Hàn Mặc Tử - Thơ - Đời

[NguoiDien]

Hàn Mặc Tử tên thật là Nguyễn Trọng Trí sinh ngày 22.9.1912 tại Lệ Mỹ, Đồng Hới. Thuở nhỏ ông học trung học ở Huế (1928-1930), làm viên chức sở đạc điền ở Quy Nhơn (1932-1933), vào Sài Gòn làm báo rồi lại trở về Quy Nhơn (1934-1935). Ông mắc bệnh phong từ năm 1937, phải vào nhà thương Quy Hoà tháng 9.1940, rồi mất ở đó vào ngày 11.11.1940.

Hàn Mặc Tử bắt đầu làm thơ rất sớm với thể thơ Đường luật và các bút danh Minh Duệ Thị, Phong Trần; nổi tiếng vì được cụ Phan Bội Châu hoạ thơ và đề cao. Từ năm 1935 ông đổi bút hiệu thành Lệ Thanh, rồi Hàn Mạc Tử, và cuối cùng Hàn Mặc Tử. Tác phẩm tiêu biểu gồm các tập thơ “Gái quê” (1936, tập thơ duy nhất được xuất bản khi tác giả còn sống), Đau Thương (hay Thơ Điên), Thượng Thanh Khí, Cẩm Châu Duyên, Chơi Giữa Mùa Trăng…

Hàn Mặc Tử đem đến cho Thơ Mới một phong cách độc đáo và sáng tạo: bên cạnh những tác phẩm bình dị, trong trẻo, chan chứa tình quê là các tác phẩm đầy những cảm hứng lạ lùng, huyền bí, thậm chí đến điên loạn, phản ảnh trực tiếp một tâm hồn yêu thơ, yêu đời chan chứa, nhưng lại quằn quại vì cơn bệnh đau đớn dày vò.

Thì liệu tay nào ghì giữ được dòng Hương, hoa bắp:

Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay

Đâu? Thuyền ai một dạo đã đậu bến sông Trăng, bến Hàn Mặc Tử? Hay giờ chỉ còn là thuyền trăng hoài niệm. vậy mà nhà thơ vẫn đắm đuối hỏi:

Thuyền ai đậu bến sông trăng đó

Có chở trăng về kịp tối nay?

“Trăng Tử” đã vắng “thuyền ai” nên trăng tán sắc, tan rã trong giấc mơ của khổ thơ cuối:

Mơ khách đường xa, khách đường xa

Áo em trắng quá nhìn không ra

Than ôi! Người mơ xưa nay hoá thành “khách đường xa”, vâng chỉ là “khách đường xa”, xa tít tắp vô bờ, không với tới được nữa. Càng xa, “áo em” càng trắng. Trắng quá, xa xôi quá thành… xa lạ chăng?

Ở đây sương khói mờ nhân ảnh

Ai biết tình ai có đậm đà?

“Ở đây” tức là ở trong hồn thơ vẫn thấp thoáng ẩn hiện sắc sắc không không, mờ mờ sương khói…Lòng ai đi mãi miết, “ai biết” lòng kia có còn đậm đà luyến nhớ mối duyên xanh? Giữa hai đại từ “ai” chì còn lại nẻo đường tình một chiều, thôi thúc nhà thơ về phương trời xa vô định…
Đường qua thôn Vỹ ra sao nhỉ? Đó là màu sắc mướt xanh khát vọng, chuyển sang nhạt vàng hoài vọng rồi trắng nhoà ảo vọng trong Hàn Mặc Tử? Thôn Vỹ là con đường yêu thương dẫn tới vườn thơ xanh, qua sông trăng vàng nhớ tới loãng tan màu áo sương khói mịt mùng…

Hàn Mặc Tử đã đi trên con đường tình một chiều mà không thể quay lại tìm duyên “cau”, “lá trúc” được nữa.

“Ai mua trăng tôi bán trăng cho”, Hàn Mặc Tử có thể bán trăng, bán hồn mình chứ “chẳng bán tình duyên” dẫu ai kia xuôi xa quên lãng… “Đây thôn Vỹ Dạ” lấp lánh hương màu ẩn dụ: có nắng lên, có trăng đợi, có sương khói… đã ám ảnh vào tâm trí của chàng thơ tài hoa bạc mệnh.
Dù sớm vội đi nhưng Hàn Mặc Tử cứ mãi yêu người, yêu đời với cả tấm lòng đắm say khát sống


ÂM THẦM
Từ gió xuân đi gió hạ về

Anh thường gởi gắm mối tình quê

Bên em, mỗi lúc trên đường cái

Hóng mát cho lòng được thoả thuê

Em có ngờ đâu trong những đêm

Trăng ngà giải bóng, mặt hồ êm,

Anh đi thơ thẩn như ngây dại

Hứng lấy hương nồng trong áo em…

Bên khóm thùy dương em thướt tha.

