Mattel, nhà sản xuất đồ chơi hàng đầu thế giới, đã cho thu hồi hàng triệu đồ chơi được phủ ngoài bằng sơn chì. Bản chất độc hại của chì đã được biết đến hàng nghìn năm, vậy tại sao chì lại được thêm vào sơn và tại sao sơn chì vẫn còn được sản xuất?
Sơn chì là gì?
Bất cứ loại sơn nào cũng trông cậy vào các hợp chất chì cho màu sắc của nó. Chì trắng, hay chì (II) carbonate (PbCO3) là một ví dụ điển hình, và một thời đã từng được dùng rộng rãi để sơn bề mặt gỗ trong nhà. Các hợp chất chì khác, như chì chromate (PbCrO4) màu vàng chói, được dùng như phẩm nhuộm màu. Cũng như cung cấp màu sắc cho nước sơn, phẩm nhuộm chì còn có độ mờ đục cao, vì vậy chỉ cần một lượng hợp chất tương đối nhỏ có thể phủ một bề mặt rộng. Chì trắng rất không tan trong nước, làm cho sơn không thấm nước và dễ lau chùi với độ bền cao. Chì carbonate cũng có thể trung hòa các sản phẩm mang tính acid làm mục rữa của các loại dầu bóng trong nước sơn, vì thế lớp sơn phủ có độ bám, không chảy nhão và chống nứt trong thời gian lâu hơn.
Vậy vấn đề là gì?
Chì mang độc tố và vì trẻ nhỏ thường nhai đồ vật, chúng có khuynh hướng nuốt nó. Điều này không tốt cho trí não dễ bị tổn thương và đang phát triển của trẻ. Người ta đã nhận ra một cách rõ ràng vào nữa đầu thế kỉ 20 rằng nhiều trẻ em đã vị ngộ độc bởi sơn chì được dùng trong nôi và đồ chơi được tung ra ở phương Tây vào những năm 1950. Tuy nhiên, các sản phẩm sơn trang trí nhà cửa vẫn được dùng thêm hai thập niên nữa trước khi nó được kết thúc bởi những khuyến cáo về sức khỏe.
Vì sao chì độc hại?
Chì có thể phá vỡ một cách mãnh liệt các chức năng chính của cơ thể, và từ đây dẫn đến các biến chứng rộng, từ nôn mửa đến rối loạn thần kinh hay tử vong. Nó được biết đến như sự cản trở mạnh mẽ sự tiếp nhận glutamate, một truyền dẫn thần kinh quyết định sự tiếp thu. Nó cũng có khả năng thay thế hàng loạt các kim loại khác giữ chức năng bình thường trong cơ thể mà quan trọng nhất là calcium, sắt và kẽm. Một vấn đề đặc biệt là chì thay thế kẽm từ enzyme delta-aminolaevulinate tách nước, một thành phần chủ yếu của quá trình tổng hợp sinh học của heme, phức chất sắt của phân tử hemoglobin đảm trách việc luân chuyển oxygen trong máu. Điều này tạo nên sự thiếu oxygen cho các tế bào trong cơ thể dẫn đến một chuỗi vấn đề về kết hợp.
Tất cả sơn chì đã bị cấm?
Hầu hết. Trong phần lớn các ứng dụng, phẩm nhuộm chì đã được thay thế bằng titanium dioxide, một hợp chất an toàn được dùng trong màu thực phẩm cũng như trong kem chống nắng. Ở châu Âu, ngày nay sơn chì chỉ được dùng trong việc phục chế và bảo trì các tác phẩm nghệ thuật và các di tích kiến trúc. Ở Mỹ, sơn chì có thể sử dụng hạn chế trong các ngành công nghiệp nặng như phủ lớp vỏ ngoài tàu thủy.
Sơn độc chì đã được tìm thấy như thế nào?
Mattel nhận ra sơn có độc tố trong suốt các cuộc kiểm tra định kì. Chì trong sơn, dù là ở thể lỏng hay ở lớp phủ ngoài sản phẩm, có thể được tìm thấy qua nhiều kỹ thuật phân tích, Allan Stewart, thuộc phòng thí nghiệm nhóm khoa học đo lường của Intertek tại Anh, phát biểu. Máy hút nguyên tử và máy phân tích quang phổ huỳnh quang tia X là hai phương pháp tổng quát có thể phát hiện sự có mặt của chì, trong khi máy đo quang phổ plasma cảm ứng đôi có thể tìm thấy chì chỉ với lượng ít hơn một phần tỉ, ông nói thêm.
Vậy điều gì đang xảy ra ở Trung Quốc?
Trung Quốc đang dần hạn chế việc sử dụng chì, ví dụ như lệnh cấm xăng pha chì vào năm 2000. Tuy nhiên, sơn chì rẻ hơn các sản phẩm khác, và điều này khiến cho một vài nhà sản xuất Trung Quốc vẫn duy trì sử dụng chúng thay vì dùng các sản phẩm sơn không độc hại và hợp pháp khác. Đáp lại hàng loạt vụ xì căng đan về độ an toàn các sản phẩm, bao gồm cả thức ăn cho vật nuôi và kem đánh răng bị nhiễm độc, chính phủ Trung Quốc đang cố gắng lập nên một nhân vật huyền thoại “sửa chữa sai lầm quốc gia”. Wu Yi, đang giữ chức phó thủ tướng, là nữ quan chức cao tuổi nhất, sẽ đứng đầu cuộc họp nội các mới về sản phẩm an toàn, trong cuộc nỗ lực hướng các vấn đề của quốc gia đến sản phẩm an toàn.
