Hide Nguyễn
Du mục số
- Xu
- 1,943
Theo qui luật tự nhiên, mọi sinh vật không ngừng phát triển và thay đổi. Con người cũng vậy. Kể từ khi chào đời, cơ thể bạn ngày ngày lớn lên, trí tuệ bạn ngày càng thêm sâu sắc.Có một khoảng thời gian đặc biệt mà bạn có những bước phát triển nhảy vọt về cả thể chất lẫn tâm hồn, giai đoạn này kéo dài trong vài năm, biến các cô bé, cậu bé trở thành những cô gái, chàng trai. Đây là giai đoạn rất quan trọng đánh dấu sự hình thành giới tính và nhân cách của mỗi chúng ta.
Quá trình phát triển tâm sinh lý ở mỗi người diễn ra với một tốc độ khác nhau và có những nét riêng, có bạn dậy thì sớm, có bạn lại dậy thì muộn hơn so với bạn khác, nhưng tất cả các bạn đều cảm nhận ra sự khác biệt này. Một số bạn cảm thấy vui vì mình sắp trở thành “người lớn”, trong khi một số bạn khác lại băn khoăn và tỏ ra lúng túng trước sự “nhảy vọt” kỳ diệu này. Dù cho bạn là ai? Bạn là người như thế nào? thì các bạn cũng đều phải trải qua giai đoạn này, tuy nhiên sự phát triển tâm sinh lý ấy đều có một số điểm chung. Để các bạn hiểu rõ hơn về sự phát triển tâm sinh lý ở tuổi dậy thì, trong trang này tư vấn tuổi hoa xin mời các bạn tham khảo những vấn đề sau:
Tuổi dậy thì là gì?
Những thay đổi về tâm lý ở tuổi dậy thì
Những thay đổi về sinh lý tuổi dậy thì ở bạn nữ và bạn nam
Tuổi dậy thì là gì?
Tuổi dậy thì là giai đoạn đặc biệt trong quá trình phát triển của một con người. Đây chính là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ con thành người lớn và được đặc trưng bởi sự thay đổi mạnh mẽ về cả thể chất, chức năng, tinh thần, hành vi, tình cảm, đánh dấu giai đoạn “hình thành giới tính” của con người và có khả năng hòa nhập cộng đồng.
Quá trình biến đổi này được gọi là dậy Thì, và giai đoạn này được gọi là vị thành niên.
Theo UNFPA có 4 nhóm tuổi vị thành niên, thanh niên đó là:
Tại Việt Nam, tuổi dậy thì thường kéo dài từ 3 đến 5 năm, có thể chia là 2 giai đoạn:
Giai đoạn dậy thì được đánh dấu bằng hành kinh (đối với nữ) và xuất tinh lần đầu (đối với nam) còn gọi là mộng tinh. Điều này thường đi cùng với những thay đổi cảm xúc với bạn bè khác giới, thể hiện sự trưởng thành về mặt sinh học, báo hiệu khả năng có con và được coi là hiện tượng sinh lý bình thường.
Ở giai đoạn này, buồng trứng ở bạn gái bắt đầu có trứng rụng và tiết ra hoocmon sinh dục, tinh hoàn của bạn nam cũng sản sinh ra tinh trùng và tiết ra hoocmon sinh dục, do đó có khả năng thụ thai nếu có quan hệ tình dục.
Những thay đổi về tâm lý ở tuổi dậy thì
Khi bạn dậy thì là khi bạn đang trưởng thành về mặt cơ thể, tâm lý và xã hội. Đây chính là giai đoạn hình thành nhân cách, hành vi sức khỏe cho cả cuộc đời.
Ở lứa tuổi này, bạn có sự chuyển biến rất lớn về tâm lý, thể hiện qua các mối quan hệ cuộc sống, rõ nét nhất là trong quan hệ với cha mẹ, với bạn bè, bạn cũng nhận thấy mình có ý thức hơn về giới tính, muốn khám phá mình và bạn khác giới.
Đặc biệt các bạn rất thích hoặc có những hành vi thử nghiệm như: ý thức được về tình dục, rất thích thử sức mình, thích khẳng định mình và thích thoát ly sự kiểm soát của bố mẹ…do thiếu hiểu biết nên những hành vi thử nghiệm đó thường có nguy cơ gây hại cho sức khỏe và xã hội.
Do đó trong giai đoạn này các bạn cần có hiểu biết đầy đủ để làm chủ được quá trình diễn biến tâm lý, không hoang mang, dao động hoặc có những hành vi dại dột để tránh những sai lầm không đáng có. Nếu được như vậy các bạn sẽ thấy rằng sự thay đổi tâm lý này đem đến cho bạn sự “khám phá” kỳ diệu của cuộc sống.
Sau đây là một số chuyển biến tâm lý- xã hội xảy ra trong giai đoạn dậy thì:
Ham muốn được người khác đối xử với mình như người lớn.
Một đặc tính chung ở tuổi dậy thì là “ham muốn trở thành một người lớn”. Bạn không còn cư xử như một đứa trẻ mặc quần thủng đít nữa. Bạn muốn được độc lập trong suy nghĩ và hành động, muốn thử sức và khám phá những điều mới để khẳng định mình là người lớn.
Bạn chẳng còn khóc nhè hay làm nũng, không còn đòi đi chơi cùng bố mẹ, ít tâm sự với bố mẹ hơn. Bạn muốn tự mình chọn bạn chơi, ăn mặc theo cách của bạn, thức khuya, theo đuổi những ý nghĩ của riêng mình, bạn khám phá thấy thế giới xung quanh bao điều lý thú: âm nhạc, truyện, phim ảnh, bóng đá, bạn bè, đặc biệt là bạn khác giới…Những lúc như vậy bạn muốn tự mình làm chủ và quyết định những lựa chọn mà bạn ưa thích:
Bạn Bích tâm sự: Chị biết không, bố em cấm đi học học đàn ghi ta vì sợ ảnh hưởng đến thời gian hoc bài. Em học giấu bố mẹ cả năm nay rồi, toàn phải đến nhà các bạn tập nhờ thôi, mà học đàn có gì là xấu cơ chứ!.
Thế đó, khi các bạn đọc tâm sự của Bích, các bạn cũng thấy mình giống như bạn ấy.
Thực ra trong giai đoạn này các bạn đôi khi còn có những quyết định “táo bạo” hơn nhiều để chứng tỏ mình là một người lớn thực thụ như: thích làm những việc mình thích, lười học, thích đi chơi, hút thuốc lá, uống rượu bia, chơi cờ bạc, đua xe máy, sử dụng ma túy, tụ tập, đàn đúm, đua đòi, ăn diện, yêu đương và có quan hệ tình dục trước hôn nhân…những lúc như vậy, chắc chắn bạn sẽ gặp phải sự “phản ứng” hoặc “ngăn cấm” của bố mẹ và những lúc này có thể xảy ra những “xung đột” bất đồng.
Bạn cảm thấy rất ấm ức, thất vọng vì hình như việc gì mình làm, hoặc những quyết định của mình đều không được công nhận, thay vào đó là thái độ phản đối, bất bình, cãi bướng, hoặc nhiều bạn khôn khéo hơn bằng cách bề ngoài “gọi dạ, bảo vâng” nhưng vẫn làm theo ý mình bằng cách hoạt động “rút vào bí mật”, nói dối…
Tùy từng phản ứng của mỗi bậc làm cha làm mẹ mà bạn nhận được sự chỉ bảo, dậy dỗ khác nhau. Có bạn bị rầy la, chửi mắng thậm tệ, có bạn được chỉ bảo điều hay, lẽ phải cặn kẽ….Những lúc như vậy, các bạn không thể hiểu một điều là bố, mẹ là những người nhất mực yêu thương bạn, mong muốn bạn trở thành “con ngoan, trò giỏi”, người có ích cho gia đình và xã hội nên mới như vậy. Bởi trong giai đoạn dậy thì, những lời chỉ dạy của cha mẹ là rất hữu ích. Vì họ đã từng trải nên có rất nhiều kinh nghiệm và biết cái hay cái dở của những quyết định “nông nổi” ở lứa tuổi, vì chí ít họ đã từng trải qua giai đoạn dậy thì.
Các bạn thân mến! Những lời khuyên của bố mẹ bạn có thể giúp bạn vào đời trên một nền tảng vững chắc để bạn phát triển toàn diện thành một người tốt, đáng yêu và đáng được tôn trọng. Bạn nên hiểu rằng sự quan tâm của bố mẹ đối với chúng ta là hoàn toàn bình thường hãy ghi nhớ và đừng cố tỏ ra khó chịu hoặc không vâng lời nếu như có lúc bố mẹ bạn có vẻ nghiêm khắc.
Tâm sự của bạn Thu: Lúc đấy thực là dễ bực các cụ tất cả mọi thứ. Mình đã ngang lại bướng kinh khủng. Các cụ cũng khổ. Bây giờ nên người và mình cảm thấy rằng cần phải cảm ơn mọi người đã dạy dỗ và chịu đựng mình như thế!.
Thời kỳ phát triển tâm lý ở tuổi dậy thì đối với bạn này thì êm ả, nhưng đối với bạn khác lại khá sóng gió. Qua rồi, nhìn lại bạn sẽ hiểu được rằng những cái “nhăn mặt”, những câu gắt gỏng, hành động nhất thời ở tuổi này phần nhiều là do cái anh “tâm lý”gây ra.
Nếu bạn có kiến thức, hiểu biết đầy đủ về quá trình phát triển tâm lý ở giai đoạn này, cùng với sự hướng dẫn, dạy dỗ của gia đình, nhà trường và xã hội thì chắc chắn bạn sẽ cảm thấy giai đoạn này thật sự hấp dẫn và kỳ diệu, nó để lại trong bạn một dấu ấn không thể phai nhòa cùng hành trình của năm tháng.
Tình bạn mở rộng và sâu sắc hơn trong độ dậy thì.
Vào giai đoạn đang dậy thì, nhu cầu giao tiếp với bạn bè phát triển rất mạnh, và nhiều mối quan hệ của bạn mở rộng đáng kể. Bạn dần dần quen với cuộc sống xã hội, và thực hành giao tiếp với mọi người. Bạn bè đã trở thành một phần rất quan trọng của cuộc sống.
Mỗi chúng ta ít nhất cũng có một tình bạn, có thể là bạn gần nhà, bạn cùng lớp, bạn cùng “chí hướng” hoặc “hợp gu” nhau…Dù là bạn kiểu gì thì bạn cũng cảm thấy rằng rất tự hào và tự tin hơn khi hòa nhập với cộng đồng.
Ở lứa tuổi này bạn thường thích giao du thành nhóm. Các nhóm bạn bè đóng một vai trò quan trọng trong các bước trưởng thành cho mỗi bạn trẻ, có nhóm bình lặng, có nhóm sôi nổi, có nhóm “siêu quậy”….
Dù là kiểu nào thì mỗi thành viên trong nhóm đều rất mật thiết với nhau và coi nhóm như gia đình thứ hai của mình.
Bạn có thể đưa ra chính kiến, quyết định hoặc “thả cửa” sáng tạo những ý tưởng mà bạn khó có thể thực hiện nó ở môi trường khác, bạn có thể tha hồ tâm sự hoặc “buôn dưa lê” tất cả những vấn đề mà bạn hoặc nhóm bạn của mình quan tâm…
Các nhóm bạn đóng vai trò quan trọng trên bước đường trưởng thành, đây là bước đầu bạn tập hòa mình vào tập thể, mỗi người có một tính cách và suy nghĩ riêng nhưng trong quá trình chơi với nhau bạn sẽ học tập ở bạn mình những đức tính tốt, biết chia sẻ, biết phấn đấu, giúp đỡ nhau.
Rất nhiều nhóm bạn chơi với nhau rất chân thành, nên mỗi người đều dễ dàng trao đổi, tâm sự những điều thầm kín, riêng tư, những khó khăn, vấp váp, nhắc nhủ, phê phán khi có điều sai trái nên tình bạn ở họ bình đẳng và tôn trọng và rất khăng khít, nhiều khi tình bạn ấy duy trì cùng bạn trong suốt cả cuộc đời.
Tuy nhiên, đôi khi “tinh thần hội” trở thành cực đoan, phát triển thành hiện tượng “bè phái”, coi thường các bạn ngoài hội một cách vô lý, gây gổ, đố kỵ giữa các nhóm bạn dẫn đến xô sát, hoặc có nhóm bạn lại phát triển theo hướng “tiêu cực”, chuyên gây gổ đánh nhau, tỏ ra rất “tay chơi” “anh chị”…
Do ảnh hưởng của nhóm bạn mà đôi khi bạn từ một cô bé, cậu bé ngoan ngoãn, hiền lành trở thành những cô nàng, anh chàng “cá biệt”.
Biết rằng tuổi dậy thì là lúc học hỏi từ bạn bè, học cách ứng xử với những người khác, và học cách yêu thương mọi người.
Các nhóm bạn bè là một hệ thống hỗ trợ xã hội, chia sẻ những cảm xúc vui buồn và giúp nhau có bản lĩnh hơn nhưng các bạn nên nhớ một điều rằng: “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng" hãy chọn bạn mà chơi bạn nhé!
Ý thức về giới tính trở nên rõ ràng hơn.
Đến tuổi này, ý thức của các bạn về giới tính trở nên rõ rệt hơn trước. Bạn không còn là một cậu bé, cô bé nữa, mà bạn là một nam thanh nữ tú rồi!.
Có thể, bạn chú ý nhiều hơn đến kiểu cách quần áo, đầu tóc để trông hấp dẫn hơn.
Trong các cuộc hội thoại, bạn khoái tranh luận với người khác giới với mình hơn.
Tình bạn khác giới mang đến cho bạn những xúc cảm mới lạ qua những lời nói thân mật, nụ cười trìu mến, những cử chỉ quan tâm…
Ý thức về giới tính len lỏi vào trong quan hệ với bạn bè đã làm cho bạn “đổi thay” ngạc nhiên trong một số giao tiếp với bạn khác giới.
