Phân tích tác phẩm Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận

[Butchi]

Phân tích tác phẩm Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận

Bài làm

Huy Cận là một nhà thơ lớn lên trong phong trào thơ mới và là một cây bút nghệ thuật lao động cần mẫn, say sưa. Đặc biệt từ sau cách mạng tháng 8 và khi đất nước ta bước sang những giai đoạn cuối của cách mạng, xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc thì thơ của Huy Cận như một sự đột phá. Ông đặc biệt thành công trong mảng đề tài cuộc sống mới, con người mới trong xã hội chủ nghĩa miền Bắc.

Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá ra đời vào năm 1958 với bút pháp nghệ thuật sáng tạo điển hình, cảm hứng lãng mạn, bay bổng,bài thơ đã dựng lại không khí lao động khẩn trương, tươi vui khỏe khoắn của những người dân lao động vùng biển Quảng Ninh làm chủ thiên nhiên, làm chủ cuộc đời và dự báo tương lai huy hoàng tốt đẹp trên con đường xây dựng xã hội chủ nghĩa của miền Bắc những năm 58 – 60 của thế kỉ 20.

Bài thơ là một hành trình khép kín của một chuyến ra khơi đánh cá và trở về. Hình ảnh thơ kì vĩ ,lớn lao,nhịp điệu khỏe khoắn, vươn dài, giọng thơ lãng mạn, tự tin, say sưa, thể hiện được tâm hồn tình cảm của con người lao động xã hội chủ nghĩa mới.

Bằng bút pháp ẩn dụ , gợi tả, tác giả đã cho thấy hình ảnh xuyên suốt bài thơ là hình cảnh đoàn thuyền ra khơi với không khí lao động tập thể hăng say. Tinh thần lao động tự giác tích cực của những con người lao động mới. Đoàn thuyền ra khơi trong một hoàn cảnh đặc biệt:

Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.

Khi thời gian kết thúc một ngày, không gian đang chan hòa những ánh hoàng hôn rực rỡ và những tia sáng mặt trời cuối cùng giao hòa giữa bóng tối và ánh sáng.

Dưới bút pháp nhân hóa, so sánh điển hình. Huy Cận đã cho ta thấy vũ trụ như một ngôi nhà khổng lồ đang rực rỡ trong ánh hoàng hôn, không gian rộng lớn nhưng ấm áp, hùng vĩ. Ở vào thời điểm ấy:

Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi

Như một sự tiếp nối, điệp khúc của người lao động , không nghỉ ngơi, không mệt mỏi. Trong câu thơ ta còn thấy được cả một hành trình lao động muôn thuở của con người lao động. Những ngày này, đoàn thuyền ra khơi trong một không khí mới lạ, hòa hững say sưa hơn:

Câu hát căng buồm cùng gió khơi

Đây là sự chuyển đổi cảm giác từ thính giác sang thị giác, từ cái vô hình sang cái hữu hình. Cánh buồm là hình tượng hóa cụ thể của người dân làng chài là tất cả tâm linh và cuộc sống của họ như gửi gắm vào cánh buồm. Tiếng hát còn là hiện thân của cảm xúc say sưa, thách thức với biển cả, tiếng hát với niềm tin và hy vọng.

Cảnh đoàn thuyền đánh cá tiêu biểu được Huy Cận phác họa trong một tư thế chủ động, khỏe khoắn , hùng dũng:

Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dạm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.

Những động từ mạnh miêu tả liên tiếp : lái , lướt, đậu, dò, dàn, đan, vây giăng…cho ta thấy sự luân chuyển mau lẹ, nhịp nhàng, khẩn trương, dứt khoát. Con thuyền hòa lẫn vào thiên nhiên, mây nước của biển cả, làm chủ tầm cao, chiều rộng, chiều sâu trong một tư thế chế ngự, tiến công và chiến thắng, chinh phục thiên nhiên, chỉ có những con người lao động làm chủ thiên nhiên và cuộc đời họ mới có được một tư thế lao động sẵn sàng và hết mình như thế.

