Các mối đe dọa sức khỏe sinh sản vị thành niên

[Hide Nguyễn]

Nếu không được hướng dẫn, chăm sóc một cách đúng đắn, hai nguy cơ lớn nhất ảnh hưởng đến SKSS của VTN là tình trạng có thai sớm và tình trạng nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Vị thành niên (VTN) với lứa tuổi 10-19 tuổi là giai đoạn cực kỳ quan trọng diễn ra đối với cuộc đời mỗi con người. Vào tuổi dậy thì, thường từ 14-17 tuổi, đã có khả năng sinh sản: con gái đã có kinh, buồng trứng đã hoạt động, có rụng trứng; con trai bắt đầu xuất tinh (mộng tinh hoặc di tinh).


Sức khỏe sinh sản (SKSS) của VTN lúc này đứng trước nhiều mối đe dọa. Nếu không được hướng dẫn, chăm sóc một cách đúng đắn, hai nguy cơ lớn nhất ảnh hưởng đến SKSS của VTN là tình trạng có thai sớm và tình trạng nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục do các hành vi quan hệ tình dục không được hướng dẫn hay kiểm soát.


Không bưng bít thông tin về sinh lý và hành vi tình dục


Không ít người tìm cách giấu giếm, thậm chí bưng bít thông tin về các loại kiến thức về tính dục, về sinh lý và hành vi tình dục, về các biện pháp tránh thai đối với lứa tuổi VTN... vì họ cho rằng làm như thế là “vẽ đường cho hươu chạy”.


Trẻ em ngày nay tiếp xúc rất sớm với đủ mọi loại thông tin trên sách báo, truyền hình, điện ảnh, trong gia đình, tại nhà trường cũng như ngoài xã hội. Vì thế cần làm cho các trẻ VTN biết được những điều cơ bản về chức năng bộ phận sinh dục, những hành vi tình dục an toàn, những nguy cơ của quan hệ tình dục không lành mạnh và hậu quả nghiêm trọng của việc có quan hệ tình dục quá sớm. Làm như thế là “vạch đường cho hươu chạy đúng” còn hơn để nó lạc đường vì thiếu hiểu biết.


Ðối với VTN, rất cần giáo dục, cung cấp cho các em những kiến thức về sự thay đổi về thể chất cũng như tinh thần, cảm xúc của tuổi dậy thì; kiến thức về quá trình sinh sản: thụ tinh, thai nghén, sinh con, nghĩa vụ vợ chồng, vai trò làm bố mẹ; kiến thức về các biện pháp tránh thai (BPTT); những nguyên nhân và hậu quả khi mắc bệnh truyền qua đường tình dục và nhiễm khuẩn đường sinh sản, cách phòng ngừa và cách xử trí nếu không may đã bị mắc.


Các hình thức tư vấn, giáo dục


Cần tổ chức và nhân rộng nhiều hình thức hoạt động tập thể thu hút sự tham gia của VTN dạng các câu lạc bộ (CLB) như CLB tiền hôn nhân, CLB bạn gái, CLB hoa học trò, CLB hoạt động theo sở thích...
Cần mở nhiều trung tâm tư vấn về tình yêu - hôn nhân và gia đình và cả những trung tâm tư vấn qua điện thoại để VTN có nơi được đón tiếp, tư vấn, khuyên bảo.


Bên cạnh đó tổ chức và phát triển nhiều nơi vui chơi lành mạnh, tập luyện thể dục thể thao giúp VTN có cuộc sống thoải mái, lành mạnh, giảm đi nhiều giờ phút sống nhàn rỗi, lặng lẽ, buồn chán dễ dẫn đến ý thức và hành vi tiêu cực.


Cuối cùng, không thể thiếu được các dịch vụ chăm sóc SKSS cho VTN. Các trung tâm này ngoài nhiệm vụ thông tin - giáo dục - truyền thông - tư vấn cho VTN về việc phòng ngừa mà còn phải thực sự giúp họ giải quyết những bất thường, tai biến do hậu quả của các hành vi hoạt động tình dục lầm lỡ do thiếu hiểu biết hoặc do cách sống buông thả, quá phóng túng gây ra. Các trung tâm này cần hoạt động theo nguyên tắc tôn trọng nhân phẩm, đảm bảo tính bí mật và quyền được nhận dịch vụ an toàn đối với VTN.


Tóm lại, chăm sóc SKSS cho VTN là một việc lớn, phức tạp, tế nhị không phải chỉ có cán bộ nhân viên ngành y tế mà đòi hỏi cả xã hội, các tổ chức chính quyền, đoàn thể, nhà trường và cả gia đình cùng phối hợp thực hiện.

Theo BS. Phó Ðức Nhuận ​

 

[Hide Nguyễn]

Theo số liệu của UBND TP. HCM về việc thực hiện chiến lược dân số giai đoạn 2001 - 2006, tỷ lệ nạo phá thai ở tuổi vị thành niên (13-19 tuổi) trước đây chỉ chiếm 5-7% tổng số ca, nay đã lên đến 10% và có khả năng sẽ còn tiếp tục tăng.

