Lịch sử 11 nâng cao - Bài 15: Nhật Bản
Lịch sử 11 NC - Bài 15: Nhật Bản
Bài 15: NHẬT BẢN
1. Nhật Bản từ nửa thế kỉ XIX đến trước năm 1868.
- Đầu thế kỉ XIX, chế độ Mạc phủ ở Nhật Bản đứng đầu là Tướng quân (Sôgun) lâm vào khủng hoảng suy yếu.
• Kinh tế:
- Nông nghiệp: lạc hậu, tô thuế nặng nề, mất mùa đói kém thường xuyên.
- Công nghiệp: kinh tế hàng hoá phát triển,công trường thủ công xuất hiện ngày càng nhiều, kinh tế tư bản phát triển nhanh chóng.
• Xã hội: Nổi lên mâu thuẫn giữa nông dân, tư sản thị dân với chế độ phong kiến lạc hậu.
• Chính trị: nổi lên mâu thuẫn giữa Thiên hoàng và Tướng quân.
- Giữa lúc Nhật Bản khủng hoảng suy yếu, các nước tư sản Âu - Mĩ tìm cách xâm nhập.
- Đi đầu là Mĩ, dùng vũ lực buộc Nhật phải "mở cửa". Sau đó Anh, Pháp, Nga, Đức cùng ép Nhật kí các hiệp ước bất bình đẳng.
+ Trước nguy cơ bị xâm lược, Nhật Bản phải lựa chọn một trong hai con đường là bảo thủ duy trì chế độ phong kiến, hoặc là cải cách để phát triển.
2. Cuộc Duy tân Minh Trị
- Tháng 1/1868, Sô-gun bị lật đổ. Thiên hoàng Minh Trị (Mây-gi-i) trở lại nắm quyền và thực hiện một loạt cải cách.
+ Về chính trị: Nhật hoàng tuyên bố thủ tiêu chế độ Mạc phủ, lập chính phủ mới, thực hiện bình đẳng ban bố quyền tự do.
+ Về kinh tế: Xóa bỏ độc quyền ruộng đất của phong kiến, thực hiện cải cách theo hướng tư bản chủ nghĩa.
+ Về quân sự: Quân đội được tổ chức và huấn luyện theo kiểu phương Tây, chú trọng đóng tàu chiến, sản xuất vũ khí đạn dược.
+ Giáo dục: Chú trọng nội dung khoa học - kĩ thuật, cử HS giỏi đi du học phương Tây.
• Tính chất - ý nghĩa
- Cải cách Minh Trị mang tính chất của một cuộc cách mạng tư sản mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển ở Nhật.
3. Nhật Bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa
- Trong 30 năm cuối thế kỉ XIX, quá trình tập trung trong công nghiệp, thương nghiệp, ngân hàng đã đưa đến sự ra đời những công ty độc quyền, Mít-xư-i, Mít-su-bi-si chi phối đời sống kinh tế, chính trị Nhật Bản.
- Chính sách bành trướng của Nhật:
+ Năm 1874, Nhật Bản xâm lược Đài Loan.
+ Năm 1894 - 1895, chiến tranh với Trung Quốc.
+ Năm 1904 - 1905, chiến tranh với Nga.
- Chính sách đối nội: Bóc lột nặng nề quần chúng lao động nhất là giai cấp công nhân, dẫn tới nhiều cuộc đấu tranh của công nhân.
- Kết luận: Nhật Bản đã trở thành đế quốc chủ nghĩa.
Lịch sử 11 NC - Bài 15: Nhật Bản
Bài 15: NHẬT BẢN
- Đầu thế kỉ XIX, chế độ Mạc phủ ở Nhật Bản đứng đầu là Tướng quân (Sôgun) lâm vào khủng hoảng suy yếu.
• Kinh tế:
- Nông nghiệp: lạc hậu, tô thuế nặng nề, mất mùa đói kém thường xuyên.
- Công nghiệp: kinh tế hàng hoá phát triển,công trường thủ công xuất hiện ngày càng nhiều, kinh tế tư bản phát triển nhanh chóng.
• Xã hội: Nổi lên mâu thuẫn giữa nông dân, tư sản thị dân với chế độ phong kiến lạc hậu.
• Chính trị: nổi lên mâu thuẫn giữa Thiên hoàng và Tướng quân.
- Giữa lúc Nhật Bản khủng hoảng suy yếu, các nước tư sản Âu - Mĩ tìm cách xâm nhập.
- Đi đầu là Mĩ, dùng vũ lực buộc Nhật phải "mở cửa". Sau đó Anh, Pháp, Nga, Đức cùng ép Nhật kí các hiệp ước bất bình đẳng.
+ Trước nguy cơ bị xâm lược, Nhật Bản phải lựa chọn một trong hai con đường là bảo thủ duy trì chế độ phong kiến, hoặc là cải cách để phát triển.
2. Cuộc Duy tân Minh Trị
- Tháng 1/1868, Sô-gun bị lật đổ. Thiên hoàng Minh Trị (Mây-gi-i) trở lại nắm quyền và thực hiện một loạt cải cách.
+ Về chính trị: Nhật hoàng tuyên bố thủ tiêu chế độ Mạc phủ, lập chính phủ mới, thực hiện bình đẳng ban bố quyền tự do.
+ Về kinh tế: Xóa bỏ độc quyền ruộng đất của phong kiến, thực hiện cải cách theo hướng tư bản chủ nghĩa.
+ Về quân sự: Quân đội được tổ chức và huấn luyện theo kiểu phương Tây, chú trọng đóng tàu chiến, sản xuất vũ khí đạn dược.
+ Giáo dục: Chú trọng nội dung khoa học - kĩ thuật, cử HS giỏi đi du học phương Tây.
• Tính chất - ý nghĩa
- Cải cách Minh Trị mang tính chất của một cuộc cách mạng tư sản mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển ở Nhật.
3. Nhật Bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa
- Trong 30 năm cuối thế kỉ XIX, quá trình tập trung trong công nghiệp, thương nghiệp, ngân hàng đã đưa đến sự ra đời những công ty độc quyền, Mít-xư-i, Mít-su-bi-si chi phối đời sống kinh tế, chính trị Nhật Bản.
- Chính sách bành trướng của Nhật:
+ Năm 1874, Nhật Bản xâm lược Đài Loan.
+ Năm 1894 - 1895, chiến tranh với Trung Quốc.
+ Năm 1904 - 1905, chiến tranh với Nga.
- Chính sách đối nội: Bóc lột nặng nề quần chúng lao động nhất là giai cấp công nhân, dẫn tới nhiều cuộc đấu tranh của công nhân.
- Kết luận: Nhật Bản đã trở thành đế quốc chủ nghĩa.
ST
