Bài ca dao về người nông dân?

[crack]

Ban nào rành về ca dao giúp minh về mấy bài ca dao nói về người nông dân nha. thank mọi người trước.

 

[Hide Nguyễn]

Mình tìm được ít tài liệu hay đây.


Văn hóa nông nghiệp qua ca dao, tục ngữ

[FONT=arial, helvetica, sans-serif]

Thu hoạch​

[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif]
Nền văn hóa nông nghiệp, sản xuất lúa nước truyền thống của dân tộc ta đã để lại dấu ấn sâu đậm trong đời sống văn hóa, sinh hoạt, lao động. Trải qua bao thế hệ cha ông ta đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong sản xuất và dự báo những hiện tượng tự nhiên như nắng, mưa, gió rét, bão lụt có ảnh hưởng đến mùa màng, thời vụ. Những kinh nghiệm máu xương của bao đời được tích tụ trong những câu tục ngữ, ca dao về trồng lúa, trồng cây, chăn nuôi… Đây chính là bài học quý giá mà người nông dân Việt Nam xưa kia truyền lại cho các thế hệ cháu con.[/FONT]

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] Khi chưa có khoa học khí tượng, cha ông ta đã biết dựa vào quá trình quan sát thời tiết, sự vật và rút ra được những quy luật ngắn gọn, cụ thể về những biến động mưa, nắng:[/FONT]

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Mây xanh thì nắng, mây trắng thì mưa”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Mây kéo xuống biển thì nắng chang chang,
Mây kéo lên ngàn thì mưa như trút”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Mống đông vồng tây, chẳng mưa dây cũng bão giật”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Tháng bảy heo may, chuồn chuồn bay thì bão”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Én bay thấp mưa ngập cầu ao,
Én bay cao mưa rào lại tạnh”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Chuồn chuồn bay thấp thì mưa,
Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Ếch kêu uôm uôm, ao chuôm đầy nước”…

[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] Nếu như người dân đồng bằng nhìn chim én bay, chuồn chuồn lượn để dự đoán thời tiết thì người dân trung du lại dựa vào chú ong để đoán định:

[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Ong về mần nhiều, liệu chiều kiếm củi”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Ong vàng làm thấp, bão sấp bão ngửa”

[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] Về khí hậu nóng, lạnh trong các tháng cũng được đánh dấu mốc trong ca dao, tục ngữ:[/FONT]

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Gió bấc hiu hiu, sếu kêu thì rét”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Tháng giêng rét đài, tháng hai rét lộc, tháng ba rét nàng Bân”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Tháng tám nắng rám trái bưởi”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Đầu năm sương muối, cuối năm gió nồm”.

[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] Các nét đặc biệt của các tháng trong năm được truyền qua bao đời[/FONT]

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Ngày tháng mười chưa cười đã tối”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Buồn về một nỗi tháng giêng,
Con chim cái cú nằm nghiêng thở dài.
Buồn về một nỗi tháng hai,
Đêm ngắn ngày dài, thua thiệt người ta.
Buồn về một nỗi tháng ba,
Mưa dầm, nắng lửa, người ta lừ đừ.
Buồn về một nỗi tháng tư,
Con mắt lừ đừ, cơm chẳng muốn ăn.
Buồn về một nỗi tháng năm,
Chửa đặt mình nằm, gà gáy chim kêu”

[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif]

​

[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] Sự luân chuyển của thời gian cũng được miêu tả chính xác, sinh động:[/FONT]

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Qua giêng hết năm, qua rằm hết tháng”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Nắng chóng trưa, mưa chóng tối”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Mồng một lưỡi trai, mồng hai lá lúa.
Mồng ba câu liêm, mồng bốn lưỡi liềm
Mồng năm liễm giật, mùng sáu thật trăng…”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Mười rằm trăng náu, mười sáu trăng treo”
“Gió nam đưa xuân sang hè”

[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] Để gieo cấy thành công, đúng thời vụ và bội thu người dân phảI quan sát tỉ mỉ các hiện tượng tự nhiên trong một quá trình nhất định, ghi nhớ các kỹ thuật canh tác để rút thành cẩm nang kinh nghiệm sản xuất cho bao thế hệ.[/FONT]

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] Muốn gieo trồng, cày bừa không phải cứ tùy tiện thích trồng lúc nào là trồng. Mà phải dựa vào các điều kiện thuân lợi của tự nhiên:[/FONT]

