Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com - Định hướng Forum Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN
Kết nối: VNK X - VNK groups | Nhà Tài Trợ: BhnongFood X - Bhnong groups - Đặt mua Bánh Bhnong

Trả lời chủ đề

Nội dung: <blockquote data-quote="songngu" data-source="post: 121068" data-attributes="member: 6639">Trăm năm đành lỗi hẹn hòCây đa, bến cũ, con đò khác đưa....Đêm trăng thanh anh mới hỏi nàng- Tre non đủ lá đan sàng nên chăng?- Đan sàng thiếp cũng xin vângTre vừa đủ lá, non chăng hỡi chàng?Theo "Tục ngữ - Ca dao - Dân ca Việt Nam" của Giáo sư Vũ Ngọc Phan,(Nhà Xuất bản Văn học) trong đó có một phần viết về"TỤC NGỮ - CA DAO - DÂN CA NGHỆ TĨNHA. Khái niệm về Tục ngữ - Ca dao - Dân ca:1. Tục ngữ và Thành ngữ:- Tục ngữ: Là một câu tự nó diễn trọn vẹn một ý, một nhận xét, một kinh nghiệm,một luân lý, có khi là một sự phê phán.- Thành ngữ: Là một phần câu sẵn có, nó là một bộ phận của câu, mà nhiều ngườiđã quen dùng, nhưng tự riêng nó không diễn được một ý trọn vẹn.Về hình thức ngữ pháp , mỗi thành ngữ chỉ là một nhóm từ, chưa phải là một câu hoàn chỉnh.Còn tục ngữ dù ngắn đến đâu cũng là một câu hoàn chỉnh.Có thể nói một cách hình ảnh: thành ngữ ngang hàng với từ. Thành ngữ là anh, từ đơn độc là em.Vì thành ngữ qua thời gian đã được tập hợp thành cụm. VD: "Áo rách, quần manh","Ăn trắng, mặc trơn", "Ăn trên, ngồi trốc", "Dốt đặc cán mai", "Cá bể, chim ngàn" "Bụng đói, cật rét"....đều là thành ngữ. Còn "Chó cắn áo rách", "Bệnh quỷ thuốc tiên", "Người chửa, cửa mả"...đều là tục ngữ.Hầu hết những câu thành ngữ, tục ngữ đầu do nhân dân sáng tác, nhưng cũng có những câurút ra từ các thi phẩm phổ biến, hoặc rút từ ca dao, dân ca ra. Có người nói tục ngữ là ngạn ngữ(nghĩa là lời nói đã lưu hành từ xưa) (Chữ ngạn có nghĩa là lời nói của người xưa).Như vậy, tục ngữ được cấu tạo trên cơ sở những kinh nghiệm về sinh hoạt, sản xuất... Nó là nhữngcâu đúc kết những nhận xét đã được nhiều người thừa nhận, để hướng dẫn con người ta trong sựnhìn nhận mọi khía cạnh của cuộc đời. Tục ngữ là những câu thông tục, thiên về diễn ý, đúc kết mộtsố ý kiến dựa theo kinh nghiệm, dựa theo luân lý và công lý để nhận xét về con người và xã hội,hay dựa theo trí thức để nhận xét về con người và vũ trụ. Trong tục ngữ có cả thành ngữ :"Chồng yêu, xỏ chân lỗ mũi", thì "xỏ chân lỗ mũi" là thành ngữ.2. Ca dao và dân ca:- Ca dao là một thuật ngữ Hán Việt. Đứng về mặt văn học mà nhận định, khi chúng tatước bỏ những tiếng đệm, những tiếng láy, những câu láy ở một bài dân ca, thì chúng tathấy bài dân ca ấy chẳng khác nào một bài ca dao. Có thể nói, ranh giới giữ ca dao vàdân ca không rõ.Ca dao của ta có thể ngâm được nguyên câu. Còn dùng một bài ca dao để hát, thì bàica dao sẽ biến thành dân ca. Vì hát yêu cầu phải có khúc điệu, và như vậy phải có thêm tiếng đệm.Vậy có thể nói, ca dao là một loại thơ dân gian có thể ngâm được, như các loại thơ khácvà có thể xây dựng thành các điệu ca dao.Còn dân ca là câu hát đã thành khúc điệu. Dân ca là những bài hát có nhạc điệu nhất định,nó ngả về nhạc nhiều ở mặt hình thức, nó là nhạc do tiếng của con người đưa ra từ cổ họng.Xét về nguồn gốc phát sinh thì dân ca khác với ca dao ở chỗ nó được hát lên trong những hoàncảnh nhất định, hay ở những địa phương nhất định. Dân ca thường mang tính chất địa phương,còn ca dao thì ngược lại, dù nội dung của bài ca dao có nói về một địa phương cụ thể nào,thì nó vẫn