Nhìn chung đây là một câu hỏi mang tính chất cận dụng kiến thức giữa lịch sử và địa lý, về kiến thức lịch sử thì chủ yếu là dựa vào kinh tế chính trị xã hội 2 thời kì để so sánh, liên hệ địa lý thì bạn dựa vào vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên là ổn.
Tớ học cũng khá khá lâu rồi không hiểu biết nhiều về lĩnh vực xã hội, thấy chủ đề này cũng sôi động tớ cũng góp với bạn 1 vài ý như sau, với tinh thần bạn và chúng tôi cùng làm thì chắc chắn bài sẽ có đáp án xứng đáng và thỏa mãn đối với bạn.
Kinh tế
Công nghiệp
Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, Nhật có nhiều lợi thế để phát triển kinh tế công nghiệp.
Nhật không bị chiến tranh tàn phá
Lợi dụng châu Âu có chiến tranh Nhật tranh thủ sản xuất hàng hóa và xuất khẩu.
Sản xuất công nghiệp của Nhật tăng nhanh.
Nông nghiệp
Tàn dư phong kiến còn tồn tại đã kềm hãm sự phát triển của kinh tế nông nghiệp.
Giá lương thực,thực phẩm vô cùng đắt đỏ
Nguyên nhân đưa đến khủng hoảng là do dân số tăng quá nhanh, thiếu nguyên liệu sản xuất và thị trường tiêu thụ mất cân đối giữa công nghiệp và nông nghiệp đặc biệt là do trận động đất năm 1923 ở Tô-ki-ô
Về xã hội
Đời sống của người lao động không được cải thiện lắm. Bùng nổ phong trào đấu tranh của công nhân và nông dân.
Tiêu biểu có cuộc bạo động lúa gạo
Phong trào bãi công của công nhân lan rộng, trên cơ sở đó tháng 7/1922 Đảng Cộng sản Nhật thành lập.
Nhật Bản trong những năm 1924 - 1929)
Kinh tế
Từ 1924 - 1929 kinh tế Nhật phát triển bấp bênh, không ổn định.
Năm 1926 sản lượng công nghiệp phục hồi và vượt mức trước chiến tranh.
Năm 1927 khủng hoảng tài chính bùng nổ (30 ngân hàng ở Tôkiô bị phá sản).
Nguyên nhân:
Nghèo nguyên liệu, nhiêu liệu
Số người thất nghiệp năm 1928 là 1 triệu người.
Nông dân bị bần cùng hóa, sức mua kém càng làm cho thị trường trong nước bị thu hẹp.
Điểm giống và khác nhau giữa nước Mĩ và Nhật trong thập niên đầu sau Chiến tranh thế giới thứ nhất:
Giống nhau: Cùng là nước thắng trận, thu được nhiều lợi lộc trong và sau chiến tranh, không bị tổn thất gì nhiều.
Khác nhau: Kinh tế Nhật phát triển bấp bênh không ổn định, chỉ phát triển một thời gian ngắn rồi lại lâm vào khủng hoảng. Còn nước Mĩ phát triển phồn vinh trong suốt thập kỉ 20 của thế kỉ XX.
Mĩ: chú trọng cải tiến kỹ thuật, đổi mới quản lý sản xuất, sức cạnh tranh cao, nguyên liệu dồi dào, vốn lớn.
Nhật: nguyên liệu, nhiên liệu khan hiếm phải nhập khẩu quá mức, sức cạnh tranh yếu, công nghiệp không được cải thiện, nông nghiệp trì trệ lạc hậu, sức mua của người dân thấp.
Về chính trị, xã hội
Những năm đầu thập niên 20 của thế kỉ XX, Nhật đã thi hành một số cải cách chính trị.(ban hành luật bầu cử phổ thông cho nam giới, cắt giảm ngân sách quốc phòng. Giảm bớt căng thẳng trong quan hệ với các cường quốc khác).
lược Trung Quốc song đều thất bại. (Chủ trương dùng vũ lực để bành trướng ra bên ngoài nhằm giải quyết khó khăn trong nước. Cùng với việc quân sự hóa đất nước, năm 1927 Ta-na-ca vạch kế hoạch chiến tranh tòan cầu. Hai lần xâm lược Sơn Đông - Trung Quốc song đều thất bại).
hủng hoảng kinh tế 1929 - 1933 và quá trình quân phiệt hóa bộ máy Nhà nước ở Nhật
Khủng hoảng kinh tế 1929 - 1933 ở Nhật Bản
Khủng hoảng kinh tế thế giới 1929 - 1933 làm kinh tế Nhật bị giảm sút trầm trọng, nhất là trong nông nghiệp do lệ thuôc vào thị trường bên ngoài.