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Mồng chín tháng chín có mưa,
Thì con sắm sửa cày bừa làm ăn.
Mồng chín tháng chín không mưa,
Thì con bán cả cày bừa đi buôn”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Lúa chiêm lấp ló đầu bờ,
Hễ nghe tiếng sấm, phất cờ mà lên”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Phân tro không bằng no nước”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Tỏ trăng mười bốn được tằm
Tỏ trăng hôm rằm thì được lúa chiêm”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Thiếu tháng hai mất cà,
Thiếu tháng ba mất đỗ,
Thiếu tháng tám mất hoa ngư,
Thiếu tháng tư mất hoa cốc”

[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] Dựa vào tự nhiên, tuân thủ theo nguyên tắc “mùa nào thức nấy” đã ăn sâu trong suy nghĩ, kinh nghiệm lao động:[/FONT]

[FONT=arial, helvetica, sans-serif]

​

[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Anh ơi! Cố chí canh nông,
Chín phần ta cũng dự trong tám phần.
Hay gì để ruộng mà ngăn,
Làm ruộng cấy lúa, chăn tằm lấy tơ.
Tằm có lứa, ruộng có mùa.
Chăm làm trời cũng đền bù có khi…”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Tháng giêng là tháng ăn chơi,
Tháng hai trồng đậu, trồng khoai, trồng cà
Tháng ba thì đậu đã già
Ta đi ta hái về nhà phơi khô
Tháng tư đi tậu trâu bò
Để ta sắm sửa làm mùa tháng năm…”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Đom đóm bay ra, trồng cà tra đỗ,
Tua rua, bằng mặt, cất bát cơm chăm”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Đất thiếu trồng dừa, đất thừa trồng cau”
”Thưa ao tốt cá”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Nhai kĩ no lâu, cày sâu tốt lúa”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa”
“Năm trước được cau, năm sau được lúa”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Tháng giêng trồng trúc, tháng lục trồng tiêu”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Mạ úa cấy lúa chóng xanh,
Gái dòng chóng đẻ sao anh hững hờ?”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Nhờ trời mưa gió thuận hoà.
Nào cầy nào cấy, trẻ già đua nhau.
Chim, gà, cá, lợn, cành cau,
Mùa nào thức nấy giữ màu nhà quê”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Làm ruộng ăn cơm nằm,
Chăn tằm ăn cơm đứng”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Hễ mà hoa quả được mùa,
Chắc là nước bể, nước mưa đầy trời.
Ai ơi nên nhớ lấy lời.
Trông cơ trời đất, liệu thời làm ăn”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif]

​

[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] Các giống vật nuôi gắn liền với đời sống nông nghiệp cũng được người dân Việt lựa chọn, chăm sóc kĩ càng để chúng đem lại lợi ích cao nhất, thiết thực nhất, đặc biệt là hình ảnh con trâu, biểu tượng gắn liền với nhà nông được nhắc đến một cách rất quí trọng:[/FONT]

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Trâu ơi ta bảo trâu này,
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta.
Cấy cày giữ nghiệp nông gia.
Ta đây trâu đấy, ai mà quản công!
Bao giờ cây lúa còn bông, thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn”.
“Con trâu là đầu cơ nghiệp”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Trâu gầy cũng tày bò giống”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Trâu năm sáu tuổi còn nhanh,
Bò năm sáu tuổi đã tranh về già,
Đồng chiêm xin chớ nuôi bò,
Mùa đông tháng giá, bò dò làm sao!”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Nuôi gà phải chọn giống gà,
Gà ri bé giống nhưng mà đẻ mau
Nhất to là giống gà nâu,
Lông dày thịt béo về sau đẻ nhiều”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Chó khôn tứ túc huyền đề.
Tai hơi cúp, đuôi thì hơi cong.
Giống nào mõm nhọn đít vồng,
Ăn càn cắn bậy ấy không ra gì”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Giàu nuôi lợn nái, lụi bại nuôi bồ câu”.[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Lợn đói một năm không bằng tằm đói một bữa”.[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Làm ruộng có năm, nuôi tằm có lứa”[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] “Dâu non ngon miệng tằm”…[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif]

​

[/FONT]​

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] Với những câu ca dao, tục ngữ có vần có điệu, duyên dáng, sinh động, dễ nhớ…cha ông ta đã gửi gắm tình cảm gắn bó, hòa mình với thiên nhiên, đồng thời ấp ủ khát vọng chinh phục, cải tạo thiên nhiên, đó là những cách nghĩ, nếp sinh hoạt, lao động sản xuất của người dân nông nghiệp. Người Việt xưa luôn có ý thức về việc đúc rút, gìn giữ, lưu truyền những kinh nghiệm quí báu cho các thế hệ nối tiếp.[/FONT]

