Soạn văn bài "Tựa Trích diễm thi tập"

[hoangphuong]

BÀI TỰA SÁCH TRÍCH DIỄM THI TẬP
(Trích diễm thi tập tự)
Hoàng Đức Lương​

I. KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG

Bài tựa sách Trích diễm thi tập của Hoàng Đức Lương là một bài tựa hay với sự kết hợp giữa việc trình bày và biểu cảm cùng lập luận chặt chẽ. Qua bài tựa, ta thấy được phần nào không khí thời đại, hiểu được tâm tư, tình cảm của tác giả đặc biệt tấm lòng trân trọng, tự hào của tác giả về di sản văn hoá do ông cha ta để lại.


II. GỢI Ý SOẠN BÀI

1. Tìm hiểu lý do khiến "thơ văn không lưu truyền hết ở đời”. Dựng dàn ý cho các luận điểm.

Trong phần đầu của bài tựa, tác giả trình bày bốn lý do khiến thơ văn không lưu truyền hết ở đời:

- Lý do thứ nhất: Chỉ có thi nhân mới thấy được cái hay, cái đẹp của thi ca. Có thể đặt tên cho lí do này là: Ít người am hiểu.

- Lý do thứ hai: Người có học thì bận rộn chốn quan trường hoặc lận đận trong khoa cử, ít để ý đến thơ ca. Đặt tên: Danh sĩ bận rộn.

- Lý do thứ ba: Có người quan tâm đến thơ ca nhưng không đủ năng lực và kiên trì. Đặt tên: Thiếu người tâm huyết.

- Lý do thứ tư: Triều đình chưa quan tâm. Đặt tên: Chưa có lệnh vua...

2. Đọc đoạn văn từ "Vì bốn lý do kể trên...” đến "... mà không rách nát tan tành". Có phải đây là lí do thứ năm khiến "thơ văn không lưu truyền hết ở đời”? Hãy đặt một tên gọi.

Ngoài bốn lý do thuộc về chủ quan, tác giả còn nêu lý do thuộc về khách quan.

Đoạn tiếp theo từ "Vì bốn lý do kể trên..." đến "... mà không rách nát tan tành" là lí do thứ năm: thời gian và binh hoả có sức huỷ hoại ghê gớm. Đoạn văn kết lại bằng một câu hỏi tu từ có ý nghĩa phủ định: ... "thì còn giữ mãi thế nào được mà không rách nát tan tành?" Câu hỏi biểu hiện nỗi xót xa của tác giả trước thực trạng đau lòng. Đó là nguyên nhân thôi thúc tác giả làm sách Trích diễm thi tập. Có thể đặt tên: Thời gian, binh hỏa.

3. Cho biết động cơ soạn sách, thái độ khiêm tốn của tác giả?

Phần tiếp theo, tác giả trình bày động cơ khiến mình phải sưu tầm, tuyển chọn thơ ca dân tộc để soạn Trích diễm thi tập. Đó là:

- Thực trạng tình hình sách vở về thơ ca Việt Nam rất hiếm "không khảo cứu vào đâu được". Người học làm thơ như Hoàng Đức Lương "chỉ trông vào thơ bách gia đời nhà Đường".

- Nhu cầu bức thiết phải biên soạn sách Trích diễm thi tập bởi vì "một nước văn hiến, xây dựng đã mấy trăm năm, chẳng lẽ không có quyển sách nào có thể làm căn bản".

Đó là những động cơ thôi thúc tác giả soạn sách Trích diễm thi tập.

Việc làm thì hết sức lớn lao, công phu và ý nghĩa, không phải ai muốn cũng làm được. Song, tác giả thể hiện thái độ hết sức khiêm tốn. Đây là thái độ thường thấy của người phương Đông thời trung đại. Hoàng Đức Lương tự coi mình là "tài hèn sức mọn", khi nói về việc đưa thơ của mình vào cuối các quyển, tác giả nói "mạn phép phụ thêm những bài vụng về do tôi viết".

4. Hoàng Đức Lương đã làm những gì để hoàn thành bộ sách?


Để hoàn thành Trích diễm thi tập Hoàng Đức Lương đã phải: "tìm quanh hỏi khắp" để sưu tầm thơ ca của những người đi trước. Rồi tác giả "thu lượm thêm thơ của các vị hiện đang làm quan trong triều". Sau đó là công việc biên soạn "chọn lấy bài hay" rồi "chia xếp theo từng loại". Tác giả đặt tên sách là Trích diễm, gồm 6 quyển. Đây là công việc đòi hỏi tốn nhiều thời gian, công sức, người không tâm huyết sẽ không thể làm được.

5- Cho biết nghệ thuật trình bày luận điểm kết hợp với biểu cảm của tác giả?

Bài tựa lập luận chặt chẽ, chất trữ tình hoà quyện vào chất nghị luận. Tác giả trình bày luận điểm một cách rõ ràng, mạch lạc và khúc chiết. Lòng yêu nước được thể hiện ở thái độ trân trọng di sản văn hoá của cha ông, niềm đau xót trước thực trạng. Qua lời tựa, người đọc còn thấy được cả không khí thời đại cùng tâm trạng của tác giả.

(Sưu tầm)