Trang chủ
Bài viết mới
Diễn đàn
Bài mới trên hồ sơ
Hoạt động mới nhất
VIDEO
Mùa Tết
Văn Học Trẻ
Văn Học News
Media
New media
New comments
Search media
Đại Học
Đại cương
Chuyên ngành
Triết học
Kinh tế
KHXH & NV
Công nghệ thông tin
Khoa học kĩ thuật
Luận văn, tiểu luận
Phổ Thông
Lớp 12
Ngữ văn 12
Lớp 11
Ngữ văn 11
Lớp 10
Ngữ văn 10
LỚP 9
Ngữ văn 9
Lớp 8
Ngữ văn 8
Lớp 7
Ngữ văn 7
Lớp 6
Ngữ văn 6
Tiểu học
Thành viên
Thành viên trực tuyến
Bài mới trên hồ sơ
Tìm trong hồ sơ cá nhân
Credits
Transactions
Xu: 0
Đăng nhập
Đăng ký
Có gì mới?
Tìm kiếm
Tìm kiếm
Chỉ tìm trong tiêu đề
Bởi:
Hoạt động mới nhất
Đăng ký
Menu
Đăng nhập
Đăng ký
Install the app
Cài đặt
Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com -
Định hướng Forum
Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN Kết nối:
VNK X
-
VNK groups
| Nhà Tài Trợ:
BhnongFood X
-
Bhnong groups
-
Đặt mua Bánh Bhnong
KHOA HỌC XÃ HỘI
VĂN HỌC
Văn học dân gian
Tục ngữ, ca dao Nghệ Tĩnh
JavaScript is disabled. For a better experience, please enable JavaScript in your browser before proceeding.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Trả lời chủ đề
Nội dung
<blockquote data-quote="Phong Cầm" data-source="post: 121069" data-attributes="member: 75012"><p><span style="font-family: 'arial'"> <span style="font-size: 15px">MỘT SỐ LÀN ĐIỆU DÂN CA NGHỆ TĨNH</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><strong></strong></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><strong>5. Hát giặm</strong></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><strong></strong></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Tiếng giặm có nghĩa là ghép vào, điền vào, đan vào một chỗ thiếu....xuất hiện ở Nghệ Tĩnh cách đây khoảng ba , bốn trăm năm.</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Về nội dung, có nhiều bài hát giặm rất tình tứ, cũng có nhiều bài có tính chất chống giai cấp phong kiến.</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Về hình thức, phần nhiều các bài hát dặm đều gồm những câu năm chữ và cước vận, tức vần ở cuối câu: cứ hai câu cuối mỗi đoạn lại lấy một ý, điệp cả về ý, lẫn lời:</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">vd: </span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tôi lấy chân khoả lại</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tôi lấy bàn khoả lạ</em>i</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">hay: </span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Thấy những lời kêu trách</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Nghe những lời kêu trách</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Bài hát có bao nhiêu đoạn thì có bấy nhiêu lần điệp lại như vậy, nghe đọc thì thấy vướng, nhưng khi hát, nólàm nổi ý của câu hát, của cả bài.</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Hát giặm cũng có ba lối trình diễn: nam nữ đối đáp, có lối vài ba người hát kể lên một giai thoại, hay một sự việc vừa xảy ra, lại có lối kể một sự tích gì có tình tiết nội dung, và hình thức đều được trau chuốt.</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Hát giặm Nghệ Tĩnh không hoàn toàn do dân sáng tác, có khi do một số nho sĩ sáng tác, được nhân dân ưa thích và phổ biến rộng rãi</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">VD:</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Trai: </span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tiết thanh nhàn thong thả</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Muốn thăm hỏi vài câu</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Cuốc thánh thót kêu sầu</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Gió phảng phất mùa sâu</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Nhớ trong sách đã lâu:</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Chuyện "Tư mã phượng cầu"</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Thương thì mũi tìm trâu</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Trâu đâu tìm chạc mũi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Gái:</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Trời mở rộng phong quang</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Giã ơn trời mở rộng phong quang</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Em đánh tiếng đua sang</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đêm tàn canh vò võ</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tay em cầm con bấc đỏ</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Mong bỏ đĩa dầu đầy</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Mời bạn ở lại đây</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đôi