Quá trình quân phiệt hóa bộ máy nhà nước
Để thoát khỏi khủng hoảng và giải quyết khó khăn thiếu nguyênm nhiên liệu và thị trường tiêu thụ hàng hoá, chính phủ Nhật quân phiệt hóa bộ máy nhà nước, gây chiến tranh xâm lược.
Đặc điểm của quá trình quân phiệt hóa:
Diễn ra sự kết hợp giữa chủ nghĩa quân phiệt và chiến tranh xâm lược.
Quá trình quân phiệt hóa ở Nhật kéo dài trong thập niên 30.
Song song với quá trình quân phiệt hóa, Nhật đẩy mạnh chiến tranh xâm lược thuộc địa:
Năm 1931, Nhật đánh chiếm vùng Đông Bắc Trung Quốc, biến đây thành bàn đạp để tấn công châu Á.
Nhật Bản thực sự trở thành lò lửa chiến tranh ở châu Á.
SAU CHIẾN TRANH
1. Kinh tế, khoa học - kỹ thuật
Sau chiến tranh, là nước chiến bại, Nhật Bản bị mất hết thuộc địa và bản thân nước Nhật bị quân đội Mĩ chiếm đóng theo chế độ quân quản. Kinh tế Nhật bị chiến tranh tàn phá nặng nề: 34% máy móc, 25% công trình, 80% tàu biển… bị hưu hại, sản xuất công nghiệp năm 1946 chỉ bằng ¼ so với mức trước chiến tranh.
Do thị trường bị thu hẹp, nguyên liệu và lương thực trong nước thiếu thốn cho nên những năm đầu sau chiến tranh, kinh tế Nhật Bản lâm vào tình trạng khó khăn nghiêm trọng. Nhật Bản phải dựa vào các “viện trợ” kinh tế của Mĩ dưới hình thức vay nợ để có thể phục hồi kinh tế ( trong những năm 1945 – 1950), nhận viện trợ và đầu tư của Mĩ và nước ngoài (khoảng gần 14 tỉ đôla).
Từ năm 1945 đến năm 1950, kinh tế Nhật Bản phát triển chậm chạp và phụ thuộc chặt chẽ vào kinh tế Mĩ. Nhưng từ sau cuộc chiến tranh Triều Tiên (tháng 6 – 1950), công nghiệp Nhật Bản phát triển mạnh mẽ hẳn lên nhờ những đơn đặt hàng quân sự của Mĩ. Bước sang những năm 60, khi Mĩ gây ra cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam, nền kinh tế Nhật Bản lại có thêm cơ hội để đạt được bước phát triển “thần kì”, đuổi kịp rồi vượt các nước Tây Âu, vươn lên đứng hàng thứ hai (sau Mĩ) trong thế giới tư bản chủ nghĩa.
......
2. Tình hình chính trị và chính sách đối nội của giới cầm quyền Nhật Bản
Sau chiến tranh thế giới thứ hai, quân đội Mĩ thay mặt Đồng minh chiếm đóng và quản chế nước Nhật. Dưới áp lực đấu tranh của nhân dân Nhật Bản, của Liên Xô và các lực lượng tiến bộ trên thế giới, giới cầm quyền Mĩ đã thực hiện một số cải cách dân chủ theo nội dung của Hiệp ước Pốtxđam về Nhật Bản mà ba người đứng đầu các nước Liên Xô, Mĩ, Anh đã kí kết (tại hội nghị ở Pốtxđam tháng 7 – 1945).