Nếu ta đem hình ảnh con thuyền trong thơ xưa của cụ Nguyễn Trãi, Nguyễn Khuyến , hay ngay cả con thuyền trước cách mạng trong thơ Huy Cận thì hình ảnh con thuyền trong bài Đoàn thuyền đánh cá là cả một tập thể lớn lao, kì vĩ, khổng lồ, đoàn kết, mạnh mẽ,hòa nhập với thiên nhiên, vũ trụ.

Cùng với hình ảnh đoàn thuyền đánh cá là những con người lao động, những chủ thể của thiên nhiên cũng được miêu tả trong một tư thế, động tác khoan thai, thoải mái, linh hoạt, sáng tạo:

Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao
….
Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng

Huy Cận đã kết hợp giữa tả thực, tưởng tượng , liên tưởng với các yếu tố lãng mạn, bay bổng, gợi ra một không khí lao động say sưa, mặc dù công việc lao động ở đây hết sức vất vả, khó nhọc , nặng nề, nhưng những người lao động hiểu được ý nghĩa và công việc của mình. Do đó, họ dồn hết tâm lực, sức vóc, kéo lưới vào bờ trong một tư thế chủ động, hăng say.

Cùng với Tế Hanh là những nhà thơ vốn thành công về đề tài người dân vùng biển, Huy Cận cũng đã tạt vào biển khơi một tượng đài của người lao động còn vang vọng mãi trong tâm trí người đọc.

Cảnh thu hoạch cá trên biển được Huy Cận đặc biệt chú ý trong việc chọn từ ngữ, sắc màu độc đáo, nhằm gây ấn tượng và chú ý tới những mẻ cá tươi ngon khi thuyền về cập bến:

Cá nhụ, cá chim cùng cá đé
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe
Đêm thở : sao lùa nước Hạ Long
….
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông
….
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi

Hành trình lao động được khép lại bởi những sắc màu tươi sáng, lung linh, hấp dẫn của thành quả sau một ngày làm việc. Dưới ánh sáng mờ ảo của trăng sao, Huy Cận liên tưởng và cảm nhận những sắc màu này lộng lẫy như những bức sơn mài khảm trai đang cài vào nhịp sống và lao động khẩn trương của những người đánh cá.

Không chỉ có con người, đất trời và thiên nhiên giao hòa trong một niềm vui hạnh phúc mà còn có cả tiếng hát vang vọng suốt bài thơ đi suốt hành trình lao động. Điệp từ “hát” được lặp lại từ lúc ra khơi khi đánh cá và lúc trở về. Đây là tiếng hát át tiếng sóng, làm chủ cuộc đời, con người như bay bổng lên, lớn lao hơn, sánh vai cùng vũ trụ.

Thiên nhiên trong bài thơ đoàn thuyền đánh cá , đặc biệt là cảnh đánh cá trên biển được Huy Cận chú ý tập trung vào những luồng sáng khác nhau. Đó là ánh sáng của mặt trời rực rỡ lúc ra đi, ánh sáng của trăng sao, đèn biển hòa nhập cùng sóng nước, làm hình ảnh trở nên trong trẻo, có sức sống tràn trề, tươi vui, kì diệu. Bài thơ vì thế mà lúc nào cũng ấm áp, hình ảnh thơ kì vĩ, trong sáng.

Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về cũng bắt đầu từ một lời hát khi bình minh thức dậy, kết thúc một ngày lao động đầy ắp những thành quả bội thu:

Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.

Mở đầu bài thơ bằng hình ảnh mặt trời xuống biển và kết thúc bài thơ bằng cảnh “mặt trời đội biển nhô màu mới”, đó là màu mới của sự nghiệp cách mạng, của một tương lai tươi sáng, đầy triển vọng và hứa hẹn một cuộc sống mới, xã hội chủ nghĩa trên miền Bắc.