Bên này bờ liễu anh trông qua,

Say mơ vướng phải mùi hương ướp

Yêu cái môi hường chẳng nói ra…

Độ ấy xuân về em lớn lên,

Thấy anh em đã biết làm duyên.

Nhưng thời gian vẫn trôi đi mãi,

Yêu dấu lòng anh ôm hận riêng.

=========
Sưu tầm

 

[NguoiDien]

ĐỜI PHIÊU LÃNG


Gởi một gái làng quê tôi

Mây trắng ngang trời bay vẩn vơ

Đời anh lưu lạc tự bao giờ

Đi đi… đi mãi nơi vô định

Tìm cái phi thường cái ước mơ.

Ở chốn xa xôi em có hay

Nắng mưa đã trải biết bao ngày

Nụ cười ý vị như mai mỉa

Mỉa cái nhân tình lúc đổi thay.

Trên đời gió bụi, anh lang thang

Bụng đói như cào lạnh khớp răng

Không có nhà ai cho nghỉ bước

Vì anh là kẻ chẳng giàu sang

Ban đêm anh ngũ túp lều tranh

Chỗ tạm dừng chân khách bộ hành

Đến sáng hôm sau anh cất bước

Ra đi với cái mộng chưa thành.

=================


BẼN LẼN


Trăng nằm sóng soài trên cành liễu

Đợi gió đông về để lả lơi

Hoa lá ngây tình không muốn động

Lòng em hồi hộp, chị Hằng ơi.

Trong khóm vi vu rào rạt mãi

Tiếng lòng ai nói? Sao im đi?

Ô kìa, bóng nguyệt trần truồng tắm

Lộ cái khuôn vàng dưới đáy khe.

Vô tình để gió hôn lên má

Bẽn lẽn làm sao lúc nửa đêm

Em sợ lang quân em biết được

Nghi ngờ tới cái tiết trinh em.

==================


DUYÊN MUỘN


Từ khi đôi má đỏ hây hây

Em tập thêu thùa, tập vá may

Chim sáo trước sân bay tới đậu

Em mừng sắp được lấy chồng đây.

Những lượt thu về, em thấy xuân

Trên đối má nõn lại phai dần

Và lòng em chẳng còn nao nức

Như lúc tả ưng lên đốt khói trầm.

Người nói duyên em đã muộn màng

Bởi vì nghèo khó chẳng xênh xang

Nhưng xuân em chín từ năm ngoái

Há hải vì em áo nối quàng.

===================


EM LẤY CHỒNG


Ngày mai tôi bỏ làm thi sĩ

Em lấy chồng rồi hết ước mơ

Tôi sẽ đi tìm mỏm đá trắng

Ngồi lên để thả cái hồn thơ.

=================


GÁI QUÊ


Xuân trẻ, xuân non, xuân lịch sự

Tôi đều nhận thấy trên môi em

Làn môi mong mỏng tươi như máu

Đã khiến môi tôi mấp máy thèm.

Từ lúc tóc em bỏ trái đào

Tới chừng cặp má đỏ au au

Tôi đều nhận thấy trong con mắt

Một vẻ thơ ngây và ước ao.

Lớn lên em đã biết làm duyên,

Mỗi lúc gặp tôi che nón nghiêng

Nghe nói ba em chưa chịu nhận

Cau trầu của khách láng giềng bên.

====================


HÁI DÂU


Em bỏ công lao tự thuở giờ

Chăn tằm mong kén chút duyên tơ

Cứ ngày hai buổi em đi hái

Mớ lá dâu về xắt nhỏ, to

Hái dâu em nghĩ lúc làm dâu,

In trí bà già độc ác sao

Vì thế em không còn muốn nữa

Lấy chồng cực lắm, phải chơi đâu.

=====================


MẤT DUYÊN


Xuân em hơ hớ đào non

Chàng đã thương thương muốn kết hôn

Từ ấy xuân em cành chín ủng

Ngày ngày giặt lụa bến sông con.

Chàng đã vời ai đi tới bỏ

Cau trầu, lễ vật ở nhà em

Má em nhận gả không đòi cưới

Thấp thỏm em mừng được tấm duyên.

Từ ấy sao chàng không trở lại

Vuông tơ em dệt đã gần xong

Mấy lần đổi lá dâu ngoài ngõ

Mấy lượt mong chàng, chàng biết không ?