Sẽ rất nguy hiểm nếu giới trẻ không được trang bị đầy đủ kiến thức về giới tính

"Kế hoạch"... vì thiếu hiểu biết
Đọc dòng chữ không dấu trong bức thư điện tử có tiêu đề "Cứu em với, cô ơi!" từ nickname "cobedaikho", các bác sĩ truyền thông của phòng khám sản phụ khoa và kế hoạch hóa gia đình (MSI) nhận ra ngay tâm trạng hoang mang, lo sợ của người gửi.
"Cobedaikho" dãi bày: "Từ nhỏ, mẹ em đã dặn dò rất kỹ lưỡng rằng không được quan hệ tình dục (QHTD) với bạn trai, nếu không sẽ bị mang bầu.
Nhưng, em có quan hệ đâu, chúng em chỉ... ở quán và phê thôi. Vậy mà 2 tuần nay em mất kinh rồi. Em báo cáo cho bạn trai em biết, bạn ấy nói "chưa hề làm gì em". Bạn lảng tránh và nhắn tin kêu em đi phá bỏ".
Gọi điện thoại đến BV Từ Dũ, "cobedaikho" biết được là đi "kế hoạch" phải có ba mẹ bảo lãnh. Em bối rối không dám nói thật với ba mẹ. "Em sợ lắm, ba mẹ không bao giờ chấp nhận lỗi lầm ấy đâu! Em mới học lớp 9, làm sao bây giờ cô"?
Hùng Minh, một học sinh nam 19 tuổi gọi điện cho chúng tôi cứ tưởng cậu hỏi địa chỉ nơi "giải quyết", không ngờ lại hỏi địa chỉ nơi xét nghiệm ADN. Mình không tin cái thai ngày một lớn của bạn gái học cùng lớp chính là "kết quả" của mình với lý do:
"Cả năm nay, em canh theo chu kỳ kinh nguyệt của bạn gái để tránh thai, sao lại bị dính bầu? Bạn gái đổ thừa do chu kỳ kinh nguyệt không đều nhưng em nghi ngờ cô ấy quan hệ với người khác".
Sau khi được tư vấn rằng biện pháp "canh ngày" ấy là kém an toàn nhất trong tất cả các cách phòng tránh thai, Minh có vẻ hiểu ra, cảm thấy mình có lỗi với người yêu.
Vẽ đường cho hươu chạy?
Hậu quả của việc nạo phá thai, đặc biệt ở lứa tuổi vị thành niên nguy hại về mọi mặt: sức khoẻ, tâm lý, quan niệm sống, việc học hành, tương lai, nhưng hiện đang có một độ chênh lớn về giáo dục giới tính (GDGT), sức khỏe sinh sản giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng đối với lứa tuổi này.
Gần như ai cũng nhận thấy việc giáo dục này là quan trọng nhưng lại không đặc biệt cấp bách nên không chịu làm ngay mà chỉ chạy theo phía sau khắc phục hậu quả.
"Gia đình có vai trò hàng đầu trong việc giáo dục kỹ năng về lối sống, khả năng làm chủ hoạt động tình dục của bạn trẻ, sau đó mới đến nhà trường, cộng đồng xã hội".
Đó là nhận định của bác sĩ Nguyễn Thị Minh Châu, trưởng văn phòng đại diện Trung tâm sức khỏe sinh sản cộng đồng tại TP.HCM (phòng khám sản phụ khoa và KHHGĐ - MSI ở 253 Trần Quang Khải, Q.1, TP.HCM).
Theo bác sĩ Châu, việc GDGT, tình yêu, tình dục và cơ chế thai trong giới trẻ, nhất là lứa tuổi teen hiện nay "rất mỏng", không thường xuyên, không cập nhật, thậm chí không thoả đáng so với nhu cầu hiểu biết của trẻ.
Tuy nhiên, khi bác sĩ được mời nói chuyện tại một số trường tiểu học, không ít phụ huynh lại phản đối cho rằng "Làm như thế khác nào vẽ đường cho hươu chạy, chấp nhận cho con cái khám phá tình dục sớm".
Để "chắc ăn", phụ huynh thường cấm đoán nghiêm ngặt, nói không với tất cả: "không cho con đi chơi sau giờ học, không chát chít, không được có tình cảm cao hơn tình bạn, không QHTD"... Nhưng phụ huynh lại không hề có phương án dự phòng nào khi trường hợp... trật đường ray".
Thực tế, dù cha mẹ có "cấm đường" hay không thì "hươu" vẫn chạy theo quỹ đạo của nó. Phương tiện cơ bản để tuổi teen tìm kiếm thông tin về giới tính, tình dục là những mảng ghép tối - sáng trên internet. Nhiều em thú thật, đã tìm những phim đen phát tán trên mạng để biết thế nào là... "hành sự".
Việc thiếu thông tin để lại nhiều nguy cơ, nhưng vẫn không nguy hiểm bằng việc trẻ tự tin "mình đã biết hết". Sau khi được giải quyết lần thứ nhất, thứ hai, thứ ba... tại bệnh viện phụ sản hoặc phòng mạch tư, nhiều bạn ngỡ ngàng: "Vậy mà em cứ tưởng"!
Bác sĩ Trương Chí Thông (Trung tâm y tế Q.Tân Phú, TP.HCM) khuyến cáo: "Khi giác quan tiếp nhận kích thích từ phía người khác phái, não sẽ sinh ra nội tiết đòi hỏi QHTD rất mạnh mẽ. Bạn trẻ không nên cùng bạn khác phái đi vào nơi tối, kín hay đóng cửa phòng. Nếu mọi kiềm chế không có hiệu lực thì nhất thiết phải có bao cao su để dự phòng việc mang thai ngoài ý muốn và lây nhiễm những căn bệnh nguy hiểm".

Theo Thuỳ Dương - Hoài Nhân
Phụ nữ​