đươc phổ biến rộng rãi "Đồng đăng có phố Kỳ LừaCó nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh" Hay: Đường vô xứ Nghệ quanh quanhnon xanh nước biếc như tranh hoạ đồ thì nhân dân nhiều nơi đều biết ngâm nga.Còn dân ca thì nhiều khi chỉ có dân địa phương mới biết, và mới hát được..Nội dung của dân ca cũng nhue nội dung của ca dao, chủ yếu là trữ tình, tức biểu hiệncái nội tâm của tác giả trước ngoại cảnh.Cũng như tục ngữ, ca dao - dân ca là những bài văn vần do nhân dân sáng tác tập thể,được lưu truyền bằng miệng và / được phổ biến rộng rãi trong nhân dân. Trong tất cảnhững tính chất chung của văn học dân gian (trong đó có tục ngữ - ca dao - dân ca) :tính nhân dân, tính hiện thực, tính lãng mãn, tính phổ biến, tính khuyết danh,tính truyền miệng, tính tập thể ....thì tính tập thể là tính chất cơ bản nhấtB. Thời kỳ xuất hiện:So với thần thoại và truyền thuyết thì ca dao có một hình thức văn nghệ tưởng như mới hơn. Nhưng theo kết quả nghiên cứu, tục ngữ, ca dao cũng xuất hiện cùng thời với thần thoại và truyền thuyết. Trong quá trình lao động, xuất hiện những câu hò, kiểu như "Dô ta", như vậy ca hát đã có từ rất sớm, nó xuất hiện trong lao động từ thời cổ sơ, và được sửa đổi qua các thế hệ của loài người.Xét nội dung những câu "Năm cha, ba mẹ", hay "Sinh con rồi mới sinh cha, sinh cháu giữ nhà rồi mới sinh ông", "Con dại, cái mang", "con mống, sống mang".. ta có thể biết được thời điểm xuất hiện câu đó, đólà thời kỳ tạp giao, hay tình trạng chồng chung vợ chạ, hoặc tóm tắt quá trình tạp giao từ chế độ mẫu hệ, rồi đến Phụ hệ...Ca dao, tục ngữ cũng mang ý nghĩa lịch sử vì nó gắn liền và phản ánh đời sống kinh tế, xã hội qua từng thời kỳ.C. Nội dung và hình thức của tục ngữ - ca dao - dân ca:1. Nội dung của tục ngữ:Tục ngữ được cấu tạo trên cơ sở thực tế, do lý trí nhiều hơn là do xúc cảm. tư tưởng biểu hiện trong tục ngữ là tư tưởng đanh thép, sắc bén, rút ở cuộc đời. Ở tục ngữ, tính chất phản phong là mạnh hơn cả.Về nội dung, tục ngữ là những nhận định sau kinh nghiệm của con người về lao động, sản xuất, về cuộc sống trong gia đình, xã hội. Nội dung ấy vừa phong phú, vừa vững chắc, vì nó đã được đúc kết qua nhiều thế hệ của con người.VD: Quá mù ra mưaĐông sao thì nắng, vắng sao thì mưaVỏ quýt dày có móng tay nhọnCái sảy nảy cái ungCõng rắn cắn gà nhà... 2. Hình thức của tục ngữ:Tục ngữ ban đầu chỉ là những câu nói xuôi ta, hợp lý, sau dần mới trở thành những câu đối có vần vè, gọn gàng hơn Làm phúc phải tộiGà què ăn quẩn cối xayCó ở trong chăn, mới biết chăn có rậnKhéo ăn thì no, khéo co thì ấm... Tục ngữ không nhất thiết, nhưng phần lớn đều có vần vè, hay có đốiNo nên bụt, đói nên maBút sa, gà chếtCó tật giật mìnhCòn có những câu vần cách, cách hai chữ, ba chữMay tay hơn hay thuốcĐi chợ ăn quà, về nhà đánh conTháng bảy heo may, chuồn chuồn bay thì bãoGà cựa dài thịt rắn, gà cựa ngắn thịt mềmHoặc thể lục bátCá tươi thì xem lấy mangNgười khôn xem lấy hai hàng tóc maiTóm lại xét về sự phong phú cả về mặt nội dung cũng như hình thức, ta có thể thấy tục ngữ đã phát triển trước ca da rất nhiều. Còn nữa, ca dao thiên về tình cảm, biểu lộ tính tình của con người...nên chỉ có thể phát triển khi mà đời sống xã hội đã phức tạp.3. Nội dung của ca dao:Có thể nói muốn hiểu biết về tình cảm của con người Việt Nam xem dồi dào, thắm thiết và sâu sắc đến cỡ nào...thì không thể nào không nghiên cứu ca dao mà hiểu được.Ca dao Việt nam là những