ta giở lời rày</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tình đó với nghĩa đây</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Trai:</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Giống như đọi nác đầy</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Bưng nhẩn nhẩn trên tay</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Không khuy sơ một hột</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Gió nỏ triềng một hột</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Công đôi ta thề thốt</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Kể đã mấy niên rồi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Lòng đã quyết lứa đôi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Ngãi đã quyết thề bồi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Nhất ngôn nói hẳn lời</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đừng bốn chốn ba nơi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đừng trăn gió chào mời</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Trăng nhiều trăng rạng rỡ</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Trăn nhiều đèn rạng rỡ</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Gái:</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Em đã có chồng rồi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Em đã có lứa rồi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Vung úp đã vừa nồi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đũa ghép đã thành đôi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Bạn đừng có ỡm ờ với tôi!</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tôi lấy chân khoả lại</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tôi lấy bàn khoả lại</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Trai:</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Têm một quả trầu không</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Bỏ vô hộp con rồng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đi băng nội băng đồng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Qua năm bảy khúc sông</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Qua chín mười đỗi đồng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Nghe tin em đã có chồng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Anh quăng lắc vô bụi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Bạn gạt tùa vô bụi.</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Anh thương em một tháng hai kỳ</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Dồn đi tính lại, cũng như mười ngày</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Năm rộn mà chầy</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Có hai mươi bốn miện (Miện = kỳ)</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Xuân qua rồi hè /đến</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Thu đã muộn, đông rồi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Nhớ bạn cũ chưa nguôi, </em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Sang lập xuân vũ thuỷ</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đêm em nằm em nghĩ</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Nghĩ kinh trập, xuân phân,</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Lòng tưởng sự ái ân</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Sang thanh minh, cốc vũ</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đêm dêm nằm nỏ ngủ</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Nhớ bạn mãi thường thường</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tiết lập hạ nhớ thương</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Bước sang tuần tiểu mãn</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Trông ra ngoài chán chán</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tiết mang hiện lại gần</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Người đập đất, gánh phân</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Để mùa màng gặt hái</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Anh thương em mãi mãi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Sang hạ chí tiết hè</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Em nghe tiếng sầu ve</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Em buồn trong gia sự</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Bạn buồn trong gia sự</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>***</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tiết tiểu thử, đại thử</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Trời nắng sốt lắm thay!