Mình mở đề tài này với mong muốn sưu tập những giai thoại về tài năng ứng đối của người xưa. Bạn nào có giai thoại hay thì chia sẻ cùng mọi người nha.
MỘT VẾ ĐỐI LÀM THÔNG ĐƯỜNG ĐÓN DÂU
Nguyễn Hàm Ninh (1808 - 1867) là một nhà thơ nổi tiếng của đất Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình cũ. Từ nhỏ ông đã được xem là một thần đồng. Lớn lên, với tài văn thơ, ông trở thành người bạn tâm đắc của Cao Bá Quát và Tùng Thiện Vương, nổi tiếng một thời ở kinh đô Huế.
Ở vùng Quảng Trạch, ông là bậc kì tài, có lắm người kính nể, nhưng cũng không ít kẻ ghét ghen. Từ bọn li dịch ở địa phương cho đến quan nha ở trên huyện, có nhiều kẻ ấm ức, muốn tìm cơ hội để "hạ bệ" ông, nhưng chưa một lần chúng thắng cuộc. Những người mộ tài ông cũng cố tìm dịp để thử tài, khẳng định thêm một lần nữa lòng tin yêu và ngưỡng mộ của họ là đúng đắn.
Ngày ấy, có một chàng trai làng Trung Ái (nay là Trung Thuần) cưới một cô vợ người làng Phan Long (tức là Ba Đồn). Trung Ái là quê của Nguyễn Hàm Ninh, còn Phan Long là phố huyện, có lắm học trò giỏi. Người Phan Long biết trong đám người đi đón dâu có cả Nguyễn Hàm Ninh. Họ liền bày một hương án chắn ngang đường vào làng, đoạn ở đầu cầu Kênh Kịa. Trên hương án có đặt một vế câu đối nôm, với điều kiện nếu họ nhà trai không đối được thì nhất định không cho qua cầu đón dâu về.
Vế ra là :
Chân dậm, tay mò bỏn hói Kịa.
Bỏn là cá thờn bơn, mình dẹp như lá đa, có nhiều ở con ngòi nước mặn (người miền Trung gọi là hói) chảy dưới cầu Kênh Kịa. Từ cái ý thực ấy nẩy sinh cái ý lỡm, ám chỉ việc người con trai về đất này tìm vợ.
Đám người đi đón dâu còn lại ở đầu cầu, ngơ ngác, lúng túng nhìn nhau, chưa biết xử trí thế nào thì Nguyễn Hàm Ninh vượt lên, ứng khẩu tức thì :
Má kề, miệng ngậm bống Khe Giang.
Vế đối hợp cả ý thực lẫn ý lỡm. Khe Giang là con suối lớn chảy qua phía cuối làng Trung Ái, có nhiều cá bống nước ngọt. Còn ý lỡm đối lại cũng rất đạt, nói bóng gió chỉ việc người con gái về lấy chồng ở đất Khe Giang.
Hai vế của câu đối thật là đẹp, đẹp lời, đẹp ý và đẹp cả tình người. Dĩ nhiên sau đó người Phan Long vội vàng dẹp hương án, để họ nhà trai tiếp tục cái công việc trọng đại của họ là rước dâu về.
Người vui sướng nhất sau sự việc nói trên đương nhiên là cô dâu và chú rể. Sau họ là hàng trăm hàng ngàn người mến mộ văn chương phục tài Nguyễn Hàm Ninh, mê say một thể loại văn học đặc sắc của dân tộc.
Chỉ tiếc một điều là vế ra của câu đối này là ai, đến nay vẫn chưa rõ !.
Sưu tầm.
MỘT VẾ ĐỐI LÀM THÔNG ĐƯỜNG ĐÓN DÂU
Nguyễn Hàm Ninh (1808 - 1867) là một nhà thơ nổi tiếng của đất Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình cũ. Từ nhỏ ông đã được xem là một thần đồng. Lớn lên, với tài văn thơ, ông trở thành người bạn tâm đắc của Cao Bá Quát và Tùng Thiện Vương, nổi tiếng một thời ở kinh đô Huế.
Ở vùng Quảng Trạch, ông là bậc kì tài, có lắm người kính nể, nhưng cũng không ít kẻ ghét ghen. Từ bọn li dịch ở địa phương cho đến quan nha ở trên huyện, có nhiều kẻ ấm ức, muốn tìm cơ hội để "hạ bệ" ông, nhưng chưa một lần chúng thắng cuộc. Những người mộ tài ông cũng cố tìm dịp để thử tài, khẳng định thêm một lần nữa lòng tin yêu và ngưỡng mộ của họ là đúng đắn.
Ngày ấy, có một chàng trai làng Trung Ái (nay là Trung Thuần) cưới một cô vợ người làng Phan Long (tức là Ba Đồn). Trung Ái là quê của Nguyễn Hàm Ninh, còn Phan Long là phố huyện, có lắm học trò giỏi. Người Phan Long biết trong đám người đi đón dâu có cả Nguyễn Hàm Ninh. Họ liền bày một hương án chắn ngang đường vào làng, đoạn ở đầu cầu Kênh Kịa. Trên hương án có đặt một vế câu đối nôm, với điều kiện nếu họ nhà trai không đối được thì nhất định không cho qua cầu đón dâu về.
Vế ra là :
Chân dậm, tay mò bỏn hói Kịa.
Bỏn là cá thờn bơn, mình dẹp như lá đa, có nhiều ở con ngòi nước mặn (người miền Trung gọi là hói) chảy dưới cầu Kênh Kịa. Từ cái ý thực ấy nẩy sinh cái ý lỡm, ám chỉ việc người con trai về đất này tìm vợ.
Đám người đi đón dâu còn lại ở đầu cầu, ngơ ngác, lúng túng nhìn nhau, chưa biết xử trí thế nào thì Nguyễn Hàm Ninh vượt lên, ứng khẩu tức thì :
Má kề, miệng ngậm bống Khe Giang.
Vế đối hợp cả ý thực lẫn ý lỡm. Khe Giang là con suối lớn chảy qua phía cuối làng Trung Ái, có nhiều cá bống nước ngọt. Còn ý lỡm đối lại cũng rất đạt, nói bóng gió chỉ việc người con gái về lấy chồng ở đất Khe Giang.
Hai vế của câu đối thật là đẹp, đẹp lời, đẹp ý và đẹp cả tình người. Dĩ nhiên sau đó người Phan Long vội vàng dẹp hương án, để họ nhà trai tiếp tục cái công việc trọng đại của họ là rước dâu về.
Người vui sướng nhất sau sự việc nói trên đương nhiên là cô dâu và chú rể. Sau họ là hàng trăm hàng ngàn người mến mộ văn chương phục tài Nguyễn Hàm Ninh, mê say một thể loại văn học đặc sắc của dân tộc.
Chỉ tiếc một điều là vế ra của câu đối này là ai, đến nay vẫn chưa rõ !.
Sưu tầm.
