Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com - Định hướng Forum Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN
Kết nối: VNK X - VNK groups | Nhà Tài Trợ: BhnongFood X - Bhnong groups - Đặt mua Bánh Bhnong

Trả lời chủ đề

Nội dung: <blockquote data-quote="Butchi" data-source="post: 27750" data-attributes="member: 7"> Ở một nền giáo dục còn nhiều điều đáng không còn nữa như tại Việt  Nam, các nỗ lực cải cách lần lượt đến rồi đi, với màu sắc của sự thất  bại, ít nhất là luôn chịu sự chỉ trích nặng nề. Dần dần thì có vẻ như  người ta cũng nhận ra được rằng các biện pháp tình thế chỉ có hiệu quả  mang tính tình thế và cục bộ, số lượng học sinh cuối bậc trung học được  giải thưởng Olympic quốc tế ở nhiều môn vẫn luôn ở mức cao nhưng tổng  thể nền giáo dục lại rối ren không mấy sáng sủa. Để tác động vào nền  tảng tư duy giáo dục không gì có thể thay thế được vai trò của những  cuốn sách uy tín lâu nay đề cập thẳng vào triết lý giáo dục. Hiện nay, nhà xuất bản Tri Thức đang liên tục cho ra các đầu sách rất  được trông chờ. Ngoài những cuốn sách theo dạng lịch sử vấn đề và tập  hợp các ý kiến chuyên gia, như 100 năm Đông Kinh Nghĩa Thục và Những  vấn đề giáo dục hiện nay - quan điểm và giải pháp..., cần phải  nhắc ngay đến tác phẩm của các tác giả mà tên tuổi mang lại một sự bảo  chứng lớn cả về chất lượng tư duy lẫn vị trí trong lịch sử giáo dục thế  giới. Đó là Immanuel Kant, Edgar Morin, Jean-Jacques Rousseau và John  Dewey. Điều đặc biệt là giữa các tác giả này luôn có có sự liên thông  (cả ca ngợi lẫn phê phán), từng bước tạo ra một bức tranh với những kết  nối quan trọng. Chúng ta có thể nhắc tới Kant với vai trò "nhà giáo dục" hay Morin  với những tác phẩm về sư phạm được viết gần đây (đặc biệt là Bảy tri  thức tất yếu cho nền Giáo dục tương lai, Nguyễn Hồi Thủ  dịch, NXB Tri Thức, 2008). Morin trong cuốn sách nhỏ của mình tỏ ra đặc  biệt lo ngại trước sự phân mảnh của kiến thức (như một kết quả của giáo  dục sai lầm, thậm chí là mù quáng) và hướng đến việc đào tạo những con  người có cái nhìn rộng mở hơn, có căn cước toàn cầu và đặc biệt giàu  tính cảm thông hơn. Hai nhân vật kiệt xuất trong quá trình cải cách giáo dục chưa bao giờ  ngừng lại của thế giới đã có tác phẩm bằng tiếng Việt: Jean Jacques  Rousseau với Emile hay là về giáo dục (Lê Hồng Sâm và Trần Quốc  Dương dịch, NXB Tri Thức 2008) và John Dewey với Dân chủ và giáo  dục (Phạm Anh Tuấn dịch, NXB Tri Thức, 2008)."Hãy yêu mến tuổi thơ"     Có thể nói Émile hay là về giáo dục gồm hai khía cạnh, nằm ở  hai từ “hay là” ở nhan đề: Nó là một tác phẩm văn chương do một nhà văn  lớn viết ra, đồng thời cũng là một khảo luận lớn, tác phẩm của một  triết gia nếu không phải xuất sắc thì cũng đặc biệt điển hình cho cả một  giai đoạn rực rỡ của lịch sử triết học phương Tây. Quan điểm của lịch sử văn học luôn cho rằng Jean Jacques Rousseau  chính là người "phát minh" ra cái tôi, sử dụng cái tôi  như một chủ thể của văn học, và lần đầu tiên đưa chính cuộc đời mình  lên bàn mổ văn chương để thực hiện cuộc phẫu tích với mục đích tìm ra  cái tôi đích thực. Lịch sử các học thuyết giáo dục lại coi ông là  cha đẻ của đối tượng trẻ em, đưa trẻ em trở thành đối tượng thực thụ của  phân tích tâm lý. Ở đâu Rousseau cũng là người tiên phong không thể  chối cãi (nếu may mắn hơn chút nữa, rất có thể ông cũng trở thành cha đẻ  của một lối ký âm mới trong âm nhạc; hiện tượng "đa ngành" này khá phổ  biến ở thời ánh sáng: Goethe cũng từng ghi tên mình vào lịch sử khoa  giải phẫu học bằng việc tìm ra một cái xương chưa được biết tới trên cơ  thể người). Gạt bỏ đi tất cả những yếu tố không tưởng và lối hiểu máy móc sự “trở  về với tự nhiên” Rousseau cần được nhìn nhận chủ yếu theo nỗ lực mang  tính cách mạng của ông nhằm hiểu bản chất con người cũng như đứa trẻ như  một thực thể, từ đó mà có giải pháp giáo dục theo hướng bảo lưu trọn  vẹn và kích thích một cách tốt nhất các thiên bẩm và thiên lương sẵn có,  qua một quá trình dài lâu, tận tụy và gian khổ. Những