Câu hát lao động của người dân vùng biển, tiềm tàng một sức sống mới. Nếu lúc ra đi, họ hát cùng biển khơi, bắt đầu của sự thách thức thì lúc trở về họ đã hát với gió khơi như một sự hòa đồng, chinh phục và chiến thắng thiên nhiên, sánh vai cùng với thiên nhiên.

Hình ảnh “mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi” gợi ra những nẻo đường tươi đẹp khác nhau của những con người lao động, gửi gắm một niềm tin, niềm tự hào về quê hương đất nước đang trên con đường thay da đổi thịt. Cuộc sống lao động tập thể đã khẳng định con đường cách mạng mà Đảng vạch ra cho nhân dân là hoàn toàn đúng đắn, phù hợp trong những thập kỉ 60 của thế kỉ XX.

Huy Cận với hồn thơ dồi dào cảm hứng, lãng mạn, bay bổng ,say sưa đã thổi vào thơ ông tràn ngập niềm vui và sự nhiệt tình lao động. Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá là một bức tranh thơ lung linh những sắc màu lộng lẫy, vừa có vẻ đẹp của cuộc sống con người, vừa có vẻ đẹp của thiên nhiên, kì vĩ, lớn lao. Bài thơ là một hành trình lao động khép kín của đoàn thuyền , điểm tô cho cuộc đời thêm hương sắc. Từng khổ thơ tứ tuyệt với nhịp điệu kéo dài, vần bằng, trắc đan xen, bài thơ như một khúc tráng ca trên biển của người lao động mới, làm chủ thiên nhiên, làm chủ cuộc đời.

Theo 100 bài văn hay lớp 9*

 

[Thandieu2]

Bức tranh ra khơi của người lao động trong bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận.

1. Mở bài: - Dẫn dắt vào vấn đề.
- Nội dung khái quát của bài thơ.
- Vấn đề nghị luận: Bức tranh ra khơi của người lao động trong bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận.

2. Thân bài: * Khía quát về mạch cảm xúc.
* Bức tranh ra khơi của người lao động trong bài thơ:
Ngay mở đầu bài thơ ta đã nghe thấy âm hưởng bài ca lao động ngân vang, khoẻ khoắn trong cảnh đoàn thuyền ra khơi. (khổ 1 và 2).
- Đó là cảnh ra khơi trong buổi hoàng hôn thật huy hoàng, tráng lệ, đầy sức sống:
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa”
+ Phân tích điểm nhìn của thơ.
+ Phân tích cảm nhận độc đáo của tác giả về hình ảnh mặt trời… qua biện pháp so sánh, ẩn dụ và nhân hoá đặc sắc, Huy Cận đã miêu tả rất thực sự chuyển đổi thời khắc giữa ngày và đêm khiến cảnh biển vào đêm thật đẹp, kỳ vĩ, tráng lệ như thần thoại, đồng thời gợi sự gần gũi như ngôi nhà thân quen, gợi sự bình yên đối với người dân chài.
- Màn đêm mở ra đã khép lại không gian của một ngày. Giữa lúc vũ trụ, đất trời như chuyển sang trạng thái nghỉ ngơi thì ngược lại, con người bắt đầu hoạt động:
“Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi”.
+ Câu thơ khiến ta hình dung được cả một đoàn thuyền, chứ không phải là một con thuyền đơn độc ra khơi. Từ lại diễn tả công việc lao động thường ngày.
+ Ở đây tác giả tả khí thế của đoàn thuyền đó ra khơi qua hình ảnh “câu hát căng buồm cùng gió khơi”. Đó là một ẩn dụ hay, biến cái ảo thành cái thực -> khí thế phơi phới, mạnh mẽ của đoàn thuyền và niềm vui, sức mạnh người lao động trên biển, làm chủ cuộc đời đang chinh phục biển khơi. - Phân tích khổ thơ thứ 2:
“Hát rằng: cá bạ.... lưới ta, đoàn cá ơi!”
+ Gợi sự giàu có của biển khơi.
+ Gợi sự quý giá -> từ "bạc".
+ Hình ảnh so sánh đẹp "Cá thu biển Đông như đoàn thoi".
+ Hình ảnh nhân hoá tinh tế: “dệt”
+ Từ “ta” đầy tự hào, không còn cái “tôi” cô đơn nhỏ bé…
-> Cảnh ra khơi huy hoàng đầy khí thế hứa hẹn, tin tưởng vào một chuyến ra khơi đầy thắng lợi.
* Đánh giá:- Khái quát về nghệ thuật, nội dung.- Đánh giá về hình ảnh người lao động...

