Hide Nguyễn
Du mục số
- Xu
- 1,943
Giải Nobel Kinh Tế Học 2024 được trao cho Daron Acemoglu, Simon Johnson và James Robinson.
Ba ông có nhiều nghiên cứu quan trọng trong việc lý giải vì sao tồn tại chênh lệch giàu nghèo giữa các quốc gia và giữa các tầng lớp trong xã hội.
Một trong những cuốn sách nổi tiếng của Daron Acemoglu và James Robinson đó là "Why Nations Fail: The Origins of Power, Prosperity, and Poverty"
Cuốn sách tập trung vào việc phân tích nguyên nhân tại sao một số quốc gia thịnh vượng trong khi những quốc gia khác rơi vào nghèo đói, trì trệ. Dưới đây là các điểm chính về lý thuyết và lập luận của họ:
Lý thuyết chính: Vai trò của thể chế
Acemoglu và Robinson lập luận rằng sự phát triển kinh tế và xã hội của một quốc gia phụ thuộc chủ yếu vào thể chế kinh tế và chính trị của quốc gia đó, chứ không phải yếu tố văn hóa, địa lý, hay các yếu tố tự nhiên khác.
Thể chế dung nạp (inclusive institutions): Đây là những thể chế kinh tế và chính trị mang tính toàn diện, cung cấp cơ hội cho tất cả mọi người tham gia vào các hoạt động kinh tế và chính trị. Những thể chế này tạo điều kiện cho cạnh tranh, đổi mới, và sự tăng trưởng bền vững. Quốc gia có thể chế này cho phép công dân có quyền sở hữu tài sản, quyền tự do kinh doanh, quyền bỏ phiếu, và tham gia vào việc hoạch định chính sách.
Thể chế chiếm đoạt (extractive institutions): Đây là các thể chế được thiết kế để tập trung quyền lực và tài nguyên vào tay một nhóm nhỏ hoặc tầng lớp thống trị. Những thể chế này bóc lột đa số người dân và ngăn cản sự đổi mới, hạn chế cơ hội cho nhiều người. Điều này khiến các quốc gia với thể chế chiếm đoạt bị mắc kẹt trong nghèo đói và phát triển chậm.
Với mình, không phải ngẫu nhiên mà giải Nobel Kinh Tế năm nay lại được trao cho 3 nhà khoa học này.
Với một thế giới chia cực đang hình thành, Mỹ luôn muốn dùng quân bài "Thể chế" để tấn công phía bên kia chiến tuyến, nơi mà lý thuyết của Acemoglu, Johnson và Robinson chỉ ra rằng các nước không theo thể chế dung nạp sẽ thất bại, sẽ nghèo đói.
Vậy nhưng khi mình nhìn quanh những nước phát triển ở châu Á như Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore, Trung Quốc...thì lại thấy lý thuyết kia không hoàn toàn chính xác. Các nước này đều đi lên nhờ vào một thể chế không dung nạp, được điều hành một thời gian dài bởi một cá nhân kiệt xuất.
Và càng ngày với mình, nếu ai đó bảo rằng các giải Nobel không hề có yếu tố chính trị trong đó thì thật khó để thuyết phục.
Theo Hoang Tung
Ba ông có nhiều nghiên cứu quan trọng trong việc lý giải vì sao tồn tại chênh lệch giàu nghèo giữa các quốc gia và giữa các tầng lớp trong xã hội.
Một trong những cuốn sách nổi tiếng của Daron Acemoglu và James Robinson đó là "Why Nations Fail: The Origins of Power, Prosperity, and Poverty"
Cuốn sách tập trung vào việc phân tích nguyên nhân tại sao một số quốc gia thịnh vượng trong khi những quốc gia khác rơi vào nghèo đói, trì trệ. Dưới đây là các điểm chính về lý thuyết và lập luận của họ:
Lý thuyết chính: Vai trò của thể chế
Acemoglu và Robinson lập luận rằng sự phát triển kinh tế và xã hội của một quốc gia phụ thuộc chủ yếu vào thể chế kinh tế và chính trị của quốc gia đó, chứ không phải yếu tố văn hóa, địa lý, hay các yếu tố tự nhiên khác.
Thể chế dung nạp (inclusive institutions): Đây là những thể chế kinh tế và chính trị mang tính toàn diện, cung cấp cơ hội cho tất cả mọi người tham gia vào các hoạt động kinh tế và chính trị. Những thể chế này tạo điều kiện cho cạnh tranh, đổi mới, và sự tăng trưởng bền vững. Quốc gia có thể chế này cho phép công dân có quyền sở hữu tài sản, quyền tự do kinh doanh, quyền bỏ phiếu, và tham gia vào việc hoạch định chính sách.
Thể chế chiếm đoạt (extractive institutions): Đây là các thể chế được thiết kế để tập trung quyền lực và tài nguyên vào tay một nhóm nhỏ hoặc tầng lớp thống trị. Những thể chế này bóc lột đa số người dân và ngăn cản sự đổi mới, hạn chế cơ hội cho nhiều người. Điều này khiến các quốc gia với thể chế chiếm đoạt bị mắc kẹt trong nghèo đói và phát triển chậm.
Với mình, không phải ngẫu nhiên mà giải Nobel Kinh Tế năm nay lại được trao cho 3 nhà khoa học này.
Với một thế giới chia cực đang hình thành, Mỹ luôn muốn dùng quân bài "Thể chế" để tấn công phía bên kia chiến tuyến, nơi mà lý thuyết của Acemoglu, Johnson và Robinson chỉ ra rằng các nước không theo thể chế dung nạp sẽ thất bại, sẽ nghèo đói.
Vậy nhưng khi mình nhìn quanh những nước phát triển ở châu Á như Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore, Trung Quốc...thì lại thấy lý thuyết kia không hoàn toàn chính xác. Các nước này đều đi lên nhờ vào một thể chế không dung nạp, được điều hành một thời gian dài bởi một cá nhân kiệt xuất.
Và càng ngày với mình, nếu ai đó bảo rằng các giải Nobel không hề có yếu tố chính trị trong đó thì thật khó để thuyết phục.
Theo Hoang Tung
