Tư liệu văn học về Nguỷễn Bính
NGUYỄN BÍNH
(Trích)
"Ở mỗi chúng ta đều có một người nhà quê. Cái nghề làm ruộng và cuộc đời bình dị của người làm ruộng cha truyền con nối từ mấy nghìn năm đã ăn sâu vào tâm trí chúng ta. Nhưng - khôn hay dại -chúng ta ngày một cố lìa xa nề nếp cũ hòng đi tới một chỗ mà ta gọi là văn minh. Dẫu sao, những tính tình tư tưỏng ta hấp thụ ở học đường cám dỗ ta, những cái phiền phức của cuộc đời mới lôi cuốn ta, nên mỗi chúng ta người nhà quê vốn khiêm tốn và hiền lành ít có dịp xuất đầu lộ diện. Đến nỗi chúng ta tưởng chàng đã chết vẫn ngang nhiên sông như thường. Tôi muốn nói Nguyễn Bính vẫn còn giữ được bản chất nhà quê nhiều lắm. Và thơ Nguyễn Bính đã đánh thức người nhà quê vẫn ẩn náu trong lòng ta. Ta bỗng thấy vườn cau bụi chuối là hoàn cảnh tự nhiên của ta, là những tính tình đơn giản của dân quê là những tình cảm căn bản của ta."
HOÀI THANH và HOÀI CHÂN
(Thi nhân Việt Nam)
ĐÓNG GÓP CỦA THƠ NGUYỄN BÍNH
(..) Nhà thơ này yêu thôn quê một cách kì lạ, cái tình yêu ấy làm cho thơ anh, ở những câu bình dị nhất, vẫn có sức lôi cuốn, vẫn có cái duyên xao động lòng người. Dưới mắt anh, những cảnh sắc thật thông thường ở thôn quê cũng rất gợi cảm, đâu chỉ ánh trăng mới đẹp, mà cảnh mưa phùn gió bấc, hoa xoan, đường lầy hay nắng lửa trưa hè vẫn cứ làm ta xúc động, nhớ thương. Đó là tài năng của anh. Giọng anh vừa cất lên, người ta đã nhận ra ngay hình bóng quê hương, làng mạc. Cách ăn nói nghĩ ngợi của bà con hàng xóm đã thấm vào Nguyễn Bính. Nhiều khi không hẳn là nghĩa chữ, ý câu mà chỉ bằng cái giọng nói, cái cách nói, Nguyễn Bính đã tẩm tâm hồn chúng ta vào trong hồn quê hương dân dã :
Viết cho chị lá thư này
Nửa đêm hăm bốn rạng ngày hăm nhăm.
(Xây hồ bán nguyệt)
Tầm tầm trời đổ cơn mưa
Đến hôm nay nữa là vừa bốn hôm.
(Người hàng xóm)
Lục bát là thể thơ sở trường của Nguyễn Bính, anh có khá nhiều câu đẹp như ca dao, khơi gợi kiểu ca dao :
Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông
Cau thôn Đoài nhớ giầu không thôn nào
(Tương tư)
Làm sao giấc ngủ không dài
Mà đêm không ngắn và trời cứ mưa.
(Thư cho chị)
Tại sao dưới bút anh, những chữ đơn sơ, những cảnh bình thường lại có sức gợi cảm ? Cái tài ấy sinh ra từ cách nhìn của anh, anh nhìn bằng tâm tưởng, anh thấy được những điều mắt thường ta không thấy. Một cái nhà ga Tường vàng, mái đỏ màu son ai cũng thấy. Nhưng nhà ga lại chứa linh hồn nhà ga thì riêng Nguyễn Bính mới nhìn ra được.
Đọc Nguyễn Bính, vì vậy, chúng ta được nhập vào hồn quê hơn là cảnh quê. Nói về cảnh thì Anh Thơ, Đoàn Văn Cừ có nhiều chi tiết sắc và thực hơn, nhưng dựng được cái hồn quê thì chưa ai bằng Nguyễn Bính. Ngày nay, nông thôn ta đã đổi thay nhiều, cả phong cảnh lẫn hồn người, những câu thơ Nguyễn Bính như một dấu tích tâm hồn dân tộc sẽ nuôi lòng nhiều thế hệ bạn đọc.
