Trang Tân bàn về bọn hạnh thần mất nước
Trang Tân bảo Sở Tương Vương, nhà vua ngồi xe bên trái có Châu Hầu, nên phải có Hạ Hầu, mau xe có Yên Lăng Quân và Thọ Lăng Quân. Bốn người đó chuyên dâm dật, xa xỉ vô độ, không lo việc nước, kinh đô nước Sở ( Dĩnh đô) ắt nguy mất. Tương vương bảo: Tiên sinh già lẫn rồi chăng? Hay là tai vạ quái gở của nước Sở đấy?. Tân Trang trả lời. Tôi thực tâm thấy tất nhiên phải như vậy, chẳng dám cho là tai vạ quái gở của nước Sở. Nếu nhà vua cứ yêu tin bốn người đó mãi, thì nước Sở ắt phải mất. Tôi xin lánh sang nước Triệu, ở lâu tại đó để quan sát những biến cố của nước Sở. Trang Tân sang nước Triệu, ở lại đó năm tháng. Quả nhiên Tần chiếm đất những đất Yên, Dĩnh, Vu, Thượng Thái, Trần của Sở, Tương Vương phải chạy trốn tới thành Dương. Do đó, sai người đánh xe qua Triệu vời Trang Tân trở về nước, Trang Tân trả lời: “ Vâng”.
Trang Tân tới, Tương vương bảo: “ quả nhân không biết dùng lời khuyên của tiên sinh, nay sự thể đến như vậy, làm thế nào? Trang Tân đáp. “ tôi nghe tục ngữ có câu. “ Thấy thỏ rồi mới nghĩ tới chó săn, chưa phải là muộn, mất bò mới lo rào chuồng, cũng chưa phải là chậm. Tôi nghe nói xưa vua Thang, vua Vũ có trăm dặm đất mà hưng thịnh, vua Kiệt, vua Trụ có cả thiên hạ mà bị mất nước. Nay nước Sở tuy nhỏ, cắt chỗ dài bù vào chỗ ngắn cũng còn được vài ngàn dặm, sau chỉ có trăm dặm mà thôi. Nhà vua không thấy con chuồn chuồn kia chăng? Nó có sáu chân bốn cánh, bay lượn trong khoảng trời đất, cúi mổ con muỗi, con ruồi mà ăn, ngửa hứng nước sương ngọt để uống, tự cho là không phải lo, không cạnh tranh với ai cả, có ngờ đâu một đứa bé cao 5 thước lấy mật làm keo bôi vào tơ cột ở trên cao bốn nhẫn ( mà bắt được con chuồn chuồn), chuồn chuồn rơi xuống đất, bị kiến ăn thịt. Đến như con chim sẻ vàng cũng như thế, cúi mổ những hạt gạo trắng, đậu cao ở trên cây rậm rạp, hăng hái vỗ cánh, tự cho rằng chẳng lo gì cả, không cạnh tranh với ai, có ngờ đâu cậu công tử vương tôn tay trái giương nỏ, tay phải cầm đạn, bắn nó ở chỗ cao mười nhẫn, đem về làm chim mồi ( bắt chim sẻ khác). Ban ngày nó còn bay nhảy trên cây rậm mà tối đã bị xào nấu với muối dấm, chỉ trong khoảnh khắc đã bị rơi vào tay cậu công tử. Con chim sẻ vàng còn là vật nhỏ, con chim hộc vàng cũng như thế, bay lượn trên sông biển, đậu ở đầm lớn, cúi mổ con lươn, con cá chép, ngửa cổ thì ăn củ ấu, cây hoành, hăng hái vỗ cánh mà lướt luồng gió mát, bay lượn trên cao, tự cho rằng chẳng lo gì cả, không cạnh tranh với ai. Có ngờ đâu người thợ săn sửa soạn mũi tên và cây cung đen, buộc sợi dây tơ vào cái tên, bắn nó ở chỗ cao trăm nhẫn, nó bị mũi trúng mũi tên nhọn, bị sợi dây tơ kéo về ( phía người thợ săn) và rơi xuống đất trong luồng gió mát, ban ngày nó còn bay lượn trên sông biển, ban tối đã bị nấu trong cái đỉnh, cái vạc. Con chim hộc vàng còn là vật nhỏ, còn như việc Thái Linh Hầu thì cũng như thế. Phía Nam ông ta đi chơi ở miền gò núi cao, phía Bắc ông ta leo núi Vu Sơn, uống nước suối Như Khê, ăn cá sông Tương, tay trái ôm nàng hầu trẻ, tay phải đỡ cô gái đáng yêu, cùng với họ rong ruổi ở miền Cao Thái mà không lo gì việc nước cả. Có ngờ đâu rằng Tử Phát được lệnh của Sở Tuyên Vương bắt trói ông ta bằng dây tơ đỏ, đem về cho Tuyên Vương. Việc của Thái Linh Hầu còn là nhỏ, còn việc của nhà vua cũng như thế, ngồi xe, bên trái có Châu Hầu, bên phải có Hạ Hầu, sau xe có Yên Lăng Quân và Thọ Lăng Quân, ăn lúa gạo của đất được phong, chở vàng trong kho do bốn phương tiến cống, cùng với bọn đó rong ruổi ở miền Vân Mộng, mà không lo việc quốc gia thiên hạ cả. Có ngờ đâu Nhương Hầu phụng mệnh vua Tần, đem binh đến đóng đầy trong thành Manh Tái mà nhà vua phải trốn ra khỏi thành đó.
Tương Vương nghe xong, mặt tái mét, toàn thân run rẩy, bèn cầm viên ngọc khuê trao cho Trang Tân, Trang Tân làm Dương Lăng Quân, dùng mưu kế của Trang Tân đã khôi phục được miền Hoài Bắc.
Nguồn: NXBVHTT.
