TRẺ CON VÀ VIỆC TÌM TÒI ĐỌC SÁCH
Những bà mẹ ý thức được bổn phận của mình chắc chắn là cũng khá sáng suốt để cẩn thận coi chừng phẩm chất của con cái mình. Nhưng liệu họ có còn thận trọng được như thế khi đó là những thực phẩm của tư tưởng và của tâm hồn tức là việc tìm tòi đọc sách vậy? Đó là vấn đề khẩn thiết cần phải được đặt ra. Quả thế càng lúc người ta càng lo ngại khi thấy không biết bao nhiêu là hình ảnh đáng nghi ngờ đến trong tay. Có điều gì nên trách cứ chăng về những tờ báo dành cho trẻ con rất say mê, hấp dẫn mà có một số bạn đọc trẻ tuổi lắm lúc quên cả ăn và thường quên cả làm việc? Những sách báo ấy đối với chúng thật tối cần thiết. Nếu cái lợi do những cách báo như thế tạo ra đã lôi kéo được sự chăm chú vào những bài học đang chú ý thì giá trị của sự đọc sách ấy sẽ là một thứ giá trị vô giá. Khổ thay “văn chương” của trẻ con đó không có gì là văn chương cả, cũng không có gì đáng đọc cả vì người ta không tìm thấy ở đó chiều sâu, cũng như sự hay đẹp của tư tưởng lành mạnh. Người đọc bị lôi kéo dễ dàng trong việc theo dõi cốt truyện.
Một lí do khác khiến cho những câu chuyện bằng tranh ảnh đó hấp dẫn cả trẻ con lẫn thanh niên, đó là thính cả đơn giản về phần tâm lí của nhân vật được nêu ra. Người ta gặp ở đó những người hiền luôn luôn là những người hùng chiến thắng, những kẻ dữ luôn đáng ghê tởm, những kẻ phản bội hèn nhát không thể nghĩ gì khác hơn là hận thù và lường gạt. Không có sự cải tạo nào nhằm vào sự tốt lành, trái lại, người ta chỉ thấy phơi bày những thói xấu của con người như sợ hãi, thù hận, khinh rẻ mạng sống con người.
Không nên chỉ nghĩ đến những gì đã có trong sách báo của trẻ con, mà còn phải nghĩ đến cả những gì người ta tìm thấy ở trong đó. Thí dụ như người ta thấy rất hiếm những gì nói đến công lí, đến sự thật, đến điều kiện và lòng quảng đại. Những việc ấy không đủ bi thảm, không đủ xa vời vợi cuộc sống hàng ngày để lôi cuốn và bắt người khác phải chú ý. Do đó đọc những sách báo ấy cầm bằng như nuôi dưỡng trí tưởng tượng bằng những tư tưởng trống rỗng, vô bổ và xấu xa mà trí óc không hề thu nhập được chút gì gọi là bổ ích.
Vậy thì phải làm cách nào? Tôi muốn rằng trước hết những bậc làm cha mẹ, nhất là những bà mẹ trong gia đình biết rõ lẽ cần thiết phải đặt dưới con mắt con cái ngay từ lúc chúng còn nhỏ, những hình ảnh giản dị nhưng đầy ý thức tốt, thích hợp với ý thức riêng của nó, nghĩa là tất cả những giá trị nó trông thấy hàng ngày chung quanh nó. Một khi chúng đã quen với lỗi trình bày những đồ vật thường dùng quen thuộc rồi, người ta có thể nới rộng thêm chân trời của nó và hé mở cho chúng thấy một thế giới to rộng hơn, tạo thành một hướng đi dẫn tới việc đọc sách. Giai đoạn đầu tiên của việc học hành sẽ được dễ dàng bởi lẽ nó được đưa vào căn bản lành mạnh của sự phát triển cá nhân.
Tôi được biết có những cuốn sách thật hay, thật hấp dẫn, thật tươi mát, cả về bài vở lẫn hình ảnh, khiến cho người lớn cũng phải ham đọc. Hãy tin tôi, tặng những cuốn sách như thế còn hơn tặng cho những bánh kẹo loại đắt tiền, và một tủ sách như thế tạo cho một động lực thúc đẩy giúp đỡ cho công việc học hành thật sự.
Cũng do sách, xin hãy dạy cho con trẻ biết đời sống của những con bé vào tuổi nó ở xứ khác. Đứa bé thấy yêu mến người bạn vô danh ở những chân trời khác, đến những gì mà nó có thể mang lại cho người khác và nhận được của người khác.
Sau cùng đừng nên quên rằng trẻ con cần hoạt động cần sáng tạo. Hãy dành cho công việc cắt, dán, vẽ, xếp…kết quả sẽ làm cho trẻ con hân hoan vô cùng. Để chấm dứt, tôi mong muốn các bậc làm cha mẹ nên tham gia vào những gì mà con cái mình tìm tòi ra, và chia sẻ những sự thán phục đầu tiên của chúng nó. Nếu quí vị nói là không có thì giờ? Hãy coi chừng con cái của quí vị cũng không có thì giờ dành cho quí vị khi chúng đã trưởng thành.
Theo Vĩnh Thuyên - Nghệ thuật giáo hóa giúp trẻ nên người*