cuốn sách như Émile  hay Dân chủ và giáo dục còn có ý nghĩa ở chỗ chúng kích  thích sự suy tư sâu sắc, một suy tư lâu dài và không khoan nhượng, một  cách thức để từ bỏ những giải pháp chắp vá nhặt nhạnh từ khắp nơi có thể  đã gây tác hại cho giáo dục Việt Nam. Cần phải quan tâm đến thói quen của tâm hồn hơn là thói quen của bàn  tay (tr. 123), Rousseau đã nói vậy, và ông cũng thật tâm với lời kêu  gọi: "Hãy yêu mến tuổi thơ, hãy ủng hộ các trò chơi của nó, các niềm  vui của nó, bản năng dễ thương của nó" (tr. 88). Những lời dạy này  nghe qua thì thật đơn giản nhưng hậu thế vẫn luôn không làm nổi cho đến  cùng.Giáo dục như là cách thức duy trì sự sống    Đến tác phẩm Dân chủ và giáo dục, chúng ta không có cơ sở nào để chia  thành hai vế ý tưởng ở hai bên từ “và” nữa: quả thực, với John Dewey  (1859-1952), một trong những nhà triết học quan trọng nhất của lịch sử  nước Mỹ, thường xuyên được gắn vào sự hình thành và phát triển của  trường phái "thực dụng luận" (kèm với đó là triết học hiện đại) cùng với  Peirce và William James, giáo dục thì cần phải có dân chủ, dân chủ là  điều kiện của nền giáo dục thành công.  Là một cuốn sách hết sức sáng suốt, Dân chủ và giáo dục ngay  lập tức chỉ ra vai trò của giáo dục đặc biệt là ở các nền văn minh phát  triển cao: "Nền văn minh càng phát triển, khoảng cách giữa năng lực  ban đầu của trẻ em và chuẩn mực cùng tập quán của người lớn sẽ ngày  càng rộng ra" (tr. 19), và ông đi đến kết luận: “Giáo dục và  chỉ có giáo dục, mới lấp được khoảng trống ấy.” Chỉ ra nhiều dạng  giáo dục khác nhau, các khía cạnh lớn của giáo dục, Dewey tỏ ra chua  chát với tình trạng trẻ em "được huấn luyện như một con vật hơn là  được giáo dục như một con người" (tr. 31). sự non nớt của trẻ em  thường xuyên bị lợi dụng nhằm giữ cho chúng có được các thói quen có  ích. Muốn phá bỏ hiện thực đó thì giáo dục cần được quan niệm sâu sắc  hơn nữa (theo Dewey nó phải là một dạng mươi trường được đơn giản hóa)  và cần phải coi “giáo dục là mục đích tự thân” (tr. 72). Một điều hay khi hai cuốn sách này được xuất bản hầu như cùng thời  điểm tại Việt Nam là trong Dân chủ và giáo dục Dewey đã phê  phán cách nhìn của Rousseau, bên cạnh sự phê phán các tư tưởng giáo dục  khác như của Platon hay Kant. Dewey, khi nói đến triết lý giáo dục của  thế kỷ XIX, đã coi nó thừa nhận vai trò quan trọng của các thiết chế  trong lịch sử và là buột tiến bộ đích thực vượt ra khỏi Rousseau bởi  Rousseau đã khẳng định rằng giáo dục phải là một sự phát triển tự nhiên  chứ không phải cái được áp đặt từ bên ngoài hoặc được cấy vào các cá  nhân, song ông đã làm hỏng điều khẳng định ấy bằng quan điểm cho rằng  các điều kiện xã hội bao giờ cũng đi ngược lại tự nhiên. (tr. 83-84). Tuy nhiên, sự phê phán này tìm được hình thức tồn tại cân bằng của nó  khi gạt bỏ hộ Rousseau sự lên án theo đó nhà tư tưởng của thành phố  Geneva tự do bị coi là người phản xã hội. Theo Dewey, trọng tâm triết lý  của Rousseau là tiến bộ vị tiến bộ xã hội, ngay cả khi nhìn qua nó có  vẻ rất phản xã hội, vì thực chất Rousseau và những người như ông hướng  tới một xã hội rộng lớn hơn và tự do hơn. Bằng cách hướng tới cá nhân,  Rousseau hóa ra lại tìm đến toàn nhân loại. Tuy vậy, Dewey vẫn giữ thái  độ phê phán của mình khi cho rằng triết lý của Rousseau dựa trên một “niềm  tin không chừng mực vào tự nhiên” (tr.119). Dịch giả Bùi Văn Nam Sơn khi viết lời giới thiệu cho bản dịch Émile  cũng đề xuất một cái nhìn chừng mực về tác phẩm này: quan điểm về giáo  dục của Rousseau “vừa mới mẻ, tiến bộ vừa có không ít những mâu  thuẫn, nghịch lý như bản thân cuộc đời và toàn bộ học thuyết của ông”  (Émlie, tr. 10)  Nền giáo dục Việt Nam nơi đào tạo ra rất nhiều đứa trẻ được nuông  chiều nhưng không thực sự được tôn trọng, tự tin vì rất nhiều thứ khác  ngoài nền tảng kiến thức và bản lĩnh cá nhân, chắc chắn cần có các thay  đổi. Lời gợi ý đúng đắn rất có thể sẽ đến từ những cuốn sách như thế  này. Nguồn:                  Tạp chí Tinh hoa</blockquote>

Tên

Mã xác nhận