Ngày 3 – 11 – 1946, Hiến pháp mới của Nhật Bản được ban hành với nhiều nội dung tiến bộ: công nhận và bảo đảm quyền tự do dân chủ, quyền lập hội, lập đảng của mọi công dân; Quốc hội là cơ quan quyền lực tối cao, nội các chịu trách nhiệm trước Quốc hội (Thiên hoàng tuy vẫn còn nhưng chỉ là người đứng đầu nhà nước có tính cách tượng trưng); “Nhật Bản không duy trì hải lục không quân và các lực lượng chiến đấu khác, không công nhận quyền tham gia chiến tranh với bất cứ nước nào” (điều 9)…
.......
3. Chính sách đối ngoại
Về mặt chính trị và quân sự, Nhật Bản hoàn toàn dựa vào Mĩ và câu kết chặt chẽ với Mĩ. Ngày 8 – 9 – 1951, Nhật kí với Mĩ “Hiệp ước an ninh Mĩ - Nhật”, chấp nhận đặt Nhật Bản dưới “ô bảo vệ hạt nhân” của Mĩ và để quân đội Mĩ xây dựng các căn cứ quân sự trên lãnh thổ Nhật. “Hiệp ước an ninh Mĩ - Nhật” đã gia hạn hai lần vào năm 1960 và năm 1970, sau đó kéo dài vô thời hạn. Với hiệp ước này, đã hình thành một “liên minh Mĩ - Nhật” nhằm chống lại các nước xã hội chủ nghĩa và phong trào giải phóng dân tộc ở vùng Viễn Đông. Nhật Bản đã trở thành một “căn cứ chiến lược” của Mĩ trong âm mưu thực hiện “chiến lược toàn cầu” chống cách mạng vào những năm 70 và nửa đầu những năm 80, Mĩ còn trên đất Nhật 179 căn cứ quân sự với 61.000 quân, riêng ở đảo Ôkinaoa có 88 căn cứ quân sự và 35.000 lĩnh Mĩ.
Nhật Bản đã dựa vào tiềm lực kinh tế, tài chính lớn mạnh của mình để tìm cách xâm nhập, giành giật thị trường ở khắp mọi khu vực trên thế giới. Sau chiến tranh, người ta thường gọi Nhật Bản là một “đế quốc kinh tế”, tức là đế quốc đã bành trướng, xâm nhập và mở rộng phạm vi thế lực bằng kinh tế trên khắp mọi nơi, đặc biệt là vùng Đông Nam Á.
...
bạn vào link này có nhiều nước và thông tin thì đầy đủ hơn về các nước sau chiến tranh thế giới lần 2 là:
Pháp
Anh
Đức
Tình hình các nước Tây Âu
Khối thị trường chung châu Âu (EEC)
Nhật Bản
Mĩ
Hiện nay, Nhật Bản được xếp vào một số quốc gia đứng đầu về trình độ phát triển khoa học – kỹ thuật, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp dân dụng.
Tại sao Nhật Bản lại trở thành nước phát triển sớm nhất của châu Á
Nhờ sớm thực hiện cuộc cải cách Minh Trị vào nửa cuối thế kỉ XIX mở rộng quan hệ với các nước phương Tây, giải phóng đất nước thoát khỏi sự ràng buộc lỗi thời của chế độ phong kiến, tạo điều kiện cho nền kinh tế Nhật Bản phát triển nhanh chóng.
Ở nhật bản vẫn duy trì hình thức kinh tế 2 tầng là vì :
- Giải quyết việc làm, tận dụng nguồn lao động và thị trường trong nước.
- Dễ chuyển giao công nghệ giữa các xí nghiệp.
- Tận dụng nguồn tài nguyên tại chỗ, tạo sự linh hoạt cho nền kinh tế, giảm phụ thuộc vào bên ngoài.
Chiến lược kinh tế sau khủng hoảng dầu mỏ 1973 - 1974 và 1979 - 1980
- Đầu tư phát triển khoa học – kĩ thuật và công nghệ
- Tập trung xây dựng các ngành công nghiệp đòi hỏi nhiều chất xám, trình độ kĩ thuật cao, có tác dụng tiết kiệm năng lượng, nguyên liệu và lao động nhiều hơn
- Đẩy mạnh đầu tư ra nước ngoài
- Hiện đại hóa và hợp lí hóa các xí nghiệp nhỏ và trung bình
Địa:
Là một quần đảo cách xa đại lục nên Nhật Bản giao lưu kinh tế với bên ngoài chủ yếu bằng đường biển, ngành du lịch biển của Nhật cũng rất phát triển.