Trước kia, từ một chàng trai nghông nghênh, hùng dũng hoặc tồ tệch nay bỗng dưng đứng trước bạn khác giới, những tính cách ấy bỗng dưng “biến mất” thay vào đó là những cử chỉ lúng túng, mặt mũi đỏ gay, hoặc ấp úng khi tình cờ bị các bạn nữ “bao vây”. Hoặc đối với các bạn nữ trước kia lôi thôi, luộm thuộm, “thần nanh mỏ đỏ”….nay bỗng dưng biết tế nhị, kín đáo, e lệ, làm đẹp và không suồng sã như đối với bạn cùng giới nữa. Mức độ kín đáo, ngượng ngùng, e lệ này phụ thuộc vào chiều sâu của các mối quan hệ khác giới cụ thể.
Đặc biệt ở độ tuổi naỳ, các bạn đã biết “để ý” đến nhau. Điều này đôi khi khiến bạn hoàn thiện mình hơn để đẹp hơn trong mắt “người ta”. Sự hấp dẫn có thể khá mạnh mẽ làm bạn xúc động, băn khoăn.
Nhìn chung, những rung cảm này phần nhiều là cảm tính. Nó rất trong sáng, nhẹ nhàng và thoảng qua tự nhiên như khi nó đến vậy.
Nếu bạn được sống trong môi trường lành mạnh, quan hệ bạn bè vô tư và có những hoạt động bổ ích lôi cuốn thì những tình cảm giới tính này cũng sẽ bị hòa lẫn vào trong tình bạn vô tư và không bị “nâng cấp” quá sớm thành tình yêu.
Với nhiều bạn do nhầm lẫn giữa sự cảm tình với tình yêu thực sự nên đã vướng vào “lưới tình” quá sớm bởi các bạn còn thiếu kinh nghiệm trong việc đánh giá mức độ tình cảm của mình cũng như “đối tượng” nên đã ngộ nhận và vội vã chuyển mối quan hệ từ bạn bè, anh em sang mức cao hơn-> tình yêu. Hoặc bạn có thái độ lấp lửng, mập mờ gây cho bạn khác giới hiểu lầm đó là tình yêu...
Trong những thời điểm như vậy, bạn thường rơi vào tình trạng “say” đối tượng, tuyệt đối hóa tình yêu, xem người yêu là thần tượng duy nhất của mình. Chính nguyên nhân này, bạn đã làm lu mờ thế giới vốn sinh động và phong phú đang hàng ngày diễn ra bên bạn. Vì vậy nhiều khi rơi vào tình cảnh “rắc rối”, bạn cảm thấy thế giới chẳng có nghĩa lý gì và sự tồn tại của chính mình cũng không còn ý nghĩa nữa.
Đi đôi với việc lý tưởng hóa người yêu, rất nhiều bạn còn có những quan niệm rằng khi yêu nhau thì tất cả đều thuộc về nhau, muốn “trao” cho nhau hoặc đòi hỏi nhau tất cả, với lý luận rằng: như thế mới chứng tỏ là yêu nhau.
Chính sự nhìn nhận về tình yêu sai lầm, chưa thấu đáo, chưa lường trước được những nguy cơ, hậu quả của việc yêu sớm như: chểnh mảng việc học hành, gây phân tán tư tưởng làm ảnh hưởng đến học tập, tự đánh mất mình vì luôn “chiều” theo ý người yêu, bị lạm dụng, hoặc có nguy cơ mang thai ngoài ý muốn, làm mẹ sớm hoặc bị lây nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục (trong đó có cả HIV/AIDS)…. Vì vậy đa số những mối tình “sớm” này thường rất dễ tan vỡ hoặc gặp nhiều rắc rối, đau khổ.
Các nhà tâm lý học cho rằng, sức hấp dẫn sớm ở dậy thì là bước phát triển đầu tiên trong việc hình thành những xúc cảm người lớn đối với người khác giới, mặc dù giai đoạn dậy thì có thể không phải là thời điểm tốt nhất để ngả hẳn vào những quan hệ yêu đương. Bởi vì phần tâm lý và thể chất của tuổi dậy thì chưa phát triển đầy đủ, tâm lý còn thay đổi nhiều trong các mối quan hệ giao tiếp mở rộng sau này, do đó rất khó khăn cho việc phải đương đầu với những biến cố phức tạp của tình yêu.
Trong thời kỳ này, việc xây dựng các mối quan hệ với bạn khác giới là rất lành mạnh nhưng thông thường khi bạn đang là vị thành niên, không nên đi chơi cùng người mình mến một mình mà nên đi cùng nhiều người khác. Bây giờ là cơ hội để gặp gỡ với nhiều người khác nhau và để hiểu thêm được bạn là ai, và những đặc điểm gì của người khác giới mà bạn thấy thật sự quan trọng.
Ở tuổi VTN, nếu bạn chỉ đi chơi/hẹn hò cùng với một người mà không có người khác đi cùng, bạn sẽ mất các cơ hội gặp gỡ với nhiều người khác và như vậy bạn không xây dựng được nhiều mối quan hệ bạn bè lâu dài.
Tình cảm tuổi học trò rất đáng quý, bạn hãy nâng niu nó, nhưng hãy chờ đợi những tình cảm thực sự sâu sắc sau này, bạn nhé!.
Những thay đổi về sinh lý tuổi dậy thì ở bạn nữ và bạn nam
Mỗi chúng ta được sinh ra và lớn lên hàng ngày, đây là một món quà tuyệt diệu của tạo hóa, tuy nhiên không phải bạn nào cũng hiểu biết rõ về sự thay đổi sinh lý về cơ thể của mình.
Rất nhiều bạn cảm thấy hãnh diện và phấn khởi khi cơ thể có sự thay đổi về sinh lý. Nhiều bạn khác lại tỏ ra lo lắng, sợ hãi trước những biến đổi sinh lý hoàn toàn bình thường đó. Do đó việc các bạn cần có những kiến thức, thông tin chính xác về những thay đổi sinh lý của cả nam và nữ sẽ là hành trang giúp các bạn tự tin hơn, chủ động đón nhận, tự hào và hãnh diện những cái mà bạn được ban tặng.
Những thay đổi ở tuổi dậy thì bắt nguồn từ một số chất có trong cơ thể, đó là hoocmon.
Hoocmon là những chất sinh hóa đặc biệt mang các tín hiệu thông tin xuất phát từ não. Có hai loại hoocmon chính tác động đến những thay đổi của tuổi dậy thì, đó là: hoocmon tăng trưởng (Somatotropin) và hoocmon giới tính (estrogen; testosterone).
Các cơ quan tiếp nhận hoocmon nằm rải rác khắp nơi trên cơ thể như: bộ phận sinh dục, xương, các bắp cơ, da và não.
Chính vì vậy đây là thời kỳ chúng ta được “giới tính hóa” theo chiều sâu. Chính những hoocmon này làm cho cơ thể của bạn có sự thay đổi rất lớn: cơ quan sinh sản phát triển, bạn sẽ cao hơn, hình dáng thay đổi từ ngực, da, lông, tóc, giọng nói….cùng rất nhiều những thay đổi của đặc điểm sinh lý khác.
Để các bạn dễ nhận biết từng thay đổi sinh lý đối với bạn nam và bạn nữ ở tuổi dậy thì, xin mời các bạn hãy xem bảng liệt kê những thay đổi cơ thể của bạn nhé!
Các bạn không nên cho rằng một số thông tin về các bạn gái là chỉ dành cho các bạn gái, hay một số thông tin về bạn trai là chỉ dành cho bạn trai. Hiểu được giới kia có nghĩa là bạn đã có thông tin đầy đủ, bạn sẽ làm chủ được hành vi tinh dục và tăng cường sức khoẻ sinh sản cho chính mình. Để các bạn có thông tin đầy đủ hơn, xin mời bạn hãy tham khảo các phần sau:
Một số vấn đề chung của cả hai giới
Mồ hôi và mùi cơ thể
Ở tuổi dậy thì, các tuyến mồ hôi hoạt động mạnh hơn và mồ hôi tiết ra nhiều hơn. Khi mới tiết ra, mồ hôi không có mùi. Nhưng khi đọng lại trên da và bị các vi khuẩn phân hủy sẽ khiến mồ hôi của bạn có mùi khác đi, rõ nhất là mùi ở nách và cơ quan sinh dục.
Mùi cơ thể mỗi người mỗi khác, có bạn cảm thấy rất khó chịu và tự ti trong giao tiếp cũng chỉ vì nách có mùi hôi (hôi nách), hoặc có bạn cảm thấy rất khó “ngửi” mùi nồng mạnh phát ra từ cơ quan sinh dục…Điều này hoàn toàn bình thường.
Chúng ta có thể “khử” chúng bằng cách tắm rửa thường xuyên cơ thể và bộ phận sinh dục hàng ngày bằng nước sạch, thay quần áo thường xuyên, mặc quần áo, đồ lót rộng rãi, thoáng khí, tốt nhất bằng vải cotton.
Để khử mùi tại nách, bạn có thể sử dụng lăn nách hay xịt nách hoặc có thể dùng chanh hoặc phèn phi (phèn chua cho vào chiếc thìa rồi đặt lên than tới khi chúng chảy ra và phồng trắng lên, để nguội sát vào nách).
Trứng cá
Trứng cá là sản phẩm của các tuyến chất nhờn bên dưới da tích tụ lại mà không thoát ra ngoài được. Thường thì trứng cá sẽ giảm dần khi bạn ngoài 20 tuổi.
Trứng cá xuất hiện ở mỗi người do nhiều nguyên nhân khác nhau. Có bạn mọc nhiều trứng cá khi thức khuya, khi có điều lo lắng, lúc gần kỳ hành kinh hoặc do uống chè, cà phê, hút thuốc lá…Nếu bạn nhận thấy có một yếu tố nào đó là nguyên nhân kích thích trứng cá mọc, bạn hãy tránh nó đi. Việc bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng, đặc biệt ăn nhiều rau, quả và các thức ăn có nhiều chất xơ, uống nhiều nước sẽ giúp bạn bài tiết dễ dàng hơn và cũng có tác dụng hạn chế mọc trứng cá đấy!
Để giảm trứng cá, tốt nhất bạn đừng cạy, nặn chúng. Vì cạy, nặn có thể khiến trứng cá lan ra do tay hoặc da lúc đó không sạch gây nhiễm trùng hoặc làm tổn thương vùng xung quanh nên dễ để lại sẹo và vết thâm.
Nếu không đừng được bạn hãy nhớ là trước khi nặn trứng cá, cần rửa sạch mặt và tay bằng xà phòng để tránh nhiễm khuẩn.
Tránh cậy, nặn những nốt trứng cá quanh miệng, bởi đây là “khu vực cấm”, trứng cá ở đây nếu bị nặn non hoặc dùng tay bẩn có thể bị nhiễm trùng nặng (gọi là đinh râu), lúc đó sẽ đau và “xấu” hơn nhiều.
Một biện pháp nữa rất hiệu quả trong việc giảm mọc trứng cá là bạn hãy thường xuyên rửa mặt bằng nước sạch, có thể dùng sữa rửa mặt (không chứa xà phòng) loại trị mụn hoặc sữa rửa mặt dành cho da nhờn (từng giới dùng sản phẩm riêng biệt). Nếu bạn làm được như vậy, bạn sẽ “Bie bie” được trứng cá.
Trong những trường hợp bạn bị mọc trứng cá dầy đặc, trứng cá có mủ, trứng cá bọc, to, hoặc để lại vết thâm hoặc sẹo xấu thì bạn cần đi khám bác sĩ chuyên khoa Da liễu để được tư vấn và điều trị hợp lý, bạn nhé!
Giọng nói
Trong thời kỳ dậy thì, cả bạn nam và bạn nữ đều có sự thay đổi giọng nói từ trẻ con sang người lớn do thanh quản cúa các bạn phát triển lớn hơn, rộng ra, các dây thanh đới dầy lên và dài ra.
Sự thay đổi giọng nói đối với các bạn nữ thường thay đổi một cách từ từ, riêng với các bạn nam thì sự thay đổi giọng nói rõ nhận biết hơn, được gọi là “vỡ giọng”. Giọng của các bạn trai lúc này trở nên trầm, ấm hoặc có giọng cao hơn (the thé như con gái)…với sự thay đổi này nhiều bạn sẽ rất lo lắng, khó chịu vì bị mọi người trêu trọc. Tuy nhiên quá trình thay đổi giọng nói chỉ là một hiện tượng nhất thời. Sau đó bạn sẽ có được chất giọng đúng như giới của mình.
Dinh dưỡng tuổi dậy thì
Khác với thời kỳ trẻ em và thời kỳ trưởng thành, ở lứa tuổi dậy thì có một số đặc điểm về tâm sinh lý riêng mà điểm mấu chốt là có sự nhảy vọt về sự phát triển của cơ thể và một sự khởi động hoạt động của cơ quan sinh dục. Chính vì vậy ở lứa tuổi này cần có một chế độ dinh dưỡng hợp lý, như vậy mới đảm bảo dinh dưỡng, khoáng chất và sinh tố quan trọng cần thiết cho sự phát triển. để giúp cho cơ thể phát triển tốt bạn cần chú ý can đối đầy đủ các chất dinh dưỡng chứ không nên thiên về một chất nào như:
Cơ thể chúng ta cũng vậy, nếu trong thời kỳ này có một thành phần nào đó trong các chất dinh dưỡng trên bị thiếu, mất cân đối sẽ dẫn đến thiếu sót cho việc xây dựng một cơ thể trưởng thành, ảnh hưởng đến chiều cao, tầm vóc và trí tuệ cả một quãng đời về sau của bạn.
