải nói. Vì sao ông thất bại?Thứ nhất, ông không được lòng dân, như trên đã nói vào thời điểm đó lòng dân vẫn hướng về nhà Trần nên không hết lòng cùng ông chống giặc, như vậy ông thất bại là điều đương nhiên. Câu nói của Hồ Nguyên Trừng nói lên rất rõ hoàn cảnh của Nhà Hồ lúc đó: "Thần không sợ đánh, chỉ sợ lòng dân không theo" Thứ hai,Ông chưa có chiến lược kháng chiến đúng đắn, chưa áp dụng được nghệ thuật kháng chiến của ông cha, cuộc kháng chiến của ông hoàn toàn bị động không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và thật sai lầm khi ông cho quân đối đầu trực tiếp với giặc Minh ngay từ khi chúng mới tràn sang - lúc này vẫn tràn đầy khí thế...Đó là những nguyên nhân cơ bản nhất dẫn đến thất bại của nhà Hồ.
Nhưng thời thế sinh anh hùng, có Hồ Quý Ly thì mới có được các nhân vật như Lê Lơi, Nguyễn Trãi,...lịch sử là một tiến trình, chúng ta nên nhìn nhận để rút ra những bài học thôi chứ luận công, luận tội thì khó lắm!