[FONT=arial, helvetica, sans-serif] Ngày nay tuy khoa học kỹ thuật đã tiến bộ vượt bậc, con người đã dự báo chính xác các hiện tượng tự nhiên một cách nhanh chóng, chính xác và các biện pháp khắc phục trở ngại do tự nhiên mang lại, bay cao bay xa chinh phục những chân trời mới. Việc sản xuất nông nghiệp được áp dụng khoa học kỹ thuật cho thu hoạch tối ưu, có thể sản xuất nhiều mùa trong năm… Song thiết nghĩ thành tựu ấy vẫn được dựng xây trên cái nền cơ bản xa xưa: kinh nghiệm dân gian[/FONT]

[FONT=arial, helvetica, sans-serif]VIỆT KHUÊ (t.h)[/FONT]​

 

[Hide Nguyễn]

Tiếp tục :

Con cò mày đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
Ông ơi ông vớt tôi nao
Nếu có lòng nào ông hãy xáo măng
Có xáo thì xáo nước trong
Đừng xáo nước đục, đau lòng cò con

-------------


Cái cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non
Cò về nuôi cái cùng con
Để anh đi trầy nước non Cao bằng



---------------


Con cò đậu cọc bờ ao (cầu ao)
Phất phơ đôi dãi yếm đào gió bay

Con cò bị phải cơn mưa
Tối tăm mù mịt, ai đưa cò về
Cò về đến gốc cây đề
Hỏi: Đêm tăm tối, cò về làm chỉ
Cò đi thăm bác thăm dì
Thăm cha, thăm mẹ, sau thì thăm em!

Cái cò chết tối hôm qua
Có hai hạt gạo với ba đồng tiền
Một đồng mua trống mua kèn
Một đồng mua mỡ đốt đèn thờ vong
Một đồng mua mớ rau răm
Đem về thái nhỏ thờ vong con cò

Con cò bay bổng (bay lả) bay la
Bay từ cửa miếu bay ra cánh đồng.
Cha mẹ sinh đẻ tay không
Cho nên bay khắp tây đông kiếm mồi
Trước là nuôi cái thân tôi
Sau nuôi đàn trẻ nuôi đời cò con.

Cái cò là cái cò con,
Mẹ đi xúc tép để con ở nhà.
Mẹ đi một quảng đường xa,
Mẹ xà chân xuống phải mà anh lươn (mà = lổ hang lươn).
Ông kia có chiếc thuyền nan,
Chở vào ao rậm xem lươn bắt cò.
Ông kia chống gậy lò rò,
Con lươn tuột xuống con cò bay lên.

Con có mày đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao.
Ông ơi ông vớt tôi nao
Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng.
Có xáo thì xáo nước trong
Chớ sáo nước đục đau lòng cò con!

Cái cò, cái vạc, cái nông
Ba cái cùng béo vặt lông cái nào.

Cái cò lặn lội bờ ao
gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non

-------------------



​

 

[Hide Nguyễn]

Bạn cũng cần lấy tiêu chí Ca dao về nông dân lao động hay Nông dân chống giặc ngoại xâm, hay là...

Ai lên Biên Thượng, Lam Sơn,
Nhớ Lê Thái Tổ chặn đường quân Minh.

-o0o-

Ai lên Đồng Tỉnh, Huê Cầu,
Đồng Tỉnh bán thuốc, Huê Cầu nhuộm thâm.
Nào ai đi chợ Thanh Lâm,
Mua anh một áo vải thâm hạt dền.

-o0o-


Ai về Bình Định mà nghe,
Nói thơ chàng Lía, hát vè Quảng Nam.
Ai về đến huyện Đông Anh,
Ghé thăm phong cảnh Loa thành Thục Vương.

-o0o-


Ai về Hậu Lộc Phú Điền,
Nhớ đây bà Triệu trận tiền xung phong.

-o0o-

Ai về Phú Thọ cùng ta,
Vui ngày giỗ Tổ tháng ba mùng mười.
Dù ai đi ngựợc về xuôi,
Nhớ ngày giỗ Tổ mùng mười tháng ba.

- o0o -

Bạch Đằng giang là sông cửa ải,
Tống Hà Nam là bãi chiến trường.

-o0o-

Chiều chiều én lượn truông Mây,
Cảm thương chú Lía bị vây trong thành.

-o0o-

Chiều chiều trước bến Vân Lâu,
Ai ngồi, ai câu.
Ai sầu, ai thảm,
Ai thương, ai cảm.
Ai nhớ, ai trông.
Thuyền ai thấp thoáng bên sông,
Nhớ câu mái đẩy chạnh lòng nước non.

-o0o-

Dịu dàng nết đất An Dương,
Xưa nay là chốn văn chương nổi tài.

-o0o-

Dù ai buôn đâu bán đâu,
Mồng mười tháng chín chọi trâu thì về.

-o0o-

Dù ai xấu xí như ma,
Tắm nước Đồng Lãm cũng ra con người.