Những thay đổi sinh lý ở bạn nữ
Thay đổi vóc dáng
Hình dáng bề ngoài của bạn gái bắt đầu thay đổi khi bước vào tuổi dậy thì. Trong thời kỳ này, cơ thể bạn bắt đầu có dáng vẻ của một thiếu nữ. Trong những năm trước khi có kinh, cơ thể bạn thay đổi nhiều hơn trước. Cặp vú nhô lên, mông nở ra đầy đặn hơn trước, bụng thon lại làm cho cơ thể bạn phân biệt rõ ba vòng: Ngực-Eo- Mông (ngực: vòng 1; eo: vòng 2; Mông: vòng 3). Đặc biệt, lúc này lớp mỡ dưới da dày hơn và làm cho cơ thể của bạn mềm mại hơn và nữ tính hơn.
Quá trình này ở mỗi bạn diễn ra với tốc độ khác nhau. Một số bạn gái lớn dần dần trong khi các bạn khác lớn nhanh như “thổi”. Lúc này cơ thể bạn có nhiều thay đổi và tăng cân rõ rệt, có thể bạn thấy mình khi thì mảnh dẻ, lúc thì béo tròn…Bạn đừng quá lo lắng bởi dấu hiệu tăng cân này. Đây là một điều rất tự nhiên và bình thường, muốn giữ được “phom” dáng bạn cần luyện tập thể thao chứ đừng thấy thấy tăng cân mà nhịn ăn hoặc ăn kiêng…để giảm cân là không tốt. Bởi giai đoạn này bạn gái cần rất nhiều chất dinh dưỡng để giúp cho sự phát triển của cơ thể mà!. Bạn hãy yên tâm, khoảng 18-20 bạn sẽ đạt hình dáng ổn định theo các đặc tính di truyền của bố mẹ truyền cho.
Vú phát triển
Do các tuyến sữa phát triển và lớp mỡ ở ngực dày hơn nên vú của bạn sẽ có thay đổi. Dấu hiệu đầu tiên của phát triển ngực thường là: quầng vú (vùng quanh núm vú) trở nên đầy đặn và sẫm màu hơn. Sau đó ngực bắt đầu nhô cao, bầu vú nhú lên, sau lớn dần và tròn trịa dần.
Trong giai đoạn này mỗi bạn gái sẽ có cảm nhận khác nhau về sự phát triển cũng như hình dạng về bộ ngực của mình.
Bộ ngực mỗi bạn mỗi khác, có bạn ngực còn “phẳng lì”, bạn khác đã đầy đặn. Có bạn ngực to, có bạn ngực nhỏ, có bạn thấy núm vú hồng hồng, có bạn lại thấy sẫm màu hơn, hoặc có bạn thấy vài sợi lông trên vú, có bạn thấy núm vú ngả sang hai bên, bạn khác lại thấy núm vú tụt vào trong, hoặc có bạn lại thấy hai bên ngực phát triển không đều nhau, cái lớn trước, cái lớn sau, vì thế bạn đừng ngạc nhiên nếu thấy ngực chỉ nhú một bên, chẳng mấy chốc bên kia sẽ đuổi kịp.
Nếu trong giai đoạn dậy thì, bạn cảm thấy ngực hơi đau đau hoặc núm vú hơi ngứa thì đừng lo lắng, vì hiện tượng này sẽ hết khi vú bạn hoàn toàn phát triển.
Tâm sự của bạn Hồng 18 tuổi Tâm sự của bạn Hạnh, 20 tuổi Ngực của tôi bắt đầu nhô khi tôi học lớp 4 hay lớp 5 gì đó….Lúc đó tôi không muốn nó nhô ra cho nên tôi ép lại. Lúc nào tôi cũng ép nó thấp xuống. Khi tôi học lớp 9, tôi vẫn còn cởi trần chạy ngoài phố. Không ai tin tôi khi tôi nói như vậy nhưng đó là sự thật. Tôi chẳng hề có ngực gì cả. Chỉ đến khi học lớp 11 thì tôi mới thực sự phát triển…
Sự phát triển của cơ quan sinh dục
Khi dậy thì, các cơ quan sinh sản của bạn gái phát triển không còn giống như của bé gái nữa. Môi lớn, môi nhỏ, âm vật và âm đạo tất cả đều phát triển. Lông mu bắt đầu mọc quanh âm hộ, và âm hộ bắt đầu có màu sắc sẫm hơn trước. Bên trong cơ thể, âm đạo, tử cung cũng phát triển và bắt đầu hoạt động.
Để biểt chi tiết hơn cấu tạo và chức năng của cơ quan sinh sản nữ bạn hãy vào hệ sinh dục nữ.
Nhớ là: cũng như khuôn mặt có hai mắt, một mũi và một mồm nhưng mọi người trông đều khác nhau cả. các bộ phận sinh sản của người cũng vậy, chúng có hình dáng, màu sắc và kích cỡ riêng. Nếu bạn cùng tắm với một bạn gái khác, bạn sẽ thấy không có ai giống ai cả. Có cá biệt cũng là chuyện bình thường!
Kinh nguyệt
Kinh nguyệt là hiện tượng chảy máu ra ngoài âm đạo hàng tháng ở cơ thể bạn nữ do sự bong niêm mạc tử cung khi trứng không được thụ tinh.
Dấu hiệu có kinh cho thấy bạn đã bắt đầu rụng trứng và có khả năng có thai. Tuy nhiên khi bạn bắt đầu rụng trứng không có nghĩa là bạn đã sẵn sàng sinh con về mặt thể chất lẫn tâm lý.
Kinh nguyệt thường bắt đầu ở tuổi 11 – 16 nhưng cũng có thể đến sớm hơn hoặc muộn hơn đối với một số bạn gái (9 tuổi).
Trong thời kỳ hành kinh, cơ thể bạn thải ra máu kinh. Lượng máu kinh thải ra ở mỗi người mỗi khác, có bạn thì ra rất nhiều kinh, số khác lại có ít hơn.
Số ngày hành kinh kéo dài có thể nhiều hay ít, nhưng thông thường khoảng từ 3 đến 7 ngày.
Mỗi chu kì kinh nguyệt có từ 100-150ml. Máu kinh có màu khác nhau, có thể có màu nâu sậm, đỏ có lẫn chất nhày hoặc có khi lại có những cục. Bởi máu kinh bao gồm cả máu, chất tiết và mô niêm mạc tử cung. Các cục máu kinh chính là những mảnh nhỏ niêm mạc tử cung đấy!
Hành kinh được lặp đi lặp lại trong vòng khoảng từ 24 đến 35 ngày. Khi bạn gái mới thấy kinh thì chu kỳ thường không đều có thể thất thường, tuy nhiên bạn đừng lo lắng, vài năm sau chu kỳ kinh nguyệt sẽ ổn định.
Mọi người có phản ứng với kinh nguyệt theo cách khác nhau. Cho dù phản ứng đầu tiên của bạn là gì, thì chu kỳ kinh nguyệt là bình thường và là một phần giá trị của cuộc sống do vậy bạn không phải hổ thẹn vì điều đó. Máu trong cơ thể bạn là sạch sẽ, vì vậy việc có kinh là không bẩn.
Tôi thấy kinh khi tôi học lớp 6. Mẹ tôi đã nói với tôi rằng khi tôi đến độ tuổi đó tôi sẽ thấy kinh. Khi đó mẹ ở bên tôi vì vậy tôi không hề cảm thấy sợ hay lo lắng gì cả. Tôi thấy bình thường khi cơ thể tôi thay đổi. Tôi cảm thấy tự nhiên, mọi người khác cũng thế và tôi cũng vậy!
Hằng, 22 tuổi
Lúc đó tôi cảm thấy thực sự khủng khiếp, thực sự sợ hãi. Tôi giấu chuyện đó và thấy kinh khủng. Tôi rất xấu hổ, bối rối. Tôi lấy trộm mấy miếng vải của mẹ tôi để dùng. Tôi lên tầng trên để rửa và đóng chặt cửa lại. Tôi sợ mọi người biết.
Hương, 22 tuổi
Các bạn gái có nhiều cách để thấm máu kinh. Hiện đại có băng vệ sinh đóng gói sẵn như: Diana, Kotex, Whisper, Sotina.....Bạn hãy chọn cho mình loại băng phù hợp dựa theo độ dày, mỏng. Loại dùng cho ban ngày, loại dùng cho ban đêm, có cánh hoặc không có cánh. Bạn có thể mua chúng dễ dàng ở hiệu tạp hoá trong chợ hoặc trong siêu thị. Ngoài ra bạn có thể sử dụng loại băng vệ sinh cổ điển như vải xô.
Máu kinh trong cơ thể rất sạch, nhưng khi ra ngoài lại là môi trường tốt cho vi khuẩn, đôi khi bạn ngứa ở âm hộ khi hành kinh là vì thế. Cho nên bạn cần thay băng vệ sinh ít nhất 4 lần một ngày (khi bạn thức dậy buổi sáng, vào buổi trưa, lúc chập tối và trước khi đi ngủ). Nếu bạn ra nhiều máu kinh bạn nên thay nhiều lần hơn. Mỗi lần thay băng, cần rửa sạch bên ngoài bằng nước sạch rồi lau khô (có thể sử dụng xà phòng tắm hoặc nước rửa vệ sinh phụ nữ loại Lactacyd FH của công ty Sanofi-Aventis). Tuyệt đối không được thụt rửa bên trong âm đạo để tránh gây viêm nhiễm.
Có một vấn đề "tế nhị " mà bạn gái nên chú ý đó là: Không được vứt băng vệ sinh bừa bãi tại nơi công cộng hoặc nhà vệ sinh. Khi băng vệ sinh đã dùng rồi bạn nên gói chúng vào giấy hoặc cho chúng vào túi đựng rác màu đen(để tránh lộ) trước khi bỏ vào thùng rác bạn nhé!
Thắc mắc của bạn gái
Máu kinh có chứa trứng không?
Không ai biết là trứng có theo máu kinh ra ngoài hay không. Có hai giả thuyết: 1) là trứng ra ngoài theo máu kinh; 2) là khi trứng không được thụ tinh , cơ thể sẽ hấp thụ lại nó.
Tại sao một số người có máu kinh màu đỏ tươi, một số có máu kinh màu đỏ đậm, số khác có màu đỏ nâu và số khác lại có máu cục?
Máu kinh màu có thể không giống với máu tươi, vì nó bao gồm không chỉ là máu mà còn các chất bài tiết khác và mô niêm mạc dạ con. Hơn nữa, sau khi mô niêm mạc bong ra nó không còn được máu trong tĩnh mạch nuôi dưỡng nữa, lại đi cả chặng đường từ tử cung qua âm đạo ra ngoài nên có thể đổi màu. Những cục máu kinh chỉ là những mảnh nhỏ của niêm mạc dạ con. Đừng lo lắng gì về nó!
Đau bụng nhiều khi hành kinh thì khó có con, có đúng không?
Không đúng. Đau bụng dù nhiều vẫn có th ể là hiện tượng hoàn toàn khoẻ mạnh. Nhiều phụ nữ rất đau bụng khi có kinh nhưng họ vẫn sinh đẻ dễ dàng và rất "mắn " nữa, nếu họ không thực hiện kế hoạch hoá gia đình.
Tại sao một số người bị đau bụng, đau lưng, đau ngực hay đau đầu khi thấy kinh? Làm thế nào để giảm bớt đau?
Đây là hiện tượng do chất gây co rút tử cung prostaglandin gây ra. Rất nhiều bạn may mắn không đau, nhưng cũng có nhiều bạn gái phải khó chịu vì những cơn đau, có thể là ngâm ngẩm nhẹ nhàng , có thể là dữ dội. Nếu bạn có nhiều chất này trong cơ thể bạn sẽ bị đau nhiều hơn và thậm chí còn bị nôn và đi ngoài. Nếu bạn có ít thì bạn chỉ cảm thấy không được thoải một chút thôi và không khó chịu. Cho đến nay người ta vẫn chưa biết tại sao một số người lại có nhiều prostaglandin hơn người khác. Đau trong khi hành kinh có khó chịu, nhưng nó không phải là bệnh.
Cách tốt nhất để làm giảm khó chịu khi hành kinh là sử dụng các cách truyền thống. Một số bạn gái thích chạy hoặc đạp xe vì nó sẽ làm giảm đau cho họ. Nếu bạn bị đau, bạn có thể chườm nóng, ngâm chân vào nước nóng, đặt gối vào bụng hay xoa bóp lưng. Khi đã giảm đau rồi thì bận rộn với công việc có thể giúp bạn quên đi sự không thoải mái này. Không có cách nào thích hợp cho tất cả mọi người. Nhưng bạn có thể khám phá ra chiến lược riêng cho mình. Nếu bạn bị đau nhiều, bạn có thể uống thuốc giảm đau.
Có một số trường hợp đau cơ quan sinh sản do bệnh gây ra như bệnh viêm màng trong dạ con hay viêm khung xương chậu. Những bệnh này không phổ biến, nhưng nếu bạn thấy rất đau và không gì có thể làm giảm đau được thì bạn nên đến cơ sở y tế để kiểm tra.
Một số người nói rằng khi bạn thấy kinh bạn không nên tắm, thế có đúng không?
Kinh nguyệt là một sự kiện sinh lý quan trọng và lành mạnh chứ không phải là bệnh. Khi hành kinh bạn nên tắm rửa để giữ cho cơ thể sạch sẽ. Thực tế, việc vệ sinh các nhân trong thời kỳ này rất quan trọng. Bạn nên tắm rửa hàng ngày để tránh vi khuẩn xâm nhập và phát triển và tránh cơ thể có mùi hôi.
Hoạt động nặng có nguy hiểm không?
Một số phụ nữ lớn tuổi nói rằng khi bạn hành kinh không nên làm việc nặng hay đạp xe đạp mà nên nghỉ ngơi và đi bộ nhẹ nhàng. Tuy nhiên không có cơ sở khoa học nào cho tin này. Tuy nhiên bạn phải biết lắng nghe các dấu hiệu của cơ thể bạn. Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi hơn bình thường, bạn có thể nghỉ ngơi. Nếu bạn cảm thấy khoẻ mạnh bình thường thì bạn không cần thay đổi chế độ hoạt động hàng ngày.
