Thơ ca, tự trong bản chất thẩm mỹ của nó luôn hàm ẩn khả năng mở rộng cảm hứng sáng tác của con người. Vì vậy mà nhà thơ có thể tìm thấy các yếu tố nghệ thuật trong mọi khoảnh khắc của đời sống, vừa theo tính quy luật, vừa tạo ra những bất ngờ làm nảy sinh tình ý mới giữa lòng người và ngôn ngữ mới trong thơ ca. Một cách bất ngờ, tác giả Nguyễn Hoàng Sơn đã đạt tới hiệu ứng cảm xúc như vậy với bài thơ Quả thị đi chơi.
Đọc bài thơ Quả thị đi chơi, người đọc cảm nhận một mùa thu với nhiều nét đẹp. Mùa thu, trong bài thơ như một khúc đồng dao, một bài thơ ngụ ngôn này đến từ đối tượng nghệ thuật khá độc đáo là quả thị. Với sự năng động trong tư duy thẩm mỹ của mình, tác giả Nguyễn Hoàng Sơn đã bộc lộ mối quan hệ giữa quả thị-nhân vật trữ tình của bài thơ, với thế giới xung quanh.
Truyền đạt khá chân thực xuất xứ và trạng thái tình cảm của quả thị, tác giả viết: “Cây thị bên cầu ao/ Suốt đời không đổi chỗ/ Quả thị trên cành cao/ Muốn đi đây đi đó. Mùa hè nhiều mưa gió/ Đâu phải mùa đi chơi/ Quả thị đành khép vỏ/ Nằm mơ về xa xôi”.
Đã có một sự xung đột được thể hiện trong sự bất di bất dịch của cây thị, trong thời tiết và mong muốn của quả thị. Nhưng trong xung đột ấy, quả thị đã được bước đi của thời gian đưa tới thời khắc sang thu tuyệt vời: “Trời bỗng dưng cao vời/ Nắng hanh se ngọn gió/ Mặt ao thành gương soi/ Vệt sương đằm lối cỏ”. Thì ra quả thị nhắc nhở về mùa thu và rất có thể, đã gọi mùa thu về. Đây là một hiện tượng tự nhiên đã thôi thúc tác giả Nguyễn Hoàng Sơn sáng tác với những liên tưởng, tình cảm và hình ảnh đầy chất thơ, giàu nhạc tính.
Từ đây, âm sắc và trạng thái cảm xúc nổi bật của những câu thơ thể hiện một sự kiện đã gắn bó mật thiết với tâm hồn và cá tính sáng tạo của tác giả Nguyễn Hoàng Sơn là niềm vui đón mùa thu về của quả thị: “Mùa thu về gõ cửa/ Giục thị thay áo vàng/ Kịp lên đường hớn hở/ Bước đi giờ thênh thang…”.
Hòa mong ước, nỗi buồn và niềm vui của quả thị vào cảm xúc của mình, tác giả Nguyễn Hoàng Sơn tạo ra đời sống tinh thần của quả thị đồng thời bồi đắp nội dung đời sống tinh thần của bản thân mình.
Quả thị, rất có thể là ngọn nguồn chất liệu để tác giả của bài thơ Quả thị đi chơi nghiên cứu, khảo sát những tâm trạng, những tìm kiếm của con người khi mùa thu về. Thế nên những ý nghĩ, tình cảm, cảm xúc trong bài thơ truyền đạt tới người đọc nhịp điệu, thanh âm và hương sắc tuyệt vời của mùa thu: “Trông kìa: Quả thị vàng/ Dắt mùa thu vào phố/ Mang theo câu chuyện cổ/ Thị kể bằng mùi hương”.
Quả thị đi chơi là một bức tranh của mùa thu mang nét vẽ của những câu thơ năm chữ giản dị, tinh tế. Trong bức tranh thơ ấy, vẻ đẹp của quả thị gắn liền với vẻ đẹp của mùa thu, bởi quả thị thêm hương sắc cho mùa thu. Và với thơ, Quả thị đi chơi là một bài thơ trữ tình phong cảnh thấm đẫm tâm tình của những tâm hồn yêu thiên nhiên và cuộc sống của muôn loài trên hành tinh xanh…
NGUYỄN BỘI NHIÊN