</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Ra ngồi tựa cột cây</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Anh với em than thở</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Bạn với mình than thở</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>***</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tiết lập thu, xử thử</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Ai diều sáo mặc ai</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Vàng lác đác giếng tây</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Ta thương người bạn cộ (Cộ = cũ)</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Nhớ mãi người bạn cộ</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>***</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Vừa đến tiết bạch lộ</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Bầy chim trắng bay sang</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Cây heo hắt lá vàng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Sang thu phân hàn lộ.</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>***</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đêm em nằm, em chộ (chộ = thấy)</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tiết sương giáng lại kề</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Trông bạn cũ ta về</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Sang lập đông giá rét</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tiết tiểu tuyết, đại tuyết</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Trời giá rét lắm thay</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Sang đông chí cấy cày</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Dạ bồi hồi nhớ bạn</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tiết tiểu hàn chưa dạn</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đã bước sang đại hàn</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Dạ tưởng nhớ người ngoan</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Vừa năm cùng tháng tận</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Vừa cuối mùa cuối tận.</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>***</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Phận lại ngồi trách phận</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Phận nỏ giám trách phận</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Anh thương em từ tháng giêng đến tháng chạp</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><strong>6. Hát ví Nghệ Tĩnh:</strong></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><strong></strong></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Hát Ví Nghệ Tĩnh là những loại dân ca xuất hiện trong nghề nông và nghề thủ công. Có nhiều điệu hát ví như: hát phường vải, hát phường cấy, hát đò đưa, hát phường buôn.... Trong những điệu hát này, hát phường vải và hát phường cấy có tổ chức và phổ biến hơn cả.</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em><strong>1. Hát phường vải:</strong></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em><strong></strong></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Những câu hát phường vải là những câu biểu lộ tâm tình của hai bên trai gái, hoặc là những ước mơ về yêu đương, hoặc là những lời oán trách kẻ chia rẽ tình duyên, và bao giờ cũng lạc quan, tin tưởng.</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Hat phường vải gồm có bốn giai đoạn: Giai đoạn thứ nhất: hát dạo, hát mừng, hát chào và hát hỏi. Giai đoạn thứ hai: hát đố và hát đối. Giai đoạn thứ ba: hát mời và hát xe kết. Giai đoạn thứ tư: hát tiễn.</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Giai đoạn 1:</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Hát dạo</span></span></p><p> <span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Bấy lâu thức nhắp mơ màng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Bên rèm tiếng gió, đầu giường bóng trăng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Bấy lâu nghe hết tiếng nàng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Bên anh nức tiếng đồn vang đã lừng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Nghe tin anh cũng vội mừng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Vậy nên chẳng quản suối rừng anh sang</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Bấy lâu anh mức chi nhà</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Để em dệt gấm thêu hoa thêm sầu</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đồn rằng cá uốn thân vây</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đồn em hay hát, hát hay anh tìm</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Chốn này vui vẻ, tưng bừng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Hạc nghe tiếng phượng xa chừng tới nơi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đêm khuya trời tạnh sương im</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tai nghe tiếng nhạc, chàng Kim tới gần.