bài tình tứ, là khuôn thước cho lối thơ trữ tình của ta.Ca dao thể hiện tình yêu: tình yêu đôi lứa, gia đình, quê hương, đất nước, lao động, giai cấp, thiên nhiên, hoà bình... Anh đi anh nhớ quê nhàNhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tươngNhớ ai dãi nắng dầm sươngNhớ ai tát nước bên đường hôm naoĐường vô xứ Nghệ quanh quanhNon xanh nước biếc như tranh hoạ đồGió đưa cành trúc la đàTiếng chuông Trấn Vũ , canh gà Thọ XươngTuyệt mù khói toả ngàn sươngNhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ... Ca dao còn thể hiện tư tưởng đấu tranh của con người với thiên nhiên, với xã hội.Có thể nói nội dung của ca dao chủ yếu là trữ tình. Tìm hiểu được cái tình trong ca dao chúng ta sẽ thấy được tính chiến đấu, tính phản phong, tính nhân đạo chủ nghĩa chứa đựng trong ca dao.4. Hình thức nghệ thuật của ca dao:Ca dao thường là những bài ngắn, hai, bốn, sáu, hoặc tám câu., âm điệu lưu loát và phong phú.Đặc điểm của ca dao về phần hình thức là vần vừa sát lại vừa thanh thoát, không gò ép, lại giản dị, và tươi tắn. Nghe có vẻ như lời nói thường mà lại nhẹ nhàng, gọn gàng, chải chuốt, miêu tả được những tình cảm sâu sắc. Có thể nói về mặt tả cảnh , tả tình không có một hình thức văn chương nào ăn đứt được hình thức diễn tả của ca dao.Ca dao dùng hình ảnh để nói lên những cái đẹp, những cái tốt, nhưng cũng có khi để nói về những cái xấu, nhưng không nói thẳng. Nhờ phương pháp hình tượng hoá, nên lời của ca dao tuy giản dị, mà rất hàm súc.Người con gái không được chủ động trong việc hôn nhân, đã ví mình như hạt mưa:Thân em như hạt mưa ràoHạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoaHay để tả một tình yêu trong trắng mới chớm nở của đôi lứa, ca dao noi:Đôi ta như lửa mới nhenNhư trăng mới mọc, như đèn mới khêuĐến như tả hạng người ngu đần, ca dao cũng đã đưa ra những hình ảnh táo bạo:Mặt nạc đóm dàyMo nang trôi sấp biết ngày nào khônCa dao ngoài nghệ thuật cụ thể hoá, còn có nghệ thuật nhân cách hoá, dùng vật vô tri để gán cho những tâm tư, tình cảm con người.Thuyền ơi có nhớ bến chăngBến thời một dạ khăng khăng đợi thuyềnMột số thể cổ điển của ca dao:Thể phú: Là trình bày, diễn tả... Đường lên xứ lạng bao xaCách một trái núi với ba quãng đồngAi ơi đứng lại mà trôngKìa núi thành Lạng, kìa sông Tam CờEm chớ thấy anh lắm bạn mà ngờBụng anh vẫn phẳng như tờ giấy phong... Thể tỉ: là so sánh, người ta thường mượn một cái khác để ngụ ý, so sánh, hay gửi gắm tâm sự của mình. Đây là phương pháp nghệ thuật chủ yếu trong sự diễn đạt tư tưởng và tình cảm. So sánh cũng là một lối cụ thể hoá những cái trừu tượng, làm cho lời thêm ý nhị, tình tứ và thắm thiết. So sánh trực tiếp: Gối mền, gối chiếu không êmGối lụa không mềm bằng gối tay em Lối tỉ gián tiếp, tức nghệ thuật ẩn dụ, một phương pháp nghệ thuật tế nhị hơn: Trăm năm đành lỗi hẹn hòCây đa, bến cũ, con đò khác đưa....Đêm trăng thanh anh mới hỏi nàng- Tre non đủ lá đan sàng nên chăng?- Đan sàng thiếp cũng xin vângTre vừa đủ lá, non chăng hỡi chàng? ..........Thể hứng: Ca dao còn một phương pháp nghệ thuật độc đáo nữa là cách biểu lộ cảm xúc đối với ngoại cảnh, mở đầu cho sự biểu lộ tâm tình. Hứng là do cảm xúc mà nảy nở tình cảm, có thể là vui, cũng có thể là buồn Cơm trắng ăn với chả chimChồng đẹp vợ đẹp, những nhìn mà noTrên trời có đám mây vàngBên sông nước chảy có nàng quay tơNàng buồn nàng bỏ quay tơChàng buồn chàng bỏ thi thơ học hành</blockquote>

Tên

Mã xác nhận