Bạn nên ăn uống gì khi hành kinh?
Bạn nên ăn uống như bình thường cho đủ chất. Đặc biệt bạn nên ăn nhiều rau xanh và thức ăn có màu đỏ như thịt lợn, thịt bò và gan để bù lại lượng sắt sinh m áu. Theo khoa học, hành kinh không yêu cầu phụ nữ tránh bất cứ loại thức ăn nào. Đôi khi chất cafêin có trong cà phê, trà, Coca-Cola có thể làm tăng độ co thắt trong kỳ kinh, nếu bạn cảm thấy khó chịu thì hãy ngừng sử dụng chúng vài ngày.
Có thể có quan hệ tình dục khi đang có kinh không?
Không nên có quan hệ tình dục trong những ngày có kinh. Ngoài lý do thẩm mỹ thì việc có quan hệ tình dục trong những ngày này dễ gây viêm nhiễm, nhất là các bệnh lây truyền qua đường tình dục (trong đó có cả HIV/AIDS). Đối với bạn nữ vì trong thời kỳ này cổ tử cung mở, những mô trong tử cung bị bong ra, lúc này bề mặt khoang tử cung hình thành những vết thương, nếu tiến hành giao hợp, vi trùng dễ xâm nhập vào và gây bệnh (nhất là HIV/AIDS)...Với bạn nam cũng vậy, nếu quan hệ trong những ngày này bạn nam sẽ có nguy cơ viêm đường tiết niệu hoặc lây các bệnh truyền qua đường tình dục. Trong trường hợp "Không đừng" Bạn có thể có quan hệ tình dục, nhưng phải sử dụng Bao cao su để đảm bảo an toàn, bạn nhé!
Những thay đổi sinh lý ở bạn trai
Thay đổi vóc dáng
Cơ thể của bạn có sự thay đổi rất lớn từ hình dáng của một cậu bé. Chiều cao tăng lên, vai nở ra, bụng và hông thon hơn, cơ bắp to lên và bạn dần dần có vóc dáng của một người đàn ông. Các bạn nam thường bắt đầu dạy thì muộn hơn so với bạn nữ - đa số sự phát triển này xuất hiện ở độ tuổi từ13 tuổi đến 20 tuổi.
Một số bạn có thể dậy thì sớm hơn những bạn khác, đôi khi cùng tuổi nhưng bạn này lại lớn hơn và phát triển hơn bạn kia rất nhiều. Nếu bạn có dậy thì chậm hơn những bạn khác thì không có gì phải lo lắng. Thời kỳ của bạn sẽ tới!
Sự phát triển của cơ quan sinh dục
Dậy thì là lúc mà các bộ phận sinh dục thay đổi nhiều nhất. Bìu dái (tinh hoàn) to ra và có màu sậm hơn, và hai tinh hoàn cũng lớn lên theo. Dương vật dài hơn, to hơn và thường có màu đậm hơn trước đây. Lông cũng bắt đầu mọc quanh bộ phận sinh dục. Đầu tiên chỉ có vài sợi lông xuất hiện nhưng dần dần sẽ mọc dày hơn và quăn hơn.
Nếu bạn có cơ hội quan sát dương vật của những người khác quanh bạn thì đừng ngạc nhiên khi thấy của họ không giống với của bạn, bởi tất cả chúng có m ột vẻ chung, song không vì thế mà ở mỗi người chúng đều chằn chặn như nhau.
Các cậu bé và những người đàn ông khác nhau, do đó dương vật và bìu dái họ cũng khác khau, cả về hình dáng lẫn màu sắc. Một số bạn có dương vật phần đầu to còn phần thân nhỏ, còn số khác lại có đầu dương vật nhỏ và thân dương vật to. Một số có bìu dái to hoặc nhỏ, bìu dái thấp hoặc cao. Đó là điều hoàn toàn bình thường bởi một bên bìu cao hơn bên kia để không bị cọ sát vào nhau và để tạo điều kiện lý tưởng cho việc sán xuất ra tinh trùng mà thôi!.
Một số bạn nam cho rằng dương vật của họ nhỏ và rất lo lắng, tự ti cho rằng mình không phải là “đàn ông thực sự”. Khi dương vật chưa cương cứng lên, bạn có thể thấy là dương vật của mỗi người đàn ông có kích cỡ khác nhau. Tuy nhiên, dù nhỏ hay to thì khi cương cứng mọi dương vật đều giống nhau. Những người có dương vật to sẽ chỉ to hơn lên một ít, còn những người có dương vật nhỏ hơn thì to lên rất nhiều. Hơn thế nữa, kích cỡ không quyết định khả năng tình dục hay khả năng có con. Vì vậy bạn đừng lo lắng nhé!.
Cương cứng và xuất tinh
Với đàn ông đã trưởng thành, dương vật cương cứng khi bị kích thích tình dục. Nhưng ở tuổi dậy thì nó không hoàn toàn như vậy.
Thông thường bạn có thể thấy dương vật của mình "ngóc đầu" dậy mà chẳng liên quan gì đến suy nghĩ và cảm xúc tình dục như: khi có điều gì đó vui, khi trong đầu xuất hiện ý nghĩ về bạn gái, khi bạn lo lắng hoặc sợ hãi, khi bạn đi tiểu hay khi buổi sớm mới thức dậy.... Một số bạn trai lo lắng và lúng túng không hiểu tại sao lại thế. Chuyện đó là rất bình thường.
Khi còn là các cậu bé, bạn có thể thấy dương vật của mình cứng lên, nhưng chỉ khi bạn dậy thì điều đó mới xảy ra thường xuyên và rõ ràng hơn. Đôi khi việc "cái ấy" cương cứng không mong muốn có thể làm cho bạn xấu hổ. Sự cương cứng thường kéo dài một vài giây đến một vài phút, nửa tiếng hoặc lâu hơn, bạn đừng lo bởi những người khác thường không thấy đâu.
Bạn Chiến(18 tuổi) tâm sự Thỉnh thoảng khi tôi đang đứng nói chuyện về điều gì đó vui với một bạn gái thì nó lại ngỏng dậy. Với cả những lúc cô giáo gọi tôi đứng dậy và phát biểu bài là lại bị và nó làm tôi đỏ hết cả mặt.
Dương vật cương cứng có kích cỡ và hình dạng khác nhau. Khi cương cứng, nó chuyển từ một thực thể nhỏ, mềm thành một phần cơ thể to và cứng. Một số người dương lên theo chiều rốn, một số lại nằm ngang hoặc chúc xuống - độ dựng cao hay thấp tuỳ thuộc vào từng người.
Khi dậy thì cơ thể bạn bắt đầu sản sinh ra tinh dịch và tinh trùng. Giai đoạn này bạn có khả năng xuất tinh, điều đó có nghĩa là cơ thể bạn đã phát triển có đủ chức năng để sinh sản.
Mộng tinh
Khi bắt đầu dậy thì, vào ban đêm bạn có thể sẽ có những giấc mơ về tình dục và xuất hiện việc xuất tinh không có chủ ý được gọi là mộng tinh.
Có nhiều bạn tỉnh dậy vào lúc nửa đêm hoặc sáng hôm sau và phát hiện thấy "ướt quần" nhưng không phải là đái dầm, đó chính là dấu hiệu của việc xuất tinh đấy!.
Mộng tinh- Nó thường được gọi là “mộng”(giấc mơ) nhưng không phải lúc nào nó cũng xảy ra khi bạn đang nằm mơ.
Mặc dù mộng tinh lần đầu tiên có thể làm bạn bối rối, tuy nhiên điều này là hoàn toàn bình thường của quá trình dậy thì và chứng tỏ cơ thể của bạn hoàn toàn khoẻ mạnh.
Một số bạn trai lo lắng là nếu không mộng tinh thì điều đó có nghĩa là cơ thể không sản sinh ra tinh trùng. Điều này không đúng, cơ thể luôn sản sinh ra tinh trùng và được chứa ở túi tinh. Khi đầy nó có thể tự tràn ra một cách tự nhiên thông qua hiện tượng mộng tinh, nhưng nếu bạn không xuất tinh ra ngoài, thì tinh trùng đó được cơ thể hấp thụ lại để sinh ra tinh trùng mới.
Những thay đổi cơ thể khác ở bạn trai
Trong giai đoạn này các bạn trai còn thấy những thay đổi khác trong thời kỳ dậy thì. Những thay đổi này có thể bao gồm: núm vú sưng, đau; có lông mọc ở trên mặt và trên người; nổi yết hầu và vỡ giọng.
Những thắc mắc thường gặp của bạn trai
Bộ phận sinh dục của tôi không cùng màu sắc với các phần còn lại của cơ thể, vậy có bình thường không?
Hoàn toàn bình thường. Dương vật và bìu dái nói chung từ lúc sinh ra đã sẫm màu hơn so với da của cơ thể rồi, khi bạn càng trưởng thành thì chúng càng sẫm màu hơn.
“Cái đó” của tôi thường hay “ngóc đầu dậy” ngay cả khi tôi lên bảng trả lời câu hỏi, điều đó làm tôi rất xấu hổ, có cách nào để hạn chế bớt không?
Hiện tượng này đôi khi gây ra sự bối rối, khó sử cho các bạn trai khi “cái đó” cứ vô duyên “ngóc đầu dậy ở chỗ đông người. Nhưng bạn trai đừng nên quá lo lắng nhé! Không mấy ai để ý kĩ như vậy đâu. Thời gian đầu mới khởi động, “cỗ máy” hoạt động chưa được hoàn hảo lắm. Một thời gian sau nữa mọi hoạt động sẽ hoàn hảo hơn, khi đó “cái đó” của bạn sẽ không còn “bất trị” như vậy nữa đâu. Bạn cũng không cần thiết phải tìm cách “dìm đầu nó” mà nên tự hào vì bạn có một sức khoẻ tốt và sở hữu một “cỗ máy” thật hoàn hảo.
Sáng sớm khi thức dậy, tôi đã thấy “cái đó” cương cứng tự lúc nào. Tôi có bị làm sao không?
Bạn hoàn toàn, không bị làm sao cả! Đó là hiện tượng cương cứng dương vật đột ngột vào sáng sớm và không có ý thức. Nếu khi thức dậy mà bạn không thấy hiện tượng đó cũng không sao. Bởi đôi khi hiện tượng này đã xuất hiện ngay trước khi bạn thức giấc.
Có bình thường không, nếu sáng sớm dương vật của tôi không có hiện tượng cương cứng?
Nói chung các bạn nam thường có hiện tượng cương cứng đột ngột ngoài ý thức vào sáng sớm. Đôi khi hiện tượng này đã xuất hiện ngay trước khi bạn thức giấc vì thế bạn sẽ không nhận thấy chúng cương cứng khi thức dậy. Cũng có thể hiện tượng cương cứng tạm thời biến mất do buồn bực, Stress.....vì thế không nhất thiết dương vật phải cương cứng tất cả các buổi sáng.
Tôi để ý thấy hai tinh hoàn lúc thì chảy xệ xuống, lúc thì như co lại, tại sao vậy?
Nếu bạn trai thấy có hiện tượng như vậy thì cũng đừng lo lắng nhé! Điều này hoàn toàn bình thường. Khi nhiệt độ thấp, gặp lạnh thì tinh hoàn tự co lên cao. Còn khi nhiệt độ cao thì tình hoàn lại tự chảy xệ xuống. Đó là một phản xạ tự nhiên của cơ thể để đảm bảo chất lượng của tinh trùng.
Cái đó của tôi hơi cong, vậy có ảnh hưởng gì tới khả năng sinh con của tôi không?
Kích thước và hình dạng của dương vật không ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng có con. Mà khả năng có con phụ thuộc vào số lượng và chất lượng của tinh trùng có đảm bảo hay không?
Tài liệu tham khảo
1. Sách “Trò chuyện về tình yêu, giới tính, sức khoẻ”. Biên soạn: Nguyễn Quỳnh Trang, Debra Efroymson, Nguyễn Khánh Linh. Do Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phối hợp với Tổ chức PATH Canada xuất bản. NXB Thanh niên 2001.
Quá trình phát triển tâm sinh lý ở mỗi người diễn ra với một tốc độ khác nhau và có những nét riêng, có bạn dậy thì sớm, có bạn lại dậy thì muộn hơn so với bạn khác, nhưng tất cả các bạn đều cảm nhận ra sự khác biệt này. Một số bạn cảm thấy vui vì mình sắp trở thành “người lớn”, trong khi một số bạn khác lại băn khoăn và tỏ ra lúng túng trước sự “nhảy vọt” kỳ diệu này. Dù cho bạn là ai? Bạn là người như thế nào? thì các bạn cũng đều phải trải qua giai đoạn này, tuy nhiên sự phát triển tâm sinh lý ấy đều có một số điểm chung. Để các bạn hiểu rõ hơn về sự phát triển tâm sinh lý ở tuổi dậy thì, trong trang này tư vấn tuổi hoa xin mời các bạn tham khảo những vấn đề sau:
Tuổi dậy thì là gì?
Những thay đổi về tâm lý ở tuổi dậy thì
Những thay đổi về sinh lý tuổi dậy thì ở bạn nữ và bạn nam
Tuổi dậy thì là gì?
Tuổi dậy thì là giai đoạn đặc biệt trong quá trình phát triển của một con người. Đây chính là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ con thành người lớn và được đặc trưng bởi sự thay đổi mạnh mẽ về cả thể chất, chức năng, tinh thần, hành vi, tình cảm, đánh dấu giai đoạn “hình thành giới tính” của con người và có khả năng hòa nhập cộng đồng.
Quá trình biến đổi này được gọi là dậy Thì, và giai đoạn này được gọi là vị thành niên.