3. Kết bài:- Khẳng định lại vấn đề nghị luận.- Liên hệ cảm xúc.

 

[missyouloveyou]

Năm 1958, trong không khí phấn khởi thi đua của toàn miền Bắc tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, nhà thơ Huy Cậc trong một dẹp đi thực tế ở Hòn Gai đã sáng tác bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá". Với âm hưởng vừa khỏe khoắn, vừa sôi nổi lại vừa phơi phới bay bổng, bài thơ đã ca ngợi sự giàu đẹp cuả vùng biển quê hương và tinh thần lao động hăng say, phấn khởi của người lao động được giải phóng hăng hài làm việc cho đất nước.

Với đôi mắt quan sát tinh tế, trí tưởng tượng phong phú, trái tim nhạy cảm và nghệ thuật điêu luyện, nhà thơ đã vẽ ra một khung cảnh lao động tuyệt đẹp. Mở đầu bài thơ, tác giả giới thiệu không gian và thời gian đoàn thuyền đánh cá ra khơi:


"Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa"

Một bức tranh thiên nhiên đẹp, có cái thoáng rộng của không gian và thời gian của một ngày đang khép lại. Trong cái mênh mông ấy nổi bật lên hình ảnh mặt trời được ví như "hòn lửa" đỏ rực gợi tả màu sắc sinh động của buổi hoàng hôn trên biển đang chuyển về đêm. Bầu trời và mặt biển bao la như ngôi nhà vũ trụ trong khoảnh khắc đã phủ bóng tối mịt mùng, còn những con sóng như chiếc "then cài" của ngôi nhà vĩ đại ấy. Biện pháp nhân hóa "sóng đã cài then, đêm sập cửa" khiến thiên nhiên như những con người biết hoạt động, biết nghỉ ngơi. Cảm hứng vũ trụ, các biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa đã tạo nên những vần thơ đẹp cho người đọc nhiều ấn tượng.

Khi vũ trụ đi vào trang thái nghỉ ngơi thì con người bắt đầu hoạt động :

"Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi"

Không phải từng chiếc thuyền lẻ tẻ mà là cả 1 đoàn thyền, một sức mạnh mới của cuộc đời đổi thay đang bắt đầu căng buồm. Từ "lại" trong cụm từ "lại ra khơi" là sự khẳng định nhịp điệu lao động của người dan chài đã ổn định, đã đi vào nề nếp. Đoàn thuyền ra khơi với khí thế căng trào. Cảnh tượng ấy thể hiện qua nghệ thuật tương phản: giữa cảnh ngày tàn với đêm mở ra, giữa cái tĩnh (vũ trụ) và cái động (con người).Nhạc điệu cũng có sự đối lập: tả vũ trụ với những vần trắc liên tiếp (lửa-cửa) như khép lại, và những vần bằng (khơi-khơi) như mở ra, ngân nga kéo dài . Sự đối lập ấy giúp người đọc cảm nhận được nỗi vất vả của việc đánh cá về đêm. Công việc đánh cá ban đêmtrên bểin là công việc nặng nhọc, đầy bất trắc nhưng đoàn quân xông trân vẫn cất cao tiếng hát. Tiếng hát vút lên cùng với những cánh buồm lộng gió.

"Câu hát căng buồm cùng gió khơi"

Một chi tiết lãng mạn đầy sáng tạo được xây dựng bằng trí tưởng tượng, liên tưởng, khiến ta tưởng như tiếng hát hòa cùng gió mạnh thổi căng cánh cánh buồm đẩy thuyền rẽ sóng ra khơi. Cánh buồm no gió, no tiếng hát biểu hiện niềm lạc quan, phấn khởi, nhiệt tình lao động của đoàn thuyền.

