Hide Nguyễn
Du mục số
- Xu
- 1,878
Cấu trúc là cách thức liên hệ giữa các thành phần để tạo ra một chỉnh thể nhất định. Trên thực tế có nhiều quan điểm về vấn đề này. Có những quan điểm có sự tương đồng về cách phân loại cấu trúc, nhưng cũng có những quan điểm có nét khác biệt rõ rệt. Sau đây là một vài quan điểm thường thấy:
- Quan điểm nhân cách gồm 4 Tiểu cấu trúc:
Theo nhà tâm lý học người Nga K.k platonov, nhân cách bao gồm bốn tiểu cấu trúc:
Tiểu cấu trúc có nguồn gốc sinh học: như khí chất, giới tính, lứa tuổi, đặc điểm bệnh lý.
Tiểu cấu trúc các đặc điểm của các quá trình tấm lý: các sản phẩm trí tuệ, ý chí, đặc điểm xúc cảm,...
Tiểu cấu trúc về vốn kinh nghiệm: tri thức, kỹ năng, kỹ xảo, thói quen.
Tiểu cấu trúc xu hướng nhân cách: nhu cầu, hứng thú, lý tưởng, thế giới quan, niềm tin,...
- Quan điểm cấu trúc của nhân cách tại Việt Nam:
bao gồm các quan điểm trên, ở Việt nam, nhà tâm lý học Phạm Minh Hạc chỉ ra rằng:
Nhân cách con người gồm:
Xu hướng nhân cách;
Những khả năng của nhân cách;
Phong cách, hành vi của nhân cách;
và Cái Tôi - hệ thống điều khiển nhân cách.
Nhiều tài liệu nghiên cứu còn chỉ ra cấu trúc nhân cách gồm hai phần cơ bản là Tài và Đức (hay năng lực và phẩm chất) hoặc có quan điểm cấu trúc nhân cách có hai tầng là tầng nổi (gồm ý thức tự chủ) và tầng sâu (tiềm thức, vô thức) hoặc quan điểm cấu trúc nhân cách gồm 3 phần...
Cấu trúc tâm lý và các quan điểm xoanh quanh nó khá phức tạp và nhiều mặt. Nhưng chính sự phức tạp và nhiều mặt đó lại tạo nên chỉnh thế thống nhất và độc đáo, tạo ra bản sắc riêng của mỗi con người, linh hoạt, mềm dẻo, thích nghi với các điều kiện sống khác nhau.
- Xu hướng.
Xu hướng là sự thiên về một hướng nào đó trong quá trình hoạt động. Xu hướng gồm hệ thống nhiều nhân tố thúc đẩy sự phát triển từ bên trong con người, hình thành tính tích cực trong đời sống sinh hoạt của cá nhân. Xu hướng biểu hiện thông qua nhu cầu, hứng thú, lý tưởng, mục đích sống.
- Nhu cầu.
Nhu cầu là một khía cạnh thể hiện xu hướng con người hướng tới. Nhu cầu là những đòi hỏi về vật chất, tinh thần mà cá nhân cần để phát triển. Nhu cầu nảy sinh do tác động từ môi trường bên ngoài. Ví dụ: Nhu cầu ăn, ở, mặc,... Nhu cầu hưởng thụ đời sống tinh thần phong phú: nghe nhạc thư giãn, ngâm nước nóng,...
- Hứng thú.
Hứng thú là thái độ đặc biệt của cá nhân đối với một đối tượng nào đó. Là sự khao khát muốn tiếp cận để tìm hiểu sâu hơn, năm bắt đối tượng đã thu hút sự chú ý của mình. Hứng thú vừa đem lại sự thoả mãn cho bản thân con người, kích thích khả năng tìm tòi, sáng tạo và vừa thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Ví dụ, khi công ty tạo được hứng thú của nhân viên đối với công việc, người lao động sẽ hăng say làm việc, hăng hái sáng tạo, kết quả là năng suất và chất lượng công việc tăng cao, tạo giá trị kinh tế cho công ty, ổn định đời sống cho người lao động, giữ gìn an ninh, trật tự xã hội.
- Phẩm chất và năng lực.
Phẩm chất và năng lực là hai yếu tố chính hình thành nhân cách con người. Phẩm chất có thể kể đến bao gồm thể giới quan, lý tưởng, niềm tin, tính nết, đạo đức, thói hư, tật xấu, tính tự giác, tự chủ, quả quyết, kiên định, tác phong, lễ nghĩa,... Năng lực có thể kể đến như: năng lực xã hội (khả năng thích nghi, thích ứng,...), năng lực chủ thể (bản sắc riêng, bản lĩnh,...), năng lực hành động và năng lực giao tiếp.