Theo UNFPA có 4 nhóm tuổi vị thành niên, thanh niên đó là:
-
[*] Vị thành niên sớm : từ 10-14 tuổi.
[*] Vị thành niên muộn: từ 15-19 tuổi.
[*] Thanh niên : từ 15-24 tuổi.
[*] Người trẻ tuổi : từ 10-24 tuổi.
Tại Việt Nam, tuổi dậy thì thường kéo dài từ 3 đến 5 năm, có thể chia là 2 giai đoạn:
-
[*] Giai đoạn trước dậy thì: từ 11-13 tuổi đối với nữ; Từ 13 đến 15 tuổi đối với nam.
[*] Giai đoạn dậy thì : từ 13 đến 15 tuổi đối với nữ ; Từ 15-17 tuổi đối với nam.
Giai đoạn dậy thì được đánh dấu bằng hành kinh (đối với nữ) và xuất tinh lần đầu (đối với nam) còn gọi là mộng tinh. Điều này thường đi cùng với những thay đổi cảm xúc với bạn bè khác giới, thể hiện sự trưởng thành về mặt sinh học, báo hiệu khả năng có con và được coi là hiện tượng sinh lý bình thường.
Ở giai đoạn này, buồng trứng ở bạn gái bắt đầu có trứng rụng và tiết ra hoocmon sinh dục, tinh hoàn của bạn nam cũng sản sinh ra tinh trùng và tiết ra hoocmon sinh dục, do đó có khả năng thụ thai nếu có quan hệ tình dục.
Những thay đổi về tâm lý ở tuổi dậy thì
Khi bạn dậy thì là khi bạn đang trưởng thành về mặt cơ thể, tâm lý và xã hội. Đây chính là giai đoạn hình thành nhân cách, hành vi sức khỏe cho cả cuộc đời.
Ở lứa tuổi này, bạn có sự chuyển biến rất lớn về tâm lý, thể hiện qua các mối quan hệ cuộc sống, rõ nét nhất là trong quan hệ với cha mẹ, với bạn bè, bạn cũng nhận thấy mình có ý thức hơn về giới tính, muốn khám phá mình và bạn khác giới.
Đặc biệt các bạn rất thích hoặc có những hành vi thử nghiệm như: ý thức được về tình dục, rất thích thử sức mình, thích khẳng định mình và thích thoát ly sự kiểm soát của bố mẹ…do thiếu hiểu biết nên những hành vi thử nghiệm đó thường có nguy cơ gây hại cho sức khỏe và xã hội.
Do đó trong giai đoạn này các bạn cần có hiểu biết đầy đủ để làm chủ được quá trình diễn biến tâm lý, không hoang mang, dao động hoặc có những hành vi dại dột để tránh những sai lầm không đáng có. Nếu được như vậy các bạn sẽ thấy rằng sự thay đổi tâm lý này đem đến cho bạn sự “khám phá” kỳ diệu của cuộc sống.
Sau đây là một số chuyển biến tâm lý- xã hội xảy ra trong giai đoạn dậy thì:
Ham muốn được người khác đối xử với mình như người lớn.
Một đặc tính chung ở tuổi dậy thì là “ham muốn trở thành một người lớn”. Bạn không còn cư xử như một đứa trẻ mặc quần thủng đít nữa. Bạn muốn được độc lập trong suy nghĩ và hành động, muốn thử sức và khám phá những điều mới để khẳng định mình là người lớn.
Bạn chẳng còn khóc nhè hay làm nũng, không còn đòi đi chơi cùng bố mẹ, ít tâm sự với bố mẹ hơn. Bạn muốn tự mình chọn bạn chơi, ăn mặc theo cách của bạn, thức khuya, theo đuổi những ý nghĩ của riêng mình, bạn khám phá thấy thế giới xung quanh bao điều lý thú: âm nhạc, truyện, phim ảnh, bóng đá, bạn bè, đặc biệt là bạn khác giới…Những lúc như vậy bạn muốn tự mình làm chủ và quyết định những lựa chọn mà bạn ưa thích:
Bạn Bích tâm sự: Chị biết không, bố em cấm đi học học đàn ghi ta vì sợ ảnh hưởng đến thời gian hoc bài. Em học giấu bố mẹ cả năm nay rồi, toàn phải đến nhà các bạn tập nhờ thôi, mà học đàn có gì là xấu cơ chứ!.
Thế đó, khi các bạn đọc tâm sự của Bích, các bạn cũng thấy mình giống như bạn ấy.
Thực ra trong giai đoạn này các bạn đôi khi còn có những quyết định “táo bạo” hơn nhiều để chứng tỏ mình là một người lớn thực thụ như: thích làm những việc mình thích, lười học, thích đi chơi, hút thuốc lá, uống rượu bia, chơi cờ bạc, đua xe máy, sử dụng ma túy, tụ tập, đàn đúm, đua đòi, ăn diện, yêu đương và có quan hệ tình dục trước hôn nhân…những lúc như vậy, chắc chắn bạn sẽ gặp phải sự “phản ứng” hoặc “ngăn cấm” của bố mẹ và những lúc này có thể xảy ra những “xung đột” bất đồng.
Bạn cảm thấy rất ấm ức, thất vọng vì hình như việc gì mình làm, hoặc những quyết định của mình đều không được công nhận, thay vào đó là thái độ phản đối, bất bình, cãi bướng, hoặc nhiều bạn khôn khéo hơn bằng cách bề ngoài “gọi dạ, bảo vâng” nhưng vẫn làm theo ý mình bằng cách hoạt động “rút vào bí mật”, nói dối…
Tùy từng phản ứng của mỗi bậc làm cha làm mẹ mà bạn nhận được sự chỉ bảo, dậy dỗ khác nhau. Có bạn bị rầy la, chửi mắng thậm tệ, có bạn được chỉ bảo điều hay, lẽ phải cặn kẽ….Những lúc như vậy, các bạn không thể hiểu một điều là bố, mẹ là những người nhất mực yêu thương bạn, mong muốn bạn trở thành “con ngoan, trò giỏi”, người có ích cho gia đình và xã hội nên mới như vậy. Bởi trong giai đoạn dậy thì, những lời chỉ dạy của cha mẹ là rất hữu ích. Vì họ đã từng trải nên có rất nhiều kinh nghiệm và biết cái hay cái dở của những quyết định “nông nổi” ở lứa tuổi, vì chí ít họ đã từng trải qua giai đoạn dậy thì.
Các bạn thân mến! Những lời khuyên của bố mẹ bạn có thể giúp bạn vào đời trên một nền tảng vững chắc để bạn phát triển toàn diện thành một người tốt, đáng yêu và đáng được tôn trọng. Bạn nên hiểu rằng sự quan tâm của bố mẹ đối với chúng ta là hoàn toàn bình thường hãy ghi nhớ và đừng cố tỏ ra khó chịu hoặc không vâng lời nếu như có lúc bố mẹ bạn có vẻ nghiêm khắc.
Tâm sự của bạn Thu: Lúc đấy thực là dễ bực các cụ tất cả mọi thứ. Mình đã ngang lại bướng kinh khủng. Các cụ cũng khổ. Bây giờ nên người và mình cảm thấy rằng cần phải cảm ơn mọi người đã dạy dỗ và chịu đựng mình như thế!.
Thời kỳ phát triển tâm lý ở tuổi dậy thì đối với bạn này thì êm ả, nhưng đối với bạn khác lại khá sóng gió. Qua rồi, nhìn lại bạn sẽ hiểu được rằng những cái “nhăn mặt”, những câu gắt gỏng, hành động nhất thời ở tuổi này phần nhiều là do cái anh “tâm lý”gây ra.
Nếu bạn có kiến thức, hiểu biết đầy đủ về quá trình phát triển tâm lý ở giai đoạn này, cùng với sự hướng dẫn, dạy dỗ của gia đình, nhà trường và xã hội thì chắc chắn bạn sẽ cảm thấy giai đoạn này thật sự hấp dẫn và kỳ diệu, nó để lại trong bạn một dấu ấn không thể phai nhòa cùng hành trình của năm tháng.
Tình bạn mở rộng và sâu sắc hơn trong độ dậy thì.
Vào giai đoạn đang dậy thì, nhu cầu giao tiếp với bạn bè phát triển rất mạnh, và nhiều mối quan hệ của bạn mở rộng đáng kể. Bạn dần dần quen với cuộc sống xã hội, và thực hành giao tiếp với mọi người. Bạn bè đã trở thành một phần rất quan trọng của cuộc sống.
Mỗi chúng ta ít nhất cũng có một tình bạn, có thể là bạn gần nhà, bạn cùng lớp, bạn cùng “chí hướng” hoặc “hợp gu” nhau…Dù là bạn kiểu gì thì bạn cũng cảm thấy rằng rất tự hào và tự tin hơn khi hòa nhập với cộng đồng.
Ở lứa tuổi này bạn thường thích giao du thành nhóm. Các nhóm bạn bè đóng một vai trò quan trọng trong các bước trưởng thành cho mỗi bạn trẻ, có nhóm bình lặng, có nhóm sôi nổi, có nhóm “siêu quậy”….
Dù là kiểu nào thì mỗi thành viên trong nhóm đều rất mật thiết với nhau và coi nhóm như gia đình thứ hai của mình.
Bạn có thể đưa ra chính kiến, quyết định hoặc “thả cửa” sáng tạo những ý tưởng mà bạn khó có thể thực hiện nó ở môi trường khác, bạn có thể tha hồ tâm sự hoặc “buôn dưa lê” tất cả những vấn đề mà bạn hoặc nhóm bạn của mình quan tâm…
Các nhóm bạn đóng vai trò quan trọng trên bước đường trưởng thành, đây là bước đầu bạn tập hòa mình vào tập thể, mỗi người có một tính cách và suy nghĩ riêng nhưng trong quá trình chơi với nhau bạn sẽ học tập ở bạn mình những đức tính tốt, biết chia sẻ, biết phấn đấu, giúp đỡ nhau.
Rất nhiều nhóm bạn chơi với nhau rất chân thành, nên mỗi người đều dễ dàng trao đổi, tâm sự những điều thầm kín, riêng tư, những khó khăn, vấp váp, nhắc nhủ, phê phán khi có điều sai trái nên tình bạn ở họ bình đẳng và tôn trọng và rất khăng khít, nhiều khi tình bạn ấy duy trì cùng bạn trong suốt cả cuộc đời.
Tuy nhiên, đôi khi “tinh thần hội” trở thành cực đoan, phát triển thành hiện tượng “bè phái”, coi thường các bạn ngoài hội một cách vô lý, gây gổ, đố kỵ giữa các nhóm bạn dẫn đến xô sát, hoặc có nhóm bạn lại phát triển theo hướng “tiêu cực”, chuyên gây gổ đánh nhau, tỏ ra rất “tay chơi” “anh chị”…
Do ảnh hưởng của nhóm bạn mà đôi khi bạn từ một cô bé, cậu bé ngoan ngoãn, hiền lành trở thành những cô nàng, anh chàng “cá biệt”.
Biết rằng tuổi dậy thì là lúc học hỏi từ bạn bè, học cách ứng xử với những người khác, và học cách yêu thương mọi người.
Các nhóm bạn bè là một hệ thống hỗ trợ xã hội, chia sẻ những cảm xúc vui buồn và giúp nhau có bản lĩnh hơn nhưng các bạn nên nhớ một điều rằng: “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng" hãy chọn bạn mà chơi bạn nhé!
Ý thức về giới tính trở nên rõ ràng hơn.
Đến tuổi này, ý thức của các bạn về giới tính trở nên rõ rệt hơn trước. Bạn không còn là một cậu bé, cô bé nữa, mà bạn là một nam thanh nữ tú rồi!.
Có thể, bạn chú ý nhiều hơn đến kiểu cách quần áo, đầu tóc để trông hấp dẫn hơn.
Trong các cuộc hội thoại, bạn khoái tranh luận với người khác giới với mình hơn.
Tình bạn khác giới mang đến cho bạn những xúc cảm mới lạ qua những lời nói thân mật, nụ cười trìu mến, những cử chỉ quan tâm…
Ý thức về giới tính len lỏi vào trong quan hệ với bạn bè đã làm cho bạn “đổi thay” ngạc nhiên trong một số giao tiếp với bạn khác giới.
Trước kia, từ một chàng trai nghông nghênh, hùng dũng hoặc tồ tệch nay bỗng dưng đứng trước bạn khác giới, những tính cách ấy bỗng dưng “biến mất” thay vào đó là những cử chỉ lúng túng, mặt mũi đỏ gay, hoặc ấp úng khi tình cờ bị các bạn nữ “bao vây”. Hoặc đối với các bạn nữ trước kia lôi thôi, luộm thuộm, “thần nanh mỏ đỏ”….nay bỗng dưng biết tế nhị, kín đáo, e lệ, làm đẹp và không suồng sã như đối với bạn cùng giới nữa. Mức độ kín đáo, ngượng ngùng, e lệ này phụ thuộc vào chiều sâu của các mối quan hệ khác giới cụ thể.
Đặc biệt ở độ tuổi naỳ, các bạn đã biết “để ý” đến nhau. Điều này đôi khi khiến bạn hoàn thiện mình hơn để đẹp hơn trong mắt “người ta”. Sự hấp dẫn có thể khá mạnh mẽ làm bạn xúc động, băn khoăn.
Nhìn chung, những rung cảm này phần nhiều là cảm tính. Nó rất trong sáng, nhẹ nhàng và thoảng qua tự nhiên như khi nó đến vậy.
Nếu bạn được sống trong môi trường lành mạnh, quan hệ bạn bè vô tư và có những hoạt động bổ ích lôi cuốn thì những tình cảm giới tính này cũng sẽ bị hòa lẫn vào trong tình bạn vô tư và không bị “nâng cấp” quá sớm thành tình yêu.