Vẫn nhịp thơ sôi nổi, hào hứng, khổ thơ tiếp theo là nội dung lời hát thể hiện tâm tư người lao động:"Hát rằng cá bạc biển Đông lặng". Đó chính là ước mơ của bất kỳ người dân biển nào, ước mơ trời yên bể lặng, mong mỏi đánh bắt được nhiều cá và là niềm say mê sự giàu đẹp của quê hương.Niềm ước mong ấy phản ánh tấm lòng đôn hậu của những ngư dân từng trải qua nhiều nắng gió, bão tố trên biển. Lời thơ là một trường liên tưởng nối tiếp với những hình ảnh so sánh, nhân hóa sinh động:

"Cá thu...muôn luồng sáng"

Từng đàn cá thu lao trên mặt biển như "đoàn thoi" trong máy dệt. Con thoi mang sợi tơ dệt vải thì cá thu mang ánh sáng phản chiếu lấp lánh dệt nên muôn luồng sáng lung linh, kỳ ảo trên thảm biển. Và tử đó, tác giả liên tưởng tiếp: "Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!". Thật là một sự tưởng tượng độc đáo. Từ hình ảnh đoàn cá "dệt biển" mà kêu gọi "đến dệt lưới ta" đã nói lên ước vọng đánh bắt đc nhiều cá. Quả thật, sự say mê vẻ đẹp của biển đã làm giảm bớt bao nỗi nhọc nhằn, vất vả, đem lại niềm vui và sức mạnh cho con người chinh phục thiên nhiên. Những từ ngữ trong khổ thơ:"cá bạc", "cá thu","đoàn cá", "dệt biển", "dệt lưới" khiến câu hát như một điệp khúc nhấn mạnh sự giàu đẹp của biển cả quê hương
Hai khổ thơ có giá trị tạo hình đặc sắc, vẽ lại bức tranh lao động hoành tráng, tràn ngập ánh sáng và màu sắc, tràn đầy sức sống mãnh liệt. Trong đó con người đã hòa hợp với thiên nhiên hùng vĩ, bao la và thậm chí, vượt wa cả thiên nhiên nữa.

Mở đầu khổ thứ ba là hình ảnh đoàn thuyền lướt đi giữa trờ cao biển rộng có cái lân lân, sảng khoái lạ thường:

"Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng"

Hai câu thơ đẹp như một bức tranh Iồng lộng trời mây, mênh mông biển cả. Hình ảnh đoàn thuyền đc làm đẹp thêm bởi một sức tưởng tượng kỳ lạ, giàu chất lãng mạn: gió là người, trăng là cánh buồm. Cách nói như vậy giúp ta cảm nhận đc thuyền và con người như hòa nhập vào thiên nhiên bát ngát, lâng lâng trong cái thơ mộng của trời, biển, gió, trăng. Từ "lướt" đặc tả cảnh đoàn thuyền ra khơi với vận tốc phi thường; thiên nhiên cùng góp sức với con người trên con đường lao động và khám phá. Tư thế ra khơi nhẹ nhàng, thoải mái, đầy khí thế d0ó chỉ có ở những con người vừa thoát khỏi kiếp sống nô lệ, được làm chủ sản xuất, làm chủ đất trời, sông biển của mình. Nhưng lao động không phải là một cuộc du ngoạn. Hai câu thơ tiếp khắc họa hình ảnh một trận đánh, một cuộc chiến đấu với thiên nhiên bằng tất cả trí tuệ và năng lực nghề nghiệp. Nhịp thơ trồi nên hối hả, lôi cuốn:

"Ra đậu dặm xa dò bụng biển
Dàn đan thế trận lưới vây giăng"

Bên cạnh cá ung dung, sảng khoái của người dân chài, ta vẫn cảm nhận được nỗi vất vả của họ. Họ phải vượt bao dặm biển trong trời đêm, rồi phải "dò bụng biển", tìm ra bãi cá, "dàn đan thế trận" để bủa lưới bắt cá. Lúc này, mỗi thủy thủ là một chiến sĩ, một chiến sĩ trên biển và con thuyền, mái chèo, lưới, các ngư cụ khác chính là vũ khí của họ. Huy Cận phải có sự am hiểu sâu sắc về nghề chài lưới này và lòng thông cảm vói người lao động mới vẽ đc bức tranh vừa hiện thực, sinh động mà lãng mạn ấy.