(Trích)
"Ở mỗi chúng ta đều có một người nhà quê. Cái nghề làm ruộng và cuộc đời bình dị của người làm ruộng cha truyền con nối từ mấy nghìn năm đã ăn sâu vào tâm trí chúng ta. Nhưng - khôn hay dại -chúng ta ngày một cố lìa xa nề nếp cũ hòng đi tới một chỗ mà ta gọi là văn minh. Dẫu sao, những tính tình tư tưỏng ta hấp thụ ở học đường cám dỗ ta, những cái phiền phức của cuộc đời mới lôi cuốn ta, nên mỗi chúng ta người nhà quê vốn khiêm tốn và hiền lành ít có dịp xuất đầu lộ diện. Đến nỗi chúng ta tưởng chàng đã chết vẫn ngang nhiên sông như thường. Tôi muốn nói Nguyễn Bính vẫn còn giữ được bản chất nhà quê nhiều lắm. Và thơ Nguyễn Bính đã đánh thức người nhà quê vẫn ẩn náu trong lòng ta. Ta bỗng thấy vườn cau bụi chuối là hoàn cảnh tự nhiên của ta, là những tính tình đơn giản của dân quê là những tình cảm căn bản của ta."
HOÀI THANH và HOÀI CHÂN
(Thi nhân Việt Nam)
ĐÓNG GÓP CỦA THƠ NGUYỄN BÍNH
(..) Nhà thơ này yêu thôn quê một cách kì lạ, cái tình yêu ấy làm cho thơ anh, ở những câu bình dị nhất, vẫn có sức lôi cuốn, vẫn có cái duyên xao động lòng người. Dưới mắt anh, những cảnh sắc thật thông thường ở thôn quê cũng rất gợi cảm, đâu chỉ ánh trăng mới đẹp, mà cảnh mưa phùn gió bấc, hoa xoan, đường lầy hay nắng lửa trưa hè vẫn cứ làm ta xúc động, nhớ thương. Đó là tài năng của anh. Giọng anh vừa cất lên, người ta đã nhận ra ngay hình bóng quê hương, làng mạc. Cách ăn nói nghĩ ngợi của bà con hàng xóm đã thấm vào Nguyễn Bính. Nhiều khi không hẳn là nghĩa chữ, ý câu mà chỉ bằng cái giọng nói, cái cách nói, Nguyễn Bính đã tẩm tâm hồn chúng ta vào trong hồn quê hương dân dã :
Viết cho chị lá thư này
Nửa đêm hăm bốn rạng ngày hăm nhăm.
(Xây hồ bán nguyệt)
Tầm tầm trời đổ cơn mưa
Đến hôm nay nữa là vừa bốn hôm.
(Người hàng xóm)
Lục bát là thể thơ sở trường của Nguyễn Bính, anh có khá nhiều câu đẹp như ca dao, khơi gợi kiểu ca dao :
Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông
Cau thôn Đoài nhớ giầu không thôn nào
(Tương tư)
Làm sao giấc ngủ không dài
Mà đêm không ngắn và trời cứ mưa.
(Thư cho chị)
Tại sao dưới bút anh, những chữ đơn sơ, những cảnh bình thường lại có sức gợi cảm ? Cái tài ấy sinh ra từ cách nhìn của anh, anh nhìn bằng tâm tưởng, anh thấy được những điều mắt thường ta không thấy. Một cái nhà ga Tường vàng, mái đỏ màu son ai cũng thấy. Nhưng nhà ga lại chứa linh hồn nhà ga thì riêng Nguyễn Bính mới nhìn ra được.
Đọc Nguyễn Bính, vì vậy, chúng ta được nhập vào hồn quê hơn là cảnh quê. Nói về cảnh thì Anh Thơ, Đoàn Văn Cừ có nhiều chi tiết sắc và thực hơn, nhưng dựng được cái hồn quê thì chưa ai bằng Nguyễn Bính. Ngày nay, nông thôn ta đã đổi thay nhiều, cả phong cảnh lẫn hồn người, những câu thơ Nguyễn Bính như một dấu tích tâm hồn dân tộc sẽ nuôi lòng nhiều thế hệ bạn đọc.
VŨ QUẦN PHƯƠNG