Với nhiều bạn do nhầm lẫn giữa sự cảm tình với tình yêu thực sự nên đã vướng vào “lưới tình” quá sớm bởi các bạn còn thiếu kinh nghiệm trong việc đánh giá mức độ tình cảm của mình cũng như “đối tượng” nên đã ngộ nhận và vội vã chuyển mối quan hệ từ bạn bè, anh em sang mức cao hơn-> tình yêu. Hoặc bạn có thái độ lấp lửng, mập mờ gây cho bạn khác giới hiểu lầm đó là tình yêu...
Trong những thời điểm như vậy, bạn thường rơi vào tình trạng “say” đối tượng, tuyệt đối hóa tình yêu, xem người yêu là thần tượng duy nhất của mình. Chính nguyên nhân này, bạn đã làm lu mờ thế giới vốn sinh động và phong phú đang hàng ngày diễn ra bên bạn. Vì vậy nhiều khi rơi vào tình cảnh “rắc rối”, bạn cảm thấy thế giới chẳng có nghĩa lý gì và sự tồn tại của chính mình cũng không còn ý nghĩa nữa.
Đi đôi với việc lý tưởng hóa người yêu, rất nhiều bạn còn có những quan niệm rằng khi yêu nhau thì tất cả đều thuộc về nhau, muốn “trao” cho nhau hoặc đòi hỏi nhau tất cả, với lý luận rằng: như thế mới chứng tỏ là yêu nhau.
Chính sự nhìn nhận về tình yêu sai lầm, chưa thấu đáo, chưa lường trước được những nguy cơ, hậu quả của việc yêu sớm như: chểnh mảng việc học hành, gây phân tán tư tưởng làm ảnh hưởng đến học tập, tự đánh mất mình vì luôn “chiều” theo ý người yêu, bị lạm dụng, hoặc có nguy cơ mang thai ngoài ý muốn, làm mẹ sớm hoặc bị lây nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục (trong đó có cả HIV/AIDS)…. Vì vậy đa số những mối tình “sớm” này thường rất dễ tan vỡ hoặc gặp nhiều rắc rối, đau khổ.
Các nhà tâm lý học cho rằng, sức hấp dẫn sớm ở dậy thì là bước phát triển đầu tiên trong việc hình thành những xúc cảm người lớn đối với người khác giới, mặc dù giai đoạn dậy thì có thể không phải là thời điểm tốt nhất để ngả hẳn vào những quan hệ yêu đương. Bởi vì phần tâm lý và thể chất của tuổi dậy thì chưa phát triển đầy đủ, tâm lý còn thay đổi nhiều trong các mối quan hệ giao tiếp mở rộng sau này, do đó rất khó khăn cho việc phải đương đầu với những biến cố phức tạp của tình yêu.
Trong thời kỳ này, việc xây dựng các mối quan hệ với bạn khác giới là rất lành mạnh nhưng thông thường khi bạn đang là vị thành niên, không nên đi chơi cùng người mình mến một mình mà nên đi cùng nhiều người khác. Bây giờ là cơ hội để gặp gỡ với nhiều người khác nhau và để hiểu thêm được bạn là ai, và những đặc điểm gì của người khác giới mà bạn thấy thật sự quan trọng.
Ở tuổi VTN, nếu bạn chỉ đi chơi/hẹn hò cùng với một người mà không có người khác đi cùng, bạn sẽ mất các cơ hội gặp gỡ với nhiều người khác và như vậy bạn không xây dựng được nhiều mối quan hệ bạn bè lâu dài.
Tình cảm tuổi học trò rất đáng quý, bạn hãy nâng niu nó, nhưng hãy chờ đợi những tình cảm thực sự sâu sắc sau này, bạn nhé!.
Những thay đổi về sinh lý tuổi dậy thì ở bạn nữ và bạn nam
Mỗi chúng ta được sinh ra và lớn lên hàng ngày, đây là một món quà tuyệt diệu của tạo hóa, tuy nhiên không phải bạn nào cũng hiểu biết rõ về sự thay đổi sinh lý về cơ thể của mình.
Rất nhiều bạn cảm thấy hãnh diện và phấn khởi khi cơ thể có sự thay đổi về sinh lý. Nhiều bạn khác lại tỏ ra lo lắng, sợ hãi trước những biến đổi sinh lý hoàn toàn bình thường đó. Do đó việc các bạn cần có những kiến thức, thông tin chính xác về những thay đổi sinh lý của cả nam và nữ sẽ là hành trang giúp các bạn tự tin hơn, chủ động đón nhận, tự hào và hãnh diện những cái mà bạn được ban tặng.
Những thay đổi ở tuổi dậy thì bắt nguồn từ một số chất có trong cơ thể, đó là hoocmon.
Hoocmon là những chất sinh hóa đặc biệt mang các tín hiệu thông tin xuất phát từ não. Có hai loại hoocmon chính tác động đến những thay đổi của tuổi dậy thì, đó là: hoocmon tăng trưởng (Somatotropin) và hoocmon giới tính (estrogen; testosterone).
Các cơ quan tiếp nhận hoocmon nằm rải rác khắp nơi trên cơ thể như: bộ phận sinh dục, xương, các bắp cơ, da và não.
Chính vì vậy đây là thời kỳ chúng ta được “giới tính hóa” theo chiều sâu. Chính những hoocmon này làm cho cơ thể của bạn có sự thay đổi rất lớn: cơ quan sinh sản phát triển, bạn sẽ cao hơn, hình dáng thay đổi từ ngực, da, lông, tóc, giọng nói….cùng rất nhiều những thay đổi của đặc điểm sinh lý khác.
Để các bạn dễ nhận biết từng thay đổi sinh lý đối với bạn nam và bạn nữ ở tuổi dậy thì, xin mời các bạn hãy xem bảng liệt kê những thay đổi cơ thể của bạn nhé!
Nam
Nữ
Phát triển chiều cao Phát triển chiều cao Phát triển cân nặng Phát triển cân nặng Ngực phát triển (ít), chỉ quanh núm vú Vú phát triển Mọc đủ răng vĩnh viễn Mọc đủ răng vĩnh viễn Thay đổi giọng nói, vỡ giọng (giọng trầm, ấm) Thay đổi giọng nói (giọng nói trong trẻ, nhẹ nhàng) Tăng tiết mồ hôi và chất nhờn Tăng tiết mồ hôi và chất nhờn Phát triển lông mu, mọc râu, lông nách, lông ngực, lông chân, lông tay Phát triển lông mu, mọc lông nách, lông chân, lông tay Ngực và vai phát triển Không phát triển Cơ bắp, cơ cánh tay phát triển Đùi trở nên thon, eo thon lại, hông nở ra Các bộ phận sinh dục ngoài phát triển Các bộ phận sinh dục ngoài phát triển Tinh hoàn sản sinh ra tinh trùng, bắt đầu có hiện tượng xuất tinh tự phát (mộng tinh). Lúc này có khả năng làm bạn gái mang thai nếu có quan hệ tình dục Bắt đầu có sự rụng trứng, xuất hiện kinh nguyệt. Lúc này có khả năng có con nếu có quan hệ tình dục. Ngừng phát triển bộ xương sau khi hình thể đã hoàn thiện Ngừng phát triển bộ xương sau khi hình thể đã hoàn thiện. Các bạn không nên cho rằng một số thông tin về các bạn gái là chỉ dành cho các bạn gái, hay một số thông tin về bạn trai là chỉ dành cho bạn trai. Hiểu được giới kia có nghĩa là bạn đã có thông tin đầy đủ, bạn sẽ làm chủ được hành vi tinh dục và tăng cường sức khoẻ sinh sản cho chính mình. Để các bạn có thông tin đầy đủ hơn, xin mời bạn hãy tham khảo các phần sau:
Một số vấn đề chung của cả hai giới
Mồ hôi và mùi cơ thể
Ở tuổi dậy thì, các tuyến mồ hôi hoạt động mạnh hơn và mồ hôi tiết ra nhiều hơn. Khi mới tiết ra, mồ hôi không có mùi. Nhưng khi đọng lại trên da và bị các vi khuẩn phân hủy sẽ khiến mồ hôi của bạn có mùi khác đi, rõ nhất là mùi ở nách và cơ quan sinh dục.
Mùi cơ thể mỗi người mỗi khác, có bạn cảm thấy rất khó chịu và tự ti trong giao tiếp cũng chỉ vì nách có mùi hôi (hôi nách), hoặc có bạn cảm thấy rất khó “ngửi” mùi nồng mạnh phát ra từ cơ quan sinh dục…Điều này hoàn toàn bình thường.
Chúng ta có thể “khử” chúng bằng cách tắm rửa thường xuyên cơ thể và bộ phận sinh dục hàng ngày bằng nước sạch, thay quần áo thường xuyên, mặc quần áo, đồ lót rộng rãi, thoáng khí, tốt nhất bằng vải cotton.
Để khử mùi tại nách, bạn có thể sử dụng lăn nách hay xịt nách hoặc có thể dùng chanh hoặc phèn phi (phèn chua cho vào chiếc thìa rồi đặt lên than tới khi chúng chảy ra và phồng trắng lên, để nguội sát vào nách).
Trứng cá
Trứng cá là sản phẩm của các tuyến chất nhờn bên dưới da tích tụ lại mà không thoát ra ngoài được. Thường thì trứng cá sẽ giảm dần khi bạn ngoài 20 tuổi.
Trứng cá xuất hiện ở mỗi người do nhiều nguyên nhân khác nhau. Có bạn mọc nhiều trứng cá khi thức khuya, khi có điều lo lắng, lúc gần kỳ hành kinh hoặc do uống chè, cà phê, hút thuốc lá…Nếu bạn nhận thấy có một yếu tố nào đó là nguyên nhân kích thích trứng cá mọc, bạn hãy tránh nó đi. Việc bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng, đặc biệt ăn nhiều rau, quả và các thức ăn có nhiều chất xơ, uống nhiều nước sẽ giúp bạn bài tiết dễ dàng hơn và cũng có tác dụng hạn chế mọc trứng cá đấy!
Để giảm trứng cá, tốt nhất bạn đừng cạy, nặn chúng. Vì cạy, nặn có thể khiến trứng cá lan ra do tay hoặc da lúc đó không sạch gây nhiễm trùng hoặc làm tổn thương vùng xung quanh nên dễ để lại sẹo và vết thâm.
Nếu không đừng được bạn hãy nhớ là trước khi nặn trứng cá, cần rửa sạch mặt và tay bằng xà phòng để tránh nhiễm khuẩn.
Tránh cậy, nặn những nốt trứng cá quanh miệng, bởi đây là “khu vực cấm”, trứng cá ở đây nếu bị nặn non hoặc dùng tay bẩn có thể bị nhiễm trùng nặng (gọi là đinh râu), lúc đó sẽ đau và “xấu” hơn nhiều.
Một biện pháp nữa rất hiệu quả trong việc giảm mọc trứng cá là bạn hãy thường xuyên rửa mặt bằng nước sạch, có thể dùng sữa rửa mặt (không chứa xà phòng) loại trị mụn hoặc sữa rửa mặt dành cho da nhờn (từng giới dùng sản phẩm riêng biệt). Nếu bạn làm được như vậy, bạn sẽ “Bie bie” được trứng cá.
Trong những trường hợp bạn bị mọc trứng cá dầy đặc, trứng cá có mủ, trứng cá bọc, to, hoặc để lại vết thâm hoặc sẹo xấu thì bạn cần đi khám bác sĩ chuyên khoa Da liễu để được tư vấn và điều trị hợp lý, bạn nhé!
Giọng nói
Trong thời kỳ dậy thì, cả bạn nam và bạn nữ đều có sự thay đổi giọng nói từ trẻ con sang người lớn do thanh quản cúa các bạn phát triển lớn hơn, rộng ra, các dây thanh đới dầy lên và dài ra.
Sự thay đổi giọng nói đối với các bạn nữ thường thay đổi một cách từ từ, riêng với các bạn nam thì sự thay đổi giọng nói rõ nhận biết hơn, được gọi là “vỡ giọng”. Giọng của các bạn trai lúc này trở nên trầm, ấm hoặc có giọng cao hơn (the thé như con gái)…với sự thay đổi này nhiều bạn sẽ rất lo lắng, khó chịu vì bị mọi người trêu trọc. Tuy nhiên quá trình thay đổi giọng nói chỉ là một hiện tượng nhất thời. Sau đó bạn sẽ có được chất giọng đúng như giới của mình.
Dinh dưỡng tuổi dậy thì
Khác với thời kỳ trẻ em và thời kỳ trưởng thành, ở lứa tuổi dậy thì có một số đặc điểm về tâm sinh lý riêng mà điểm mấu chốt là có sự nhảy vọt về sự phát triển của cơ thể và một sự khởi động hoạt động của cơ quan sinh dục. Chính vì vậy ở lứa tuổi này cần có một chế độ dinh dưỡng hợp lý, như vậy mới đảm bảo dinh dưỡng, khoáng chất và sinh tố quan trọng cần thiết cho sự phát triển. để giúp cho cơ thể phát triển tốt bạn cần chú ý can đối đầy đủ các chất dinh dưỡng chứ không nên thiên về một chất nào như:
-
[*] Chất đường, bột (cơm, bánh mỳ…) rất cần cho sự hoạt động của thể chất (cung cấp năng lượng).
[*] Chất đạm (thịt, cá, tôm, cua…) rất cần cho sự phát triển cơ, bắp, trọng lượng cơ thể, xương, khớp, hệ thống thần kinh, máu và cung cấp năng lượng rất kớn cho cơ thể.
[*] Chất béo (dầu, mỡ, lòng đỏ trứng…) là chất cung cấp năng lượng rất lớn, cần cho sự hình thành lớp mỡ dưới da vốn phát triển trong thời kỳ này. Đây cũng là thành phần quan trọng của não và là chất cung cấp nhiều các vi ta min trong dầu như vitamin A,D,E,K rất cần cho cơ thể.