Bức tranh lao động đc tô điẻm bằng vẻ đẹp của thiên nhiên. Cái nhìn của nhà thơ đối với biển và cá cũng có những sáng tạo bất ngờ, độc đáo:

"Cá nhụ, cá chim, cùng cá dé
......Cái đuôi em quyẫ trăng vàng choé"

Bút pháp lãng mạn và trí tưởng tượng của nhà thơ dẫn ta vào một cõi huyền ảo của biển trời với bao nhiêu loài cá mang màu sắc lung linh kì ảo dưới ánh trăng. Nghệ thuật liệt kê và điệp từ "cá" như khắc họa rõ từng đừong nét, góp phần làm biển trở nên thơ mộng vô cùng. Cách diễn tả như vậy giúp ta cảm nhận đc cái giàu đẹp của biển, vì tất cả ánh sáng, màu sắc đều là của cá và do cá tạo nên. Con cá song là một nét vẽ tài hoa. Vẩy đen, hồng, lấp lánh trên biển như nước lân tinh chan hòa trong ánh trăng "vàng choé". Cái đuôi cá quẫy được so sánh với ngọn đuốc rực cháy. Nghệ thuật phối màu sắc tài tình làm cho vần thơ đẹp như một bức tranh sơn mài rực rỡ. Bầy cá như những nàng tiên trong vũ hội.....

Cảnh đẹp không chỉ ở màu sắc, ánh sáng, mà còn ở âm thanh. Nhìn bầy cá bơi lượn, nhà thơ lắng nghe tiếng sóng vỗ rì rầm:

"Đêm thở :sao lùa nước Hạ long"

Đêm như được nhân hóa như một sinh vật của đại dương: nó "thở". Nhịp thở của đêm là tiếng sóng vỗ rì rào, cao thấp. Sao phản chiếu lấp lánh trên từng đợt sóng "lùa", mặt nước càng làm tiếng thở có vẻ kỳ ảo. Nó là sự độc đáo, mới lạ trong sáng tạo nghệ thuật. Lao động trong một khung cảnh nên thơ như vậy quả là thú vị.

Cùng với chất lãng mạn, bay bổng, người dân chài cất lời hát tả lại công việc lao động với niềm tự tin và yêu đời mãnh liệt:

"Ta hát bài ca gọi cá vào
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao"

Bài hát căng buồm đưa đoàn thuyền ra khơi, bài hát lại vang lên trong công việc, biến lao động cực nhọc thành niềm vui. Lời ca gọi cá vào lưới nâng cao thêm chất thơ mộng của bức tranh. Người dân chài gõ thuyền xua cá vào lưới, nhưng đây không phải là con người mà ánh trăng: trăng in xuống dòng nước, sóng vỗ vào mạn thuyền thành hình ảnh "nhịp trăn" gõ thuyền. Hiện thực được trí tưởng tượng sáng tạo thành hình ảnh lãng mạn, giàu chất thơ. Cái nhìn của nhà thơ đối với biển cả và con người là cái nhìn tươi tắn, lạc quan, ông như hòa nhập vào công việc, vào con người, vào biển cả.

Từ đó, cảm xúc dâng trào, không thể ko cất lên tiếng hát ca ngợi biển:

"Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự thưở nào"

Biển giàu, biển đẹp, biển đem hạnh phúc đến cho con người. Biển hào phóng cho con người nhiều tôm cá, muối, hải sản... Biển như lòng mẹ đã nuôi sống dân ta từ bao đời nay. Giọng thơ tự nhiên, tha thiết, chân thành có âm hưởng ca dao. Hình ảnh so sánh "như lòng mẹ" quen thuộc, có sức truỳen cảm mãnh liệt, thể hiện tình yêu biển, yêu đời chan chứa của những con người gắn bó với biển từ bao đời, bao thế hệ.