</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Dừng xa, khoan kéo, ơi phường!</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Hình như có khách viễn phương tới nhà</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đi qua nghe tiếng em reo,</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Nghe xa em kéo, muốn đeo em về.</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đi ngang trước cửa nàng Kiều, </em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Dừng chân đứng lại, dặt dìu đôi câu</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đi ngang thấy búp hoa đa`o</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Muốn vào mà bẻ, sợ bờ rào lắm gai</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đồn đây là chốn Đao` Nguyên</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Trăng thanh gió mát, cắm thuyền dạo chơi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Lạ lùng anh mới tới đây, </em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Thấy hoa liền hái, biết cây ai trồng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đến đây vàng cũng như son</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Ai ai thời cũng như con một nhà</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Hát mừng, hát chào</span></span></p><p> <span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Khi nháy mắt, khi nhện sa</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Khi chuột rích trong nhà</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Khi khách kêu ngoài ngõ</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tay em đưa go đủng đỉnh</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tay em chìa khoá động đào</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Bước năm lần cửa, ra chào bạn quen</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Mừng rằng bạn đến chơi nhà</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Cam lòng thục nữ gọi là trao tay</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Hát hỏi</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Em có chồng rồi, em nói rằng chưa</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Tội riêng em đó, nỏ lừa được anh</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Em chưa có chồng, em mới đến đây</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Chồng rồi chiếu trải, màn vây ở nhà</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Giai đoạn 2:</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px">Hát đố và hát đối</span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Anh về chẻ lạt bó tro</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Rán sành ra mỡ, em cho làm chồng.</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Em về đục núi lòn qua, </em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Vắt cổ chày ra nước, thì ta làm chồng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Trai thanh xuân ngồi hàng thuốc bắc, </em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Gái đông sàng cảm bệnh lầu tây</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Hai ta tình nặng nghĩa dày,</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đối ra đáp được, lúc này tính sao?</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>- Đến đây hỏi khác tương phùng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Chim chi một cánh bay cùng nước non?</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>-Tương phùng nhắn với tương tri, </em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Lá buồm một cánh bay đi khắp trời</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>- Lá gì không nhánh, không ngành?</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Lá gì chỉ có tay mình trao tay?</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>- Lá thư không nhánh, không ngành, </em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Lá thư chỉ có tay mình trao tay.</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>- Nghe tin anh hoc có tài</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Cha thầy Mạnh Tử là ai rứa chàng?</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>- Thầy Mạnh, cụ Mạnh sinh ra</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đù mẹ con hát, tổ cha thằng bày!</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>- Người Kim Mã cưỡi co ngựa vàng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đất Phù Long rồng nổi, thì chàng đối chi?