[*] Các Vitamine: chúng có trong các thực phẩm phẩm tươi sống như: các loại rau tươi, trái cây, thịt, trứng, dầu thực vật, gan, các loại mầm ngũ cốc như giá đỗ, cám gạo…Đây là những chất xúc tác cần để cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng và sử dụng chúng tốt nhất.
[*] Chất khoáng và vi lượng: chúng có ở thịt, cá, các thực phẩm có nguồn gốc từ biển (như ngêu, sò, tôm, cua, rong biển..), hoặc trong sữa tươi, trong rau quả, củ vẫn thường được ăn như rau muống, rau dền, rau ngót…Ví như Canxi và phosphor rất cần cho sự hình thành và tăng trưởng chiều dài của xương, khớp. Chất sắt rất cần thiết cho việc tăng khối lượng máu tuần hoàn và bù đắp cho tình trạng thiếu máu do những lần hành kinh của bạn gái. Chất Iot là thành phần chính của nội tiết tố tuyến giáp, chúng có tác dụng chống bướu cổ.
Cơ thể chúng ta cũng vậy, nếu trong thời kỳ này có một thành phần nào đó trong các chất dinh dưỡng trên bị thiếu, mất cân đối sẽ dẫn đến thiếu sót cho việc xây dựng một cơ thể trưởng thành, ảnh hưởng đến chiều cao, tầm vóc và trí tuệ cả một quãng đời về sau của bạn.
Những thay đổi sinh lý ở bạn nữ
Thay đổi vóc dáng
Hình dáng bề ngoài của bạn gái bắt đầu thay đổi khi bước vào tuổi dậy thì. Trong thời kỳ này, cơ thể bạn bắt đầu có dáng vẻ của một thiếu nữ. Trong những năm trước khi có kinh, cơ thể bạn thay đổi nhiều hơn trước. Cặp vú nhô lên, mông nở ra đầy đặn hơn trước, bụng thon lại làm cho cơ thể bạn phân biệt rõ ba vòng: Ngực-Eo- Mông (ngực: vòng 1; eo: vòng 2; Mông: vòng 3). Đặc biệt, lúc này lớp mỡ dưới da dày hơn và làm cho cơ thể của bạn mềm mại hơn và nữ tính hơn.
Quá trình này ở mỗi bạn diễn ra với tốc độ khác nhau. Một số bạn gái lớn dần dần trong khi các bạn khác lớn nhanh như “thổi”. Lúc này cơ thể bạn có nhiều thay đổi và tăng cân rõ rệt, có thể bạn thấy mình khi thì mảnh dẻ, lúc thì béo tròn…Bạn đừng quá lo lắng bởi dấu hiệu tăng cân này. Đây là một điều rất tự nhiên và bình thường, muốn giữ được “phom” dáng bạn cần luyện tập thể thao chứ đừng thấy thấy tăng cân mà nhịn ăn hoặc ăn kiêng…để giảm cân là không tốt. Bởi giai đoạn này bạn gái cần rất nhiều chất dinh dưỡng để giúp cho sự phát triển của cơ thể mà!. Bạn hãy yên tâm, khoảng 18-20 bạn sẽ đạt hình dáng ổn định theo các đặc tính di truyền của bố mẹ truyền cho.
Vú phát triển
Do các tuyến sữa phát triển và lớp mỡ ở ngực dày hơn nên vú của bạn sẽ có thay đổi. Dấu hiệu đầu tiên của phát triển ngực thường là: quầng vú (vùng quanh núm vú) trở nên đầy đặn và sẫm màu hơn. Sau đó ngực bắt đầu nhô cao, bầu vú nhú lên, sau lớn dần và tròn trịa dần.
Trong giai đoạn này mỗi bạn gái sẽ có cảm nhận khác nhau về sự phát triển cũng như hình dạng về bộ ngực của mình.
Bộ ngực mỗi bạn mỗi khác, có bạn ngực còn “phẳng lì”, bạn khác đã đầy đặn. Có bạn ngực to, có bạn ngực nhỏ, có bạn thấy núm vú hồng hồng, có bạn lại thấy sẫm màu hơn, hoặc có bạn thấy vài sợi lông trên vú, có bạn thấy núm vú ngả sang hai bên, bạn khác lại thấy núm vú tụt vào trong, hoặc có bạn lại thấy hai bên ngực phát triển không đều nhau, cái lớn trước, cái lớn sau, vì thế bạn đừng ngạc nhiên nếu thấy ngực chỉ nhú một bên, chẳng mấy chốc bên kia sẽ đuổi kịp.
Nếu trong giai đoạn dậy thì, bạn cảm thấy ngực hơi đau đau hoặc núm vú hơi ngứa thì đừng lo lắng, vì hiện tượng này sẽ hết khi vú bạn hoàn toàn phát triển.
Tâm sự của bạn Hồng 18 tuổi Tâm sự của bạn Hạnh, 20 tuổi Ngực của tôi bắt đầu nhô khi tôi học lớp 4 hay lớp 5 gì đó….Lúc đó tôi không muốn nó nhô ra cho nên tôi ép lại. Lúc nào tôi cũng ép nó thấp xuống. Khi tôi học lớp 9, tôi vẫn còn cởi trần chạy ngoài phố. Không ai tin tôi khi tôi nói như vậy nhưng đó là sự thật. Tôi chẳng hề có ngực gì cả. Chỉ đến khi học lớp 11 thì tôi mới thực sự phát triển…
Sự phát triển của cơ quan sinh dục
Khi dậy thì, các cơ quan sinh sản của bạn gái phát triển không còn giống như của bé gái nữa. Môi lớn, môi nhỏ, âm vật và âm đạo tất cả đều phát triển. Lông mu bắt đầu mọc quanh âm hộ, và âm hộ bắt đầu có màu sắc sẫm hơn trước. Bên trong cơ thể, âm đạo, tử cung cũng phát triển và bắt đầu hoạt động.
Để biểt chi tiết hơn cấu tạo và chức năng của cơ quan sinh sản nữ bạn hãy vào hệ sinh dục nữ.
Nhớ là: cũng như khuôn mặt có hai mắt, một mũi và một mồm nhưng mọi người trông đều khác nhau cả. các bộ phận sinh sản của người cũng vậy, chúng có hình dáng, màu sắc và kích cỡ riêng. Nếu bạn cùng tắm với một bạn gái khác, bạn sẽ thấy không có ai giống ai cả. Có cá biệt cũng là chuyện bình thường!
Kinh nguyệt là hiện tượng chảy máu ra ngoài âm đạo hàng tháng ở cơ thể bạn nữ do sự bong niêm mạc tử cung khi trứng không được thụ tinh.
Dấu hiệu có kinh cho thấy bạn đã bắt đầu rụng trứng và có khả năng có thai. Tuy nhiên khi bạn bắt đầu rụng trứng không có nghĩa là bạn đã sẵn sàng sinh con về mặt thể chất lẫn tâm lý.
Kinh nguyệt thường bắt đầu ở tuổi 11 – 16 nhưng cũng có thể đến sớm hơn hoặc muộn hơn đối với một số bạn gái (9 tuổi).
Trong thời kỳ hành kinh, cơ thể bạn thải ra máu kinh. Lượng máu kinh thải ra ở mỗi người mỗi khác, có bạn thì ra rất nhiều kinh, số khác lại có ít hơn.
Số ngày hành kinh kéo dài có thể nhiều hay ít, nhưng thông thường khoảng từ 3 đến 7 ngày.
Mỗi chu kì kinh nguyệt có từ 100-150ml. Máu kinh có màu khác nhau, có thể có màu nâu sậm, đỏ có lẫn chất nhày hoặc có khi lại có những cục. Bởi máu kinh bao gồm cả máu, chất tiết và mô niêm mạc tử cung. Các cục máu kinh chính là những mảnh nhỏ niêm mạc tử cung đấy!
Hành kinh được lặp đi lặp lại trong vòng khoảng từ 24 đến 35 ngày. Khi bạn gái mới thấy kinh thì chu kỳ thường không đều có thể thất thường, tuy nhiên bạn đừng lo lắng, vài năm sau chu kỳ kinh nguyệt sẽ ổn định.
Mọi người có phản ứng với kinh nguyệt theo cách khác nhau. Cho dù phản ứng đầu tiên của bạn là gì, thì chu kỳ kinh nguyệt là bình thường và là một phần giá trị của cuộc sống do vậy bạn không phải hổ thẹn vì điều đó. Máu trong cơ thể bạn là sạch sẽ, vì vậy việc có kinh là không bẩn.
Mỗi người có cảm giác khác nhau khi họ có kinh lần đầu.
Bạn không phải là đơn độc.
Bạn không phải là đơn độc.
Tôi thấy kinh khi tôi học lớp 6. Mẹ tôi đã nói với tôi rằng khi tôi đến độ tuổi đó tôi sẽ thấy kinh. Khi đó mẹ ở bên tôi vì vậy tôi không hề cảm thấy sợ hay lo lắng gì cả. Tôi thấy bình thường khi cơ thể tôi thay đổi. Tôi cảm thấy tự nhiên, mọi người khác cũng thế và tôi cũng vậy!
Hằng, 22 tuổi
Lúc đó tôi cảm thấy thực sự khủng khiếp, thực sự sợ hãi. Tôi giấu chuyện đó và thấy kinh khủng. Tôi rất xấu hổ, bối rối. Tôi lấy trộm mấy miếng vải của mẹ tôi để dùng. Tôi lên tầng trên để rửa và đóng chặt cửa lại. Tôi sợ mọi người biết.
Hương, 22 tuổi
Các bạn gái có nhiều cách để thấm máu kinh. Hiện đại có băng vệ sinh đóng gói sẵn như: Diana, Kotex, Whisper, Sotina.....Bạn hãy chọn cho mình loại băng phù hợp dựa theo độ dày, mỏng. Loại dùng cho ban ngày, loại dùng cho ban đêm, có cánh hoặc không có cánh. Bạn có thể mua chúng dễ dàng ở hiệu tạp hoá trong chợ hoặc trong siêu thị. Ngoài ra bạn có thể sử dụng loại băng vệ sinh cổ điển như vải xô.
Máu kinh trong cơ thể rất sạch, nhưng khi ra ngoài lại là môi trường tốt cho vi khuẩn, đôi khi bạn ngứa ở âm hộ khi hành kinh là vì thế. Cho nên bạn cần thay băng vệ sinh ít nhất 4 lần một ngày (khi bạn thức dậy buổi sáng, vào buổi trưa, lúc chập tối và trước khi đi ngủ). Nếu bạn ra nhiều máu kinh bạn nên thay nhiều lần hơn. Mỗi lần thay băng, cần rửa sạch bên ngoài bằng nước sạch rồi lau khô (có thể sử dụng xà phòng tắm hoặc nước rửa vệ sinh phụ nữ loại Lactacyd FH của công ty Sanofi-Aventis). Tuyệt đối không được thụt rửa bên trong âm đạo để tránh gây viêm nhiễm.
Có một vấn đề "tế nhị " mà bạn gái nên chú ý đó là: Không được vứt băng vệ sinh bừa bãi tại nơi công cộng hoặc nhà vệ sinh. Khi băng vệ sinh đã dùng rồi bạn nên gói chúng vào giấy hoặc cho chúng vào túi đựng rác màu đen(để tránh lộ) trước khi bỏ vào thùng rác bạn nhé!
Thắc mắc của bạn gái
Máu kinh có chứa trứng không?
Không ai biết là trứng có theo máu kinh ra ngoài hay không. Có hai giả thuyết: 1) là trứng ra ngoài theo máu kinh; 2) là khi trứng không được thụ tinh , cơ thể sẽ hấp thụ lại nó.
Tại sao một số người có máu kinh màu đỏ tươi, một số có máu kinh màu đỏ đậm, số khác có màu đỏ nâu và số khác lại có máu cục?
Máu kinh màu có thể không giống với máu tươi, vì nó bao gồm không chỉ là máu mà còn các chất bài tiết khác và mô niêm mạc dạ con. Hơn nữa, sau khi mô niêm mạc bong ra nó không còn được máu trong tĩnh mạch nuôi dưỡng nữa, lại đi cả chặng đường từ tử cung qua âm đạo ra ngoài nên có thể đổi màu. Những cục máu kinh chỉ là những mảnh nhỏ của niêm mạc dạ con. Đừng lo lắng gì về nó!
Đau bụng nhiều khi hành kinh thì khó có con, có đúng không?
Không đúng. Đau bụng dù nhiều vẫn có th ể là hiện tượng hoàn toàn khoẻ mạnh. Nhiều phụ nữ rất đau bụng khi có kinh nhưng họ vẫn sinh đẻ dễ dàng và rất "mắn " nữa, nếu họ không thực hiện kế hoạch hoá gia đình.
Tại sao một số người bị đau bụng, đau lưng, đau ngực hay đau đầu khi thấy kinh? Làm thế nào để giảm bớt đau?
Đây là hiện tượng do chất gây co rút tử cung prostaglandin gây ra. Rất nhiều bạn may mắn không đau, nhưng cũng có nhiều bạn gái phải khó chịu vì những cơn đau, có thể là ngâm ngẩm nhẹ nhàng , có thể là dữ dội. Nếu bạn có nhiều chất này trong cơ thể bạn sẽ bị đau nhiều hơn và thậm chí còn bị nôn và đi ngoài. Nếu bạn có ít thì bạn chỉ cảm thấy không được thoải một chút thôi và không khó chịu. Cho đến nay người ta vẫn chưa biết tại sao một số người lại có nhiều prostaglandin hơn người khác. Đau trong khi hành kinh có khó chịu, nhưng nó không phải là bệnh.
