[FONT="]CHÂN NGỰA ĐÁ LẤM BÙN
[/FONT]
[/FONT]
Vua Trần Nhân Tông tên thật là Trần Khâm, quê ở làng Tức Mạc, huyện Mỹ Lộc, Nam Định, sinh năm 1285, mất năm 1308, làm vua được mười bốn năm rồi đi tu ở núi Yên Tử, khai sáng phái Trúc Lâm trong Phật giáo Việt Nam. Nhà vua khai sáng ra nhiều thơ văn.
Sau khi đại thắng trận Bạch Đằng năm 1288 và kết thúc vẻ vang công cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Nguyên, Trần Hưng Đạo rước vua Nhân Tông cùng Thượng hoàng Thánh Tông về Thăng Long. Vua mở tiệc khao thưởng tướng sĩ và truyền cho dân chúng mở hội vui chơi ba ngày đêm, gọi là “ thái bình diên yến”.
Tương truyền rằng, trong mấy hôm đó, người ta thấy ở các chân đá tạc ra để chầu hầu trước các miếu, điện điều có dính bùn. Người ta cho rằng chính các con ngựa đá và muôn vật vô tri của đất nước đều có tham gia đánh giặc. Việc đến tai vua Trần Nhân Tông, nhân lúc vui mừng vua liền ứng khẩu ngâm hai câu thơ rằng:
Xã tắc lưỡng hồi lao thạch mã
Sơn hà thiên cổ điện kim âu.
Dịch:
Xã tắc hai phen bon ngựa đá
Non sông nghìn thuở vững âu vàng.
Theo NXBLD.