Sưu tầm và tổng hợp
- Quan điểm nhân cách gồm 4 Tiểu cấu trúc:
Theo nhà tâm lý học người Nga K.k platonov, nhân cách bao gồm bốn tiểu cấu trúc:
Tiểu cấu trúc có nguồn gốc sinh học: như khí chất, giới tính, lứa tuổi, đặc điểm bệnh lý.
Tiểu cấu trúc các đặc điểm của các quá trình tấm lý: các sản phẩm trí tuệ, ý chí, đặc điểm xúc cảm,...
Tiểu cấu trúc về vốn kinh nghiệm: tri thức, kỹ năng, kỹ xảo, thói quen.
Tiểu cấu trúc xu hướng nhân cách: nhu cầu, hứng thú, lý tưởng, thế giới quan, niềm tin,...
- Quan điểm cấu trúc của nhân cách tại Việt Nam:
bao gồm các quan điểm trên, ở Việt nam, nhà tâm lý học Phạm Minh Hạc chỉ ra rằng:
Nhân cách con người gồm:
Xu hướng nhân cách;
Những khả năng của nhân cách;
Phong cách, hành vi của nhân cách;
và Cái Tôi - hệ thống điều khiển nhân cách.
Nhiều tài liệu nghiên cứu còn chỉ ra cấu trúc nhân cách gồm hai phần cơ bản là Tài và Đức (hay năng lực và phẩm chất) hoặc có quan điểm cấu trúc nhân cách có hai tầng là tầng nổi (gồm ý thức tự chủ) và tầng sâu (tiềm thức, vô thức) hoặc quan điểm cấu trúc nhân cách gồm 3 phần...
Cấu trúc tâm lý và các quan điểm xoanh quanh nó khá phức tạp và nhiều mặt. Nhưng chính sự phức tạp và nhiều mặt đó lại tạo nên chỉnh thế thống nhất và độc đáo, tạo ra bản sắc riêng của mỗi con người, linh hoạt, mềm dẻo, thích nghi với các điều kiện sống khác nhau.
- Xu hướng.
Xu hướng là sự thiên về một hướng nào đó trong quá trình hoạt động. Xu hướng gồm hệ thống nhiều nhân tố thúc đẩy sự phát triển từ bên trong con người, hình thành tính tích cực trong đời sống sinh hoạt của cá nhân. Xu hướng biểu hiện thông qua nhu cầu, hứng thú, lý tưởng, mục đích sống.
- Nhu cầu.
Nhu cầu là một khía cạnh thể hiện xu hướng con người hướng tới. Nhu cầu là những đòi hỏi về vật chất, tinh thần mà cá nhân cần để phát triển. Nhu cầu nảy sinh do tác động từ môi trường bên ngoài. Ví dụ: Nhu cầu ăn, ở, mặc,... Nhu cầu hưởng thụ đời sống tinh thần phong phú: nghe nhạc thư giãn, ngâm nước nóng,...
- Hứng thú.
Hứng thú là thái độ đặc biệt của cá nhân đối với một đối tượng nào đó. Là sự khao khát muốn tiếp cận để tìm hiểu sâu hơn, năm bắt đối tượng đã thu hút sự chú ý của mình. Hứng thú vừa đem lại sự thoả mãn cho bản thân con người, kích thích khả năng tìm tòi, sáng tạo và vừa thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Ví dụ, khi công ty tạo được hứng thú của nhân viên đối với công việc, người lao động sẽ hăng say làm việc, hăng hái sáng tạo, kết quả là năng suất và chất lượng công việc tăng cao, tạo giá trị kinh tế cho công ty, ổn định đời sống cho người lao động, giữ gìn an ninh, trật tự xã hội.
- Phẩm chất và năng lực.
Phẩm chất và năng lực là hai yếu tố chính hình thành nhân cách con người. Phẩm chất có thể kể đến bao gồm thể giới quan, lý tưởng, niềm tin, tính nết, đạo đức, thói hư, tật xấu, tính tự giác, tự chủ, quả quyết, kiên định, tác phong, lễ nghĩa,... Năng lực có thể kể đến như: năng lực xã hội (khả năng thích nghi, thích ứng,...), năng lực chủ thể (bản sắc riêng, bản lĩnh,...), năng lực hành động và năng lực giao tiếp.
Sưu tầm và tổng hợp