Cách tốt nhất để làm giảm khó chịu khi hành kinh là sử dụng các cách truyền thống. Một số bạn gái thích chạy hoặc đạp xe vì nó sẽ làm giảm đau cho họ. Nếu bạn bị đau, bạn có thể chườm nóng, ngâm chân vào nước nóng, đặt gối vào bụng hay xoa bóp lưng. Khi đã giảm đau rồi thì bận rộn với công việc có thể giúp bạn quên đi sự không thoải mái này. Không có cách nào thích hợp cho tất cả mọi người. Nhưng bạn có thể khám phá ra chiến lược riêng cho mình. Nếu bạn bị đau nhiều, bạn có thể uống thuốc giảm đau.
Có một số trường hợp đau cơ quan sinh sản do bệnh gây ra như bệnh viêm màng trong dạ con hay viêm khung xương chậu. Những bệnh này không phổ biến, nhưng nếu bạn thấy rất đau và không gì có thể làm giảm đau được thì bạn nên đến cơ sở y tế để kiểm tra.
Một số người nói rằng khi bạn thấy kinh bạn không nên tắm, thế có đúng không?
Kinh nguyệt là một sự kiện sinh lý quan trọng và lành mạnh chứ không phải là bệnh. Khi hành kinh bạn nên tắm rửa để giữ cho cơ thể sạch sẽ. Thực tế, việc vệ sinh các nhân trong thời kỳ này rất quan trọng. Bạn nên tắm rửa hàng ngày để tránh vi khuẩn xâm nhập và phát triển và tránh cơ thể có mùi hôi.
Hoạt động nặng có nguy hiểm không?
Một số phụ nữ lớn tuổi nói rằng khi bạn hành kinh không nên làm việc nặng hay đạp xe đạp mà nên nghỉ ngơi và đi bộ nhẹ nhàng. Tuy nhiên không có cơ sở khoa học nào cho tin này. Tuy nhiên bạn phải biết lắng nghe các dấu hiệu của cơ thể bạn. Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi hơn bình thường, bạn có thể nghỉ ngơi. Nếu bạn cảm thấy khoẻ mạnh bình thường thì bạn không cần thay đổi chế độ hoạt động hàng ngày.
Bạn nên ăn uống gì khi hành kinh?
Bạn nên ăn uống như bình thường cho đủ chất. Đặc biệt bạn nên ăn nhiều rau xanh và thức ăn có màu đỏ như thịt lợn, thịt bò và gan để bù lại lượng sắt sinh m áu. Theo khoa học, hành kinh không yêu cầu phụ nữ tránh bất cứ loại thức ăn nào. Đôi khi chất cafêin có trong cà phê, trà, Coca-Cola có thể làm tăng độ co thắt trong kỳ kinh, nếu bạn cảm thấy khó chịu thì hãy ngừng sử dụng chúng vài ngày.
Có thể có quan hệ tình dục khi đang có kinh không?
Không nên có quan hệ tình dục trong những ngày có kinh. Ngoài lý do thẩm mỹ thì việc có quan hệ tình dục trong những ngày này dễ gây viêm nhiễm, nhất là các bệnh lây truyền qua đường tình dục (trong đó có cả HIV/AIDS). Đối với bạn nữ vì trong thời kỳ này cổ tử cung mở, những mô trong tử cung bị bong ra, lúc này bề mặt khoang tử cung hình thành những vết thương, nếu tiến hành giao hợp, vi trùng dễ xâm nhập vào và gây bệnh (nhất là HIV/AIDS)...Với bạn nam cũng vậy, nếu quan hệ trong những ngày này bạn nam sẽ có nguy cơ viêm đường tiết niệu hoặc lây các bệnh truyền qua đường tình dục. Trong trường hợp "Không đừng" Bạn có thể có quan hệ tình dục, nhưng phải sử dụng Bao cao su để đảm bảo an toàn, bạn nhé!
Những thay đổi sinh lý ở bạn trai
Thay đổi vóc dáng
Cơ thể của bạn có sự thay đổi rất lớn từ hình dáng của một cậu bé. Chiều cao tăng lên, vai nở ra, bụng và hông thon hơn, cơ bắp to lên và bạn dần dần có vóc dáng của một người đàn ông. Các bạn nam thường bắt đầu dạy thì muộn hơn so với bạn nữ - đa số sự phát triển này xuất hiện ở độ tuổi từ13 tuổi đến 20 tuổi.
Một số bạn có thể dậy thì sớm hơn những bạn khác, đôi khi cùng tuổi nhưng bạn này lại lớn hơn và phát triển hơn bạn kia rất nhiều. Nếu bạn có dậy thì chậm hơn những bạn khác thì không có gì phải lo lắng. Thời kỳ của bạn sẽ tới!
Sự phát triển của cơ quan sinh dục
Dậy thì là lúc mà các bộ phận sinh dục thay đổi nhiều nhất. Bìu dái (tinh hoàn) to ra và có màu sậm hơn, và hai tinh hoàn cũng lớn lên theo. Dương vật dài hơn, to hơn và thường có màu đậm hơn trước đây. Lông cũng bắt đầu mọc quanh bộ phận sinh dục. Đầu tiên chỉ có vài sợi lông xuất hiện nhưng dần dần sẽ mọc dày hơn và quăn hơn.
Nếu bạn có cơ hội quan sát dương vật của những người khác quanh bạn thì đừng ngạc nhiên khi thấy của họ không giống với của bạn, bởi tất cả chúng có m ột vẻ chung, song không vì thế mà ở mỗi người chúng đều chằn chặn như nhau.
Các cậu bé và những người đàn ông khác nhau, do đó dương vật và bìu dái họ cũng khác khau, cả về hình dáng lẫn màu sắc. Một số bạn có dương vật phần đầu to còn phần thân nhỏ, còn số khác lại có đầu dương vật nhỏ và thân dương vật to. Một số có bìu dái to hoặc nhỏ, bìu dái thấp hoặc cao. Đó là điều hoàn toàn bình thường bởi một bên bìu cao hơn bên kia để không bị cọ sát vào nhau và để tạo điều kiện lý tưởng cho việc sán xuất ra tinh trùng mà thôi!.
Một số bạn nam cho rằng dương vật của họ nhỏ và rất lo lắng, tự ti cho rằng mình không phải là “đàn ông thực sự”. Khi dương vật chưa cương cứng lên, bạn có thể thấy là dương vật của mỗi người đàn ông có kích cỡ khác nhau. Tuy nhiên, dù nhỏ hay to thì khi cương cứng mọi dương vật đều giống nhau. Những người có dương vật to sẽ chỉ to hơn lên một ít, còn những người có dương vật nhỏ hơn thì to lên rất nhiều. Hơn thế nữa, kích cỡ không quyết định khả năng tình dục hay khả năng có con. Vì vậy bạn đừng lo lắng nhé!.
Cương cứng và xuất tinh
Với đàn ông đã trưởng thành, dương vật cương cứng khi bị kích thích tình dục. Nhưng ở tuổi dậy thì nó không hoàn toàn như vậy.
Thông thường bạn có thể thấy dương vật của mình "ngóc đầu" dậy mà chẳng liên quan gì đến suy nghĩ và cảm xúc tình dục như: khi có điều gì đó vui, khi trong đầu xuất hiện ý nghĩ về bạn gái, khi bạn lo lắng hoặc sợ hãi, khi bạn đi tiểu hay khi buổi sớm mới thức dậy.... Một số bạn trai lo lắng và lúng túng không hiểu tại sao lại thế. Chuyện đó là rất bình thường.
Khi còn là các cậu bé, bạn có thể thấy dương vật của mình cứng lên, nhưng chỉ khi bạn dậy thì điều đó mới xảy ra thường xuyên và rõ ràng hơn. Đôi khi việc "cái ấy" cương cứng không mong muốn có thể làm cho bạn xấu hổ. Sự cương cứng thường kéo dài một vài giây đến một vài phút, nửa tiếng hoặc lâu hơn, bạn đừng lo bởi những người khác thường không thấy đâu.
Bạn Chiến(18 tuổi) tâm sự Thỉnh thoảng khi tôi đang đứng nói chuyện về điều gì đó vui với một bạn gái thì nó lại ngỏng dậy. Với cả những lúc cô giáo gọi tôi đứng dậy và phát biểu bài là lại bị và nó làm tôi đỏ hết cả mặt.
Dương vật cương cứng có kích cỡ và hình dạng khác nhau. Khi cương cứng, nó chuyển từ một thực thể nhỏ, mềm thành một phần cơ thể to và cứng. Một số người dương lên theo chiều rốn, một số lại nằm ngang hoặc chúc xuống - độ dựng cao hay thấp tuỳ thuộc vào từng người.
Khi dậy thì cơ thể bạn bắt đầu sản sinh ra tinh dịch và tinh trùng. Giai đoạn này bạn có khả năng xuất tinh, điều đó có nghĩa là cơ thể bạn đã phát triển có đủ chức năng để sinh sản.
Mộng tinh
Khi bắt đầu dậy thì, vào ban đêm bạn có thể sẽ có những giấc mơ về tình dục và xuất hiện việc xuất tinh không có chủ ý được gọi là mộng tinh.
Có nhiều bạn tỉnh dậy vào lúc nửa đêm hoặc sáng hôm sau và phát hiện thấy "ướt quần" nhưng không phải là đái dầm, đó chính là dấu hiệu của việc xuất tinh đấy!.
Mộng tinh- Nó thường được gọi là “mộng”(giấc mơ) nhưng không phải lúc nào nó cũng xảy ra khi bạn đang nằm mơ.
Mặc dù mộng tinh lần đầu tiên có thể làm bạn bối rối, tuy nhiên điều này là hoàn toàn bình thường của quá trình dậy thì và chứng tỏ cơ thể của bạn hoàn toàn khoẻ mạnh.
Một số bạn trai lo lắng là nếu không mộng tinh thì điều đó có nghĩa là cơ thể không sản sinh ra tinh trùng. Điều này không đúng, cơ thể luôn sản sinh ra tinh trùng và được chứa ở túi tinh. Khi đầy nó có thể tự tràn ra một cách tự nhiên thông qua hiện tượng mộng tinh, nhưng nếu bạn không xuất tinh ra ngoài, thì tinh trùng đó được cơ thể hấp thụ lại để sinh ra tinh trùng mới.
Những thay đổi cơ thể khác ở bạn trai
Trong giai đoạn này các bạn trai còn thấy những thay đổi khác trong thời kỳ dậy thì. Những thay đổi này có thể bao gồm: núm vú sưng, đau; có lông mọc ở trên mặt và trên người; nổi yết hầu và vỡ giọng.
Những thắc mắc thường gặp của bạn trai
Bộ phận sinh dục của tôi không cùng màu sắc với các phần còn lại của cơ thể, vậy có bình thường không?
Hoàn toàn bình thường. Dương vật và bìu dái nói chung từ lúc sinh ra đã sẫm màu hơn so với da của cơ thể rồi, khi bạn càng trưởng thành thì chúng càng sẫm màu hơn.
“Cái đó” của tôi thường hay “ngóc đầu dậy” ngay cả khi tôi lên bảng trả lời câu hỏi, điều đó làm tôi rất xấu hổ, có cách nào để hạn chế bớt không?
Hiện tượng này đôi khi gây ra sự bối rối, khó sử cho các bạn trai khi “cái đó” cứ vô duyên “ngóc đầu dậy ở chỗ đông người. Nhưng bạn trai đừng nên quá lo lắng nhé! Không mấy ai để ý kĩ như vậy đâu. Thời gian đầu mới khởi động, “cỗ máy” hoạt động chưa được hoàn hảo lắm. Một thời gian sau nữa mọi hoạt động sẽ hoàn hảo hơn, khi đó “cái đó” của bạn sẽ không còn “bất trị” như vậy nữa đâu. Bạn cũng không cần thiết phải tìm cách “dìm đầu nó” mà nên tự hào vì bạn có một sức khoẻ tốt và sở hữu một “cỗ máy” thật hoàn hảo.
Sáng sớm khi thức dậy, tôi đã thấy “cái đó” cương cứng tự lúc nào. Tôi có bị làm sao không?
Bạn hoàn toàn, không bị làm sao cả! Đó là hiện tượng cương cứng dương vật đột ngột vào sáng sớm và không có ý thức. Nếu khi thức dậy mà bạn không thấy hiện tượng đó cũng không sao. Bởi đôi khi hiện tượng này đã xuất hiện ngay trước khi bạn thức giấc.
Có bình thường không, nếu sáng sớm dương vật của tôi không có hiện tượng cương cứng?
Nói chung các bạn nam thường có hiện tượng cương cứng đột ngột ngoài ý thức vào sáng sớm. Đôi khi hiện tượng này đã xuất hiện ngay trước khi bạn thức giấc vì thế bạn sẽ không nhận thấy chúng cương cứng khi thức dậy. Cũng có thể hiện tượng cương cứng tạm thời biến mất do buồn bực, Stress.....vì thế không nhất thiết dương vật phải cương cứng tất cả các buổi sáng.
Tôi để ý thấy hai tinh hoàn lúc thì chảy xệ xuống, lúc thì như co lại, tại sao vậy?
Nếu bạn trai thấy có hiện tượng như vậy thì cũng đừng lo lắng nhé! Điều này hoàn toàn bình thường. Khi nhiệt độ thấp, gặp lạnh thì tinh hoàn tự co lên cao. Còn khi nhiệt độ cao thì tình hoàn lại tự chảy xệ xuống. Đó là một phản xạ tự nhiên của cơ thể để đảm bảo chất lượng của tinh trùng.
Cái đó của tôi hơi cong, vậy có ảnh hưởng gì tới khả năng sinh con của tôi không?
Kích thước và hình dạng của dương vật không ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng có con. Mà khả năng có con phụ thuộc vào số lượng và chất lượng của tinh trùng có đảm bảo hay không?
Tài liệu tham khảo
1. Sách “Trò chuyện về tình yêu, giới tính, sức khoẻ”. Biên soạn: Nguyễn Quỳnh Trang, Debra Efroymson, Nguyễn Khánh Linh. Do Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phối hợp với Tổ chức PATH Canada xuất bản. NXB Thanh niên 2001.