Bóng đêm đang dần tàn, một đêm trôi qua thật nhanh trong nhịp điệu lao động hào hứng, hăng say. Trên bầu trời, sao đã thưa và mờ. Ngày đang đến, nhịp độ lao động ngày càng khẩn trương, Cảnh kéo lưới đc miêu tả đầy ấn tượng.

"Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo săn tay chùm cá nặng"

Nhịp thơ 2-2-3 phù hợp với nhịp lao động khẩn trương. Hình ảnh "kéo xoăn tay" miêu tả dáng nười dân chài choãi chân, nghiêng mình trụ vững, dồn tất cả sức mạnh vào đôi cánh tay cuồn cuộn trông mới đẹp làm sao! Trong cái "chùm cá nặng" như có sức ẩn chứa bao niềm vui tươi, sung sướng của người ngư dân trước thành quả mà họ đã tốn bao công sức mới thu hoạch được.

Lưới kéo lên, những tia nắng sớn chiếu trên khoang cá đầy làm lấp lánh màu sắc. Khoang thuyền đầy ắp cá. Màu của vẩy cá, màu vàng của đuôi cá “lóe rạng đông". Nghệ thuật dùng từ của tác giả thật điêu luyện. Sắc cá dưới ánh trăng và sắc cá dưới ánh bình minh đều được miêu tả tuyệt đẹp .

"Vảy bạc đuôi vàng lóe rạng đông"

Câu thơ có màu sắc rực rỡ, nó mang lại thi vị, vẻ hấp dẫn riêng cho việc kéo lưới bình thường.Câu thơ cưói nhịp thơ gọn, dứt khoát:

"Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng"

Lời thơ giản dị biểu hiện niềm thư thái của con người: lưới xếp nghỉ, kéo buồm lên, trở về trong buổi bình minh. "Nắng hồng" không những khắc họa được vẻ đẹp tươi sáng của bầu trời mà còn thể hiện được lòng yêu đời, yêu thiên nhiên. Màu hồng của một ngày mới, một cuộc đời mới đang chào đón mọi người.

"Câu hát căng buồm với gió khơi
....Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi"

Bài thơ kết thúc bằng một hình ảnh đẹp của một ngày mới, khi đoàn thuyền trở về với cá đầy ắp:mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi, độ nhiệt tình, yêu lao động. Mở đầu bài thơ là hình ảnh "mặt trời xuống", giờ là “mặt trời đôi biển" nhô lên giữa những sóng nước mênh mông.Không khí lao động cực kỳ phấn khởi bởi niềm vui chiến thắng, với thái độ nhiệt tình, yêu lao động khép lại bài thơ và tểh hiện một tương lai tươi sáng hơn trong công cuôc xây dựng đất nước.

"Đoàn thuyền đánh cá" là một bài ca lao động hứng khởi, hào hùng. Bằng bút pháp lãng mạn, nhịp thơ khỏe với trí tưởng tượng mới mẻ, độc đáo, Huy Cận đã ca ngợi sự giàu đẹp của biển quê hương, và đặc biệt là hình ảnh người lao động được miêu tả với nhiều vẻ đẹp: sự sảng khoái của người làm chủ đất nước, nhiệt tình lao động với tất cả tình yêu biển, yêu nghề. Vì vậy, đọc bài thơ ta càng thêm yêu đất nước và con người lao động Việt Nam

Bài thơ lặp lại 4 lần chữ "hát" thực chất là một bài ca sảng khoái, một tráng khúc về lao động và về thiên nhiên đất nước giàu đẹp. Khúc ca ấy vừa hào hứng, vừa phơi phới và khỏe khoắn, mạnh mẽ, kết hợp với sự vận động tuần hoàn của thiên nhiên vũ trụ. Chính vì vậy, "Đoàn thuyền đánh cá" được xem như bước khởi đầu trong cảm hứng mới về thiên nhiên đất nước và niềm tin ở cuộc sống mới đang sôi động. Niềm tin ấy đã giúp nhà thơ có tinh thần lạc quan và yêu đời hơn.


