Kể về một vị danh y của dân tộc ta

[thich van hoc]

Bài 14: Kể về một vị danh y của dân tộc ta.

Thầy thuốc có lòng nhân từ.

( Y thiện dụng tâm)

Ông ngoại của tổ tiên Trừng là Phạm Công, húy Bân, vốn dòng dõi nhà làm thuốc, thờ Trần Anh Vương , được vua cho giữ chức Thái y, thường vét hết tiền của để tích trữ thuốc tốt và lúa gạo. Người nào côi cút, khổ sở mà bị bệnh tật thì được Cụ cho ở tại nhà mình để cung cấp cơm cháo và cữu chữa cho, dù máu mủ dầm dề,, cũng không chút ghê tởm. Cứ như vậy, kẻ đến chờ chữa cho khỏe mạnh rồi mới đi, trên giường không lúc nào vắng người. Bỗng mấy năm liền đói kém, bệnh dịch lan tràn, Cụ bèn dựng nhà cửa cho kẻ khổ nghèo ở, nhờ đó mà số người đói khát, bệnh tật được cứu sống có tới hơn nghìn, tên tuổi Cụ được đương thời trọng vọng. Một hôm, có người đến gõ cửa khẩn thiết mời Cụ rằng:

• Trong nhà có người vợ bỗng dưng bị máu ra như xối, mặt mày nhợt nhạt.

Cụ nghe xong, vội vã đi ngay. Vừa ra khỏi cửa, thì gặp người do nhà vua sai tới nói:

• Trong cung có một vị quý nhân đang lên cơn sốt rét, nhà vua cho mời Cụ vào nhà xem.

Cụ đáp:

• Bệnh ấy không vội. Hiện nay đang có người tính mệnh chỉ còn trong chốc lát, để tôi đi cứu đã, chốc nữa sẽ vào cung ngay.

Sứ giả tức giận nói:

• Phận làm bề tôi, sao được như vậy? Ông muốn cứu tính mạng của người kia mà không cứu tính mạng của ông ư?

Cụ đáp :

• Tôi thật có tội, nhưng cũng chẳng biết làm thế nào nữa; nếu không cứu người ta thì họ sẽ chết trong chốc lát, còn trông mong vào đâu được. Tính mạng của bề tôi mọn này trông mong vào Chúa thượng, may ra khỏi chết, còn các tội khác đều xin cam chịu.
  

Thế rồi Cụ đi cứu chữa cho kẻ kia, quả nhiên người ấy qua được. Liền sau đó, Cụ đến yết kiến nhà vua. Vua quở trách, Cụ bỏ mũ xuống tạ tội và giãi bày thực tâm của mình. Vua mừng rỡ nói:

• Ngươi thật là một lương y, đã giỏi tay nghề lại có lòng nhân đức để cứu dân lành, thật xứng đáng với lòng mong mỏi của ta.

Về sau con cháu Cụ có đến hai ba người làm thầy thuốc giỏi, làm quan tứ phẩm, ngũ phẩm , người đời ai cũng khen là không để mất nghiệp nhà.

Theo Hồ Nguyên Trừng
(Nam Ông mộng lục)