-o0o-

Đất Châu Thành anh ở,
Xứ Cần Thơ (nọ) em về
Bấy lâu sông cận biển kề,
Phân tay mai trúc dầm dề hột châu.

-o0o-

Đi bộ thì khiếp Hải Vân,
Đi thuyền thì sợ sóng thần Hang Dơi.

-o0o-

Đò từ Đông Ba, đò qua Đập Đá,
Đò từ Vĩ Dạ, thẳng ngã Ba Sình.
Lờ đờ bóng ngã trăng chênh,
Tiếng hò xa vọng, nhắn tình nước non.

-o0o-

Đông Ba, Gia Hội hai cầu,
Ngó lên Diệu Đế bốn lầu hai chuông.

-o0o-

Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa,
Có đền Tô Thị, có chùa Tam Thanh
Ai lên xứ Lạng cùng anh,
Tiếc công bác mẹ sinh thành ra em.
Tay cầm bầu rượu nắm nem,
Mãi vui quên hết lời em dặn dò.

-o0o-

Đức Thọ gạo trắng nước trong,
Ai về Dức Thọ thong dong con người.

-o0o-

Đường vô xứ Nghệ loanh quanh,
Non xanh nước biếc như tranh họa đồ.
Thương em anh những muốn vô,
Sợ truông nhà Hồ, sợ phá Tam Giang.
Phá Tam Giang ngày rày đã cạn,
Truông nhà Hồ, Nội tán cấm nghiêm.

-o0o-

Gà nào hay bằng gà Cao lãnh,
Gái nào bảnh bằng gái Tân Châu.
Anh thương em chẳng ngại sang giàu,
Mứt hồng đôi lạng, trà tàu đôi cân.

-o0o-

Gió đưa cành trúc la đà,
Hồi chuông Thiên Mụ, canh gà Thọ Xương.
Mịt mù khói tỏa ngàn sương.
Nhịp chày Yên Thế, mặt gương Tây Hồ.

-o0o-

Hết gạo thì có Đồng Nai,
Hết củi thì có Tần Sài chở vô.

-o0o-

Hỡi cô thắt lưng bao xanh,
Có về Vạn Phúc với anh thì về.
Vạn Phúc có cội cây đề,
Có sông uốn khúc, có nghề quay tơ.
Kẻ Dầu có quán Đình Thành,
Kẻ Hạc ta có Ba Đình, Ba Voi.
Mười tám cất thuyền xuống bơi,
Mười chín giã bánh, hai mươi rước thần.

-o0o-

Làm trai cho đáng nên trai,
Phú Xuân cũng trải, Đồng Nai cũng từng.

-o0o-

Mồng bảy hội Khâm, mồng tám hội Dâu,
Mồng chín đâu đâu trở về hội Gióng.

-o0o-

Muốn ăn bánh ít lá gai,
Lấy chồng Bình Định sợ dài đường đi.


-o0o-

Muốn ăn bông súng mắm kho,
Thì vô Đồng Tháp ăn no đã thèm.

-o0o-

Muốn ăn cơm tấm, canh cần,
Thì về Trinh Tiết chăn tầm với anh.
Ngó vô Linh Đống mây mờ,
Nhớ ông nguyên soái dựng cờ dánh Tây.
Nhà Bè nước chảy chia hai,
Ai về Gia Định, Đồng Nai thì về.

-o0o-

Nhất đẹp là gái làng Cầu,
Khéo ăn, khéo mặc, khéo hầu mẹ cha.
Nhất cao là núi Tản Viên,
Nhất sâu là vũng Thủy Tiên cửa Vừng.

-o0o-

Núi Truồi ai đắp mà cao,
Sông Gianh ai bới ai đào mà sâu.
Nong tằm, ao cá, nường dâu,
Đò xưa bến cũ nhớ câu hẹn hò.

-o0o-

Ru con, con ngủ cho lành,
Để mẹ gánh nước rửa bành ông voi.
Muốn coi lên núi mà coi,
Coi bà Triệu tướng cưỡi voi bành vàng.


-o0o-

Sông Lam một dãy nông sờ,
Nhớ người công tử bơ vơ nỗi chìm.

-o0o-

Sông Thao nước đục người đen,
Ai lên phố Én cũng quên đường về.

-o0o-

Vĩnh Long có cặp rồng vàng,
Nhất Bùi Hữu Nghĩa, nhì Phan Tuấn Thần.

-o0o-

Vải Quang, húng Láng, ngổ Đầm,
Cá rô Đầm Sét, sâm cầm Hồ Tây.​

----------


Hoặc nếu bạn cần tài liệu phong phú và được biên tập , có kèm theo những bìng giảng, phân tích thì có các cuốn Ca dao tổng hợp của Giáo sư Phan Ngọc, ...vv...