Phân tích bài thơ ‘'Tiểu đội xe không kính”
Cuộc kháng chiến chống Mĩ ở miền Nam là cuộc đấu tranh gây go nhưng dũng cảm và tràn đầy niềm tin là một nhà thơ quân đội cũng là cây bút trẻ thời chống Mĩ , với bút pháp thơ hóm hỉnh với những phát hiện bất ngờ lí thú nhà thơ Phạm Tiến Duật đã giúp ta sống lại giai đoạn chiến đấu ác liệt của dân tộc ta càng hiểu thêm phần nào vẻ đẹp anh lính Trường Sơn đặc biệt qua bài thơ "Tiểu đội xe không kính “
Mở đầu bài thơ ,bằng lối kể chuyện tự nhiên mang chút ngang tàng tác giả đã giải thích vì sao xe không có kính.
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Một nguyên nhân rật dõi tự hào ,những chiếc xe giống như người chiến sỉ đã từng vượt qua bao chặn đường gió bụi chụi qua trận mưa bom bắn phá ác liệt và giờ đây nó đã mang trên mình đầy thương tích do khéo kết hợp điệp từ “bom” . Cùng các đông từ mạnh “giật , rung” tác giả đã hé mở phần nào tính ác liệt của cuộc chiến cùng sự tàng bạo của đế quốc Mĩ . Xe không kính đã là hình ảnh thật mà nguyên nhân có nó lại càng thật hơn .
Cạnh những chiếc xe mang vẽ ngoài đày dặn không xương “đó ngồi trong cabin, buôn lái chật hẹp , hình ảnh người lính vẫn hiện lên rõ nét.
Ung dung buồng lai ta ngồi ,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Ngồi trong buồn lái do không kín chắn, các anh co dịp nhìn tất cả“ đất trời, gió mây, trời sao, cánh chim… “đều’’ như xa như ùa vào buồng lái . Điệp từ “nhìn thấy’’ đã diễn tả rõ nét tâm trang ung dung đấy tư tin của các anh khi lái xe .Vì không kín chắn , giữa hoàn cảnh chiến đấu giang khỗ , các anh lại có dịp mở rộng tâm hồn để đón nhận được vẽ đẹp của thiên nhiên phóng thoáng và cũng vì xe không kín , các anh còn có những tượng phong phú mạnh mẽ“ nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim” đó là con đường thật giờ là con đường lí tưởng cách mạng giúp các anh có thêm sức mạnh tiến lên phía trước .
Những ai đã đi qua rồi con đường mòn HCM thời chống Mĩ mới hiểu hết những gian nan vất vả mà người lính phải chiu đựng . Nhà thơ Phạm Tiến Duật đã bài toả sự thông cảm sâu sắc của mình đối với các anh . Đường Trường Sơn đầy gặp ghềnh hiểm trở , mưa bom của kẻ thù thì liên tục trút xuống những đoàn xe nối nhau ra mặt trân. Xe có kính chạy lại vất vả, xe không kính lại còn vất vả hơn . Nắng Trường Sơn là cái nắng như thiêu như đốt nó làm cho mặt mày các anh đầy lấm lem bụi bám “bụi phun tóc trắng như người già ”nắng đã vất vả mưa lại còn vất vả hơn . Mưa Trường Sơn là những cơn mưa rừng “mưa tuôn mưa xối như ngoài trời ”. Mưa làm đường trơn tay, lái nặng áo quần sũng ướt nhưng vì tuyền tuyến họ lại quên đi những nắng gió ướt lạnh cầm chắt tay lái tiến lên phía trước . Giọng thơ pha chút ngang tàng cùng với phép lập cấu trúc “không có kính ừ thì chưa cần đã góp phần khẳng định thái độ ngạo nghễ ngang tàng , bất chấp mọi khó khăn gian khổ của anh lính lái xe.
Yếu tố nào đã làm nên nguồn sức mạnh giúp các anh coi thường gian nan ? Đó là ý chí giải phóng miền Nam là lòng yêu nước nồng nàng của tuổi trẻ . Cho nên, dù xe có bị bom đạn Mĩ làm trầy xước đế cỡ nào .
Không có kính ,rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy băng băng qua mặt trận bởi vì “chỉ cần trong xe có một trái tim ”. Hình ảnh “trái tim”được nhắc lại lần hai , một trái tim chan chứa tình thương yêu gay gắt mang ý chí chiến đấu mạnh mẽ vì miền Nam ruột thịt . Một trái tim thấm đỏ dòng máu anh hùng .
Những chiếc xe từ trong bom rơi đã về đây hợp thành tiểu đội . Tình đồng chí đồng đội ý thức trách nhiệm đã tập hợp các anh thành một đại gia đình thân thiết cái cửa kính vỡ giờ là điều kiện thuận tiện để các anh cùng“ bắt tay nhau qua cửa kính vở rồi”, trao nhau quyết tân chiến đấu trên những chặn đường lữa ta còn gặp cảnh sinh hoạt của gia đình người lính với bếp Hoàng Cầm với võng mát chông chênh đã làm cho bài thơ có một dáng điệu trẻ trung sôi nổi phù hợp phù hợp cách nhìn cách nghĩ của anh lính trẻ . Thấp thoáng trong thơ ta ta còn nghe được những tiếng cười đùa lạc qua tếu “lặng im trời xanh thêm ” núi rừng Trường Sơn đã từng ôm ấp hát ru các anh bằng những cơn gió bạc ngàn giờ lại tiếp tục tiến chân các anh qua mặt trận càng ra phía trước thắng lợi càng lớn.
Bằng ngôn ngữ và giọng thơ hóm hỉnh pha chút ngang tàng . Bài thơ đã khắc hoạ hình ảnh của những chiếc xe không kính từ dó làm nỗi bật lên hình ảnh người lính lái xe năm xưa , dũng cảm , hiên ngang bấp chấp khó khăn coi thường gian khổ chiến đấu vì lí tưởng “độc lập tự do ”cho đất nước chính vì thế mà hình ảnh của những chiếc xe không kính cùng với người lính lái xe vẫn sống mãi trong lòng chúng ta , ở cả giai đoạn hoà bình hôm nay .
(Sưu tầm)