</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>- Người Thanh Thuỷ gặp khách nước trong</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Hoành sơn ngang núi, đã thoả lòng em chưa?</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Nghe anh bôn tẩu bấy lâu</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Nghệ An có mấy chiếc cầu hỡi anh?</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>- Nghệ An có ba mươi sáu chiếc cầu</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Phồn hoa đi lại bốn cầu mà thôi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Cầu danh, cầu lợi, cầu tài</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Cầu cho đây đó làm hai giao hoà</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Nhớ em nhất nhật một ngày</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đêm tơ tưởng dạ, làng rày nhớ trông</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>- Chờ em nửa tháng ni rồi</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Ôm đờn bán nguyệt, dựa ngồi cung trăng</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>*</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>- Nghe tin anh giỏi, anh tài</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Đào tiên một cõi Thiên Thai ai trồng?</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>- Thiên thai là của nàng Kiều</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Riêng chàng Kim Trọng sớm chiều vào ra</em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'arial'"><span style="font-size: 15px"><em></em></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><span style="color: #000099">[FONT=Arial, Tahoma] <span style="font-size: 15px"><span style="color: green"> <em><strong>Vũ Ngọc Phan</strong></em>,(Nhà Xuất bản Văn học)</span></span></span></span></span>[/FONT]</p></blockquote><p></p>
[QUOTE="Phong Cầm, post: 121069, member: 75012"] [FONT=arial] [SIZE=4]MỘT SỐ LÀN ĐIỆU DÂN CA NGHỆ TĨNH [B] 5. Hát giặm [/B] Tiếng giặm có nghĩa là ghép vào, điền vào, đan vào một chỗ thiếu....xuất hiện ở Nghệ Tĩnh cách đây khoảng ba , bốn trăm năm. Về nội dung, có nhiều bài hát giặm rất tình tứ, cũng có nhiều bài có tính chất chống giai cấp phong kiến. Về hình thức, phần nhiều các bài hát dặm đều gồm những câu năm chữ và cước vận, tức vần ở cuối câu: cứ hai câu cuối mỗi đoạn lại lấy một ý, điệp cả về ý, lẫn lời: vd: [I]Tôi lấy chân khoả lại Tôi lấy bàn khoả lạ[/I]i hay: [I]Thấy những lời kêu trách Nghe những lời kêu trách [/I] Bài hát có bao nhiêu đoạn thì có bấy nhiêu lần điệp lại như vậy, nghe đọc thì thấy vướng, nhưng khi hát, nólàm nổi ý của câu hát, của cả bài. Hát giặm cũng có ba lối trình diễn: nam nữ đối đáp, có lối vài ba người hát kể lên một giai thoại, hay một sự việc vừa xảy ra, lại có lối kể một sự tích gì có tình tiết nội dung, và hình thức đều được trau chuốt. Hát giặm Nghệ Tĩnh không hoàn toàn do dân sáng tác, có khi do một số nho sĩ sáng tác, được nhân dân ưa thích và phổ biến rộng rãi VD: Trai: [I] Tiết thanh nhàn thong thả Muốn thăm hỏi vài câu Cuốc thánh thót kêu sầu Gió phảng phất mùa sâu Nhớ trong sách đã lâu: Chuyện "Tư mã phượng cầu" Thương thì mũi tìm trâu Trâu đâu tìm chạc mũi[/I] Gái: [I] Trời mở rộng phong quang Giã ơn trời mở rộng phong quang Em đánh tiếng đua sang Đêm tàn canh vò võ Tay em cầm con bấc đỏ Mong bỏ đĩa dầu đầy Mời bạn ở lại đây Đôi ta giở lời rày Tình đó với nghĩa đây[/I] Trai: [I] Giống như đọi nác đầy Bưng nhẩn nhẩn trên tay Không khuy sơ một hột Gió nỏ triềng một hột Công đôi ta thề thốt Kể đã mấy niên rồi Lòng đã quyết lứa đôi Ngãi đã quyết thề bồi Nhất ngôn nói hẳn lời Đừng bốn chốn ba nơi Đừng trăn gió chào mời Trăng nhiều trăng rạng rỡ Trăn nhiều đèn rạng rỡ [/I] Gái: [I] Em đã có chồng rồi Em đã có lứa rồi Vung úp đã vừa nồi Đũa ghép đã thành đôi Bạn đừng có ỡm ờ với tôi! Tôi lấy chân khoả lại Tôi lấy bàn khoả lại[/I] Trai: [I] Têm một quả trầu không Bỏ vô hộp con rồng Đi băng nội băng đồng Qua năm bảy khúc sông Qua chín mười đỗi đồng Nghe tin em đã có chồng Anh quăng lắc vô bụi Bạn gạt tùa vô bụi. Anh thương em một tháng hai kỳ Dồn đi tính lại, cũng như mười ngày Năm rộn mà chầy Có hai mươi bốn miện (Miện = kỳ) Xuân qua rồi hè /đến Thu đã muộn, đông rồi Nhớ bạn cũ chưa nguôi, Sang lập xuân vũ thuỷ Đêm em nằm em nghĩ Nghĩ kinh trập, xuân phân, Lòng tưởng sự ái ân Sang thanh minh, cốc vũ Đêm dêm nằm nỏ ngủ Nhớ bạn mãi thường thường Tiết lập hạ nhớ thương Bước sang tuần tiểu mãn Trông ra ngoài chán chán Tiết mang hiện lại gần Người đập đất, gánh phân Để