Thành Viên soạn dịch
Theo RSC
hoahocvietnam.com
Sơn chì là gì?
Bất cứ loại sơn nào cũng trông cậy vào các hợp chất chì cho màu sắc của nó. Chì trắng, hay chì (II) carbonate (PbCO3) là một ví dụ điển hình, và một thời đã từng được dùng rộng rãi để sơn bề mặt gỗ trong nhà. Các hợp chất chì khác, như chì chromate (PbCrO4) màu vàng chói, được dùng như phẩm nhuộm màu. Cũng như cung cấp màu sắc cho nước sơn, phẩm nhuộm chì còn có độ mờ đục cao, vì vậy chỉ cần một lượng hợp chất tương đối nhỏ có thể phủ một bề mặt rộng. Chì trắng rất không tan trong nước, làm cho sơn không thấm nước và dễ lau chùi với độ bền cao. Chì carbonate cũng có thể trung hòa các sản phẩm mang tính acid làm mục rữa của các loại dầu bóng trong nước sơn, vì thế lớp sơn phủ có độ bám, không chảy nhão và chống nứt trong thời gian lâu hơn.
Vậy vấn đề là gì?
Chì mang độc tố và vì trẻ nhỏ thường nhai đồ vật, chúng có khuynh hướng nuốt nó. Điều này không tốt cho trí não dễ bị tổn thương và đang phát triển của trẻ. Người ta đã nhận ra một cách rõ ràng vào nữa đầu thế kỉ 20 rằng nhiều trẻ em đã vị ngộ độc bởi sơn chì được dùng trong nôi và đồ chơi được tung ra ở phương Tây vào những năm 1950. Tuy nhiên, các sản phẩm sơn trang trí nhà cửa vẫn được dùng thêm hai thập niên nữa trước khi nó được kết thúc bởi những khuyến cáo về sức khỏe.
Vì sao chì độc hại?
Chì có thể phá vỡ một cách mãnh liệt các chức năng chính của cơ thể, và từ đây dẫn đến các biến chứng rộng, từ nôn mửa đến rối loạn thần kinh hay tử vong. Nó được biết đến như sự cản trở mạnh mẽ sự tiếp nhận glutamate, một truyền dẫn thần kinh quyết định sự tiếp thu. Nó cũng có khả năng thay thế hàng loạt các kim loại khác giữ chức năng bình thường trong cơ thể mà quan trọng nhất là calcium, sắt và kẽm. Một vấn đề đặc biệt là chì thay thế kẽm từ enzyme delta-aminolaevulinate tách nước, một thành phần chủ yếu của quá trình tổng hợp sinh học của heme, phức chất sắt của phân tử hemoglobin đảm trách việc luân chuyển oxygen trong máu. Điều này tạo nên sự thiếu oxygen cho các tế bào trong cơ thể dẫn đến một chuỗi vấn đề về kết hợp.
Tất cả sơn chì đã bị cấm?
Hầu hết. Trong phần lớn các ứng dụng, phẩm nhuộm chì đã được thay thế bằng titanium dioxide, một hợp chất an toàn được dùng trong màu thực phẩm cũng như trong kem chống nắng. Ở châu Âu, ngày nay sơn chì chỉ được dùng trong việc phục chế và bảo trì các tác phẩm nghệ thuật và các di tích kiến trúc. Ở Mỹ, sơn chì có thể sử dụng hạn chế trong các ngành công nghiệp nặng như phủ lớp vỏ ngoài tàu thủy.
Sơn độc chì đã được tìm thấy như thế nào?
Mattel nhận ra sơn có độc tố trong suốt các cuộc kiểm tra định kì. Chì trong sơn, dù là ở thể lỏng hay ở lớp phủ ngoài sản phẩm, có thể được tìm thấy qua nhiều kỹ thuật phân tích, Allan Stewart, thuộc phòng thí nghiệm nhóm khoa học đo lường của Intertek tại Anh, phát biểu. Máy hút nguyên tử và máy phân tích quang phổ huỳnh quang tia X là hai phương pháp tổng quát có thể phát hiện sự có mặt của chì, trong khi máy đo quang phổ plasma cảm ứng đôi có thể tìm thấy chì chỉ với lượng ít hơn một phần tỉ, ông nói thêm.
Vậy điều gì đang xảy ra ở Trung Quốc?
Trung Quốc đang dần hạn chế việc sử dụng chì, ví dụ như lệnh cấm xăng pha chì vào năm 2000. Tuy nhiên, sơn chì rẻ hơn các sản phẩm khác, và điều này khiến cho một vài nhà sản xuất Trung Quốc vẫn duy trì sử dụng chúng thay vì dùng các sản phẩm sơn không độc hại và hợp pháp khác. Đáp lại hàng loạt vụ xì căng đan về độ an toàn các sản phẩm, bao gồm cả thức ăn cho vật nuôi và kem đánh răng bị nhiễm độc, chính phủ Trung Quốc đang cố gắng lập nên một nhân vật huyền thoại “sửa chữa sai lầm quốc gia”. Wu Yi, đang giữ chức phó thủ tướng, là nữ quan chức cao tuổi nhất, sẽ đứng đầu cuộc họp nội các mới về sản phẩm an toàn, trong cuộc nỗ lực hướng các vấn đề của quốc gia đến sản phẩm an toàn.
Thành Viên soạn dịch
Theo RSC
hoahocvietnam.com