Nhận xét:
Các thao tác lập luận đã sử dụng:

« Thao tác chính là thao tác bình luận, có thao tác phân tích

Thao tác giải thích: "Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi

Câu hát căng buồm cùng gió khơi"

- Không phải từng chiếc thuyền lẻ tẻ mà là cả 1 đoàn thyền, một sức mạnh mới của cuộc đời đổi thay đang bắt đầu căng buồm. Từ "lại" trong cụm từ "lại ra khơi" là sự khẳng định nhịp điệu lao động của người dan chài đã ổn định, đã đi vào nề nếp. Đoàn thuyền ra khơi với khí thế căng trào. Cảnh tượng ấy thể hiện qua nghệ thuật tương phản: giữa cảnh ngày tàn với đêm mở ra, giữa cái tĩnh (vũ trụ) và cái động (con người).Nhạc điệu cũng có sự đối lập: tả vũ trụ với những vần trắc liên tiếp (lửa-cửa) như khép lại, và những vần bằng (khơi-khơi) như mở ra, ngân nga kéo dài . Sự đối lập ấy giúp người đọc cảm nhận được nỗi vất vả của việc đánh cá về đêm. Công việc đánh cá ban đêmtrên bểin là công việc nặng nhọc, đầy bất trắc nhưng đoàn quân xông trân vẫn cất cao tiếng hát.
Đêm thở :sao lùa nước Hạ long"

- Đêm như được nhân hóa như một sinh vật của đại dương: nó "thở". Nhịp thở của đêm là tiếng sóng vỗ rì rào, cao thấp. Sao phản chiếu lấp lánh trên từng đợt sóng "lùa", mặt nước càng làm tiếng thở có vẻ kỳ ảo.

- Trong cái mênh mông ấy nổi bật lên hình ảnh mặt trời được ví như "hòn lửa" đỏ rực gợi tả màu sắc sinh động của buổi hoàng hôn trên biển đang chuyển về đêm. Bầu trời và mặt biển bao la như ngôi nhà vũ trụ trong khoảnh khắc đã phủ bóng tối mịt mùng, còn những con sóng như chiếc "then cài" của ngôi nhà vĩ đại ấy. Biện pháp nhân hóa "sóng đã cài then, đêm sập cửa" khiến thiên nhiên như những con người biết hoạt động, biết nghỉ ngơi.

- Người dân chài gõ thuyền xua cá vào lưới, nhưng đây không phải là con người mà ánh trăng: trăng in xuống dòng nước, sóng vỗ vào mạn thuyền thành hình ảnh "nhịp trăn" gõ thuyền.

« Thao tác bình luận:

- Với đôi mắt quan sát tinh tế, trí tưởng tượng phong phú, trái tim nhạy cảm và nghệ thuật điêu luyện, nhà thơ đã vẽ ra một khung cảnh lao động tuyệt đẹp.

- Hai khổ thơ có giá trị tạo hình đặc sắc, vẽ lại bức tranh lao động hoành tráng, tràn ngập ánh sáng và màu sắc, tràn đầy sức sống mãnh liệt. Trong đó con người đã hòa hợp với thiên nhiên hùng vĩ, bao la và thậm chí, vượt qua cả thiên nhiên nữa.
Hình ảnh so sánh "như lòng mẹ" quen thuộc, có sức truyền cảm mãnh liệt, thể hiện tình yêu biển, yêu đời chan chứa của những con người gắn bó với biển từ bao đời, bao thế hệ.

-Nghệ thuật dùng từ của tác giả thật điêu luyện. Sắc cá dưới ánh trăng và sắc cá dưới ánh bình minh đềuđược miêu tả tuyệt đẹp .