mùa màng gặt hái Anh thương em mãi mãi Sang hạ chí tiết hè Em nghe tiếng sầu ve Em buồn trong gia sự Bạn buồn trong gia sự *** Tiết tiểu thử, đại thử Trời nắng sốt lắm thay! Ra ngồi tựa cột cây Anh với em than thở Bạn với mình than thở *** Tiết lập thu, xử thử Ai diều sáo mặc ai Vàng lác đác giếng tây Ta thương người bạn cộ (Cộ = cũ) Nhớ mãi người bạn cộ *** Vừa đến tiết bạch lộ Bầy chim trắng bay sang Cây heo hắt lá vàng Sang thu phân hàn lộ. *** Đêm em nằm, em chộ (chộ = thấy) Tiết sương giáng lại kề Trông bạn cũ ta về Sang lập đông giá rét Tiết tiểu tuyết, đại tuyết Trời giá rét lắm thay Sang đông chí cấy cày Dạ bồi hồi nhớ bạn Tiết tiểu hàn chưa dạn Đã bước sang đại hàn Dạ tưởng nhớ người ngoan Vừa năm cùng tháng tận Vừa cuối mùa cuối tận. *** Phận lại ngồi trách phận Phận nỏ giám trách phận Anh thương em từ tháng giêng đến tháng chạp [/I] [B]6. Hát ví Nghệ Tĩnh: [/B] Hát Ví Nghệ Tĩnh là những loại dân ca xuất hiện trong nghề nông và nghề thủ công. Có nhiều điệu hát ví như: hát phường vải, hát phường cấy, hát đò đưa, hát phường buôn.... Trong những điệu hát này, hát phường vải và hát phường cấy có tổ chức và phổ biến hơn cả. [I][B]1. Hát phường vải: [/B][/I] Những câu hát phường vải là những câu biểu lộ tâm tình của hai bên trai gái, hoặc là những ước mơ về yêu đương, hoặc là những lời oán trách kẻ chia rẽ tình duyên, và bao giờ cũng lạc quan, tin tưởng. Hat phường vải gồm có bốn giai đoạn: Giai đoạn thứ nhất: hát dạo, hát mừng, hát chào và hát hỏi. Giai đoạn thứ hai: hát đố và hát đối. Giai đoạn thứ ba: hát mời và hát xe kết. Giai đoạn thứ tư: hát tiễn. Giai đoạn 1: Hát dạo [I] Bấy lâu thức nhắp mơ màng Bên rèm tiếng gió, đầu giường bóng trăng * Bấy lâu nghe hết tiếng nàng Bên anh nức tiếng đồn vang đã lừng Nghe tin anh cũng vội mừng Vậy nên chẳng quản suối rừng anh sang * Bấy lâu anh mức chi nhà Để em dệt gấm thêu hoa thêm sầu * Đồn rằng cá uốn thân vây Đồn em hay hát, hát hay anh tìm * Chốn này vui vẻ, tưng bừng Hạc nghe tiếng phượng xa chừng tới nơi * Đêm khuya trời tạnh sương im Tai nghe tiếng nhạc, chàng Kim tới gần. * Dừng xa, khoan kéo, ơi phường! Hình như có khách viễn phương tới nhà * Đi qua nghe tiếng em reo, Nghe xa em kéo, muốn đeo em về. * Đi ngang trước cửa nàng Kiều, Dừng chân đứng lại, dặt dìu đôi câu * Đi ngang thấy búp hoa đa`o Muốn vào mà bẻ, sợ bờ rào lắm gai * Đồn đây là chốn Đao` Nguyên Trăng thanh gió mát, cắm thuyền dạo chơi * Lạ lùng anh mới tới đây, Thấy hoa liền hái, biết cây ai trồng * Đến đây vàng cũng như son Ai ai thời cũng như con một nhà [/I] Hát mừng, hát chào [I] Khi nháy mắt, khi nhện sa Khi chuột rích trong nhà Khi khách kêu ngoài ngõ Tay em đưa go đủng đỉnh Tay em chìa khoá động đào Bước năm lần cửa, ra chào bạn quen * Mừng rằng bạn đến chơi nhà Cam lòng thục nữ gọi là trao tay[/I] Hát hỏi [I] Em có chồng rồi, em nói rằng chưa Tội riêng em đó, nỏ lừa được anh * Em chưa có chồng, em mới đến đây Chồng rồi chiếu trải, màn vây ở nhà[/I] Giai đoạn 2: Hát đố và hát đối [I] Anh về chẻ lạt bó tro Rán sành ra mỡ, em cho làm chồng. Em về đục núi lòn qua, Vắt cổ chày ra nước, thì ta làm chồng * Trai thanh xuân ngồi hàng thuốc bắc, Gái đông sàng cảm bệnh lầu tây Hai ta tình nặng nghĩa dày, Đối ra đáp được, lúc này tính sao? * - Đến đây hỏi khác tương phùng Chim chi một cánh bay cùng nước non? -Tương phùng nhắn với tương tri, Lá buồm một cánh bay đi khắp trời * - Lá gì không nhánh, không ngành? Lá gì chỉ có tay mình trao tay? - Lá thư không nhánh, không ngành, Lá thư chỉ có tay mình trao tay. * - Nghe tin anh hoc có tài Cha thầy Mạnh Tử là ai rứa chàng? - Thầy Mạnh, cụ Mạnh sinh ra Đù mẹ con hát, tổ cha thằng bày! * - Người Kim Mã cưỡi co ngựa vàng Đất Phù Long rồng nổi, thì chàng đối chi? - Người Thanh Thuỷ gặp khách nước trong Hoành sơn ngang núi, đã thoả lòng em chưa? * Nghe anh bôn tẩu bấy lâu Nghệ An có mấy chiếc cầu hỡi anh? - Nghệ An có ba mươi sáu chiếc cầu Phồn hoa đi lại bốn cầu mà thôi Cầu danh, cầu lợi, cầu tài Cầu cho đây đó làm hai giao hoà * Nhớ em nhất nhật một ngày Đêm tơ tưởng dạ, làng rày nhớ trông - Chờ em nửa tháng ni rồi Ôm đờn bán nguyệt, dựa ngồi cung trăng * - Nghe tin anh giỏi, anh tài Đào tiên một cõi Thiên Thai ai trồng? - Thiên thai là của nàng Kiều Riêng chàng Kim Trọng sớm chiều vào ra [/I][/SIZE][/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4][COLOR=#000099][FONT=Arial, Tahoma] [SIZE=4][COLOR=green] [I][B]Vũ Ngọc Phan[/B][/I],(Nhà Xuất bản Văn học)[/COLOR][/SIZE][/COLOR][/SIZE][/FONT][SIZE=4][COLOR=#000099][/COLOR][/SIZE][/FONT] [/QUOTE]
Tên
Mã xác nhận
Gửi trả lời
KHOA HỌC XÃ HỘI
VĂN HỌC
Văn học dân gian
Tục ngữ, ca dao Nghệ Tĩnh
Top
